Тыва дыл: различия между версиями

Материал из Wiki FU-Lab
Перейти к навигации Перейти к поиску
 
(не показано 16 промежуточных версий этого же участника)
Строка 1: Строка 1:
'''Туви́нский язы́к''' (тув. тыва дыл) — язык тувинцев, относящийся к ветви тюркских языков. Число носителей языка — примерно 264 тыс. чел.
'''Туви́нский язы́к''' (тув. тыва дыл) — язык тувинцев, относящийся к ветви тюркских языков.
 
Число носителей языка — примерно 264 тыс. чел.


Код языка тув, tyv (ISO 639).
Код языка тув, tyv (ISO 639).
Строка 19: Строка 21:
[[Файл:Tyva2.gif]]
[[Файл:Tyva2.gif]]


== Раскладка клавиатуры (Linux) ==
== Грамматика ==


Открываем файлы (под root'ом в любом текстовом редакторе, например, [[Gedit]]):
=== Пример склонения имени существительного ===


'''/usr/share/X11/xkb/rules/evdev.xml''' и
Noun - 'карак': 'глаз'
'''/usr/share/X11/xkb/rules/base.xml'''


Находим русскую раскладку, которая начинается с '''<name>ru</name>'''.
карак+N+Sg+Nom: карак
 
карак+N+Sg+Gen: карактың
Каждая отдельная раскладка лежит между '''<variant> </variant>'''.
карак+N+Sg+Dat: каракка
 
карак+N+Sg+Acc: каракты
Вставляем описание тувинского языка:
карак+N+Sg+Loc: каракта
 
карак+N+Sg+Ela: карактан
  <variant>
карак+N+Sg+Lat: каракче
  <configItem>
карак+N+Sg+Lat2: карактыва
  <name>tyv</name>
карак+N+Sg+Insrt: карак-биле
    <description>Tyva</description>
    <languageList>
карак+N+Pl+Nom: карактар
      <iso639Id>tyv</iso639Id>
карак+N+Pl+Gen: карактарның
    </languageList>
карак+N+Pl+Dat: карактарга
  </configItem>
карак+N+Pl+Acc: карактарны
  </variant>
карак+N+Pl+Loc: карактарда
 
карак+N+Pl+Ela: карактардан
Открываем файл (под root'ом в любом текстовом редакторе, например, [[Gedit]]):
карак+N+Pl+Lat: карактарже
 
карак+N+Pl+Lat2: карактардыва
  '''/usr/share/X11/xkb/symbols/ru'''
карак+N+Pl+Instr: карактар-биле
 
И внизу файла вставляем, если буквы "Өө, Үү, Ңң" будут набиратья с помощью ALT-Gr (Правый ALT):
карак+N+Sg+PxSg1+Nom: караам
 
карак+N+Sg+PxSg1+Gen: караамның
  // Tyva language layout
карак+N+Sg+PxSg1+Dat: караамга
  // based on
карак+N+Sg+PxSg1+Acc: караамны
  // russian standard keyboard
  карак+N+Sg+PxSg1+Loc: караамда
  // Andrey Chemyshev <chemyshev.andrey@gmail.com@gmail.com>
карак+N+Sg+PxSg1+Ela: караамдан
карак+N+Sg+PxSg1+Lat: караамче
карак+N+Sg+PxSg1+Lat2: караамдыва
карак+N+Sg+PxSg1+Instr: караам-биле
карак+N+Sg+PxSg2+Nom: карааң
карак+N+Sg+PxSg2+Gen: карааңның
  карак+N+Sg+PxSg2+Dat: карааңга
карак+N+Sg+PxSg2+Acc: карааңны
карак+N+Sg+PxSg2+Loc: карааңда
карак+N+Sg+PxSg2+Ela: карааңдан
  карак+N+Sg+PxSg2+Lat: карааңче
карак+N+Sg+PxSg2+Lat2: карааңдыва
карак+N+Sg+PxSg2+Instr: карааң-биле
карак+N+Sg+PxSg3+Nom: караа
карак+N+Sg+PxSg3+Gen: карааның
  карак+N+Sg+PxSg3+Dat: караанга
  карак+N+Sg+PxSg3+Acc: караан
  карак+N+Sg+PxSg3+Loc: караанда
  карак+N+Sg+PxSg3+Ela: караандан
карак+N+Sg+PxSg3+Lat: караанче
карак+N+Sg+PxSg3+Lat2: караандыва
карак+N+Sg+PxSg3+Instr: караа-биле
карак+N+Sg+PxPl1+Nom: караавыс
карак+N+Sg+PxPl1+Gen: караавыстың
карак+N+Sg+PxPl1+Dat: караавыска
карак+N+Sg+PxPl1+Acc: караавысты
карак+N+Sg+PxPl1+Loc: караавыста
карак+N+Sg+PxPl1+Ela: караавыстан
карак+N+Sg+PxPl1+Lat: караавысче
карак+N+Sg+PxPl1+Lat2: караавыстыва
карак+N+Sg+PxPl1+Instr: караавыс-биле
карак+N+Sg+PxPl2+Nom: карааңар
карак+N+Sg+PxPl2+Gen: карааңарның
карак+N+Sg+PxPl2+Dat: карааңарга
карак+N+Sg+PxPl2+Acc: карааңарны
карак+N+Sg+PxPl2+Loc: карааңарда
карак+N+Sg+PxPl2+Ela: карааңардан
карак+N+Sg+PxPl2+Lat: карааңарже
карак+N+Sg+PxPl2+Lat2: карааңардыва
карак+N+Sg+PxPl2+Instr: карааңар-биле
карак+N+Sg+PxPl3+Nom: караа
карак+N+Sg+PxPl3+Gen: карааның
карак+N+Sg+PxPl3+Dat: караанга
карак+N+Sg+PxPl3+Acc: караан
карак+N+Sg+PxPl3+Loc: караанда
карак+N+Sg+PxPl3+Ela: караандан
карак+N+Sg+PxPl3+Lat: караанче
карак+N+Sg+PxPl3+Lat2: караандыва
карак+N+Sg+PxPl3+Instr: караа-биле
карак+N+Sg+PxPl3+Nom: караа
карак+N+Sg+PxPl3+Gen: карааның
карак+N+Sg+PxPl3+Dat: караанга
карак+N+Sg+PxPl3+Acc: караан
карак+N+Sg+PxPl3+Loc: караанда
карак+N+Sg+PxPl3+Ela: караандан
карак+N+Sg+PxPl3+Lat: караанче
карак+N+Sg+PxPl3+Lat2: караандыва
карак+N+Sg+PxPl3+Instr: караа-биле
   
   
  partial alphanumeric_keys
  карак+N+Pl+PxSg1+Nom: карактарым
  xkb_symbols "tyv" {
  карак+N+Pl+PxSg1+Gen: карактарымның
карак+N+Pl+PxSg1+Dat: карактарымга
карак+N+Pl+PxSg1+Acc: карактарымны
карак+N+Pl+PxSg1+Loc: карактарымда
карак+N+Pl+PxSg1+Ela: карактарымдан
карак+N+Pl+PxSg1+Lat: карактарымче
карак+N+Pl+PxSg1+Lat2: карактарымдыва
карак+N+Pl+PxSg1+Instr: карактарым-биле
   
   
  include "ru(winkeys)"
карак+N+Pl+PxSg2+Nom: карактарың
карак+N+Pl+PxSg2+Gen: карактарыңның
карак+N+Pl+PxSg2+Dat: карактарыңга
карак+N+Pl+PxSg2+Acc: карактарыңны
карак+N+Pl+PxSg2+Loc: карактарыңда
карак+N+Pl+PxSg2+Ela: карактарыңдан
карак+N+Pl+PxSg2+Lat: карактарыңче
карак+N+Pl+PxSg2+Lat2: карактарыңдыва
карак+N+Pl+PxSg2+Instr: карактарың-биле
   
   
  name[Group1]= "Tyva";
карак+N+Pl+PxSg3+Nom: карактары
карак+N+Pl+PxSg3+Gen: карактарының
карак+N+Pl+PxSg3+Dat: карактарынга
карак+N+Pl+PxSg3+Acc: карактарын
карак+N+Pl+PxSg3+Loc: карактарында
карак+N+Pl+PxSg3+Ela: карактарындан
карак+N+Pl+PxSg3+Lat: карактарынче
карак+N+Pl+PxSg3+Lat2: карактарындыва
карак+N+Pl+PxSg3+Instr: карактары-биле
   
   
  key.type[group1]="FOUR_LEVEL_ALPHABETIC";
карак+N+Pl+PxPl1+Nom: карактарывыс
карак+N+Pl+PxPl1+Gen: карактарывыстың
карак+N+Pl+PxPl1+Dat: карактарывыска
карак+N+Pl+PxPl1+Acc: карактарывысты
карак+N+Pl+PxPl1+Loc: карактарывыста
карак+N+Pl+PxPl1+Ela: карактарывыстан
карак+N+Pl+PxPl1+Lat: карактарывысче
карак+N+Pl+PxPl1+Lat2: карактарывыстыва
карак+N+Pl+PxPl1+Instr: карактарывыс-биле
   
   
  key <AD06> { [ Cyrillic_n, Cyrillic_N, U04A3, U04A2 ] };
карак+N+Pl+PxPl2+Nom: карактарыңар
  key <AC07> { [ Cyrillic_o, Cyrillic_O, U04E9, U04E8 ] };
карак+N+Pl+PxPl2+Gen: карактарыңарның
  key <AD03> { [ Cyrillic_u, Cyrillic_U, U04AF, U04AE ] };
карак+N+Pl+PxPl2+Dat: карактарыңарга
карак+N+Pl+PxPl2+Acc: карактарыңарны
карак+N+Pl+PxPl2+Loc: карактарыңарда
карак+N+Pl+PxPl2+Ela: карактарыңардан
карак+N+Pl+PxPl2+Lat: карактарыңарже
карак+N+Pl+PxPl2+Lat2: карактарыңардыва
карак+N+Pl+PxPl2+Instr: карактарыңар-биле
   
   
  include "level3(ralt_switch)"
карак+N+Pl+PxPl3+Nom: карактары
  };
  карак+N+Pl+PxPl3+Gen: карактарының
 
карак+N+Pl+PxPl3+Dat: карактарынга
[[Файл:Tyva key.png]]
карак+N+Pl+PxPl3+Acc: карактарын
карак+N+Pl+PxPl3+Loc: карактарында
карак+N+Pl+PxPl3+Ela: карактарындан
карак+N+Pl+PxPl3+Lat: карактарынче
карак+N+Pl+PxPl3+Lat2: карактарындыва
карак+N+Pl+PxPl3+Instr: карактары-биле


== Ссылки ==
== Ссылки ==


* [[Тыва_танал]]
* [http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=tyv ISO 639 code sets]
* [http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=tyv ISO 639 code sets]
* [https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BB_%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD Тыва википедия]
* [https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BB_%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD Тыва википедия]
Строка 79: Строка 186:


[[Category:Языки]]
[[Category:Языки]]
[[Category:Тыва дыл]]

Текущая версия от 09:12, 14 ноября 2014

Туви́нский язы́к (тув. тыва дыл) — язык тувинцев, относящийся к ветви тюркских языков.

Число носителей языка — примерно 264 тыс. чел.

Код языка тув, tyv (ISO 639).

Языковая группа: Алтайские языки \ Тюркские языки.

Названия латиницей: TOUVA (SOYOT), Diba, Kök, Mungak, Soyod, Soyon, Soyot, Tannu-Tuva, Tofa, Tokha, Tuba, Tuvan, Tuvia, Tuvin, Tuvinian, Tyva, Uriankhai, Uriankhai-Monchak, Uryankhai.

Знаки языка:

Tyva1.gif

Cовременный тувинский алфавит на основе кириллицы был введен в 1940 году.

Он состоит из 33 букв русского алфавита и трех специфических знаков (выделены красным).

Дополнительные знаки и их Юникоды:

Tyva2.gif

Грамматика

Пример склонения имени существительного

Noun - 'карак': 'глаз'

карак+N+Sg+Nom: карак
карак+N+Sg+Gen: карактың
карак+N+Sg+Dat: каракка
карак+N+Sg+Acc: каракты
карак+N+Sg+Loc: каракта
карак+N+Sg+Ela: карактан
карак+N+Sg+Lat: каракче
карак+N+Sg+Lat2: карактыва
карак+N+Sg+Insrt: карак-биле

карак+N+Pl+Nom: карактар
карак+N+Pl+Gen: карактарның
карак+N+Pl+Dat: карактарга
карак+N+Pl+Acc: карактарны
карак+N+Pl+Loc: карактарда
карак+N+Pl+Ela: карактардан
карак+N+Pl+Lat: карактарже
карак+N+Pl+Lat2: карактардыва
карак+N+Pl+Instr: карактар-биле

карак+N+Sg+PxSg1+Nom: караам
карак+N+Sg+PxSg1+Gen: караамның
карак+N+Sg+PxSg1+Dat: караамга
карак+N+Sg+PxSg1+Acc: караамны
карак+N+Sg+PxSg1+Loc: караамда
карак+N+Sg+PxSg1+Ela: караамдан
карак+N+Sg+PxSg1+Lat: караамче
карак+N+Sg+PxSg1+Lat2: караамдыва
карак+N+Sg+PxSg1+Instr: караам-биле

карак+N+Sg+PxSg2+Nom: карааң
карак+N+Sg+PxSg2+Gen: карааңның
карак+N+Sg+PxSg2+Dat: карааңга
карак+N+Sg+PxSg2+Acc: карааңны
карак+N+Sg+PxSg2+Loc: карааңда
карак+N+Sg+PxSg2+Ela: карааңдан
карак+N+Sg+PxSg2+Lat: карааңче
карак+N+Sg+PxSg2+Lat2: карааңдыва
карак+N+Sg+PxSg2+Instr: карааң-биле

карак+N+Sg+PxSg3+Nom: караа
карак+N+Sg+PxSg3+Gen: карааның
карак+N+Sg+PxSg3+Dat: караанга
карак+N+Sg+PxSg3+Acc: караан
карак+N+Sg+PxSg3+Loc: караанда
карак+N+Sg+PxSg3+Ela: караандан
карак+N+Sg+PxSg3+Lat: караанче
карак+N+Sg+PxSg3+Lat2: караандыва
карак+N+Sg+PxSg3+Instr: караа-биле

карак+N+Sg+PxPl1+Nom: караавыс
карак+N+Sg+PxPl1+Gen: караавыстың
карак+N+Sg+PxPl1+Dat: караавыска
карак+N+Sg+PxPl1+Acc: караавысты
карак+N+Sg+PxPl1+Loc: караавыста
карак+N+Sg+PxPl1+Ela: караавыстан
карак+N+Sg+PxPl1+Lat: караавысче
карак+N+Sg+PxPl1+Lat2: караавыстыва
карак+N+Sg+PxPl1+Instr: караавыс-биле

карак+N+Sg+PxPl2+Nom: карааңар
карак+N+Sg+PxPl2+Gen: карааңарның
карак+N+Sg+PxPl2+Dat: карааңарга
карак+N+Sg+PxPl2+Acc: карааңарны
карак+N+Sg+PxPl2+Loc: карааңарда
карак+N+Sg+PxPl2+Ela: карааңардан
карак+N+Sg+PxPl2+Lat: карааңарже
карак+N+Sg+PxPl2+Lat2: карааңардыва
карак+N+Sg+PxPl2+Instr: карааңар-биле

карак+N+Sg+PxPl3+Nom: караа
карак+N+Sg+PxPl3+Gen: карааның
карак+N+Sg+PxPl3+Dat: караанга
карак+N+Sg+PxPl3+Acc: караан
карак+N+Sg+PxPl3+Loc: караанда
карак+N+Sg+PxPl3+Ela: караандан
карак+N+Sg+PxPl3+Lat: караанче
карак+N+Sg+PxPl3+Lat2: караандыва
карак+N+Sg+PxPl3+Instr: караа-биле

карак+N+Sg+PxPl3+Nom: караа
карак+N+Sg+PxPl3+Gen: карааның
карак+N+Sg+PxPl3+Dat: караанга
карак+N+Sg+PxPl3+Acc: караан
карак+N+Sg+PxPl3+Loc: караанда
карак+N+Sg+PxPl3+Ela: караандан
карак+N+Sg+PxPl3+Lat: караанче
карак+N+Sg+PxPl3+Lat2: караандыва
карак+N+Sg+PxPl3+Instr: караа-биле

карак+N+Pl+PxSg1+Nom: карактарым
карак+N+Pl+PxSg1+Gen: карактарымның
карак+N+Pl+PxSg1+Dat: карактарымга
карак+N+Pl+PxSg1+Acc: карактарымны
карак+N+Pl+PxSg1+Loc: карактарымда
карак+N+Pl+PxSg1+Ela: карактарымдан
карак+N+Pl+PxSg1+Lat: карактарымче
карак+N+Pl+PxSg1+Lat2: карактарымдыва
карак+N+Pl+PxSg1+Instr: карактарым-биле

карак+N+Pl+PxSg2+Nom: карактарың
карак+N+Pl+PxSg2+Gen: карактарыңның
карак+N+Pl+PxSg2+Dat: карактарыңга
карак+N+Pl+PxSg2+Acc: карактарыңны
карак+N+Pl+PxSg2+Loc: карактарыңда
карак+N+Pl+PxSg2+Ela: карактарыңдан
карак+N+Pl+PxSg2+Lat: карактарыңче
карак+N+Pl+PxSg2+Lat2: карактарыңдыва
карак+N+Pl+PxSg2+Instr: карактарың-биле

карак+N+Pl+PxSg3+Nom: карактары
карак+N+Pl+PxSg3+Gen: карактарының
карак+N+Pl+PxSg3+Dat: карактарынга
карак+N+Pl+PxSg3+Acc: карактарын
карак+N+Pl+PxSg3+Loc: карактарында
карак+N+Pl+PxSg3+Ela: карактарындан
карак+N+Pl+PxSg3+Lat: карактарынче
карак+N+Pl+PxSg3+Lat2: карактарындыва
карак+N+Pl+PxSg3+Instr: карактары-биле

карак+N+Pl+PxPl1+Nom: карактарывыс
карак+N+Pl+PxPl1+Gen: карактарывыстың
карак+N+Pl+PxPl1+Dat: карактарывыска
карак+N+Pl+PxPl1+Acc: карактарывысты
карак+N+Pl+PxPl1+Loc: карактарывыста
карак+N+Pl+PxPl1+Ela: карактарывыстан
карак+N+Pl+PxPl1+Lat: карактарывысче
карак+N+Pl+PxPl1+Lat2: карактарывыстыва
карак+N+Pl+PxPl1+Instr: карактарывыс-биле

карак+N+Pl+PxPl2+Nom: карактарыңар
карак+N+Pl+PxPl2+Gen: карактарыңарның
карак+N+Pl+PxPl2+Dat: карактарыңарга
карак+N+Pl+PxPl2+Acc: карактарыңарны
карак+N+Pl+PxPl2+Loc: карактарыңарда
карак+N+Pl+PxPl2+Ela: карактарыңардан
карак+N+Pl+PxPl2+Lat: карактарыңарже
карак+N+Pl+PxPl2+Lat2: карактарыңардыва
карак+N+Pl+PxPl2+Instr: карактарыңар-биле

карак+N+Pl+PxPl3+Nom: карактары
карак+N+Pl+PxPl3+Gen: карактарының
карак+N+Pl+PxPl3+Dat: карактарынга
карак+N+Pl+PxPl3+Acc: карактарын
карак+N+Pl+PxPl3+Loc: карактарында
карак+N+Pl+PxPl3+Ela: карактарындан
карак+N+Pl+PxPl3+Lat: карактарынче
карак+N+Pl+PxPl3+Lat2: карактарындыва
карак+N+Pl+PxPl3+Instr: карактары-биле

Ссылки