Пос: различия между версиями

Материал из Wiki FU-Lab
Перейти к навигации Перейти к поиску
Нет описания правки
Нет описания правки
 
(не показаны 43 промежуточные версии 3 участников)
Строка 1: Строка 1:
Тӧԁтӧм кывјас віԍталӧм.
Быль ли, небыль... Важын ни эта вӧлӧм. Сэк и тӧв пӧ абу вӧлӧм таланьын. Ыджыт Шонді абу и вешшывлӧм эна местаэзісь. Пыр вӧлӧма мича да гажа. Быдмӧма сэк татӧн басӧк лапья вӧр - Парма. Олӧмась вӧрас зверь-пӧткапӧлӧс. Отир эшӧ абу на вӧлӧм. Уна ли, етша ли чулалас кад - Пармаыс чужтас зонӧс. Шуасӧ сійӧ Пераӧн. Бытшӧм да кодя быдмас хозяин - и вӧрыслӧ, и муыслӧ. Керас сія аслыс ньӧв, лӧсьӧтас ёссез. Ветлӧтӧ пӧ аслас му кузя, видзӧтлӧ, медбы и пуэс быдмисӧ бура, медбы и зверь-пӧткапӧлӧс оліс бытшӧмика, медбы и чериыс уяліс сӧдз ваэзын. Ӧтпыр Пераыс лэдзчас Кӧсва дорӧ, аддзӧ: мышкыртчӧма кымӧрсянь сизим рӧма Енӧшка да юӧ васӧ. - Тэ мыля юан менам юись васӧ? - юалӧ Енӧшкаыслісь Пера. - Мун татісь. - Ме эг тӧд, что ваыс тэнат, - шуӧ Енӧшка, - а ютӧг ме ог вермы овны. Сет юны пӧттӧдз. - Сета, ежели тэ менӧ кайӧтан кымӧрас. Ме бы видзӧта, мый сэтчин керсьӧ. - Пуксьы, - шуӧ Енӧшка, - сюррезӧ вылӧ. Пера пуксяс сы сюррез вылӧ, мӧтыд и лэбтас сійӧ кымӧрас. Сувтас кымӧрас Пера, и оссяс сы одзын Енма. Кытчӧ оз видзӧт, быдлаын городдэз да городдэз - дӧс алмазісь да чар изісь керӧмась. Быдлаын биэз сотчӧны: ыджытӧсь и учӧтӧсь, гӧрдӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. А шӧрас сотчӧ медыджыт би, Шонді-Би. Охота лоас Пераыслӧ босьтны кӧть неыджыт би тор да лэдзчӧтны сійӧ му вылас. Локтас сія Шонді-Биыс дынӧ да кватитас бы... Сэтчӧ кыдз гымыштас, кыдз вирдыштас - и чапкач Перасӧ ылӧ-ылӧ Би дынсяняс. Пондас усьны Пераыс тартарарыӧ. Но вот кутас кинкӧ сійӧ, лэбтас и пуксьӧтас мыйӧкӧ небытӧ. Видзӧтӧ Пераыс - аддзӧ: пукалӧ сія кымӧровӧй подушкаэз вылын, золотӧй додьын, а кыскӧ сійӧ серебрянӧй вӧв. Бокас сыкӧт пукалӧ басӧкся-басӧк нывка. Синнэс сылӧн лӧз кымӧрись, рожабаннэс - асывся зарниись, юрсиыс - чистӧй золотоись, а паськӧмыс свиттялӧ, нельки синнэз янӧтӧ. - Тэ кин сэтшӧмыс? - юалӧ нывкаыслісь Пера. - Ме Зарань, Шонділӧн ныв. Быд асылӧ ме сайма одзджык Шондіысся и быд рытӧ вода сысся сёрӧнжык. Ме дозирайта, медбы Шондіыс некинӧс эз сот. А тэ мыля павкин Шонді-Биас? - юалӧ сія Пераыслісь. - Ме мӧді лэдзчӧтны сійӧ му вылас, - шуӧ Пера. - А мыйлӧ сія тэныт му вылас? - Медбы городдэз сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь быдмисӧ, кыдз Енмаас. - А кин пондас нія городдэзын овны? - юалӧ Зарань. - Миян тэкӧт челядьным. Эд ме тэныт, тыдалӧ, гленитчи, раз тэ менӧ дорйин, - шуӧ Пераыс. - О-о, смев тэ, зонка. Смев да удав, - шуӧ Зарань, - эшӧ некин эз на лысьт кайны татчӧ, а тэ вот кайин. Эшӧ некин эз на лысьт павкӧтны Шонді-Бисӧ, а тэ павкӧтін. Дорйи бы ме кӧть кинӧс, но тэнӧ эшӧ и радейта. - Сэк лэдзчам мекӧт му вылас, - шуӧ Пера. - Ме мыччала тэныт ассим богатствоэз: керӧссэз да вӧррез, юэз да тыэз, видззез да ыббез. И иньдӧтас Зарань ассис серебрянӧй вӧвсӧ увлань, муыслань. Лэдзчасӧ нія му вылӧ, и Пера пондас мыччавны Зараньыслӧ ассис богатствоэз: вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез. Гленитчӧмась нія Зараньыслӧ, и согласитчас сія кольччыны Пераыскӧт му вылас. Сэк окалас Парма-Вӧрлӧн зоныс Шонділісь нывсӧ. Казялас этӧ кымӧрсянь Шондіыс, лӧгасяс Зараньыс вылӧ и пышшас эна местаэзісь: ась пӧ кынмӧны кӧдзытсяняс. Му вылас сэк жӧ лоӧма кӧдзыт да пемыт, пондӧмась пӧльтны ойся тӧввез, кынмӧмась юэз да тыэз, лым столаэз тыртӧмась быд пельӧсок. Лёк тӧвчик пондӧма гӧрдззыны ассис кузь бӧж, каляннэз пондӧмась уннявны-повзьӧтчыны. Сэк Пера лэбтас Зараньсӧ киэз вылас да пыртас вӧрӧ. И Парма-мамыс примитас нійӧ ласкова и дзебас аслас лапъя да небыт уввез увтӧ. Сизим год сьӧрна абу вовлӧма талань Шондіыс, сизим год сьӧрна олӧмась Пера да Зарань вӧр пытшкын. Сы коста Зарань быдтас ни Пераыслӧ сизим зонӧс - вынася-вынаэзӧ да сизим нылӧс - басӧкся-басӧккезӧ. Зоннэс пондасӧ вӧравны ни, и ныввес - гортовисявны. Ветлӧтас-ветлӧтас кытӧнкӧ Шонді и охота лоас сылӧ видзӧтны, мый ни лоис нылыскӧт. Локтас сія талань бӧр. Сэк жӧ лоас бӧра шоныт да югыт. Пышшасӧ тӧввез и каляннэз, дзебсисяс тӧвчик. Сыласӧ юэз да тыэз, пондасӧ цветитны быдмассэз. Енӧшка мышкыртчас Кӧсва весьтӧ юны. Пондас корны Шондіыс Зараньсӧ, медбы кайис сія бӧр кымӧрас, кытӧн пыр шоныт да гажа, кытӧн быдӧс тырмӧ, мый бы эз ков. Зарань оз бы кай. - Меным, - шуӧ, - татӧн бур. Сэк Шонді пондас грӧзитчыны: - Ме бӧра пышша татісь, ась ті кынматӧ. Зарань и баитӧ: - Сизим год олім - эг кынмӧ. Вӧр шонтіс. - Сэк сота быдӧннытӧ ӧтлаын вӧрыскӧт, - повзьӧтлӧ Шонді. Повзяс Зарань и шуӧ Пераыслӧ: - Только кымӧрас ме верма видзны сійӧ, медбы эз сот. Колас кайны. Каям быдӧнным. Пера и шуӧ: - Ме татӧн чужи, быдми, татчӧ и кольчча. Торйӧтасӧ сэк нія челядьнысӧ кык торйӧн - мукӧдсӧ кольны му вылӧ, мукӧдсӧ кайӧтны кымӧрӧ. Но лӧгасяс сэк Парма-вӧр: - Ме нійӧ шонті, верді, а нія пышшӧны бы. Ась мунӧ Зараньыс ӧтнас, кысянь локтіс, а челядьыс ась кольччӧны му вылӧ! И лӧсьӧтас сія говк: ӧтӧрын ыкӧстан - мӧдӧрын кылӧ. Пондас Зарань кытсавны челядьсӧ, медбы кайӧтны Енмаас: ыкӧстас ӧтӧрӧ - мӧдӧр кылӧ. Сідз нія и янсӧтчасӧ: Зарань мунас лунлань, челядьыс - ойлань. Дыр горзас, корас челядьсӧ Зарань, но нія озӧ кылӧ. Эта коста Шондіыс сыбурна пондас сотны ни, нельки ваэз косьмасӧ, муыс потласяс, быдмассэз кельдӧтасӧ. Нем керны - Зарань каяс кымӧрас ӧтнас, медбы не сетны Шондіыслӧ сотны челядьсӧ. Лишь коляс му вылас ассис серебрянӧй вӧв да золотӧй додь, медбы кӧр-нибудь кайисӧ челядьыс сы дынӧ Енмаас. Эта кадӧ Пераыс ӧктас ассис зоннэсӧ, сетас нылӧ ньӧввез да кайӧтас медвылын керӧс вылӧ мыччавны Шондісӧ. - Видзӧтӧ, - шуӧ сія нылӧ, - вон ыджытся-ыджыт би, Шонді-Би; сысянь быдӧс бурыс: шоныт и югыт, сыснь городдэз быдмӧны. Но сысянь жӧ и быдӧс умӧльыс: сія сотӧ и сія кынтӧ, сія янсӧтіс быдӧннытӧ тіянӧс и менӧ мамныткӧт. Ме пондылі сыкӧт вермасьны, но ӧтнам эг вермы. А ӧні мийӧ унаӧсь. Лэбтасӧ сэк сизимнан зоныс ньӧв и лыясӧ веськыт Шонді-Биас. Ӧтдруг ныкӧт лыяс Пера аслас медыджыт ньӧлісь. Зэгалас быдӧс Шонді-Би, чеччӧвтас сы бердісь ыджыт би тор да киссяс бичиррезӧн омӧн му кузяс. Ӧзъясӧ Пармаын сэк биэз, ыджытӧсь и учӧтӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. И пондасӧ быдмыны городдэз, сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь, кыдз Енмаас. Нія городдэзын важся каддэзсянь олӧ отир - Пералӧн да Зараньлӧн челядь. Шуӧны нійӧ пермяккезӧн да зырянаӧн. Кодя отир. И шоныт, и гажа эта странаын. Вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез, а сідзжӧ городдэз да посаддэз - ыджыт богатствоэзӧн тырӧма край. Шонді бы и ӧні пышшӧ татісь (быд годӧ сы коста тӧввез овлӧны), но оз вермы, раз ыджыт тор сылӧн мусӧ шонтӧ. Сія бы и сотӧ гожумнас, но Зарань оз сет. Сія сё медодз чеччӧ асывнас и медбӧръя водӧ рытнас - дозирайтӧ, медбы некинӧс эз сот Шондіыс. Только быд гожумся асылӧ мусӧ да вӧрсӧ вевттьӧ кыз сӧстӧм лысва. Этӧ Зарань одз асывнас, кӧр эшӧ быдӧнныс узьӧны, горзӧ - гажтӧм сылӧ челядьыстӧг. Да и челядьыс сылӧн частожык баитлӧны, кыдз бы адззыны серебрянӧй вӧвсӧ золотӧй додьнас да кайны Енмаас. Одзжык эз веритлӧ, а ӧні веритӧны ни тай, что кымӧрас туйӧ кайнытӧ. Ме бы кайла жӧ сэтчин.
 
Аԍԍӧ, аԏԏӧ (Верх.-Выч.) — спасибо
Аԉкӧс, лажмыԁ, ԉапкыԁ,
Арпі, јос, моԉ
Баԏ, ај — отец
Бӧрԁны, горзыны (Сыс.) — плакать
Бор — межа
Бобув — бабочка
Вурзалӧ, омԉалӧ, ералӧ, уԋԋалӧ — воет
Віԁа, ыжԁала, піԋала — ругаю
Векԋіԁ, оттӧм — узкій
Віԅа орԁа — вурундук
Вӧр, јаг (Уд.) — лес
Воԍтіс ԍінсӧ, паԍкӧԁіс ԍінсӧ
Вӧчны, карны, керны — делать
Во гӧгӧр, во чӧж — круглый год
Віріч, вірӧч — рассадник
Вежаԋ, перԋаԋ (Иж.), бӧжаԋка (Сев. Кам.) — крестная
Војт, воԏ — капля
Ворга, жӧлӧб — желоб
Вурԁ — выдра
Вежа-веж мыԍт, мӧԁа мӧԁ вежмыԍ, воԇаԍіг тыр, вежӧн-веҗӧн — вперегонку
Вежон, ԋеԃеԉ — неделя
Вежалун, ԋеԃеԉа (В..), — Воскресение
Венԅыны, венԍыны (В-С) — спорить
Віны, начкыны (В-С) — убить
Војтва, пӧтӧк — дождевая капля
Вугралӧм, суналӧм — дремать
Вурԁыԍ, бурԁыԍ — крот
Гам, вешјан (В. К.) — шаровары, штаны
Гынкӧм, гынкот, ԏуԋі, пімі (Сев. К., гын катаԋік (В.-С.) — валенки Гӧбӧч, җожув (Луз), голбеч — подполье
Горӧԁіс, кітӧстіс, чукӧԍԍіс (В. С.) — запел (петух)
Гож — Солнцепек
Гу, шојна. .-К.) — Могила
Горӧԁіс, кітӧстіс (В.-К.), равӧстіс — закричал
Гыӧны, ветлӧны жуӧны — кишат
Гашкӧ — может быть
Гӧԋітышт, котӧртышт — побеги!
Геб, пӧім ном — мошка
Гӧрԁ гоб, ӧш јур — боровик
Галӧн ворсны, туртарӧн ворсны, — играть в спрятки
Гӧгӧра — гагара
Ԁӧрӧм, јернӧс (К), јӧрԁӧс (Л.) — рубашка.
Ԁозмыны, лӧгӧԁны — надоедать
Ԁукӧс, сукман, ԅіпун — пальто.
Ем, выім — есть
Ежӧр — осока.
Ез крукаԍ, ез кышаԍ.
Жугӧԁны, пазӧԁны — сломать
Жо пу, жолпу (В-С) — калина
Жбырган, жувган (Иж) — ветробой (игрушка)
Жоԋ, руԋжа (В.-С.) красногрудка
Жлан, пыста — синица.
Җуҗыԁ ва, пыԁын ва (В.-С.) — глубокой река.
Җыҗ, рып, җіж — стриж
Зіԉ, чож (П.) — прилежный
Зумыштчӧма, копыртчӧма ԁумајтӧ — задумался
Зыртчӧ, ԋіртчӧ — трется.
Зорӧԁ, сабрі (Иж) — зарок, стог.
Зорӧԁ јӧр, остужја.
Ԇормыны, ԍівејтны — седеть
Ԇірԁалӧ, југјалӧ — сияет
Ԇӧріԇалӧ, чвеԏітӧ — цветет
Ԇаркӧԁны, воԍтны — открыть.
Ԇік, нач — совершенно
Ԇаркены ԍінтӧ, гар керны, ічӧԏіка воԍтыны.
Ԇоріԇ, чвет, чача — цветок
Іԁӧртӧм — неряха
Ін — место
Іԋ, јԋка — (В.К.) нывбаба — женщина.
Ічіԋ, ԏӧтка — - тетка.
Ічӧт, посԋі, поԋі, ԇоԉа — маленький.
Істан, шӧркоԃјем ваԁор кај — вид куличка.
Ірӧј — меԁ ічӧт ва ԁор кај. — вид куличка.
Іԁрасны, вӧԃітчыны (Иж.) — обряжаться.
Јірԍыны, ԍојԍыны — щипать траву.
Јурлӧс, јурувт (В-С) — поԁушка.
Јукталӧ, ваалӧ (Іж) — поит
Јуӧр, ԍорԋі — весть.
Јоԉ, ічӧԏік ју, коԍмывтӧм шор — речка.
Јенеж, ԋебеса, кымӧр — небо.
Јаг ԍер, вонлеԋка (В.-С.) — волнушка,
Јі, јы (В-С) — лед.
Јурԍігуԍ, пернагус (Іж), Шыраԋ (В.К) — стрекоза, коромысло. Котӧртіс, пышјіс (Іж) — бежал
Котԍӧ, котке — кудахчет
Кріԋча, кӧјнӧс (Іж), кашԋік (В.-С.) — кринка.
Куран, нарман (Н.-В.), курјан (Іж) — грабли.
Кӧті, чурк (Іж.) — коты.
Кыс — обувь из невыделанной шкуры коровьих ног.
Кајӧма, кыптӧма — поднялось.
Карта, шы, гіԁ — хлев.
Кеԉы ԁ — бледный.
Коԇув — звезда.
Кар — город.
Каԋ, каԍ — кошка.
Куткырвіԇӧ, чукырчӧмӧн пукалӧ. '
Кӧлуј, клам (В.-С.) — вещи.
Кабала, чочкӧм гіжӧԁ (С. Кам.) — бумага.
Козјан, чер новлӧԁлан корт вуг коԃ тасмаын.
Кыщлавны, гартчыны — вертеться (около кого-нибудь).
Каланка, іԉім, каԉега, саксон — брюква, галанка.
Кушман — редька
Каԁ, пӧра (В.-С.) — время
Коԇувкот, коԇув (С. Кам.) коԁкуԇуу (Іж.) — муравей.
Кынӧм ԍумалӧма, щыгјалӧма.
Котыра картупеԉ, тыра, чукӧра, позја картулеԉ.
Кутны, віԇны — держать.
Кырӧ бужгӧ — обрывается.
Кај, чівкан, кага, ԏуԏу, ԏуԏ — птичка.
Квајт паԉіч — коростель.
Кыр, ԍӧԁ ԍіԅ.
Кекеԋӧн, кіӧн; посԋі чеԉаԃлы шуӧны „кекӧ“
Каԋук, варыш, кај варыш.
Кӧвтым, ічӧԏік тыв, ԋетотка — бредень.
Кӧч јӧла, піпу ԇур — подосиновник.
Кывтӧм пемӧсјас, кывтӧм вомтӧмјас — животные.
Кыр, жӧвна (В.-С.), ԍӧԁ ԍіԅ (Л.) — тырка.
Куш — орел.
Куртны, кураԍны (Л.) — грести сено.
Кор — лист.
Кыркӧщ, бужӧԁ, кырӧԁӧма ін — обрыв.
Кӧја, гора ԁоԃ — позвоночник птиц.
Лыјаԍісны, чапкаԍісӧ (Пер). — бросались, кидались.
Лыԍтыны, чіԉкӧԁны (В.С.) доить.
Ԉаз, лузан (Иж).
Лӧс, пӧԁӧг, шы полос — вышка.
Лаԋтны, чӧлны — затихнуть.
Лептавны ва — кыпӧԁны ва.
Ԉек, коԅел — бабкіг.
Ԉоԉӧ, пучеј — улитка.
Ԉагуша, матка — лягушка.
Ԉежнӧг, жеԉнӧг — жиповник.
Ԉамӧԁны — давить.
Маԉа зі, маԅі, мала муш, мізуј — пчела.
Мојԁ кыв, мојԁан кыл — сказка.
Мокаԍт - слово, употребляемое в раздраженном состоянии. Мічаҗыка, басӧԁҗыка — покрасивее.
Мој — бобер.
Мӧԁа-мӧԁсӧ, ӧта-мӧԁсӧ (В.-К.) — друг друга.
Мегӧ, мегар — баран.
Нокԍыны — возиться.
Најан, муԃер — хитрый.
Нӧԁ кыв, нӧԁан кыв, тӧԁӧԁчан кыв — загадка.
Наԇӧԋік, ԋӧжјӧԋік — медленно.
Нораԍны, жалобітчыны — жаловаться.
Намыр — костяника.
На піыс, на пыщкыԍ — из них.
Нӧјтны, віјны (В. С.) — бить.
Нагруԋік, запон — передник.
Ԋімкоԃ, раԁ — любо.
Ԋінкӧм — лапти.
Ԋавԁа, пӧт, ԋавалԁа — сорная трава.
Ԋывщак, пеԉщак — сморчки.
Ніԅ соболь.
Ԋек — молока.
Ԋін пу — липа.
Ԋаԋ шомӧс — квашня.
Омӧԉ, ԉӧк, умӧԉ, — худой плохой
Оԉ, васӧԁ вӧр, кытыԍ віԇ вӧчӧны.
Орԁа, урԁа — вурунԇук.
Оз — земляника.
Ојԁны, ваӧн боԍтны — залить.
Ӧԇӧс, ӧԇ, ыбӧс, ӧбес — дверь.
Ӧтув, &отвыв — заодно.
Ӧшка-мӧшка, бычӧ јенӧш — радуга.
Ӧміԇ — малина.
Пӧчӧ, баб — бабушка.
Піԋа, агас (Иж., Выч). — борона.
Пі, зон (Перм.) — сын.
Понԁа (мыј понԁа), ԍерԏі-за, поэтому.
Пімі — сапоги из оленьей кожи.
Паныԁаԍісны, воча воісны — встретились.
Пӧтка, кај, кага (Уд.) — птица.
Паԍтасіԍ, кышаԍіс (Сыв.) — оделся.
Порог, — тагес.
Пԉеԏ, орс.
Пӧԉан, чіпсан — дудка.
Пӧԍалі, ԋылӧԁі — вспотел.
Поԍ, пым (Иж.) — горячий.
Пӧԉ, ԃеԁ — дедушка.
Полӧкала — пугало.
Паԋ — ложка.
Перјі, суԇӧԁі (Иж.) — достал.
Пӧлӧԅԋіча, пӧлуԃ (Выч.) — василек.
Пажін, пажын, паужін, пажун.
Пӧртчыԍам, куԉсам (В.-С.) — разденемся
Пон пір, пон баз.
Помԍӧм, порӧмітчӧм, пруԃітчӧм (В.-С.) — запрудить ручеек.
Пон пув, јагпув, кос пув.
Пелыԍ пу, сӧс пу — рябина.
Пышкај, пежкај — воробей.
Перк, гӧрԁ жак (В. К.).
Перјас, кыскас.
Патурԉікԍіс, туріԍув бергӧԁчіс (В. В.) — кувыркнулся.
Раԃејтны — любить.
Ру — туман.
Рас, кыԇ пу вӧр — березняк.
Репас, лым пыщса поз. Ԍӧла кӧԇыԁ ԁырјі сунгыԍас пыԁӧ лым піӧ і сені олӧ.
Рӧм, чвет — цвет (краска).
Рып, җыҗ — стриж.
Роԅ, оԍта (В. К.), кајт (Иж.) — нора.
Саԃмӧԁны, паԉӧԁны (Луз.), катны (В. С.) — разбудить.
Сӧмын — только.
Сус пу — кедр.
Став, ԁӧс (В. К.) — все.
Со — вот.
Сон — жила.
Сі, ԍі волосок.
Сыв, щӧг, гос — жир.
Сарај, пӧсјыв — сарай.
Сан, воркаԍ (Л.) — рысь.
Сӧстӧм, чістӧј — чистый.
Собавны, ујалны лым пыщті (В. С.) — бродить по снегу.
Сувтса — стоящий.
Ԍавкјыны, резны (Иж.) — рассыпать, разбросать.
Ԍуркԋалӧма, кусіԋтӧма — завернул, поджал.
Соркԋі, букла (В. С.) — репа.
Ԍорӧм, течас — скирда.
Ԍӧла оз, бероз — поляника.
Ԍералӧ, вакԍӧ — смеется.
Ԍӧԁ бӧж, бӧж (Иж.) — горностай.
Тупԉӧԁлісны — катали, перевертывали.
Тобокі — чулки из оленьей кожи.
Тајкӧ — чуть-чуть.
Тӧԅ, лобӧз, ԁука турун.
Тонӧ, то-тај — вот где.
Туԍа пу, труԍа пу (В. С.) — можжевельник, вереск.
Таԍті, бекар — миска.
Тӧвԍојан, тӧвјуыԍ — вид ястреба.
Тупјур, ԉакԍуԅ — сова.
Тонӧԁӧԍ, тонӧ — вот там.
Турі пув, турі моԉ — клюква.
Тӧлыԍ — месяц, луна.
Тув — фунт.
Ԏупеԉ, ԏупеԋ — туфли.
Ԏуԋі — валенки.
Ԏовԏа, меԁ ыҗыԁ ваԁор кај — вид кулика,
Ԏопкан, нырок — ухаб.
Урщак, урка.
Уркај, каԉчі-каԉсве — кіеԍт.
Уԉԉӧв, шоныԁ јӧл (В. С.) — молоко.
Упыш, увпыш (В. В.), улпыш (В. С.).
Чіпан, курӧг — курица.
Чукӧртіс, јукӧртіс (Уд.), коріс (Перм.) — собрал.
Чеԉаԃ, јілӧм, јылӧм — дети.
Чукԉа, кыщыԉа (Иж.) — кривой.
Чој, соч — сестра.
Чој, керӧс — тор.
Четчіс, сувтіс — встал.
Чој, кыр, ԋоԅ (Вым.) — гора.
Чорԅыны, чорԁыны — затеердеть.
Чумаԉі, суслан — суслон.
Чікыш, чікіч — ласточка.
Чуман, паԁјан — берсетянная коробка..
Чӧԁлач, чӧԁлас — голубика.
Чур беԃԃӧн — в спрятки.
Чуԋлыс, чуԋпомку — наперсток.
Чургӧԁа, ԋужӧԁа — протяну.
Чірыштӧ, сотыштӧ — делает выговор.
Чігтыліг, чіктылӧ — в восторге.
Чукӧртчісны, ӧкԍісӧ (В.К.) — собрались.
Чіпас, кӧԍԏер (Иж.) — поленница.
Чујміс — удивился.
Шушун, ԁубас (Вер. К., В-Сыс.) — сарафан.
Шерԃԃыԍны, пановтны, шерԁјыԍӧны (В. С.).
Шонԁі, шонгеј — солнце.
Шеныштіс — махнул.
Шпыԋмуніс — улыбнулся.
Шыԉыԁ, моԉыԁ — гладкий.
Шег, баран — лодышка.
Шенԅыны, ԃівујтчыны — удивляться.
Шабԁі, ԉеса (Перм.) — лен.
Шоч, гежӧԁ — редкий.
Шкԉквіԇӧ, моԉыԁ — гладко.
Шом гаг, мӧс ԍін бугыԉ, мӧс сітвыв, мӧс гаг — жук.
Шом, лон (В. К.) — уголь.
Шомјӧв, выԉјӧв, прӧстӧк (В. С.), кіша — простокваша.
Шыш — беглый, ссыльный, бродяга.
Щаја кока, чочкӧм кока (Вер. Кам.), јеҗыԁ кока (В. С.).
Щӧгӧԁӧны, щӧктӧныс — откармливают.
Шапа, щӧгӧԉа — важно.
Ывла, ӧтӧр (Вер. Кам.) — улица.
Ыркыԁ, сајкыԁ — прохладно.
Ыжноԋ, ыжмаԉ — (В. С.), баԉа ԋаԋа — жимолость.

Текущая версия от 20:08, 20 апреля 2019

Быль ли, небыль... Важын ни эта вӧлӧм. Сэк и тӧв пӧ абу вӧлӧм таланьын. Ыджыт Шонді абу и вешшывлӧм эна местаэзісь. Пыр вӧлӧма мича да гажа. Быдмӧма сэк татӧн басӧк лапья вӧр - Парма. Олӧмась вӧрас зверь-пӧткапӧлӧс. Отир эшӧ абу на вӧлӧм. Уна ли, етша ли чулалас кад - Пармаыс чужтас зонӧс. Шуасӧ сійӧ Пераӧн. Бытшӧм да кодя быдмас хозяин - и вӧрыслӧ, и муыслӧ. Керас сія аслыс ньӧв, лӧсьӧтас ёссез. Ветлӧтӧ пӧ аслас му кузя, видзӧтлӧ, медбы и пуэс быдмисӧ бура, медбы и зверь-пӧткапӧлӧс оліс бытшӧмика, медбы и чериыс уяліс сӧдз ваэзын. Ӧтпыр Пераыс лэдзчас Кӧсва дорӧ, аддзӧ: мышкыртчӧма кымӧрсянь сизим рӧма Енӧшка да юӧ васӧ. - Тэ мыля юан менам юись васӧ? - юалӧ Енӧшкаыслісь Пера. - Мун татісь. - Ме эг тӧд, что ваыс тэнат, - шуӧ Енӧшка, - а ютӧг ме ог вермы овны. Сет юны пӧттӧдз. - Сета, ежели тэ менӧ кайӧтан кымӧрас. Ме бы видзӧта, мый сэтчин керсьӧ. - Пуксьы, - шуӧ Енӧшка, - сюррезӧ вылӧ. Пера пуксяс сы сюррез вылӧ, мӧтыд и лэбтас сійӧ кымӧрас. Сувтас кымӧрас Пера, и оссяс сы одзын Енма. Кытчӧ оз видзӧт, быдлаын городдэз да городдэз - дӧс алмазісь да чар изісь керӧмась. Быдлаын биэз сотчӧны: ыджытӧсь и учӧтӧсь, гӧрдӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. А шӧрас сотчӧ медыджыт би, Шонді-Би. Охота лоас Пераыслӧ босьтны кӧть неыджыт би тор да лэдзчӧтны сійӧ му вылас. Локтас сія Шонді-Биыс дынӧ да кватитас бы... Сэтчӧ кыдз гымыштас, кыдз вирдыштас - и чапкач Перасӧ ылӧ-ылӧ Би дынсяняс. Пондас усьны Пераыс тартарарыӧ. Но вот кутас кинкӧ сійӧ, лэбтас и пуксьӧтас мыйӧкӧ небытӧ. Видзӧтӧ Пераыс - аддзӧ: пукалӧ сія кымӧровӧй подушкаэз вылын, золотӧй додьын, а кыскӧ сійӧ серебрянӧй вӧв. Бокас сыкӧт пукалӧ басӧкся-басӧк нывка. Синнэс сылӧн лӧз кымӧрись, рожабаннэс - асывся зарниись, юрсиыс - чистӧй золотоись, а паськӧмыс свиттялӧ, нельки синнэз янӧтӧ. - Тэ кин сэтшӧмыс? - юалӧ нывкаыслісь Пера. - Ме Зарань, Шонділӧн ныв. Быд асылӧ ме сайма одзджык Шондіысся и быд рытӧ вода сысся сёрӧнжык. Ме дозирайта, медбы Шондіыс некинӧс эз сот. А тэ мыля павкин Шонді-Биас? - юалӧ сія Пераыслісь. - Ме мӧді лэдзчӧтны сійӧ му вылас, - шуӧ Пера. - А мыйлӧ сія тэныт му вылас? - Медбы городдэз сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь быдмисӧ, кыдз Енмаас. - А кин пондас нія городдэзын овны? - юалӧ Зарань. - Миян тэкӧт челядьным. Эд ме тэныт, тыдалӧ, гленитчи, раз тэ менӧ дорйин, - шуӧ Пераыс. - О-о, смев тэ, зонка. Смев да удав, - шуӧ Зарань, - эшӧ некин эз на лысьт кайны татчӧ, а тэ вот кайин. Эшӧ некин эз на лысьт павкӧтны Шонді-Бисӧ, а тэ павкӧтін. Дорйи бы ме кӧть кинӧс, но тэнӧ эшӧ и радейта. - Сэк лэдзчам мекӧт му вылас, - шуӧ Пера. - Ме мыччала тэныт ассим богатствоэз: керӧссэз да вӧррез, юэз да тыэз, видззез да ыббез. И иньдӧтас Зарань ассис серебрянӧй вӧвсӧ увлань, муыслань. Лэдзчасӧ нія му вылӧ, и Пера пондас мыччавны Зараньыслӧ ассис богатствоэз: вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез. Гленитчӧмась нія Зараньыслӧ, и согласитчас сія кольччыны Пераыскӧт му вылас. Сэк окалас Парма-Вӧрлӧн зоныс Шонділісь нывсӧ. Казялас этӧ кымӧрсянь Шондіыс, лӧгасяс Зараньыс вылӧ и пышшас эна местаэзісь: ась пӧ кынмӧны кӧдзытсяняс. Му вылас сэк жӧ лоӧма кӧдзыт да пемыт, пондӧмась пӧльтны ойся тӧввез, кынмӧмась юэз да тыэз, лым столаэз тыртӧмась быд пельӧсок. Лёк тӧвчик пондӧма гӧрдззыны ассис кузь бӧж, каляннэз пондӧмась уннявны-повзьӧтчыны. Сэк Пера лэбтас Зараньсӧ киэз вылас да пыртас вӧрӧ. И Парма-мамыс примитас нійӧ ласкова и дзебас аслас лапъя да небыт уввез увтӧ. Сизим год сьӧрна абу вовлӧма талань Шондіыс, сизим год сьӧрна олӧмась Пера да Зарань вӧр пытшкын. Сы коста Зарань быдтас ни Пераыслӧ сизим зонӧс - вынася-вынаэзӧ да сизим нылӧс - басӧкся-басӧккезӧ. Зоннэс пондасӧ вӧравны ни, и ныввес - гортовисявны. Ветлӧтас-ветлӧтас кытӧнкӧ Шонді и охота лоас сылӧ видзӧтны, мый ни лоис нылыскӧт. Локтас сія талань бӧр. Сэк жӧ лоас бӧра шоныт да югыт. Пышшасӧ тӧввез и каляннэз, дзебсисяс тӧвчик. Сыласӧ юэз да тыэз, пондасӧ цветитны быдмассэз. Енӧшка мышкыртчас Кӧсва весьтӧ юны. Пондас корны Шондіыс Зараньсӧ, медбы кайис сія бӧр кымӧрас, кытӧн пыр шоныт да гажа, кытӧн быдӧс тырмӧ, мый бы эз ков. Зарань оз бы кай. - Меным, - шуӧ, - татӧн бур. Сэк Шонді пондас грӧзитчыны: - Ме бӧра пышша татісь, ась ті кынматӧ. Зарань и баитӧ: - Сизим год олім - эг кынмӧ. Вӧр шонтіс. - Сэк сота быдӧннытӧ ӧтлаын вӧрыскӧт, - повзьӧтлӧ Шонді. Повзяс Зарань и шуӧ Пераыслӧ: - Только кымӧрас ме верма видзны сійӧ, медбы эз сот. Колас кайны. Каям быдӧнным. Пера и шуӧ: - Ме татӧн чужи, быдми, татчӧ и кольчча. Торйӧтасӧ сэк нія челядьнысӧ кык торйӧн - мукӧдсӧ кольны му вылӧ, мукӧдсӧ кайӧтны кымӧрӧ. Но лӧгасяс сэк Парма-вӧр: - Ме нійӧ шонті, верді, а нія пышшӧны бы. Ась мунӧ Зараньыс ӧтнас, кысянь локтіс, а челядьыс ась кольччӧны му вылӧ! И лӧсьӧтас сія говк: ӧтӧрын ыкӧстан - мӧдӧрын кылӧ. Пондас Зарань кытсавны челядьсӧ, медбы кайӧтны Енмаас: ыкӧстас ӧтӧрӧ - мӧдӧр кылӧ. Сідз нія и янсӧтчасӧ: Зарань мунас лунлань, челядьыс - ойлань. Дыр горзас, корас челядьсӧ Зарань, но нія озӧ кылӧ. Эта коста Шондіыс сыбурна пондас сотны ни, нельки ваэз косьмасӧ, муыс потласяс, быдмассэз кельдӧтасӧ. Нем керны - Зарань каяс кымӧрас ӧтнас, медбы не сетны Шондіыслӧ сотны челядьсӧ. Лишь коляс му вылас ассис серебрянӧй вӧв да золотӧй додь, медбы кӧр-нибудь кайисӧ челядьыс сы дынӧ Енмаас. Эта кадӧ Пераыс ӧктас ассис зоннэсӧ, сетас нылӧ ньӧввез да кайӧтас медвылын керӧс вылӧ мыччавны Шондісӧ. - Видзӧтӧ, - шуӧ сія нылӧ, - вон ыджытся-ыджыт би, Шонді-Би; сысянь быдӧс бурыс: шоныт и югыт, сыснь городдэз быдмӧны. Но сысянь жӧ и быдӧс умӧльыс: сія сотӧ и сія кынтӧ, сія янсӧтіс быдӧннытӧ тіянӧс и менӧ мамныткӧт. Ме пондылі сыкӧт вермасьны, но ӧтнам эг вермы. А ӧні мийӧ унаӧсь. Лэбтасӧ сэк сизимнан зоныс ньӧв и лыясӧ веськыт Шонді-Биас. Ӧтдруг ныкӧт лыяс Пера аслас медыджыт ньӧлісь. Зэгалас быдӧс Шонді-Би, чеччӧвтас сы бердісь ыджыт би тор да киссяс бичиррезӧн омӧн му кузяс. Ӧзъясӧ Пармаын сэк биэз, ыджытӧсь и учӧтӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. И пондасӧ быдмыны городдэз, сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь, кыдз Енмаас. Нія городдэзын важся каддэзсянь олӧ отир - Пералӧн да Зараньлӧн челядь. Шуӧны нійӧ пермяккезӧн да зырянаӧн. Кодя отир. И шоныт, и гажа эта странаын. Вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез, а сідзжӧ городдэз да посаддэз - ыджыт богатствоэзӧн тырӧма край. Шонді бы и ӧні пышшӧ татісь (быд годӧ сы коста тӧввез овлӧны), но оз вермы, раз ыджыт тор сылӧн мусӧ шонтӧ. Сія бы и сотӧ гожумнас, но Зарань оз сет. Сія сё медодз чеччӧ асывнас и медбӧръя водӧ рытнас - дозирайтӧ, медбы некинӧс эз сот Шондіыс. Только быд гожумся асылӧ мусӧ да вӧрсӧ вевттьӧ кыз сӧстӧм лысва. Этӧ Зарань одз асывнас, кӧр эшӧ быдӧнныс узьӧны, горзӧ - гажтӧм сылӧ челядьыстӧг. Да и челядьыс сылӧн частожык баитлӧны, кыдз бы адззыны серебрянӧй вӧвсӧ золотӧй додьнас да кайны Енмаас. Одзжык эз веритлӧ, а ӧні веритӧны ни тай, что кымӧрас туйӧ кайнытӧ. Ме бы кайла жӧ сэтчин.