Пос: различия между версиями

Материал из Wiki FU-Lab
Перейти к навигации Перейти к поиску
Нет описания правки
Нет описания правки
 
(не показано 55 промежуточных версий 3 участников)
Строка 1: Строка 1:
„Мувыв ембуртӧмјас, ӧтувтчӧј!
Быль ли, небыль... Важын ни эта вӧлӧм. Сэк и тӧв пӧ абу вӧлӧм таланьын. Ыджыт Шонді абу и вешшывлӧм эна местаэзісь. Пыр вӧлӧма мича да гажа. Быдмӧма сэк татӧн басӧк лапья вӧр - Парма. Олӧмась вӧрас зверь-пӧткапӧлӧс. Отир эшӧ абу на вӧлӧм. Уна ли, етша ли чулалас кад - Пармаыс чужтас зонӧс. Шуасӧ сійӧ Пераӧн. Бытшӧм да кодя быдмас хозяин - и вӧрыслӧ, и муыслӧ. Керас сія аслыс ньӧв, лӧсьӧтас ёссез. Ветлӧтӧ пӧ аслас му кузя, видзӧтлӧ, медбы и пуэс быдмисӧ бура, медбы и зверь-пӧткапӧлӧс оліс бытшӧмика, медбы и чериыс уяліс сӧдз ваэзын. Ӧтпыр Пераыс лэдзчас Кӧсва дорӧ, аддзӧ: мышкыртчӧма кымӧрсянь сизим рӧма Енӧшка да юӧ васӧ. - Тэ мыля юан менам юись васӧ? - юалӧ Енӧшкаыслісь Пера. - Мун татісь. - Ме эг тӧд, что ваыс тэнат, - шуӧ Енӧшка, - а ютӧг ме ог вермы овны. Сет юны пӧттӧдз. - Сета, ежели тэ менӧ кайӧтан кымӧрас. Ме бы видзӧта, мый сэтчин керсьӧ. - Пуксьы, - шуӧ Енӧшка, - сюррезӧ вылӧ. Пера пуксяс сы сюррез вылӧ, мӧтыд и лэбтас сійӧ кымӧрас. Сувтас кымӧрас Пера, и оссяс сы одзын Енма. Кытчӧ оз видзӧт, быдлаын городдэз да городдэз - дӧс алмазісь да чар изісь керӧмась. Быдлаын биэз сотчӧны: ыджытӧсь и учӧтӧсь, гӧрдӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. А шӧрас сотчӧ медыджыт би, Шонді-Би. Охота лоас Пераыслӧ босьтны кӧть неыджыт би тор да лэдзчӧтны сійӧ му вылас. Локтас сія Шонді-Биыс дынӧ да кватитас бы... Сэтчӧ кыдз гымыштас, кыдз вирдыштас - и чапкач Перасӧ ылӧ-ылӧ Би дынсяняс. Пондас усьны Пераыс тартарарыӧ. Но вот кутас кинкӧ сійӧ, лэбтас и пуксьӧтас мыйӧкӧ небытӧ. Видзӧтӧ Пераыс - аддзӧ: пукалӧ сія кымӧровӧй подушкаэз вылын, золотӧй додьын, а кыскӧ сійӧ серебрянӧй вӧв. Бокас сыкӧт пукалӧ басӧкся-басӧк нывка. Синнэс сылӧн лӧз кымӧрись, рожабаннэс - асывся зарниись, юрсиыс - чистӧй золотоись, а паськӧмыс свиттялӧ, нельки синнэз янӧтӧ. - Тэ кин сэтшӧмыс? - юалӧ нывкаыслісь Пера. - Ме Зарань, Шонділӧн ныв. Быд асылӧ ме сайма одзджык Шондіысся и быд рытӧ вода сысся сёрӧнжык. Ме дозирайта, медбы Шондіыс некинӧс эз сот. А тэ мыля павкин Шонді-Биас? - юалӧ сія Пераыслісь. - Ме мӧді лэдзчӧтны сійӧ му вылас, - шуӧ Пера. - А мыйлӧ сія тэныт му вылас? - Медбы городдэз сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь быдмисӧ, кыдз Енмаас. - А кин пондас нія городдэзын овны? - юалӧ Зарань. - Миян тэкӧт челядьным. Эд ме тэныт, тыдалӧ, гленитчи, раз тэ менӧ дорйин, - шуӧ Пераыс. - О-о, смев тэ, зонка. Смев да удав, - шуӧ Зарань, - эшӧ некин эз на лысьт кайны татчӧ, а тэ вот кайин. Эшӧ некин эз на лысьт павкӧтны Шонді-Бисӧ, а тэ павкӧтін. Дорйи бы ме кӧть кинӧс, но тэнӧ эшӧ и радейта. - Сэк лэдзчам мекӧт му вылас, - шуӧ Пера. - Ме мыччала тэныт ассим богатствоэз: керӧссэз да вӧррез, юэз да тыэз, видззез да ыббез. И иньдӧтас Зарань ассис серебрянӧй вӧвсӧ увлань, муыслань. Лэдзчасӧ нія му вылӧ, и Пера пондас мыччавны Зараньыслӧ ассис богатствоэз: вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез. Гленитчӧмась нія Зараньыслӧ, и согласитчас сія кольччыны Пераыскӧт му вылас. Сэк окалас Парма-Вӧрлӧн зоныс Шонділісь нывсӧ. Казялас этӧ кымӧрсянь Шондіыс, лӧгасяс Зараньыс вылӧ и пышшас эна местаэзісь: ась пӧ кынмӧны кӧдзытсяняс. Му вылас сэк жӧ лоӧма кӧдзыт да пемыт, пондӧмась пӧльтны ойся тӧввез, кынмӧмась юэз да тыэз, лым столаэз тыртӧмась быд пельӧсок. Лёк тӧвчик пондӧма гӧрдззыны ассис кузь бӧж, каляннэз пондӧмась уннявны-повзьӧтчыны. Сэк Пера лэбтас Зараньсӧ киэз вылас да пыртас вӧрӧ. И Парма-мамыс примитас нійӧ ласкова и дзебас аслас лапъя да небыт уввез увтӧ. Сизим год сьӧрна абу вовлӧма талань Шондіыс, сизим год сьӧрна олӧмась Пера да Зарань вӧр пытшкын. Сы коста Зарань быдтас ни Пераыслӧ сизим зонӧс - вынася-вынаэзӧ да сизим нылӧс - басӧкся-басӧккезӧ. Зоннэс пондасӧ вӧравны ни, и ныввес - гортовисявны. Ветлӧтас-ветлӧтас кытӧнкӧ Шонді и охота лоас сылӧ видзӧтны, мый ни лоис нылыскӧт. Локтас сія талань бӧр. Сэк жӧ лоас бӧра шоныт да югыт. Пышшасӧ тӧввез и каляннэз, дзебсисяс тӧвчик. Сыласӧ юэз да тыэз, пондасӧ цветитны быдмассэз. Енӧшка мышкыртчас Кӧсва весьтӧ юны. Пондас корны Шондіыс Зараньсӧ, медбы кайис сія бӧр кымӧрас, кытӧн пыр шоныт да гажа, кытӧн быдӧс тырмӧ, мый бы эз ков. Зарань оз бы кай. - Меным, - шуӧ, - татӧн бур. Сэк Шонді пондас грӧзитчыны: - Ме бӧра пышша татісь, ась ті кынматӧ. Зарань и баитӧ: - Сизим год олім - эг кынмӧ. Вӧр шонтіс. - Сэк сота быдӧннытӧ ӧтлаын вӧрыскӧт, - повзьӧтлӧ Шонді. Повзяс Зарань и шуӧ Пераыслӧ: - Только кымӧрас ме верма видзны сійӧ, медбы эз сот. Колас кайны. Каям быдӧнным. Пера и шуӧ: - Ме татӧн чужи, быдми, татчӧ и кольчча. Торйӧтасӧ сэк нія челядьнысӧ кык торйӧн - мукӧдсӧ кольны му вылӧ, мукӧдсӧ кайӧтны кымӧрӧ. Но лӧгасяс сэк Парма-вӧр: - Ме нійӧ шонті, верді, а нія пышшӧны бы. Ась мунӧ Зараньыс ӧтнас, кысянь локтіс, а челядьыс ась кольччӧны му вылӧ! И лӧсьӧтас сія говк: ӧтӧрын ыкӧстан - мӧдӧрын кылӧ. Пондас Зарань кытсавны челядьсӧ, медбы кайӧтны Енмаас: ыкӧстас ӧтӧрӧ - мӧдӧр кылӧ. Сідз нія и янсӧтчасӧ: Зарань мунас лунлань, челядьыс - ойлань. Дыр горзас, корас челядьсӧ Зарань, но нія озӧ кылӧ. Эта коста Шондіыс сыбурна пондас сотны ни, нельки ваэз косьмасӧ, муыс потласяс, быдмассэз кельдӧтасӧ. Нем керны - Зарань каяс кымӧрас ӧтнас, медбы не сетны Шондіыслӧ сотны челядьсӧ. Лишь коляс му вылас ассис серебрянӧй вӧв да золотӧй додь, медбы кӧр-нибудь кайисӧ челядьыс сы дынӧ Енмаас. Эта кадӧ Пераыс ӧктас ассис зоннэсӧ, сетас нылӧ ньӧввез да кайӧтас медвылын керӧс вылӧ мыччавны Шондісӧ. - Видзӧтӧ, - шуӧ сія нылӧ, - вон ыджытся-ыджыт би, Шонді-Би; сысянь быдӧс бурыс: шоныт и югыт, сыснь городдэз быдмӧны. Но сысянь жӧ и быдӧс умӧльыс: сія сотӧ и сія кынтӧ, сія янсӧтіс быдӧннытӧ тіянӧс и менӧ мамныткӧт. Ме пондылі сыкӧт вермасьны, но ӧтнам эг вермы. А ӧні мийӧ унаӧсь. Лэбтасӧ сэк сизимнан зоныс ньӧв и лыясӧ веськыт Шонді-Биас. Ӧтдруг ныкӧт лыяс Пера аслас медыджыт ньӧлісь. Зэгалас быдӧс Шонді-Би, чеччӧвтас сы бердісь ыджыт би тор да киссяс бичиррезӧн омӧн му кузяс. Ӧзъясӧ Пармаын сэк биэз, ыджытӧсь и учӧтӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. И пондасӧ быдмыны городдэз, сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь, кыдз Енмаас. Нія городдэзын важся каддэзсянь олӧ отир - Пералӧн да Зараньлӧн челядь. Шуӧны нійӧ пермяккезӧн да зырянаӧн. Кодя отир. И шоныт, и гажа эта странаын. Вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез, а сідзжӧ городдэз да посаддэз - ыджыт богатствоэзӧн тырӧма край. Шонді бы и ӧні пышшӧ татісь (быд годӧ сы коста тӧввез овлӧны), но оз вермы, раз ыджыт тор сылӧн мусӧ шонтӧ. Сія бы и сотӧ гожумнас, но Зарань оз сет. Сія сё медодз чеччӧ асывнас и медбӧръя водӧ рытнас - дозирайтӧ, медбы некинӧс эз сот Шондіыс. Только быд гожумся асылӧ мусӧ да вӧрсӧ вевттьӧ кыз сӧстӧм лысва. Этӧ Зарань одз асывнас, кӧр эшӧ быдӧнныс узьӧны, горзӧ - гажтӧм сылӧ челядьыстӧг. Да и челядьыс сылӧн частожык баитлӧны, кыдз бы адззыны серебрянӧй вӧвсӧ золотӧй додьнас да кайны Енмаас. Одзжык эз веритлӧ, а ӧні веритӧны ни тай, что кымӧрас туйӧ кайнытӧ. Ме бы кайла жӧ сэтчин.
ПАРМА-ЈУРГӦМ.
КОМІ ԌЫЛАНКЫВЈАС.
Комі ԋіга леԇан-ін.
Сыктывԁін кар.
1926 во.
3000.
ЈУРІНԀАЛЫԌ.
I. Ревоԉутсіја ԍыланкывјас.
Ԉістбок.
1. Інтернатсіонал........................3
2. Том уҗалыԍ јӧз........................4
3. Воԇӧ..................................5
4. Выныштчӧј, вокјас. 6
5. Ԇебігӧн-коԉԉӧԁігӧн ԍыланкыв. . . 7
6. Ԁубінушка..........................8
7. Гӧрԁ ԁӧрапас................... 9
8. Мі аслыным аԍным. . . .... . 11
9. Комі збојлун.........................12
10. Велӧԁчӧм том нывјаслы...............13
11. Варыш поз ............................
12. Том војтыр, саԃмӧј!.................14
13. Пармаса војтыр . . .... . .16
II. Гӧрԁ арміјаса ԍыланкывјас.
1. Меным мамӧ ....... 17
2. Ставным вӧлім . . . , . . .18
3. Кыԇі міјан...........................20
4. Ылын, ылын роч Кавказын .... 21
III. Јӧз-пыщса ԍыланкывјас.
1. Чужмӧр нылӧ . . . . . .23
2. Чікышӧс колӧ кыјны..............25
3. Шонԁі банӧј............................
4. Асја кыа.........................
5. Уна нывјас...........................26
6. Гырыԍ нывјас . . . . . . .27
7. Рытја шу каԁӧ.................... .28
IV. Мукӧԁ пӧлӧс ԍыланкывјас.
1. Југыԁ коԇув.................. 29
2. Ԍывліс гажа коԉіпкај.................30
3. Вунԁӧм..................................
4. Веж віԇ-вывті муна...................31
II
5. Аԁԇыолан-тај............................32
6. Тутуруту-Ԍемӧ...........................33
7. Выԉ моԉітва. ......................35
8. Зеленецкан коровушка .... 38
9. Оліс-выліс вӧрын........................39
10. Оз ԋекор лаԋтлы . , . . . .41
11. Кӧн олам мі . . . . . . .42
12. Ԉок тӧлӧн муӧԇ.......................
13. Ԉізук................................. 43
14. Ӧввӧ ..................................44
15. Чужі, быԁмі .... . . . . . .46
16. Меԁа...................................47
17. Ӧтчыԁ овлӧ . . . . . . . .53
18. Ԍӧлӧм ԍылӧм ......................5.4
19. Шогԍыԍ ныв. . . . . . . .55
20. Ен ылӧԁлы .............................56
21. Шонԁі петӧ, шонԁі летчӧ . .
22. Бурлак ԁум . ....................57
23. Выԉ јекԏеԋіја . . . . . . 58
V. Комі пермјак ԍыланкывјас.
1. Пемыԁ ојӧн..............................60
2. Ічмоԋвӧн тӧжԁіԍӧм . . . . .61
3. Кӧкӧ горттӧм...............................
4. Борԁтӧм варыш . 62
5. Ԉон ....................................63
6. Ен те ԍыв . ..........................
Ревоԉутсіјаа ԍыланкывјас.
Інтернатсіонал.
Сувт, четчы јорӧм, ԁорӧм војтыр!
Сувт, щыглы кулыԍ, бӧрԁыԍ јӧз!
Пӧԍ віртӧ пуԅӧԁ, паԉӧԁ ојбыр,
Меԁ ԍӧлӧм ӧзјӧ біын-моз.
Став мувыв-пежсӧ ԇікӧԇ гӧрам,
Ԉок вужсӧ бертам — меԁ оз пет;
Мі ԁолыԁ-олӧм выԉыԍ ԁорам:
Коԁ вӧлі щыг, меԁ лоас пӧт.
Тајӧ кыпӧԁчӧм міјан
Мувыв меԁ-бӧрја коԍ.
Сувт, уҗалыԍ-јӧз-піјан,
Став ембур аслыԁ боԍт!
Оз ԍетны сарјас ԉічыԁ-олӧм,
Оз кіԍԍы јенԍаԋ ԋінӧм тор,
Ас-вынӧн боԍтны быԁӧн колӧ,
Став тіԉԍыԍ песԍыԍ міјаԋ-ԁор.
Меԁ мынлас горшыԍ чорыԁ-гӧрӧԁ,
Меԁ му-пыр мунас мустӧмтор,
Боԍт мувыв-пежсӧ путкыԉт, пӧрӧԁ,
Јон-ԁаԍ-пӧԍ-вывԍыԁ шуԁтӧ ԁор!
Тајӧ кыпӧԁчӧм міјан
Мувыв меԁ-бӧрја коԍ.
Сувт, уҗалыԍ-јӧз-піјан,
Став ембур аслыԁ боԍт!
Мыј муыс лептӧ — ставыс міјан.
Быԁ уҗсӧ вермӧ вына сој.
Став ԁыша-горшсӧ пӧԁтам біӧн,
Коԁі оз уҗав, меԁ оз ԍој.
Оз зев ԁыр курксы кырныш-чукӧр,
Мі регыԁ інԁам олан-ін.
Быԁ асыв ԍавкјӧ кыа југӧр,
Гӧрԁ-міча-шонԁі ԍетас вын.
Тајӧ кыпӧԁчӧм міјан
Мувыв меԁ-бӧрја коԍ.
Сувт, уҗалыԍ-јӧз-піјан,
Став ембур аслыԁ боԍт!
ІНТЕРНАТСІОНАЛӦН шуԍӧ став мувывса уҗалыԍјаслӧн
ӧтувтчӧм. Тајӧ ӧтувтчӧмсӧ панӧма вӧлі 1864 воын, ӧні сіјӧ шу-
ԍӧ 3-ԁ „Коммуԋісԏіческеј Інтернатсіоналӧн". ,,Інтернатсіонал“
ԍыланкывсӧ лӧԍӧԁлӧма франсіјаса сотсіаԉіст ЕЖЕН ПОԎЈЕ. Ӧні
тајӧ ԍыланкывсӧ ԍылӧны став мувывса уҗалыԍ јӧз. Окԏабса ре-
воԉутсіја-бӧрын лоі сіјӧ Роԍԍіјаса јӧзлӧн гімн. Коміӧн лӧԍӧԁӧма-
ӧԍ 1919 воын веԍкыԁа франсузскеј-вылыԍ В. А. САВІН, А. А.
МАЈЕГОВ ԁа В. Ԏ. ЧІСТАԈОВ ӧтвылыԍ.
Том уҗалыԍ јӧз.
(Ԍывԍӧ „Молодая гвардия“-моз).
Вај тувтчӧј воԇӧ, јортјас,
Гӧрԁ југыԁ-кыалаԋ:
Пӧԍ ԍӧлӧма том мортјас,
Туј воԍтӧ југыԁлаԋ.
Меԁ ԍӧлӧмјасныԁ вӧлі кӧрт,
Меԁ плагным ӧзјӧ бі-коԃ гӧрԁ
Том тіԉԍыԍ-песԍыԍ војтырлӧн,
Ԍӧԁ-уҗӧн олыԍлӧн.
Мі аԍным ставсӧ тӧԁлім,
Мі тӧԁлім ԍӧкыԁ уҗ:
Сек кынӧм муртса пӧтліс,
Ез вӧвлы шојтчӧм сущ.
Ег тӧԁлӧј гажа-чеԉаԃ-ԁыр,
Ԋајт-пыщкын луаԍім мі пыр,
Том тіԉԍыԍ-песԍыԍ војтырјас,
Ԍӧԁ-уҗӧн олыԍјас.
Кер пӧрӧԁім, мыр бертім...
Пӧԍ кіԍԍіс кӧшыԍ-моз.
Ас-пӧԍӧн секі верԁім
Аԁгорша кырныш поз.
Но јонміс кі-кок, ез ло-кын,
I ԍӧкыԁ-уҗла соԁі вын
Том тіԉԍыԍ-песԍыԍ војтырлӧн,
Ԍӧԁ-уҗӧн олыԍлӧн.
Мі гӧрԁ плаг лептам вылӧ,
Меԁ ломԇӧ бі-коԃ ԁон...
Ті ӧтувчан-шы кылӧј,
Том војтыр — ныв і зон.
Меԁ уҗ меԁ-ыҗыԁ лоас век,
Став јӧзыс ӧтлааԍас меԁ —
Пет тышкӧ, тіԉԍыԍ-песԍыԍ јӧз,
Ԍӧԁ-уҗӧн олыԍјас.
Іԉԉа-ваԍ.
ІԈԈА-ВАԌ (В. I. Лыткін) — комі поет, гіжалӧ ԍыланлыԃ-
ԃанјас, поемајас, мукӧԁтор. Тајӧ ԍыланкывсӧ лӧԍӧԁӧма 1924 во-
ын роч „Молодая гвардия" ԍыланкыв-ԍерԏі. „Молодая гвардия“-
сӧ гіжӧма 1922-ԁ воын роч поет Безыменсккий.
В0Ԇ0&.
(Ԍывԍӧ Буԃонеј марш-моз).
Гӧрԁ-југыԁ-шонԁі јенеж-шӧрӧ петӧма, —
Став муыс ӧні ыпјалӧмӧн ломтыԍӧ...
Важ нарԏітана-олӧмла
Вын, гашкӧ, бырі комілӧн?
Ез, ез-на быр вынным, — пуӧ вір!
Сувт, војвыв-піӧј, повтӧг воԇӧ мун —
Гӧрԁ коԇув інԁас туј...
Меԁ саԃмас комі јӧз!
Выԉ олӧм вӧчны, јортӧј, боԍтчы, сувт!
Став олӧм комі-јӧзлӧн — ԍӧкыԁ уҗ.
Мі вежӧрнымӧс, ԍуԍлуннымӧс котыртам,
Сек мунам воԇӧ ӧзјӧм повтӧм-ԍӧлӧмӧн —
Туј-шӧрын, улын, ԋајтын вегԉаԍыԍјас вомӧныс —
Бур олӧм вӧчны комі-јӧзлы отсалам.
Сувт, војвыв-піӧј, повтӧг воԇӧ мун —
Гӧрԁ коԇув інԁас туј...
Меԁ саԃмас комі јӧз!
Выԉ олӧм вӧчны, јортӧј, боԍтчы, сувт!
Став олӧм комі-јӧзлӧн — ԍӧкыԁ уҗ.
Мі Тӧвпозізсӧ пӧртам секі зарԋіӧ,
Став комі-мусӧ завоԁјасӧн тыртам мі,
Став јусӧ сетыԍ јітлам мі,
Став јісӧ, лымсӧ сывԁам сеԍ...
Шаԋ, шыбыт важсӧ! Тырмас, јорт!
Зіԉ воԇӧ, комі морт!
Сувт, војвыв-піӧј, повтӧг воԇӧ мун —
Гӧрԁ коԇув інԁас туј...
Меԁ саԃмас комі јӧз!
Выԉ олӧм вӧчны, јортӧј, боԍтчы, сувт!
Став олӧм комі-јӧзлӧн — ԍӧкыԁ уҗ.
Тајӧ ԍыланкывсӧ гіжӧмаӧԍ 1924 воын Мӧскуаын квајт комі
стуԃент ӧтвылыԍ: Којушев I., Уԁораԏін Л., Попваԍев I., Ԍерԃі-
тов Ԏ., Лыткін В. (Вој-Уралыс комі-облаԍт-улын). Тӧвпозіз — меԁ-
җуҗыԁ гӧраыс Вој-Уралын.
Выныштчӧј, вокјас.
Выныштчӧј, вокјас, ен воштӧ
Асԍыныԁ морт-ԋім ԁа мез *);
Каԅтыштлӧј — кущӧмҗык вӧлі
Перјӧмыс: ԍӧкыԁ-ӧ ез.
Вынјасным бырлаԍӧ міјан...
Гашкӧ, ог аԁԇывлӧ пом...
Меԁ! Міјан быԁмӧны піјан,
Вынԍалӧ выԉ војтыр, том.
Најӧс ен вунӧԁӧј, вокјас,
Коԁ пуктіс мез-вӧсна јур.
Шој-вомӧн веԍкӧԁлӧј кокјас, —
Каԅтылӧм сіјӧ меԁ-бур!
* Мез, мезлун — свобода.
Вынјасным бырлаԍӧ міјан...
Гашкӧ, ог аԁԇывлӧ пом...
Меԁ! Міјан быԁмӧны піјан,
Вынԍалӧ выԉ војтыр, том.
Міјанлы вывті-на ԍӧкыԁ.
Кіԍԍӧ меԁ-бур-јозлӧн вір...
Пемыԁ вӧр зев вӧлі щӧкыԁ,
Југӧрыс паԍкалӧ пыр!
Вынјасным бырлаԍӧ міјан.
Гашкӧ, ог аԁԇывлӧ пом...
Меԁ! Міјан быԁмӧны піјан,
Вынԍалӧ выԉ војтыр, том.
Коркӧ і петам мі вӧрыԍ,
Воԍԍалас паԍкыԁа ԍін...
„Аттӧ-пӧ“, шуас коԁ пӧрыԍ:
„Шојтчамӧ, војім-тај-ԋін"
Вынјасным бырлаԍӧ міјан...
Гашкӧ, ог аԁԇывлӧ пом...
Меԁ! Міјан быԁмӧны піјан,
Вынԍалӧ выԉ војтыр, том.
Вӧԉіԍԏі олӧмыԁ воԍԍіс!.
Мајбырӧј, том јӧзӧј, ті:
Пемыԁыс, омӧԉыс бӧрын,
Југыԁ выԉ-олан-інті!
Вынјасным бырлаԍӧ міјан...
Гашкӧ, ог аԁԇывлӧ пом...
Меԁ! Міјан быԁмӧны піјан,
Вынԍалӧ выԉ војтыр, том.
Жан-Морӧс.
ЖАН-МОРӦС — прамеј ԋім-овыс Іона Ԏімопејевіч Чістаԉов,
комі поет. Јона песԍіс комі школа-понԁа. 1923-ԁ-воын кулі ча-
коткаыԍ. Тајӧ ԍыланкывсӧ лӧԍӧԁлӧма „Смело, друзья“ ԍыланкыв-
ԍерԏі. „Смело, друзья“-сӧ лӧԍоԁлӧма роч поет М. Л. Михайлов
(чужлӧма 1826-ԁ воын).
Ԇебігӧн-коԉԉӧԁігӧн ԍыланкыв.
Бур вокјасӧј, коԍ-вылын уԍінныԁ ті,
Меԁ уҗалыԍ лӧԍыԁа олӧ.
Мыј вермінныԁ, ԍетінныԁ јӧзыслы ті.
I кулӧмыԍ ті енӧ полӧ.
Ез жаԉітлы тіјанӧс вірјуыԍ сар,
Ԉок-местаын, ԏурмаын віԇіс.
Ез жаԉітлы тіјанӧс сарыслӧн суԁ,
I суԃітіс ԉок-ногӧн сіԇі.
I суԁ-бӧрын, коԋӧрјас, мунінныԁ ті,
Зев ылӧ ті мунінныԁ, вокјас.
Туј тіјан оз помаԍ і шојтчӧг оз ло,
I ԁорӧма кіјас і кокјас.
Жар тіјанӧс сотӧ — кӧԏ сетчӧ-жӧ кув,
I лолавны ті онӧ вермӧ.
I туј-шӧрын, коԋӧрјас, уԍанныԁ ті,
А стражаыс јонҗыка скӧрмӧ.
Жар-лунјасӧ ӧгыр-моз ԁоналӧ кӧрт, —
Кі-кокјастӧ тіјанлыԍ јірӧ.
I ранаыԍ војталӧ, візывтӧ вір,
I пыԁӧҗык кӧртјасыс пырӧ...
А зарԋі ԁворечјасын вірјуыԍ сар
Пыр гажӧԁчӧ, шогјас оз тӧԁлы,
Оз жаԉіт гӧԉ-јӧз-вылӧ пуԉа ԁа штык,
А мӧԁторсӧ ԋінӧм оз ԍетлы.
Ԉок-сарыслӧн сарстволы воӧма пом.
Гӧԉ јӧз вӧԉа боԍтіс ас-кіӧ...
Бур вокјасӧј, корԍінныԁ, ԍетінныԁ ті
Гӧԉ јӧзыслы вӧԉасӧ сіјӧс!
М. Ԋ. Ԉебеԃов.
М. Ԋ. ԈЕБЕԂОВ комі поет, гіжалӧма уна ԍыланкывјас,
ԍыланлыԃԃанјас, ворсанторјас, операјас. Сылыԍ ԍыланлыԃԃан-
јассӧ нӧшта 1914 воын-на вӧлі печатајтӧма. М. Ԋ. роч ԍылан-
кывјас-ԍерԏі уна комі ԍыланкыв лӧԍӧԁлӧма. Тајӧ ԍыланкывсӧ
лӧԍӧԁӧма ревоԉутсіја-бӧрын „Похоронныіі марш“-ԍерԏі.
Ԁубінушка.
Уна кывлывлі ԍыланкывјаслыԍ ног,
Мыјԁтӧм, ԋімыс і шогыс сен кылӧ;
Меԁԍа-јонасӧ-нӧ мӧртчіс ԍӧлӧмӧ мем
Ӧԏі ԍыланкыв уҗалыԍ јӧзлӧн:
Ек, ԁубінушка, укԋем!
Ек, ԅеԉонаја, сама појԃот!
Поԃорԋем! поԃорԋем!
Ԁа укԋем!
Воԇыԍ-воԇӧ сіԇ ԁыр војас коԉіны пыр —
Чужан му-вылын унатор вежԍіс,
Пԉеԏ ԁа зор — омӧԉтор — ылӧ шыбытіс јӧз —
Важ кӧлујто кӧрт машіна вежіс.
Ӧк машінаыԁ-тај кокԋіԁ!
Кӧрт-кӧлујыԁ-тај і лӧԍыԁ!
Ачыс мунӧ! ачыс мунӧ
Кыԇі леԇан!
Міјан сар ез вӧв јӧј: сіјӧ — купечла-ԁор —
Лоі купечыԁ сылы јон пыкӧԁ.
А роч мужіклы мыј? Ачыс машіна тор.
Сіјӧс јірӧмӧн јірӧ ас-мортыс.
Ок, машінаыԁ-тај, вӧлӧм, ԍӧкыԁ!
Ԃеԋга, кӧртыԁ-тај бӧр ԁоріс!
Пікӧ воштіс! пікӧ воштіс
Купечыԁ!
Енлы, віԁчыԍлы те, міјан-вірјуыԍ-сар,
Мі ог кутӧј ԏерпітны сіԇ воԇӧ.
Ловԅас уҗалыԍ јӧз, — повԅас ԉок-кырныш-став:
Вірӧн мынтыны кутас теԁ воԇӧс.
Ок, ԁубінасӧ-кӧ лептас!
Јур веԍтаԁ-кӧ кутны кутас!...
Ԁа кыԇ ӧԁԇас! кыԇ ӧԁԇас
Ԁа леԇас!
В. Ԏ. Чістаԉов
ЧІСТАԈОВ Веԋіамін Ԏімопејевіч, Жан-Морӧс поетлӧн вок —
комі поет, јона тӧжԁыԍіс і тӧжԁыԍӧ комі ԉіԏература-понԁа
Аслас міча, шоныԁ-ԋебыԁ кывнас гіжаліс уна ԍыланкывјас, ԍы-
ланлыԃԃанјас, віԍтјас. Јона песԍіс комі школалы комі ԋіга лӧԍӧ-
ԁӧм-понԁа. Комі ԉіԏература уҗ-вылын уҗалӧ сувтлытӧг ревоԉут-
сіја-бӧрԍаԋ.
Гӧрԁ ԁӧрапас.
(Красное знамя).
Ԍінваӧн ојԁӧма му помтӧг:
Став олӧм міјан — ԍӧкыԁ уҗ.
Но воас регыԁ ԍіјӧм каԁыс,
Кор мезмас уҗ, — он сіјӧс вуҗ!
Јургы, ԍылӧм міјаԋ гӧгӧр кыв!
Му-паԍта гӧрԁ-пас міјан тӧвԅӧ,
Нуӧ вермаԍӧм шы, ыҗыԁ гым,
Кӧјԁыс бур олӧмлыԍ кӧԇӧ,
Чім-гӧрԁӧн пӧртмаԍӧ — веԍ ӧзјӧ;
Сен вірным міјан біалӧ,
Вір уҗалыԍлӧн віјалӧ!
Меԁ важӧ-кыскыԍјаслы колӧ,
Кыԇ војԁӧр, кыны чераԋ-поз, —
Ԉок-ԍінтӧм, вынтӧм-помсӧ олӧ,
Бур кыптӧ југыԁ-шонԁі-моз!
Јургы, ԍылӧм міјан, гӧгӧр кыв!
Му-паԍта гӧрԁ-пас міјан тӧвԅӧ,
Нуӧ вермаԍӧм шы, ыҗыԁ гым,
Кӧјԁыс бур-олӧмлыԍ кӧԇӧ,
Чім-гӧрԁӧн пӧртмаԍӧ — веԍ ӧзјӧ;
Сен вірным міјан біалӧ,
Вір уҗалыԍлӧн віјалӧ!
Пом јӧзӧс нарԏітӧмлы воӧ.
Оз мортлы кӧјін-коԃ ло морт.
Сек мезмӧм уҗыԁ шуԁа лоӧ,
Став јӧзыс — вок, став муыс — горт!
Јургы, ԍылӧм міјан, гӧгӧр кыв!
Му-паԍта гӧрԁ-пас міјан тӧвԅӧ,
Нуӧ вермаԍӧм шы, ыҗыԁ гым,
Кӧјԁыс бур олӧмлыԍ кӧԇӧ,
Чім-гӧрԁӧн пӧртмаԍӧ — веԍ ӧзјӧ;
Сен вірным міјан біалӧ,
Вір уҗалыԍлӧн віјалӧ!
Щӧщ, вокјас, воԇӧ мунам ставным,
Кі мӧԁа-мӧԁлы ԍетӧмӧн...
Коԁ ыҗыԁ тӧвлы шуас: „сувт-пӧ!?“
Мыј сещӧм мувылын јон ем?
Јургы, ԍылӧм міјан, гӧгӧр кыв!
Му-паԍта гӧрԁ-пас міјан тӧвԅӧ,
Нуӧ вермаԍӧм шы, ыҗыԁ гым,
Кӧјԁыс бур-олӧмлыԍ кӧԇӧ,
Чім-гӧрԁӧн пӧртмаԍӧ — веԍ ӧзјӧ;
Сен вірным міјан біалӧ,
Вір уҗалыԍлӧн віјалӧ!
Меԁ уҗалыԍӧс гӧрӧм бырӧ,
Мі омӧԉыслыԍ бертам вуж,
Мі інԁам мулы тујсӧ выԉӧс, —
Меԁ ӧтнас ыҗыԁ лоӧ Уҗ!
Јургы, ԍылӧм міјан, гӧгӧр кыв!
Му-паԍта гӧрԁ-пас міјан тӧвԅӧ,
Нуӧ вермаԍӧм шы, ыҗыԁ гым.
Кӧјԁыс бур-олӧмлыԍ кӧԇӧ,
Чім-гӧрԁӧн пӧртмаԍӧ — веԍ ӧзјӧ:
Сен вірным міјан біалӧ,
Вір уҗалыԍлӧн віјалӧ!
Жан-Морӧс
ГӦРԀ ԀӦРАПАС — поԉак уҗалыԍјаслӧн важыԍа ревоԉут-
сіјаа ԍыланкыв. Перевеԃітӧма пӧԍԏі быԁԍама јоз кыв-вылӧ. Ко-
міӧн лӧԍӧԁлӧма 1920-ԁ воын Жан-Морӧс (I. Ԏ. Чістаԉов).
Мі аслыным аԍным...
(Ԍывԍӧ „Мы сами копали могилу себе“-ног).
Мі аслыным аԍным-жӧ парјалім гу.
Мі коԁјім-ԋін, ештіс-ԋін сіјӧ,
I сулалам сені ԍӧԁ гу-ԁорын мі.
„Вај лыјлӧј-жӧ міјанӧс, віӧј.
Меԁ ԁоналӧм пуԉаыс јуыштас вір,
Меԁ морӧсӧ ԍвіԋечыс пырас.
Оз вӧрԅыштлы ԍӧлӧм: ӧԁ тӧԁам-жӧ мі,
Гӧԉ јӧз-понԁа олӧмным бырас“.
А ԇор тошка геԋерал шпыԋмуніс сек:
„Гу коԁјӧмԍыԁ тіјанлы аԏԏӧ!
Ті му вӧлі кораԁ, ԍеті ме му,
А вӧԉатӧ јенежыԍ аԁԇаԁ“.
„Ԅвер-ԍӧлӧма кырныш, ен ԍеравлы те,
Меԁ міјан-кӧ тащӧм-ԋін шуԁным,
Вір кіԍтӧмыԍ воԇӧс-на мынтасны теԁ —
Ԋе пыр гӧԉӧс горшӧԁыс кутны.
Мі мезԁлунсӧ перјыны боԍтчылім воԇ,
Ԉок пуԉалы паныԁ мі петім.
Мі-бӧрвывԍаԋ локтас выԉ тышкаԍыԍ јӧз —
Сек на кіӧ мезԁлуныс шеԁӧ.
Влаԍт боԍтасны ас кіас уҗалыԍ јӧз
I ԁорасны выԉ олан ногјас.
Сек гуԍаԋным налы мі віԍталам кыв:
„Гӧԉ-јӧз-понԁа коԍаԍӧј, вокјас!“
Вај лыјлӧј-жӧ, лыјлӧј-жӧ, помалӧ нем,
Меԁ вірјуыԍ-ԍӧлӧмныԁ бурмас.
Гӧԉ уҗалыԍ сувтас і кыптылас вен, —
Сек паԍвартас гӧԉ јӧзлыԍ ԏурма.
Іԉԉа-Ваԍ.
Комі збојлун.
Гажаҗык, комі јӧз олӧ!
Шогԍыны, бӧрԁны оз ков!
Кулӧмыԍ, ԍмертыԍ ен полӧј:
Ԋекор оз кув міјан лов!
Лов міјан кувны оз вермы!
Ловлы оз волывлы пом!
Ловја морт ԋекор оз јӧрмы:
Мортлы он пукты кӧртвом!
Уна мі аԁԇылім шогјас...
Жаԉітыԍ ԋекоԁ ез вӧв.
Вунӧԁам сіјӧс, бур вокјас,
Шогсӧ меԁ новлӧԁлас тӧв!
Ԋекор мі шојтчӧг ег тӧԁлӧј:
Корԍім мі пыр кынӧм-пӧт.
Збојҗыка, вокјасӧј, ветлӧј,
Міјанӧс аԁԇасны меԁ!
Кутам мі ԍмелҗыка овны!
Міјанлы шог, абу шог!
Ԁугԁам мі ԉок јӧзыԍ повны:
Ԉок-вылӧ аԍным мі ԉок!
Гажаҗык, комі јӧз, олӧј,
Кытчӧԇ вын-ебӧс ез быр!
Міјанлы гажыс і колӧ,
Ар&ԇам мі гаж пырыԍ-пыр!
М. Ԋ. Ԉебеԃов.
КОМІ ЗБОЈЛУН — комі јӧзлӧн меԁ-воԇԇа ревоԉутсіјаа ԍы-
ланкыв. Тајӧс меԁ војԁӧр печатајтӧма вӧлі 1914 воын А А. Тсем-
бер ԋігаӧ „Комі мојԁан і ԍылан кывјас“. Ӧнӧԇ-на тајӧс пыр
ԍылӧны комі гімн-пыԃԃі.
Велӧԁчӧм том-нывјаслы.
Гӧгрӧс чужӧмјас, віра чужӧмјас,
Гора гӧлӧсјас, гажа ԍерамјас
Міча нывјаслӧн
Ӧтчыԁ лолӧны, регыԁ бырӧны.
Кыԇ-тај ԇоріԇјас, регыԁ коԍмӧны,
Арын кіԍԍӧны,
Сіԇ-жӧ ԍерамныԁ регыԁ бырасны,
Віра чужӧмныԁ кеԉыԁ лоасны,
Гажјас вунасны.
Ԍылӧј, гажӧԁчӧј гажа-том-каԁаԁ,
Кужӧј овнытӧ ԇоріԇалігаԁ,
Шоглы ен ԍетчӧј!
Мунӧј јӧз-ԁінӧ! Гажа ԍылӧмнаԁ
Најӧс гажӧԁӧј! Ԍуԍ том-вежӧрнаԁ
Уҗсӧ кокԋӧԁӧј!
Енӧ повԅӧј ті пемыԁ војтырыԍ,
Енӧ пышјалӧ најӧ шогјасыԍ,
Курыԁ шогјасыԍ.
Том бур-вынјӧрнаԁ уҗӧ кутчіԍӧј,
Мелі ԍӧлӧмнаԁ шогјас бурӧԁӧј,
Гажсӧ петкӧԁлӧј!
Посԋі-чеԉаԃӧс бура велӧԁӧј,
Выԉног-олыԍӧс наыԍ лӧԍӧԁӧј,
Важԍыс мезԁӧԁӧј!
Овны ӧтувјӧн најӧс велӧԁӧј,
Зыкԍӧм-пурԍӧмыԍ ԇікӧԇ ӧлӧԁӧј,
Мортӧ воштӧԁӧј!
Міча нывјасӧј, віра чужӧмјас,
Гажа ԍерамјас, мелі ԍӧлӧмјас,
Гажа уҗалӧј!
Санԁрік-Мікол.
Варыш поз.
(Комі гіжыԍ чукӧрлы).
Ылын-ылын, војвылын
Җуҗыԁ Парма сулалӧ.
Парма-паԍта шувгӧ вӧр,
Кӧԇыԁ војтӧв шуԏлалӧ.
Парма-пӧвсын пемыԁ јӧз —
Комі војтыр олӧны;
Југын-інӧ петан туј
Нем-чӧж најӧ корԍӧны.
Парма-пӧвсын олӧмыԍ
Жугыԉтчӧма ԍӧлӧмјас:
Жугыԉ комі војтырлӧн
Ез вӧв гажа ԍылӧмјас.
Парма &шорын варыш поз,
Варыш-котыр быԁмӧны,
Јӧзлыԍ шуштӧм ԍылӧмсӧ
Парма-пӧвсыԍ кылӧны.
Лебԅӧј, повтӧм-варышјас,
Вына-борԁјас шеныштлӧј,
Җуҗыԁ Парма саԃмӧԁӧј,
Гажа-гажсӧ петкӧԁлӧј!
Комі јӧзӧс, лебачјас,
Веԍкыԁ тујӧԁ нуӧԁӧј,
Жугыԉ олӧм паԉӧԁӧј,
Комі-мусӧ југԁӧԁӧј!..
Ԋобԁінса Віттӧр.&
ԊОБԀІНСА-ВІТТОР — меԁ-јона тӧԁана комі поет. Гіжны
понԁіс ревоԉутсіја-бӧрын. Уна гіжаліс ԍыланлыԃԃанјас, пјесајас.
1919 воԍаԋ-ԋін „Југыԁ туј“ гаԅетын уҗалӧ. Ԋобԁінса-Вітторлӧн
прамеј ԋімовыс Віктор Аԉекԍејевіч Савін. Аслас гажа гіжӧԁјас-
нас сіјӧ тӧԁса пӧԍԏі став комі јӧзыслы. КОМІ ГІЖЫԌ ЧУКӦР -
комі гіжыԍјас (поетјас) чукӧртчылісны (морт 25-кымын) меԁ-вој-
ԁӧр 1923-ԁ воын. Комі муын ӧні комі гіжыԍ уна-ԋін зев.
Том-војтыр, саԃмӧј!
Чојјас ԁај вокјас,
Вунӧԁӧј шогјас,
Паԉӧԁӧ ӧԁјӧнҗык ојбыр!
Шеныштлӧ сојјас,
Коԉӧмаԍ војјас,
Выԉ олӧм локтӧ, том-војтыр!
Уҗалыԍ јӧзлӧн
Гӧрԁ знамја ӧзјӧ;
Важ олӧм путкыԉтчӧ, пӧрӧ.
Ԉок-олӧм вежԍӧ,
Пӧрыԍјас вешјӧ,
Туј-шӧрын енӧ ті ԇӧрӧ!
Том јӧз бі ӧзтас,
Ԁышјасӧс пӧԁтас,
Чорыԁа выԉ-олӧм ԁорас.
Омӧԉ-јӧз, полӧј:
Локтӧ мӧԁ олӧм,
Тіјанлыԍ ԍінјастӧ јорас.
Том-војтыр, кывзӧј:
Гӧрԁ саріԇ гыԅӧ,
Пуԅӧма, скӧрмӧма јона.
Енӧ-жӧ муԇӧ,
Нуӧԁӧ воԇӧ,
Бур-олӧм — сіјӧ меԁ-ԁона!
Став мусӧ боԍтӧј,
Коммуна воԍтӧј,
Туј-вылыԍ бокӧ ен кежӧј!
Ӧтув пыр олӧј,
Кутӧј бур-олӧм,
Ԉок-вылӧ вӧԉа ен вежӧ!
Важ олӧм вежԍӧ,
Пӧрыԍјас, вешјӧј,
Туј-шӧрын енӧ ті ԇӧрӧ!
Кіын том-јӧзлӧн
Гӧрԁ знамја ӧзјӧ, —
Зіԉҗыка му-вылын вӧрӧј!
Ԋобԁінса-Віттор.
Пармаса војтыр.
Пармаса војтыр, чуԃ-комі котыр,
Тырмас-ԋін жугыԉа овны!
Јӧзыԍ ен коԉтчы, ортчӧнӧԇ котӧрт!
Ԍуԍлуныԁ кутіс-тај ковны.
Ӧніӧԇ тујсӧ ас-выјӧн овны
Ог вӧлі тӧԁӧј мі сіјӧн,
Пыр вӧлі лоӧ коԁыԍкӧ повны...
Овлім-мыј вӧлі «мој віјӧ».
Ӧні-тај, мајбыр, орԁымыс ԁаԍ со —
Шуԁлаԋыԁ мун, комі-піӧ!
Ԍінвоԇным воԍса, кі-кокным раԅса —
Повԅам-ӧ мыјыԍкӧ міӧ?!
Мыј міјан абу? Оз тырмы мыјыс?
Вӧр-ваыс гашкӧ-нӧ ԇескыԁ?
Му-піјас кӧртыс, зарԋіыс, выјыс *)
Җынјавтӧм; сотлывтӧм пескыԁ!..
„Јӧз-ԁорыԍ јӧјӧԍ, кӧч-ԁорыԍ вӧјӧԍ —
Ас-выјӧн тасаԍас гоԉа“ —
Кылам мі гӧгӧр... Гашкӧ-нӧ јӧјӧԍ,
Мывкыԁным ыҗыԁ-ӧ ԇоԉа?
Кӧсјыныс ԍӧлӧм, боԍтчыны колӧ —
Мывкыԁным тырмас меԁ сетчӧ;
Уҗ-вылын вӧрны зіԉ комі овлӧ,
Морттуј ем, быԁторјыс ԍетчӧ...
Пармаса војтыр, чуԃ-комі котыр,
Морт-тујӧ аԍнытӧ пуктӧј!
Куԉтурлун шеԁӧ он тӧԁлы коԁыр —
Выліҗык јурнытӧ кутӧј!
Жан-Морӧс.
II. Гӧрԁ арміјаса ԍыланкывјас.
Меным мамӧ...
(Ԍывԍӧ "Провожала меня мать"-моз
Меным мамӧ ԁоԉіс пыр:
Мыјла мунан?
Рӧԁвуж локтіс керкатыр
Петан-лунӧ.
— „Кытчӧ-нӧ те, Мікулај,
Кытчӧ мунан?
Арміјааԁ ем-ԋін-тај
Јӧзыс уна.
Боԉшевікыԁ ӧні јон,
Јон-ԋін тетӧг.
Мыј-вылӧ-нӧ тенаԁ, зон,
Вежыԁ петӧ?
Војна-вывԍыԁ он-ԋін вај
Аслыԁ буртӧ.
Ӧвԍы, ӧвԍы, Мікулај, —
Воштан јуртӧ.
Мамыԁ бӧрԁӧ лун і вој, —
Аԁԇан, ԇорміс.
Војна-јылыԍ шыбыт вај
Асԍыԁ ԍорԋі.
Аԁԇан, ӧні важыԍ шаԋ
Лоі олӧм:
Мујас-вылын міјан ԋаԋ
Унҗык волӧ.
Лушщӧ гӧтраԍ, піјукӧј,
Ӧпрӧԍ-вылӧ.
Вај-жӧ, Мікул, сіјӧс те,
Зев зіԉ нылыс“.
Копыртчылі улӧԇ сек
Ме рӧԁвужлы;
— „Кутны шеԁӧм-вӧԉасӧ
Колӧ кужны.
Тіјан-коԃ-кӧ вӧліны
Ставыс јӧјӧԍ,
Важӧн еԍкӧ озырыԁ
Мырԃіс вӧԉа.
Со мыј-понԁа оз лок ун,
Вірӧј пуӧ.
Гаж корԍны-ӧԁ ме ог мун, —
Ԍӧлӧм пуӧ.
Озырјаскӧԁ кыптіс тыш,
Кыптіс чорыԁ.
Кырнышлыԍ щӧщкӧртны гыж
Гӧрԁ влаԍт корӧ“.
Іԉԉа-Ваԍ.
МЕНЫМ МАМӦ... лӧԍӧԁӧма Ԃемјан Беԁнӧј (Демьян Бедный)
„Провожала меня мать“-ԍерԏі. ԂЕМЈАН БЕԀНӦЈ- — роч ревоԉут-
сіјаа поет.
Ставным вӧлім...
(Ногыс "При лужке, лужке, лужке“-лӧн).
Ставным вӧлім мамлӧн пі...
Тӧԁлім уна шогјас.
Шогыԍ огӧ полӧ мі,
Уҗалыԍ бур вокјас.
Песԍіс „православнеј" сар...
Јона лоі муԇны:
Уна ԍурліс пемыԁ ар
Ывла-вылын уԅны.
Ӧні воԍԍіс гӧԉлы туј —
Воԍтім уна вірӧн.
Сӧмын век-на ԉок буржуј,
Век-на піԋсӧ јірӧ.
Важԍа сылы кӧԏ і жаԉ —
Кулӧмӧс он ловԅӧԁ;
Міјан веԍіг оз пов чаԉ —
Міјанӧс он повԅӧԁ.
Пӧрыԍ јӧзлы воӧ пом, —
Ԁырӧн-наԇӧн бырӧ.
Пӧрыԍ-пыԃԃі быԁмӧ том, —
Міјан раԁыс тырӧ.
Вермас век-на лоны коԍ —
Абу ылын рӧкыԁ —
Век-жӧ роч-мутӧ он боԍт:
Боԍтныԁ лоӧ ԍӧкыԁ.
Секі быԁӧн коԉам горт,
Мунам војна-вылӧ.
Ставным, кыԇі ӧԏі-морт
Сувтамӧ враг-вылӧ.
Налы суԇԍас міјан вын,
Ԉабны огӧ кужӧј...
Кутас резны бі ԁа щын...
Тајӧ кыв ог вежӧј.
Тӧԁам кущӧм права бур,
Шуԁа олӧм ԍіјам...
Сӧвет-понԁа пуктам јур, —
Віԇам том Роԍԍіја.
Коммунар оз ԋекор бӧрԁ,
Абу страшнӧ кулӧм.
Міјан знамја југыԁ-гӧрԁ, —
Кулам мі сы-улын.
В.-Јогор.
В. ЈОГОР — Јогор Ваԍіԉјевіч Коԉегов, комі поет, уна ԍылан-
лыԃԃанјас емӧԍ. Боԍтчӧма гіжны ревоԉутсіја-бӧрын. Гіжалӧ га-
жа ԍыланлыԃԃанјас, ԍералӧ ԉок олӧм.
Кыԇі міјан...
(Ԍывԍӧ "Течет речка по песку"-моз).
Кыԇі міјан Сыктыв-карын
Петкӧԁчыліс Латкін-барін,
Бур...
Мукӧԁ раԁла уна пуіс
Самӧкур ԁа ыҗыԁ туіс
Сур...
Прокушов на-ԁорӧ кежіс, —
Сеԍԍа Латкін пыр і вежіс
Влаԍт...
Гӧԉӧс кутіс ԉокыԍ пыкны...
Сіԇ-жӧ воіс боԉшевіклы
Страԍт!
Гӧгӧр звӧԋітӧны, кылӧ,
Пӧрыԍ јӧзкӧԁ гора ԍылӧ
Поп...
Коԁкӧ лавка-ӧшіԋ вартіс, —
Саԏіныԍ ԁа нојыԍ гартіс
Ноп...
Регыԁ барін віна бучкіс, —
Ез і тӧԁлы, быԏԏӧ кучкіс
Ԋӧр...
Прӧстӧј волӧм сылӧн лоі:
Краснӧј права карӧ воіс
Бӧр...
Огӧ сещӧм јӧзыԍ полӧј.
Сӧмын міјан-вылӧ волӧј
Ті!
Коԁыр ковмас, мунам ылӧ,
Буржуј-ԁорӧ војна-вылӧ
Мі!
Мыј ті, нывјас, сіԇ ті чӧлӧԍ?
Ԍыланкывјыԁ уна-пӧлӧс
Ем...
Морӧс шӧрын ԍӧлӧм јӧктӧ...
Міча нывјас, кыщӧн јӧктӧј
Мем!
Том салԁатӧс боԍтӧ шӧрас,
Кокыс сылӧн зіԉа вӧрас —
Том...
Окаԍны салԁаткӧԁ колӧ!
Тіјан оз быр, век-на коԉӧ
Вом...
В.-Јогор.
Ылын, ылын роч Кавказын.
(Ногыс „Вԁоԉ по линии Кавказа“-лӧн).
Ылын, ылын роч кавказын,
Уна, уна кіԍԍіс вір...
Војска-воԇын вӧлі варыш:
Гӧрԁ апітсер — команԃір.
Сіјӧ міјанӧс зев ошкіс,
Сен-жӧ ԍетіс јон пріказ:
„Меԁ быԁ кіын вӧлі, вокјас,
Выԉ ружјӧ ԁа патрон ԁас...
Пуртӧсын меԁ лечыԁ шашка,
Коскӧ ӧшны ревоԉвер...
Мунамӧ мі враглы паныԁ,
Петкӧԁламӧ налы шер ..
Ставсӧ паԍјам, огӧ полӧ.
Озыр понлы сеті туј.
Коԁі коԉӧ боԍтам пԉенӧ,
Ещаҗык меԁ лоӧ шуј“...
Кустјас-ԁорӧ наԇӧн воԁіс
Паԍкыԁ-рушку — геԋерал.
Кыԇ-пу-улын рана-понԁа
Кујліс міјан комі морт.
Том-бур-вірыс јона муніс —
Кыԇ-пу-ԁінԍаԋ мӧԁіс шор...
Вылын лебаліс ԍӧԁ кырныш,
Кыліс муыԍ ԍојантор.
— „Ен-на, кырныш, јона термаԍ,
Ез-на лолӧј ставыс пет.
Лебԅы, лебԅы комі-муӧ,
Баԏлы-мамлы јуӧр ԍет.
Віԍтав менам гӧтыр-пулы,
Меԁ оз вітчыԍ менӧ бӧр;
Менӧ гӧтраліс тан сабԉа —
Воԍԍіс зонлӧн морӧс-шӧр...
Мунӧј, мунӧј, вокјас, воԇӧ,
Став му-паԍта вӧчӧј мір;
Менӧ кыԇ-пу-улӧ коԉӧј, —
Меԁ-ԋін петас алӧј вір;
Кыԇ-пу кутас менӧ тӧԁны:
Улас лоӧ менам горт...
Сіјӧ тӧвкӧԁ кутас ԍывны,
Кыԇі коԉтчіс комі морт“...
В.-Јогор.
III. Јӧз-пыщса ԍыланкывјас.
Чужмӧр нылӧ.
— Чужмӧр нылӧ, Чабанӧ, Чабанӧ,
Кӧн-нӧ тенаԁ вала тујыԁ, ва тујыԁ?
Менам вала тујӧ, ва тујӧ
Бајԁӧг баксан шор-ԁорын, шор-ԁорын.
Чужмӧр нылӧ, Чабанӧ, Чабанӧ,
Кӧн-нӧ тенаԁ песла тујыԁ, пес тујыԁ?
Менам песла тујӧ, пес тујӧ
Ԁозмӧр котԍан јаг-ԁорын, јаг-ԁорын.
Чужмӧр нылӧ, Чабанӧ, Чабанӧ,
Кӧн-нӧ тенаԁ турун тујыԁ, турун тујыԁ?
Менам турун тујӧ, турун тујӧ
Турі чуксан ԋур-ԁорын, ԋур-ԁорын.
Чужмӧр нылӧ, Чабанӧ, Чабанӧ,
Коԁарӧ-нӧ віԇӧԁӧ тенаԁ керкаыԁ, керкаыԁ?
Менам керкаӧј віԇӧԁӧ лунлаԋ, лунвывлаԋ.
Чужмӧр нылӧ, Чабанӧ, Чабанӧ,
Кущӧм-нӧ тенаԁ олан-іныԁ, олан-іныԁ?
Менам олан-інӧј міча, міча јуԁор, јуԁор,
Гажа-гажа ваԁор, ваԁор,
Ԋіԇыс& ӧшјӧм лыс-моз, лыс-мӧз,
Мојыс пукԍӧм җек-моз, җек-моз,
Урыс ӧшјӧм коԉ-моз, коԉ-моз.
Чужмӧр нылӧ, Чабанӧ, Чабанӧ,
Мыјӧн вевԏӧма тенаԁ керка-вылыԁ, керкаыԁ?
Менам керка-вылӧј вевԏԏӧма
Јеҗыԁ шабԁі ԁӧраӧн, ԁӧраӧн.
Чужмӧр нылӧ, Чабанӧ, Чабанӧ,
Мыјӧн-нӧ вевԏԏӧма кум-вылыԁ, кум-вылыԁ?
Менам кум-вылысӧј вевԏԏӧма
Пышсӧԇ вӧсԋі ԁӧраӧн, ԁӧраӧн.
Чужмӧр нылӧ, Чабанӧ, Чабанӧ,
Мыјӧн-нӧ вевԏԏӧма тенаԁ карта-вылыԁ, картаыԁ?
Менам карта-вылӧј вевԏԏӧма
Пачӧс ԁӧраӧн, ԁӧраӧн.
Чужмӧр нылӧ, Чабанӧ, Чабанӧ,
Ајыԁ куліс теныԁ мыј коԉіс, мыј коԉіс?
Меным сіјӧ коԉіс
Ԁозмӧр ԍојан бур ԁозсӧ, бур ԁозсӧ.
Чужмӧр нылӧ, Чабанӧ, Чабанӧ,
Еԋыԁ куліс — теныԁ мыј коԉіс, мыј коԉіс?
Еԋӧј коԉіс меным
Роч выј сывԁан гырԋічсӧ, гырԋічсӧ.
ЈӦЗ-КОСТСА ԌЫЛАНКЫВЈАСТӦ боԍтӧма комі јӧз-пыщкыԍ. Комі јӧз-пыщкас ԍылӧны.
Чікышӧс колӧ кыјны...
Чікышӧс колӧ кыјны,
Саԁӧкӧ колӧ јӧртны,
Кӧјԁысӧн колӧ верԁны.
Кӧјԁысыс-на весавтӧм,
Верԁыԍыс-на быԁмытӧм.
Кӧрткерӧсын быԁмӧма,
Кӧрт-пос-куԅа локтӧма.
Јӧзлы-ӧԁ абу лӧԍыԁ,
Аслым-ӧԁ сӧмын лӧԍыԁ.
Стӧкан јуа, мӧԁӧс јуа...
Кор ме сабрі вузала
Кык шајта гуԁӧк боԍта.
Гуԁӧксӧ-кӧ паԍкӧԁла,
Ԍывнысӧ-кӧ горӧԁла.
Шонԁі банӧј олӧмӧј...
Шонԁі банӧј олӧмӧј,
Том олӧмӧј, том гажӧј,
Том пӧра коԉалӧмӧј,
Ԁасквајт арӧс тыртӧмӧј,
Кыԅ арӧс віԁчыԍӧмӧј,
Том зонӧс раԃејтӧмӧј,
Ԉампа-туј таԉалӧмӧј,
Лӧсас-куԅта ветлӧмӧј,
Тувтчіг-тырјі јӧктӧмӧј,
Јӧктіг-тырјі тувтчӧмӧј,
Кытчӧ бара коԉӧма!..
Шонԁі банӧј олӧмӧј,
Том олӧмӧј, том гажӧј!
Асја кыа...
Асја кыа воԇ лебалӧ.
Рытја кыа ԍор лебалӧ.
Ва-вылын пыжајас кывтӧны.
Сыныԍјасыс, бӧжалыԍјасыс —
Том молоԃечјас.
Пыж-шӧрын пукалыԍјасыс —
Міча нывјас.
Најӧ ԍылӧны шога, шога...
Ваԁорын ныв гуԉајтӧ ԁа і бӧрԁӧ.
Кокас тупеԉ бӧрвылас таԉалӧ.
Јурас чышјан, — чышјансӧ вошталӧ.
"Етіјӧ чышјан мем абу жаԉ...
Жаԉ меным муса ԁругӧј!"..
Уна нывјас...
Уна нывјас чукӧртчісны. (2)
Зон, зон, муса нывјас,
Зон, зон, міча нывјас
Чукӧртчісны.
Купајчыны мӧԁӧԁчісны. (2)
Зон, зон, муса нывјас,
Зон, зон, міча нывјас
Мӧԁӧԁчісны.
Ежва-ԁорӧ летчалісны. (2)
Зон, зон, муса нывјас,
Зон, зон, міча нывјас
Летчалісны.
Ԁӧрӧмјассӧ пӧртчалісны. (2)
Зон, зон, муса нывјас,
Зон, зон, міча нывјас
Пӧртчалісны.
Понӧԉ-улӧ пукталісны. (2)
Зон, зон, муса нывјас,
Зон, зон, міча нывјас
Пукталісны.
Аԍныс ваӧ пыралісны. (2)
Зон, зон, муса нывјас,
Зон, зон, міча нывјас
Пыралісны.
Јона сені соԉкӧԁчісны. (2)
Зон, зон, муса нывјас,
Зон, зон, міча нывјас
Соԉкӧԁчісны.
Ваԍіԉіса прӧстуԃітчӧма. (2)
Зон, зон, муса нывјас,
Зон, зон, міча нывјас
Прӧстуԃітчӧма.
Гырыԍ нывјас, мајбыр нывјас...
Гырыԍ нывјас, мајбыр нывјас
Вотӧс вотны кајісны.
Ме ԇоԉа ныв, ме шуԁтӧм ныв
Ме вотчыны щӧщ кајі.
Гырыԍ нывјас, мајбыр нывјас
Пожјӧн-җынјӧн вотісны.
Ме ԇоԉа ныв, ме шуԁтӧм ныв
Воті кітырӧн-җынјӧн.
Гырыԍ нывјас, мајбыр нывјас
Верӧссајӧ мунісны.
Ме ԇоԉа ныв, ме шуԁтӧм ныв
Верӧссајӧ щӧщ муні.
Гырыԍ нывјас, мајбыр нывјас
Том зон-сајӧ мунісны.
Ме ԇоԉа ныв, ме шуԁтӧм ныв
Пӧрыԍ-сајӧ муні ме.
Ічмоԋјаслӧн том мужікјас
Муналісны вӧравны.
Шуԁтӧмӧјлӧн пӧрыԍ мужікӧј
Накӧԁ вӧрӧ щӧщ кајіс.
Налӧн том мужікјасныс
Ԍоӧн-пӧлӧн кыјісны.
Шуԁтӧмӧјлӧн мужіканӧј
Шырӧн-җынјӧн вајіс-жӧ.
Ічмоԋјаслӧн том мужікјас
Ԋӧбалісны крӧваԏјас.
Менам пӧрыԍ мужікӧј
Пож ԋӧбӧма-жӧ.
Гырыԍ нывјас, мајбыр нывјас
Крӧваԏјасӧ воԁісны.
Ме ԇоԉа ныв, ме шуԁтӧм ныв
Пӧрыԍкӧԁ пож-гӧгӧр ԋікыԉтчі.
Рытја шу каԁӧ.
Рыԏја шу каԁӧ, матушка,
Менӧ рӧԃітін.
Асја шу каԁӧ матушка,
Менӧ мӧԁӧԁін.
Лебԅа шу лебԅа, матушка,
Сӧкӧл-ԏітсаӧн.
Пукԍа шу пукԍа, матушка,
Ԅеԉӧн саԁјӧ.
Аԁԇа шу аԁԇа, матушка,
Асԍым мусукӧс.
Олам шу олам, матушка,
Бура мічаа.
Боԍта шу боԍта, матушка,
Аслым нем-кежлӧ.
ІУ. Мукӧԁ пӧлӧс ԍыланкывјас.
Југыԁ коԇув.
Југыԁ коԇув, петав, петав!
Езыԍ коԇув, петав!
Ԇірԁав-пӧртмаԍ вылыԍаԋ,
Ԇірԁав рытја-кыа-бӧрын!
Муса нылӧј, петав, петав!
Зарԋі нылӧј, петав!
Гажӧԁ менӧ, ԍӧлӧмшӧр, —
Петав рытја-кыа-бӧрын!
Петас еԍкӧ југыԁ коԇув,
Ԇірԁалӧмӧн ворсас...
Гуԁыр кымӧр-тај оз леԇ:
Вевтԏӧ пемыԁ-ежӧс-улӧ.
Петас еԍкӧ муса нылӧј
Кыа-бӧрын ме-ԁінӧ...
Мамыс-тај сіјӧс оз леԇ:
Віԁчӧ, нывлыԍ вӧԉа кутӧ.
Ԋобԁінса-Віттор.
Ԍывліс гажа коԉіпкај...
Ԍывліс гажа коԉіпкаі, —
Мыјкӧ лӧԋіс.
Тӧԁліс ԍӧлӧм ԁолыԁлун, —
Бӧр шог боԍтіс.
Мыјла, ԍылыԍ ԍіԉӧӧј,
Те бӧр лӧԋін?
Кыԍ те, ԍӧлӧм, кӧвјалін
Курыԁ шогсӧ?
Помаліс-тај ԍіԉӧӧс
Кӧԇыԁ ар-пом.
Ԇугіс олӧм том зонлыԍ
Јӧз-кост вӧјпӧм.
Лебавны, еԍкӧ, пӧткалы
Лун Саріԇӧ!
Пышјыны-нӧ том мортлы
Пемыԁ вӧрӧ!
Саріԇлӧн-тај гыјасыс
Јона ызгӧ.
Вӧрын ԅверјас олӧны
Јона ԉокӧԍ.
В. Чістаԉов.
Вунԁӧм.
Талун петі гажа шонԁі!
Зарԋі шепта бур ԍу вунԁа
Ме, том ічмоԋ. (2)
Лечыԁ чарла шырскӧ воԇӧ, —
Косјас віԍӧ, ԍојјас муԇӧ,
Онмӧј ԉічкӧ. (2)
Со-ӧԁ кущӧм міјан мырԍӧм;
Ԋекор он тӧԁ чӧскыԁ-уԅӧм,
Быԁ лун віԍан. (2)
Ԍӧкыԁ уҗыԁ ԋемтор еԍкӧ; —
Менԍым морӧс мӧԁ шог коԍтӧ:
Ԍӧлӧм віԍӧ. (2).
Мамӧ ԍетіс верӧссајӧ
Менӧ, томӧс, пӧрыԍ сајӧ, —
Тӧԁтӧм шӧрӧ. (2)
Аслам ԍіктын шогӧн коԉі.
Менам ԁругӧј, муса Коԉа,
Ԍӧлӧмшӧрӧј. (2)
Вот і ӧні, вунԁіг-тырјі,
Важ вӧԉаыԍ гажӧј бырі
Ԁа-ј шог боԍтіс. (2)
Југыԁ чарлас коԉтаӧ сущкі,
Шојчіг-моз ме борјӧ пукԍі —
Ԍінва-ј петіс. (2)
Ег і тӧԁлы вугыртԍӧма,
Муԇӧм-бӧрын унмовԍԍӧма
Коԉта-берԁӧ. (2)
Коԉа-орԁӧ волі вӧтӧн:
Аслам шогыԍ быԏԏӧ сетӧн
Јона бӧрԁі. (2)
Кор ме саԃмі сыркјалӧмӧн,
Борјыԍ четчі термаԍӧмӧн:
Шонԁі летчӧ. (2)
Ԍу бӧрӧзԁа чарла корӧ,
Шонԁі ӧԁјӧ ԍорлаԋ ԋорӧ, —
Пӧра гортӧ. (2)
Гортын менӧ віԁчыԍӧны:
„Ештӧԁӧ, ԃерт“, — ԁумајтӧны:
„Зіԉ том ічмоԋ". (2)
Со-ӧԁ кущӧм міјан уҗыԁ:
Он тӧԁ кӧні ыҗыԁ шогыԁ
Тенӧ ԉічкас. (2)
Ԋобԁінса-Віттор.
Веж віԇ-вывті муна.
Веж віԇ-вывті муна, муна (2)
Міча ԇоріԇ сені уна,
Зарԋі-ԇоріԇ вывті уна.
Меным гажа, ԍыла-јӧкта, (2)
Міча ԇоріԇ воԇԇӧ ӧкта,
Зарԋі-ԇоріԇ ӧԁјӧ ӧкта.
Муса зонлы јуркыщ кыа. (2)
Гортыԍ пета — рытја кыа,
Гортӧ локта — асја кыа.
Веж віԇ-вывті муна, муна, (2)
Міча ԇоріԇ сені уна.
Зарԋі-ԇоріԇ вывті уна.
Ԋобԁінса-Віттор.
Аԁԇыԍан-тај.
Вӧрӧԁ-јагӧԁ ветлывла,
Рыжік, јеԉԁӧг вотлывла.
Щак-вотыԍкӧԁ аԁԇыԍла,
Гуԍӧԋікӧн -кутчіԍла,
Вотчіг-тырјі вочаԍла,
Зев топыԁа окаԍла.
Чері кыјны ветлывла,
Ԍӧкыԁ тӧԋа кыскывла.
Војковјасӧн ветлігӧн,
Бі-пур-ԁорын уԅлігӧн
Зев топыԁа кутчіԍла,
Тывјалыԍкӧԁ окаԍла...
Рытын борјӧ ветлывла
Чӧскыԁ-ԁука турунла.
Ыщкывла ԁа лечтаԍла...
Мусукӧјкӧԁ аԁԇыԍла..
Ԋебыԁ борјын кутчіԍла,
Зев чӧскыԁа окаԍла.
Војјас пукны ветлывла,
Ныв-зон-костын ворслывла:
Јӧктывла ԁа ԍывлывла.
Војшӧр-бӧрӧԇ овлывла.
Коԉԉӧԁчігӧн кутчіԍла,
Зев топыԁа окаԍла.
Со ме кущӧм-ԁолыԁа
Том-олӧмӧс коԉԉӧԁла!
Мӧԁыԍ, гащкӧ, каԅтыштла,
Шог-пыр нора ԍылыштла:
„Коԉӧма-тај, мокаԍтлы,
Кыԇі коркӧ... окаԍлі!“
Ԋобԁінса-Віттор
Тутуруту-Ԍемӧ.
Тутуруту-Ԍемӧ-сајӧ
Ӧгрӧ-Марпа верӧссајӧ,
Мајбыр, муніс,
Мајбыр, муніс.
Ԍемӧ-орԁын пірујтӧны,
Пызан-сајын пукалӧны
Став рӧԁвужыс,
Став рӧԁвужыс:
Лаԍеј-Мӧԍеј, Чукԉа-Пеԁӧр,
Пӧрыԍ-Јарӧ, Ныртӧм-Петыр,
Варгыԉ-Кӧԍта,
Варгыԉ-Кӧԍта.
Гӧгрӧс-Ӧгрӧ, Куран-Марја,
Кекур-Наԃӧ, Бырган-Ԁарја, —
Ԁона гӧԍԏјас,
Ԁона гӧԍтјас.
Сват ԁа сваԏԏа, кум ԁа кума,
Ыҗыԁ зыкӧн, гажа шумӧн
Мунӧ пірыс,
Мунӧ пірыс.
Регыԁ ԍӧкыԁ лоі јурын,
Јона жувгіс віна-сурӧн, —
Ворсӧ вірныс,
Ворсӧ вірныс.
Ԉаз-бӧрын ԁруг Ԍемӧ шуӧ:
"Коԁлы тӧрас ԍојӧ, јуӧ,
На зԁоровјӧ,
На зԁоровјӧ!
Менам, трустыԁ, ԇікӧԇ вуні,
Кӧч-ӧԁ кыјны колӧ мунны
Мӧсвіԇ-ԁавјӧ,
Мӧсвіԇ-ԁавјӧ.
Ԍемӧ-бӧрын гаж ез помаԍ!
Быԁӧн ԁуԋгӧ помԍа-помыԍ, —
Сур-ԁоз ректӧ,
Сур-ԁоз ректӧ.
Ԍтавныс коԁӧԍ віна-сурӧн:
Чукԉа-Пеԁӧр увлаԋ јурӧн
Җоҗас јӧктӧ,
Җоҗас јӧктӧ.
Ныртӧм-Петыр вомнас ворсӧ,
Кекур-Наԃӧ овсӧ-восӧ. —
Шогӧԁӧма,
Шогӧԁӧма.
Куран-Марја чілзӧ јара:
Окавны кыјӧԁӧ Јарӧ —
Топӧԁӧма,
Топӧԁӧма.
Лаԍеј-Мӧԍеј вомгорулас
Ԍылӧ, кылӧ, лабіч-улас:
„Тутуруту,
Тутуруту“.
Ԁарја ојгӧ: „ој-ој, уԍа!
Ој, ог, вермы, ој-ој, уԍа!
Ој, вај кутӧј!
Ој, вај кутӧј!“
Ԉас-мунісны војшӧр-гӧгӧр...
Сӧмын ӧтнас Ԍемӧ-гӧтыр
Војбыԁ оліс,
Војбыԁ оліс.
„Ӧнӧԇ-ӧмӧј кӧчӧс кыјӧ?
Кӧні-бара морӧн лыјӧ,
Часлы волас,
Часлы волас!.
*
* *
Тутуруту-Ԍемӧӧс,
Кӧч-кыјыԍ мужікӧс
Гӧтырыс аԁԇіс
Мӧс-віԇан-ԁавјыԍ:
Гӧра-вывԍаԋ четчыштӧма,
Став лыԍӧмсӧ крӧшітӧма.
Ӧгрӧ-Марпа кураліс...
Кірӧ-Куԅма кокаліс...
Ԍо-морӧ сваԃба!..
Ԋобԁінса-Віттор.
Выԉ моԉітва.
Ветлывлі ме уна,
Тујтӧ јона гынԁі...
Ӧтчыԁ сіԇ-жӧ муна
Ԍобор-вічко-ԁінті.
Віԇӧԁа, сен ԏӧтӧ
Вічко-вылӧ ԇоргӧ,
Пернапасјас лӧԁӧ,
Выԉ моԉітва боргӧ:
„Ԍватӧјјас-кӧ емӧԍ,
Кывзӧј јона, бура...
Меным ԍетны мілӧԍт
Абу-мыј-ԋін пӧра?..
Ԍемӧн препоԁобнеј!
Ԍпас ԁа пречістаја!
Нылӧс кӧсјі ԍетны
Озыр жоԋік-сајӧ...
Сіјӧ вӧлӧм тӧԁса
Вӧрса-боԉшевіккӧԁ...
Кӧԇӧԁіс-ԋін рӧԁсӧ...
Ог лыԍт петны ԍіктӧ...
Ыҗыԁ блавешщеԋԋӧ!
Сарітса Јепроԍԍа!
Аслам-чужтӧм нывлы
Сіԇі-ӧмӧј поԅӧ?..
Јӧјмӧма щӧщ піӧј:
Вічкоӧ оз ветлы...
Ԃерт, буракӧ, сіјӧ
Кевмӧ ԍура-сӧтлы...
Блаженнеј Іріна!
Тӧвԍа-Карлампеја!
Тащӧм чеԉаԃ-ԁінаԁ,
Ԃерт-ӧԁ, грекаԁ вӧјан...
Кыԇ-нӧ кутан овны
Быԁлаын кор пакӧԍт?
Со-ӧԁ лоӧ повны
Аслыԁ попыԍ, ԃакыԍ...
Кывзы, благӧвернеј,
Кԋаԅ Ӧԉӧксан Ԋевскеј!
Шыбытӧма перна
Поп Јеремејевскеј...
Ԉекар Панԏеԉејмон!
Уԍԏугса Прокопеј!
Меԁ-кӧԏ-ԋін ез јӧјмы
Міјан Клавԃі попӧј...
Паԍкыԁ маԍԉеԋіча,
Матушкаӧј, кывзы:
Щӧщ теныԁ ме віԇа
Ԇугԉаԍана кывсӧ...
Сарітса ԋебесна,
Вԍек скорбјашщік раԁоԍт!
Тӧжԁыԍ міјан-вӧсна...
Мі сы-вылӧ раԁӧԍ...
Ԍергеј Раԁоԋежскеј!
Маԏі вԍепетаја!
Ӧнја олӧм вежӧј,
Важ олӧмсӧ вајӧ!..
Ізӧԍім-Саваԏеј!
Ԇор-тоша Мікола!
Меԁ вӧлі сар-баԏӧј:
Ԉеԋіныԍ ме пола...
Мілӧԍта Среԏеԋԋӧ
Ԁа Мікола Ретскеј!
Сулалам затреԋԋа;
Меԁ ез вӧв і Тротскеј!..
Ԍтепан те веԉікеј,
Асланым Перімскеј!
Сарыс-ко оз кывԍы, —
Меԁ-кӧԏ-ԋін Керенскеј!
Онтоԋеј Печерскеј!
Вӧскреԍеԋԋа Крістов!
Меԁ вӧліны: земскеј,
Ісправԋік ԁа прістав!
Ԍерапім Саровскеј,
Мікола угӧԃԋік!
Меԁ-кӧԏ і вӧрӧвскеј,
Ԁа вӧлі ураԃԋік!
Мікајлӧ Аркаԋԃел!
Габрілӧ Аркаԋԃел!
Меԁ вӧліны танӧԍ
Ԃеԋікін ԁа Врангеԉ!
Ԉеԋін кулӧм-бӧрын, —
Поԅана-кӧ таво —
Вӧліны меԁ бӧрлаԋ
Латкін ԁа управа!..
Малаԋԋа ԁа Марін...
Быԁԍама ԍватејјас!
Вӧліны меԁ карын
Важ-коԃ тӧргӧвејјас!..
Јогореј правеԁнеј
Ԁа ыҗыԁ веԃеԋԋӧ!
Боԉшевікыԍ мезԁӧј, —
Служітам ӧбӧԃԋа.
Ԃімітреј Ԍелунскеј
Ԁа патріарк Меԁӧс!
Ԍінманыс ԍӧлыштӧј, —
Меԁ оз корны мӧԁӧс!..
Пророк Іԉԉа, гымышт,
Боԉшевік меԁ саԃмас;
Меԁ весаԍас „кырныш"
Јен-тӧԁтӧм јур-саԃнас!..
Уԉіта-Кіріта!
Петыр-Павел "клучԋік“!
Рајӧ ен прімітӧј
Боԉшевіклыԍ кучік.
В.-Јогор.
„Зеленецкая коровушка".
„Сыктыв карувса Ԅеԉеԋеч вӧлӧԍтын мӧсјаслы ԍетӧмаӧԍ самӧ-
кур шом. Асывнас мӧсјасыԁ вӧлӧм котралӧны вӧлӧԍт-куԅтаыс
ԁа ԉокыԍ баксӧны, опсӧны. Став вӧлӧԍтыс ԍералас коԁ мӧсјас-
вылаԁ. („Југыԁ туј"-гаԅетыԍ).
Ой, полным, полна моя кадушечка,
Тырыс сені віна шом!
Ай люли да ой люлюшечки,
Артмас самӧкур зев јон!
Пойду, выйду пемыԁ пывԍанӧ,
Војбыԁ сені віјӧԁа.
По селу вдруг кутіс кывԍыны:
„Ԍуԍа ставныԁ віԇӧԁӧ!
Едут с города чекисты, —
Быԁӧнӧс-пӧ шобасны...
Выливайте всю до-чиста
Пеԉсаԍыныԁ шомјастӧ!“
Эх, заквасочка пригожая,
Вывті жаԉ-ӧԁ самӧкур!
Но судьба уж видно божия:
Ортсӧ кіԍтны лоӧ сур!..
Ох, ты, горе наше, горюшко,
Со-ӧԁ суіс кущӧм мыж!
А в закваске то есть вволюшку
Рокӧс, ԍу-пыԅ ԁа-ј чуж-пыԅ!
Эх, не гоже быть с из‘янами —
Оз поԅ ортсӧ кіԍтны ԋаԋ.
Не бывать уже нам пьяным...
Мӧслы кіԍта — лоас шаԋ!..
Вот и пала ночь глубокая,
Карта-вылӧ летчісны,
— Тпру-ка, тпру-ка, чернобокая! —
Шом раб ворјӧ кіԍтісны.
— "Вот теԁ, милая коровушка,
Чӧскыԁ курыԁ-јуантор,
Пей-же, пей ты на здоровьюшко,
Кушӧԇ кушты помеј вор!
Завтра утречком ранехонько
Мӧсјас ывлан баксӧны;
Все ревмя ревут, пьянехоньки, —
Јӧзыс јӧна вакԍӧны.
Хорошо живут — привольице!
Ԅеԉеԋечын абу шог!
Знать не знают про Поволжьице,
Налы шоглун — абу мог!
Ԋобԁінса-Віттор
Оліс-выліс вӧрын...
(Ԍывԍӧ "Вдоль да по речке“-моз).
Оліс-выліс вӧрын, оліс-выліс јагын
Ежва-ԁорын уԁал-зон.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Ежва-ԁорын уԁал-зон.
Усјас сылӧн лӧԍыԁ, куԁрітчӧма јурԍі, —
Прамеј вӧлі бурлак-морт.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ ԃівӧ,
Прамеј вӧлі бурлак-морт.
Уна ошкӧс сіјӧ лечыԁ шыӧн сущкіс,
Уна кыјліс јеҗыԁ кӧр.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Уна кыјліс јеҗыԁ кӧр.
Урјас сылы шеԁіс, ручјас сылы ԍуріс,
Кывзіс сіјӧс ԍӧла, тар.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Кывзіс сіјӧс ԍӧла, тар.
Ӧтчыԁ сіјӧ муніс муԃер ручӧс кыјны, —
Ез шеԁ сылы муԃер руч.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Ез шеԁ сылы муԃер руч.
„Мыј-нӧ тајӧ лоі? Кыјԍӧм ез уԁајтчы",
Шуӧ-шенԅӧ уԁал-зон.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ
Шуӧ-шенԅӧ уԁал-зон.
Сӧмын сіԇі шуіс, віԇӧԁлас-кӧ, — локтӧ
Паныԁ сылы тӧԁтӧм ныв.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Паныԁ сылы тӧԁтӧм ныв.
Тӧԁтӧм нылыс міча, тӧԁтӧм нылыс
Абу жугыԉ, абу щап.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ
Абу жугыԉ, абу щап.
„Кытчӧ, зонмӧ, ветлін? Віԍтав, коԁӧс кыјан?
Мыјла ԋінӧмтор он вај?
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Мыјла ԋінӧмтор он вај?“ —
— „Ветлі ручӧс кыјны“, бурлак-мортыс кајтӧ:
„Ез шеԁ меным муԃер руч.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Ез шеԁ меным муԃер руч“. —
— „Коԋӧрӧј те зонмӧј, жаԉіта ме тенӧ:
Прӧста воші тенаԁ лун.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Прӧста воші тенаԁ лун“. —
— „Ег-ме лунсӧ вошты“ — зонмыс ӧтвет віԇӧ;
„Ԍурін ӧні меным те.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Ԍурін ӧні меным те.
Руч-пыԃԃі ме тенӧ, міча нылӧј, кыја...
Раԃејт менӧ, міча ныв!
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Раԃејт менӧ, міча ныв!“
Нылыс оз і повԅы, нылыс оз і пыкԍы:
Муса сылы бурлак-морт.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Муса сылы бурлак-морт.
Окаԍісны јона нылыс уԁал-зонкӧԁ...
Гортӧ локтіс уԁал-зон.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Гортӧ локтіс уԁал-зон.
Руч-пыԃԃісӧ кыјіс, руч-пыԃԃісӧ вајіс
Аслыс муса міча ныв.
Аттӧ ԃівӧ-ԃівӧ, аттӧ ыҗыԁ-ԃівӧ,
Аслыс муса міча ныв.
М. Ԋ. Ԉебеԃов
Оз ԋекор лаԋтлы...
(Ԍывԍӧ „В реке бежит“-моз).
Оз ԋекор лаԋтлы пемыԁ вӧр,
Пыр сылӧн шыыс гӧгӧр кылӧ...
Кӧԏ уԍӧ лым, кӧԏ кіԍԍӧ зер,
Ур-кыјыԍ паԍтӧг мунӧ ылӧ.
Ур-кыјыԍ, вӧр-шӧрын ен вош ..
Зев матын ветлӧ ыҗыԁ ош.
Кӧн вӧрыс щӧкыԁ, пујас куԅ,
Пес-вӧчыԍ рытӧԇ тіԉԍӧ сені,
Ен, зонмӧ, уҗалігӧн уԅ,
Ен вунӧԁ мунан тујыс кӧні,
Ен ылав: тујлӧн уна вож...
Зев матын ветлӧ ыҗыԁ ош.
Ԇор тоша ветлыԍ-муныԍ морт
Ԍӧԁ вӧрын козјас-улӧ пукԍӧ
Ԍен абу теныԁ шоныԁ горт,
Сен ԃелӧ пукалыԍлӧн ԇугԍӧ.
Мун воԇӧ, воԍлав, паԍкыԁ тош...
Зев матын ветлӧ ыҗыԁ ош.
Рытгорув вӧрын міча ныв
Ԇік ӧтнас пожјӧ пувсӧ ӧктӧ.
Оз шогԍы, ԍылӧ ԍыланкыв,
Кӧԏ пожјыс омӧԉа-на ԍӧктӧ.
Ен тырт, бур нылӧј, асԍыԁ пож...
Зев матын ветлӧ ыҗыԁ ош.
Вӧр-тујӧԁ шонԁі-летчанԁыр
Збој чеԉаԃ котӧртӧны уна.
Бур-піјан, гуԉајтнытӧ ԍор;
Бӧр гортаԁ ӧԁјӧ, ӧԁјӧ мунӧ
Кок тіјан пышјӧм-вылӧ чож...
Зев матын ветлӧ ыҗыԁ ош.
М. Ԋ. Ԉебеԃов.
Кӧн олам мі...
(Ԍывԍӧ „Транстваль"-моз).
Кӧн олам мі, сен сулаліс
Зев важӧн пемыԁ вӧр.
Сен котраліс, сен гуԉајтіс
Куԅ-ԍура јеҗыԁ кӧр.
Сен ош ԁа кӧјін шӧјтісны,
Ур четчавны ез муԇ;
Сен лыԁтӧм вӧлі пӧткаыс,
Ез бырлы кӧч ԁа руч.
Ԍӧԁ вӧрјас-куԅа ветлӧԁліс
Ԅвер-кыјыԍ — комі морт.
Ез повлы ошкыԍ, кӧјіныԍ...
Сен вӧлі сылӧн горт.
Ԇор козјас-улын лажіԋтчіс
Кыз-керјыԍ вӧчӧм чом.
Ез пӧԁлаԍ сылӧн ӧԇӧсыс,
Кыԇ пӧрыԍ-пӧчлӧн вом.
Ԉок плакајасӧн вевԏԏӧма,
Му-жоҗа, ԍԏенјас ԍӧԁ;
Кык ічӧт воԍса ӧшіԋа —
Щын сеті петас меԁ.
Рытгорув тајӧ чом-ԁорӧ
Том чукӧртчӧма јӧз:
Том војтыр пыр-на гажӧԁчӧ
Кӧԏ пӧтӧма, кӧԏ ез.
М. Ԋ. Ԉебеԃов.
Ԉок тӧлӧн муӧԇ...
(Ԍывԍӧ „Реве та стогне"...-моз)
Ԉок тӧлӧн муӧԇ ԍінԍӧ пујас,
Зев јона ызгӧ Ԁԋепрлӧн ва,
Ок вылӧ, вылӧ качӧ гыјас,
Веж быгјӧн ветлӧ сылӧн вал ..
А кеԉыԁ тӧлыԍ сіјӧ каԁӧ
Шпыԋ-гуԍӧн шлывгіс кымӧр-пӧвст,
Кыԇ быԏԏӧ пыжа гы-кост катӧ:
Бурс-сунлас-вошлӧ, кыптӧ бӧр.
Быԁ морт-на ԍіктын вӧлі уԅӧ,
Ез чуксы петук арԍа-вој,
Сек шуштӧм кыліс буксӧм ԍуԅлӧн,
Ԁа... нора ԇуртіс јаԍеԋ-пу...
В. Ԏ. Чістаԉов.
Ԉізук.
(Ԍывԍӧ "Засвистали казаченки"-моз).
Ыҗыԁ лептыԍӧма кымӧр,
Гымалӧмыс кылӧ...
Гіжӧԁ воӧма: том јӧзлы
Мунны војна-вылӧ.
Тујӧ мӧԁӧԁчӧны зонјас,
Жугыԉтчӧны нывјас.
Ԉізук аслас ԁонаторлы
Шуӧ сещӧм кывјас:
„Кытчӧԇ ловја, ме ог вунӧԁ,
Ԍӧлӧмшӧрӧј, тенӧ!
Ен-жӧ ачыԁ менӧ вунӧԁ,
Ен-жӧ еновт менӧ!“ —
— „Ог ме вунӧԁ, ог ме еновт",
Зонмыс сылы кајто:
„Бӧр-на Ԉізук-ԁінӧ воны
Ԍӧлӧм мејам чајтӧ!“
Коԉԉӧ Ԉізук міча зонсӧ,
Ачыс бӧрԁӧ јона:
Коԉԉанторјыс сылы вӧлі
Вывті-вывті ԁона.
Муніс зонмыс војна-вылӧ,
Кӧні ԍмертыс ветлӧ,
Кытыԍ ловјӧн салԁат-мортыс
Шочіԋіка петлӧ.
Уна-тӧлыԍ сыԍаԋ јуӧр
Ԉізуклы ез волы.
Кӧні сылӧн ԁонаторјыс?
Тӧԁны сылы колӧ.
Гӧгӧр кывԍӧ: војна-вылын
Јӧзыс лыԁтӧм уԍӧ.
Ԍӧлӧм тырӧ ыҗыԁ шогӧн,
Шог-піас і пуԍӧ.
Шор-моз кіԍԍӧ - бӧрԁӧ Ԉізук:
„Коԋӧрӧј ме мортӧј!
Кулі менам муса зонмӧј,
Оз-ԋін волы гортӧ!“
Мыјла бӧрԁан, мыјла горзан,
Ԉізук, луныԍ-лунӧ?
Вермас лоны, тенаԁ шогыс
Регыԃікӧн вунӧ!
Петӧ шонԁі кымӧр-сајыԍ,
Ԋебесаыс југԁӧ...
Воԍԍӧ нывлы ԁолыԁ олӧм, —
Бӧрԁны Ԉізук ԁугԁӧ.
Воіс зонмыс војна-вылыԍ,
Ловјӧн сетыԍ петіс:
Коԁкӧ, гашкӧ, Ԉізук-куԅа,
Шуԁсӧ сылы ԍетіс.
Ез-на еновт сіјӧ нылӧс,
Ԍмертыслы ез ԍетчы,
Кӧԏ і уна-уна пуԉа
Салԁат-бӧрԍа вӧтчіс...
Аԁԇіс Ԉізук вошӧмторсӧ,
Важ-моз кутіс овны;
Оз-ԋін понԁы муса зонкӧԁ
Торјӧԁчӧмыԍ повны!
М. Ԋ. Ԉебеԃов
ӧввӧ
Пӧчӧ менӧ віԇлывліс,
Потан-ԁорын ԍывлывліс:
„Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!“..
Пӧчӧ-менӧ лаԋтӧԁӧ,
Кыԇпу лајкан лајкӧԁӧ:
„Лујкі-лајк, лујкі-лајк!“..
Пӧчӧ ԍылӧ нораа,
Лајкан ԇуртӧ гораа:
„Ԇуркі-ԇурк, ԇуркі-ԇурк!".
„Зарԋі піӧј, уԅ-ԋін, уԅ!
Ԍӧлӧмшӧрӧј, уԅ-ԋін, уԅ!
Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!“
Шебрас кокӧԋ чужјалас,
Ічӧт кекӧԋ шыблалас.
"Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!“
Пӧчӧ бара тубыртас,
Ешкын-улӧ шебрӧԁас:
„Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!“
Коԁыр ԁугԁас ԍывны пӧч,
Кута лӧвтны ачым щӧщ:
„Ӧв, ӧв, ӧв, ӧв!“
Пӧчӧ бара-ԋін ԍылӧ:
„Вӧрын лебалӧ ԍіԉӧ,
Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!
Ајыԁ муніс вӧравны,
Ԍӧла-урјас лыјавны
Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!
Зев-ӧԁ сіјӧ ачыс зіԉ,
Вајас теныԁ уна ԍіԉ.
Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!
Мамыԁ муніс турунла,
Регыԁ локтас — ен бӧрԁ, ен.
Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!
Быԁман- ыҗыԁ лоан морт,
Вылӧ лебԅан, пӧтка борԁ.
Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!
Ачыԁ кутан вӧравны,
Ручјаԃ ошјас кыјавны.
Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!“
Куԅа таԇі ԍылас пӧч,
Кытчӧԇ оз лаԋт ачыс щӧщ.
„Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!“
Ывла-н војтӧв шуԏлалӧ,
Керка-н шоныԁ оԋјалӧ.
„Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!“
Кага потан ԁовјалӧ,
Пӧчӧ сені вугралӧ:
„Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!“
Тајӧ гіжа тіјанлы
Ԍӧлӧмшӧр ныв-піјанлы,
Уна олӧм-во-бӧрын
Муса комі му-вылын.
Гашкӧ, коркӧ ԍылыштаԁ,
Посԋі чој-вок лаԋтӧԁлаԁ:
„Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!“
Тајӧ ԍыланкывјасас,
Нора кылан шыјасас
Кылӧ вӧрлӧн шувгӧмыс,
Комі јӧзлӧн шогӧмыс,
Тіԉԍӧм-мырԍӧм олӧмыс,
Кынӧмпӧтсӧ перјӧмыс:
„Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ!“
В. Ԏ. Чістаԉов.
Чужі-быԁмі ԍӧԁ-вӧршӧрын.
Чужі-быԁмі ԍӧԁ-вӧршӧрын,
Ԃеревԋаыԍ петі,
Новлі чорыԁ ԍера ԁӧрӧм,
Віԅа гач ԁа кӧті.
Муртса сувті ас кок-јылӧ,
Уҗ пыр меным вічміс:
Зыбка-ԁорын ӧввӧ ԍывны,
Ічӧт кага віԇны.
Кага бӧрԁӧ, ачыԁ бӧрԁан —
Гораҗыка горзан;
Пӧжӧм-јӧлӧн ԍурыԍ верԁан,
Косҗык рузум корԍан.
Бӧрԁыԍ кага ԁыр оз бураԍ,
Абу сылӧн лаԋтӧм;
Керка ӧԇӧс швачкан бура, —
Пышјан ворсны ԋајтон.
Ыҗыԁ-мамыԁ корԍас тенӧ,
Јуалас „Кӧн вокыԁ?“
Вӧсԋіԁ ԋӧрјӧн швачкас тенӧ, —
Луԁԇас кыкнан бокыԁ.
Рытын мамӧ уҗыԍ локтас,
Вајас ԉӧм ԁа ӧміԇ...
Сещӧм вӧвлі чеԉаԃ војас,
Каԅтывла-на ӧнӧԇ.
Ԋобԁінса-Віттор
МЕԀА.
Комі муын ачым чужі,
Тӧԁса меным комі кыв;
Ԍӧлӧмԍаԋ ме, кыԇі кужі,
Гіжі тајӧ ԍыланкыв.
Уна ԁумјас менам јурын
Гіжіг-костті вежԍісны,
Уна војјас гіжӧԁ-бӧрын
Менам уԅтӧг вешјісны.
Тајӧ ԍылӧм - комі олӧм,
Ԋінӧм абу тані лӧж;
Асԍыԁ олӧм тӧԁны колӧ,
Быԁтор овлывлӧ нем-чӧж.
Ԍылӧм-бӧрын татыԍ аԁԇам
Кущӧм міча комі кыв;
Комі кывјыԍ оз ло јанԇім:
„Комі јӧзлы - комі кыв“.
I
Гожԍа војын Ежва јуԍаԋ
Кыптӧ јеҗыԃ-кӧԇыԁ-ру.
Віԇјас-вылӧ лысва уԍӧ,
Лаԋтӧ, шојтчӧ Комі-му.
Вылыс ԍіктын, вӧлӧԍт-куԅа
Ԋекӧн шы-ԋі зык оз кыв,
Аскі праԅԋік. Ставыс уԅӧ,
Ԋекӧн ныв-ԋі зон оз ԍыв.
Комі муын, Ежва-вылын
Асывоԇӧԇ руалӧ;
Кустјас-пӧвсын, нӧрыс-јылын
Міча керка сулалӧ.
Ԁолыԁ овны тащӧм інын:
Гӧгӧр ԇоԉгӧ, ԍылӧ кај...
Нӧрыс-јылын ежва-ԁінын
Гажа саԁјын — быԏԏӧ рај!
Ру пыр соԁӧ, кыптӧ вылӧ;
Уԅӧ нӧрыс-јылын саԁ.
Кӧнкӧ кылӧ петук ԍылӧ...
Воіс војшӧр, војшӧркаԁ.
Кӧнкӧ кылӧ воԍԍіс ӧԇӧс...
Кылӧ кага-бӧрԁӧм шы.
Поліг-тырјі борјӧԁ ӧԁјӧ
Нӧрыс-јылӧ летчӧ ныв.
Морӧс-берԁас кага бӧрԁӧ
Рузум-піын наԇӧԋік;
Керка-ԁорӧ ԉӧм куст-берԁӧ
Јокмыԉ пуктӧ гуԍӧԋік...
Паԍкыԁ муын, муса аԋјас,
Уна-пӧлӧс олан-ног;
Міча нывјас, роч-акаԋјас,
Уна тӧԁлаԁ гаж і шог.
Ныв-гаж-каԁын ставныԁ томӧԍ,
Ԍӧлӧм раԁлӧ, ворсӧ вір...
Пі-кӧ чужӧ мусук-помыԍ —
Корԍаԁ сылы җуҗыԁ јір.
„Југыԁ шонԁі, вӧԉнеј ԍветӧј,
Ԍӧлӧмшӧрӧј муса пі!
Шогӧн чужті... Кытчӧ ԍеті?
Кӧк-моз тенӧ еновті.
Бур-јӧз-шӧрӧ, гашкӧ, інан,
Гашкӧ, ловја коԉан те,
Гашкӧ, коркӧ аслам ԍінмӧн
Аԁԇа тенԍыԁ быԁмӧмтӧ...
Зарԋі-піӧј, лоін пырттӧм,
Веԍіг ԋімтӧ ме ог тӧԁ;
Кевма јенԍаԋ теԁ бур мывкыԁ,
Меԁ те ԋекор шог он тӧԁ.
Јен меԁ віԇас омӧԉ јӧзыԍ,
Меԁ зев шуԁа лоан те...
Прӧԍԏіт менӧ, прӧԍԏіт езыԍ,
Жаԉӧн коԉа тенӧ ме“.
Асыв-вылын кыа петӧ,
Кустын кајјас ԍылӧны;
Ԉӧм-куст-улыԍ шога петӧ,
Борјӧԁ ԍіктӧ кајӧ ныв
Бара, кылӧ, воԍԍіс ӧԇӧс...
Кылӧ ӧԇӧс ԍіптӧм шы.
Ԉӧм-куст-улын кага бӧрԁԇіс
Мамыс бӧрԁӧмсӧ оз кыв.
Асыввылын шонԁі кыптӧ,
Лысва коԍмӧ пышјӧ ру.
Міча-Ежва гажа шывгӧ,
Саԃмӧ-ловԅӧ Комі-му.
II.
Нӧрыс-јылын, гажа позјын,
Міча коԉԉалӧны нем,
Гуԉујас-моз, пӧрыԍ гозја,
Быԁтор, мајбырјаслӧн, ем:
Міча керка лунӧ-бана,
Керка-гӧгӧр — овмӧс тыр.
Лӧԍыԁ овны налы тані,
Тащӧм рајаԁ шог оз пыр!
Шоныԁ рытјас коԉԉалӧны
Кіԉчӧ-вылын кыкӧн пыр;
Бурӧн-жаԉӧн каԅтывлӧны
Коԉӧм олӧм бура-ԁыр.
— „Кывзы, Наста“, пӧрыԍ шуӧ:
„Менӧ боԍтӧ кущӧм шог:
Регыԁ мунам мӧԁар-муӧ,- —
Коԁлы коԉам олан-ног?
Ԁырӧн чӧжім ембур уна,
Унҗык-вылӧ веж оз пет;
Быԁтор суԇԍӧ, ԋінӧм шуны,
Сӧмын чеԉаԃ јен ез ԍет...
Пӧра коԉӧ вынјас бырӧ,
Регыԁ суас пӧрыԍ-каԁ;
Менам ԍӧлӧм шогӧн тырӧ,
Оз-ԋін гажӧԁ нӧрыс-саԁ.
Коԁі-бара міјан-бӧрын
Ԁаԍ бур-овмӧс уҗалас?
Коԁі-бара кулӧм-бӧрын
Бура ԇебас-гуалас?“...
Уна-ԍ таԇі пӧрыԍ-гозја
Гожԍа рытын шогԍӧны;
Гажтӧм овны гажа позјын:
Абу налӧн пі ԋі ныв.
III.
Ежва куԅа ылӧ кылӧ
Праԅԋіклунӧ асја звӧн.
Пӧрыԍ петіс кіԉчӧвылӧ.
Асыв шоныԁ, міча, лӧԋ.
Јенеж-вывԍаԋ југыԁ шонԁі
Ԍавкјӧ југӧр, јорӧ ԍін,
Ставсӧ, мајбыр, сіјӧ шонтӧ,
Сылӧн шоныԁлун оз чін!
Лунтӧв руӧн Ежва-вылын
Ворсӧ посԋіԁ-ԍера гы;
Нора јургӧ јагыԁ, ылын,
Асја звӧнлӧн јӧла шы.
Мӧԁла-пӧлын утка горзӧ,
Кӧнкӧ, кылӧ, кӧкӧ кӧк;
Гӧгӧр раԁлӧ, ставыс ворсӧ...
Мајбыр олӧм — гажа вӧт!
Пӧрыԍлӧн щӧщ шогјас вуні,
Кывзӧ гажсӧ веԉ-ԋін ԁыр;
Наста петӧ вічко мунны,
Шуӧ: „Трӧшко, гортаԁ пыр!“
Пӧрыԍ сені шај-пај муніс,
Торкԍіс сыԉӧн ојбыр-ԁум:
„Чӧвлы, Наста, — сіјӧ шуіс:
Кущӧм гажа локтӧ лун!“
Пернапасӧн Наста летчӧ
Кіԉчӧ-поскӧԁ ԋӧжјӧԋік,
Лабіч-вылыԍ Трӧшко четчӧ,
Пырӧ гортас наԇӧԋік.
Секі воіс керка-сајыԍ
Налы нора бӧрԁӧм шы.
— „Бласлӧ крістос! Мыј-нӧ тајӧ?“
Шемӧс боԍтіс, оз пет кыв...
IV.
Јенеж-вывԍаԋ нӧрыс-јылӧ
Шонԁі-југӧр пукԍӧма;
Ԉӧмпу-улӧ, кага-вылӧ
Щӧщ-тај југӧр уԍӧма.
Југыԁ-шонԁі шоныԁ-лолыԍ
Уԅыԍ кага саԃмӧма.
Коԁ-нӧ аԁԇас?... Мамыс коԉіс...
Коԋӧр, бӧрԁны мӧԁӧма...
Бӧрԁӧм шыаԁ ԉӧмкуст-берԁӧ
Пӧрыԍ-гозја — котӧрӧн.
Трӧшко шенԅӧ. Наста бӧрԁӧ —
Ԍінва кіԍԍӧ ԏурӧбӧн:
— „Бласлӧ крістос, мыј-нӧ тајӧ?“
— „Чӧвлы, Наста, те ен бӧрԁ!
Аԁԇан — јенмыԁ шуԁтӧ вајӧ:
Ӧԁјӧ боԍт вај, гортӧ пырт!“
Наста полӧ. — „Кыԇ-нӧ боԍта?..
Вај те, Трӧшко, ачыԁ ну!...
Ме теԁ воԇвыв ӧԇӧс воԍта...
Аттӧ, грек меԁ оз-жӧ су!“..
Ԋімкоԃ-пырыԍ, ԇӧран кінас
Трӧшко боԍтіс мозԁорас,
Топӧԁыштіс морӧс-ԁінас:
— „Чуркі-буԃі, зԁоров-на!"..
Гажа керка ез-на кывлы
Ԋекор чеԉаԃ-бӧрԁӧм шы,
Тащӧм јоԍа ез-на ,,ԍывлы“
Тані ԋекор пі ԋі ныв.
Ӧні быԏԏӧ кыптіс, ловԅіс,
Југԁіс, воԍԍіс керканыс.
Пӧрыԍ каԁныс быԏԏӧ овԍіс,
Быԏԏӧ том-каԁ бергӧԁчіс.
*
* *
Ԏешкоԃ олӧм мунӧ муын,
Оз ԍур ӧткоԃ олан-ног:
Коԁлы-ԍурӧ чеԉаԃ мустӧм,
Мукӧԁыслы натӧг шог.
* *
*
Наста шуӧ: „Вајлы меным,
Ічӧԏіка тӧкӧԁа”.
— „Часлы, Наста, енлы, ме-на
Вӧԃітышта тӧкӧԏӧ“...
Трӧшко-пӧԉӧ &жоҗӧԁ ветлӧ,
Шерԁјӧ бӧрԁыԍ акаԋӧс...
— „Вај те ӧԁјӧ, Наста, ветлы
Корԍны вежај-вежаԋӧс;
Ԍывԍӧм-бӧрын талун пыртам,
Кутам тӧԁны талыԍ ԋім“...
Наста муніс. Трӧшко пыркјӧ;
,,Ӧв-вӧ, бај-бај, лӧԋышт-ԋін“..
Ԁӧра-піӧ сакар-сорӧн
Ԋакԉалыштіс руԇӧг-ԋаԋ:
„Налы тајӧс... бӧрԏі ԍурӧн...
Ӧв-вӧ... кіԍ-кіԍ... бураԍ, шаԋ“...
Кага лаԋтіс. Трӧшко раԁлӧ —
Ԍерам-банӧн ветлӧԁлӧ.
Ӧшіԋ-пырыс аслас саԁлы
Ԁона-јокмыԉ петкӧԁлӧ:
„Зарԋі-саԁјӧј, гажа-саԁјӧј,
Со-ӧԁ мыј те мӧԁӧԁін.
Ег-ԋін чајтлӧ пӧрыԍ-каԁӧ
Шуԁалунјас тӧԁлыны!.“
*
* *
Пӧрыԍ јӧзлы, мајбыр, ԋімкоԃ
Шогыс ставыс бырӧма!..
Вылыс-ԍіктын сотчӧ, бі-коԃ,
Том ныв, шогӧн тырӧма.
Коԋӧр-нылыԁ гортас бӧрԁӧ —
Ловјӧн пісӧ оз-ԋін чајт.
Ԃерт, став-ԁумыс ԉӧмкуст-берԁын, —
Ԃерт, мам-ԍӧлӧмыԁ оз лаԋт!..
*
* *
Ԋобԁінса-Віттор.
&Отчыԁ овлӧ.
Міча нывјас Ежва-ԁорӧ
Летчісны.
Бурлак-зонјас нывјас-бӧрԍа
Вӧтчісны.
Пыжӧ пукԍісны, мӧԁӧԁчісны сынны,
Горӧԁісны ԍывны.
Зев гажаа ԍылӧны.
— „Міча нывјас, Ежва шӧрас
Петамӧј!“ —
— „Бурлак-зонјас, мӧԁлапӧлас
Вуҗамӧј!“
Тӧв ру пӧԉтыштӧ, мӧвкјӧԁлӧ ва-вылын...
Мӧԁлапӧв зев ылын:
Візув ва кылӧԁӧ.
— „Міча нывјас, зіԉҗыка-нӧ
Сыныштӧј!“ —
— „Бурлак-зонјаԃ пелыснаныԁ
Куртыштӧј!“
Ежва вуҗісны, веж віԇ-вылын ԁолыԁ,
Раԁлӧ веԍіг лолыԁ, —
Мајбырӧј олӧмӧј!
— „Міча нывјас, боԍтчылӧј-нӧ
Јӧктыны!“ —
— „Оз-тај, зонјас, мајбырӧј, ков
Щӧктыны!“
Гажа ворсӧны, ԍӧлӧмјасыс бурмӧ.
Јагын, кылӧ, јургӧ
Бӧрԍаԋныс јӧла шы.
— „Міча нывјас, гажа-жӧ-ԋін
Олӧмыԁ!“ —
— „Бурлак-зонјас, ӧтчыԁ овлӧ
Тащӧмыԁ!"
Мајбыр гажа-каԁ, меԁ еԍкӧ ез помаԍ!
Гажӧԁчӧј кор томӧԍ,
Мӧԁыԍ-ӧԁ оз-ԋін во!
Ԋобԁінса-Віттор.
ԌӦЛӦМ ԍылӧм.
Унаыԍ ме ԍывлывлі,
Јӧзԍаԋ „аԏԏӧ“ кывлывлі;
Пӧԉанӧн-моз чіпсаԍа,
Јӧз ԍӧлӧмӧ чуксаԍа
Комі ԍылԁнкывјӧн.
Менам сещӧм олан-ног:
Овлӧ гажа, овлӧ шог;
Гажа-ԁырјі ворсышта,
Гаж-кӧ бырӧ — шогԍышта
Комі ԍыланкывјӧн.
Ԍомајбырӧј, олӧмӧј
Гажа муын ԇоԉгӧмӧј!
Пӧрыԍма кор — лаԋтышта,
Олӧм жаԉӧн каԅтышта —
Комі ԍыланкывјӧн.
Ԍылӧм менам оз-на быр,
Кувтӧԇ кута ԍывны пыр.
Комі јӧзӧс гажӧԁа,
Шогсӧ налыԍ паԉӧԁа
Комі ԍыланкывјӧн.
Кор ме ԍыла — воԍԍӧ јур,
Пыр ме ԍыла мыј меԁ бур:
Ԉока-олӧм „вуштышта“,
Бура-олӧм ошкышта
Комі ԍыланкывјӧн.
Кывзӧ, бур јӧз, ԍылӧмсӧ,
Став олӧмсӧ-вылӧмсӧ;
Олӧ пыр бур-ԍӧлӧмӧн,
Нем коԉԉало ԍылӧмӧн- —
Комі ԍыланкывјӧн.
Ԋобԁінса-Віттор.
Шогԍыԍ ныв.
Кор вӧлі ме кыԅ арӧса
Ме вывті вӧлі збој.
Важ керкаӧ, ԉок керкаӧ
Ме ветлывлі быԁ вој.
Ме мыјла сетчӧ ветлывлі?
Сен оліс міча ныв.
Ез ԋекор сіјӧ гажӧԁчы,
Ез ԍерав ԋі ез ԍыв.
Пыр пукаліс, пыр ԁумајтіс...
Мыј ԁумајтіс — ог тӧԁ.
Пыр сіјӧ менӧ јуаліс:
„Те тујӧ он-на мӧԁ?
Вај мунам татыԍ ылӧҗык:
Мем јона тані шог...
Ԉок-јӧз-вылӧ ен віԇӧԁ те,
Ԉок-јӧзлы кущӧм мог?“
Ме бурӧԁлі, ме шуавлі:
„Ен жугыԉтчы, бур аԋ,
Ен шогԍы ԋінӧм-абуыԍ,
Сіԇ овны абу шаԋ.
Ен ԁумајт татыԍ пышјыны
Ас-гортаԁ лушщӧ ов,
Ԁај ԉубіт менӧ јонҗыка,
Ԁа ԋекоԁыԍ ен пов!
Бур ныв мем воча шуаліс:
„Ен лӧгаԍ, муса зон!
Ме јона тенӧ ԉубіта,
Ме тӧԁа тенԍыԁ ԁон.
Те менам југыԁ-шонԁіӧј,
Те менам ԍӧлӧмшӧр...
Ог вермы шогӧс бурӧԁны
Кӧԏ мыј те менӧ кер!“
Ме бара сіјӧс бурӧԁі:
„Ен жугыԉтчы, ен бӧрԁ,
Ен коԍты асԍыԁ ԍӧлӧмтӧ!
Том ԍӧлӧм абу кӧрт!“
Ме міча нылӧс окалі...
Пыр шогԍӧ міча ныв:
Оз гажӧԁчы, оз ԍеравлы,
Оз ԍывлы ԍыланкыв.
Ме ԍінва кіԍԍӧм аԁԇывлі
Важ керкаын быԁ вој.
Ме ачым сеԍԍа жугыԉтчі,
Ме ачым ег ло збој
М. Ԋ. Ԉебеԃов.
Ен ылӧԁлы.
(А. Пушкін-ԍерԏі).
Ен ылӧԁлы, оз ло, мыј вӧлі,
Важ шуԁӧј ԋекор бӧр оз во.
Коԁ ӧтчыԁ ылавлӧма вӧлі,
Оз мӧԁыԍ ылав — гӧгӧрво!
Оз інаԍ ԋекоԁ-ԁінӧ ԍӧлӧм;
Те важ-моз муса он-ԋін ло:
Сіԇ паԉав-мыԍтӧм вӧтӧн-вӧлӧм
Оз збыԉӧ пӧр, оз вемӧс ло.
Те менԍым шогӧс ен-ԋін вӧрӧԁ,
Мыј вӧлі-вунӧԁ, ен шу кыв,
Ен коԋӧр-ԍӧлӧмӧс те бӧрԁӧԁ, —
Ме вемӧс-вылыԍ уԅа, ныв!
Ме уԅа. Ԁолыԁ меным таԇі.
Ен каԅтыв воԇԇа олӧмтӧ:
Бӧр мусатор ме ог-ԋін аԁԇы,
Вај вунӧԁ, пӧԁты колӧмтӧ!..
Жан-Морӧс.
Шонԁі петӧ, шонԁі летчӧ.
(Ԍывԍӧ „Солнце всходит и заходит“-моз).
Шонԁі петӧ, шонԁі летчӧ.
Менам ԏурмаын ԍӧԁ-вој.
Ӧшіԋулын часӧвејјас..
Ԁа е-ек! ԁа е-ек!
Кыкӧн ветлӧны зев збој!
Кыԇі колӧ менӧ віԇӧј,
Бурӧн ԏурмаыԍ ог мын.
Сетыԍ раԁ, еԍкӧ, ме петны...
Ԁа е-ек! ԁа е-ек!
Кӧртӧн ԁорӧма том вын!
Мыјла, кӧрт, те менӧ кутан?
Часӧвејјасыԍ те ԉок.
Кыԇі жугӧԁа ме тенӧ?..
Ԁа е-ек! ԁа е-ек!
Меным абу те бур вок!
Оз-ԋін лолы меным вӧԉа
Вӧрын лебавны быԁ вој.
Ԁолыԁ олӧм менам воші...
Ԁа е-ек! ԁа е-ек!
Вынтӧм лоі бурлак-сој.
Ԁугԁы гӧгравны, ԍӧԁ кырныш!
Ез-на боԍтны менԍым јур.
Бурлак-ԍӧлӧм те он кокав...
Ԁа е-ек! ԁа е-ек!
Теныԁ, кырныш, ме ог ԍур!
М. Ԉебеԃов.
Бурлак-ԁум.
Абу ме омӧԉ-зон,
Поԅӧ ошјыԍны мем:
Керка вӧчӧма выԉ,
Быԁтор керкаын ем.
Менам тавоԍа-ԋаԋ
Кујім воӧн оз быр.
Новла ме бурлак-морт,
Міча паԍкӧмјас пыр.
Вӧрын кыјԍігӧн ме
Меԁԍа терыб ԁа јон.
Аԁԇӧ, тӧԁӧ бур-јӧз
Кущӧм ме уԁал зон.
Тащӧм олӧмыԁ, ԃерт,
Оз-на быԁӧнлы ԍур.
Ме-тај шогԍа-на пыр,
Пыр-на ӧшӧԁа јур.
Ог ме аԁԇывлы гаж,
Ԍӧлӧм віԍӧ быԁ лун.
Уна ембурыԁ мем
Оз-тај ԍет ԁолыԁлун.
Мыјла жугыԉтчі ме
Ловја морт оз-на тӧԁ.
Кущӧм, кыԍ менам шог —
Тӧԁас ԍӧлӧмӧј меԁ!
М. Ԉебеԃов.
Выԉ Јекԏеԋіја.
Арԍа рытын ԍорӧн
Вічко пощӧс-ԁорын
Манакіԋа коріс
Асԍыс мусуксӧ. (3)
Ез лок сетчӧ морыԁ...
Јен-воԇын сек гора
Ԍӧлӧмшӧрсӧ јоріс
Мӧԁкӧԁ мунӧма. (3)
Госпоԃӧј ԁа енмӧј,
Ԍӧлӧмԍаԋ теԁ кевма,
Кӧнкӧ-кӧ те ем-на,
Гажмӧԁ ԍӧлӧмӧс. (3)
Кыліс јенмыԁ. Војыԁ
Ԁругыԍ југыԁ лоіс —
Чеԏверԏ віна воіс
Ӧшіԋ роԅӧԁыс. (3)
Војбыԁ равзӧм кыліс —
Манакіԋа ԍыліс
Зев јеннога ԍылӧм
Уна ногјасӧн. (3)
Асја тоԋгіс гора...
Вічко ӧԇӧс-ԁорын
Коԁкӧ лӧвтӧ нора -
Сетчӧ уԍӧма. (3)
Локтӧ поп-ԃак ԍывны,
Аԁԇіс воссӧ нывлыԍ,
Лӧвтӧм кутіс кывны:
„Аттӧ, траԍіча“ (3)
Локтіс кујім пӧчӧ.
Воԍԍіс вічко ӧԇӧс —
Попыԁ віԍтјас кӧԇӧ:
„Лоі чуԃеса. (3)
Тані тајӧ нылыс
Војбыԁ кевміс, ԍыліс..
Міјан олӧм-јылыԍ
Уԍтӧԇ кевмӧма. (3)
Сещӧм јӧна& кевмас —
Петкӧԁчылас јенмыс,
Меԁԍа ыҗыԁ јенмыс
Ыҗыԁ мілӧԍтнас. (3)
Јенԍыԁ повԅас — сӧрӧ,
Вомыс муртса вӧрӧ,
Рушку пыщсӧ кӧрӧ —
Коԁкӧ пырӧма". (3)
„Четчы, муса чојӧј“,
Боԍтіс поп-ԃак сојӧԁ:
„Куԅ-ӧԁ арԍа-војыԁ,
Муԇін јона зев!“ (3)
Гуԍӧԋік ԃак шуӧ:
„Мыј ӧтнаԁӧн јуан?
Менӧ мыј ен нуӧԁ —
Важӧн ԏеԉепіт“. (3)
Пӧрыԍ пӧчӧ кевмӧ:
„Госпоԃеј ԁа јенмӧј,
Талы-моз-жӧ меным
Аԍтӧ петкӧԁлы!“ (3)
Іԉԉа-Ваԍ.
V. Комі-пермјак ԍыланкывјас.
Пемыԁ ојӧн.
Пемыԁ ојӧн ԁа арԍа каԁын
Ок менӧ коркӧ мамӧ чужтӧма; (2-іԍ.)
Ԍіԅім арӧн ԁа шӧрттӧм ԁӧра
Ок паԍкыт муввас панны щӧктӧма. (2-іԍ.)
Муна ветча ԁа Вӧзјаԍінмӧ
Ок Іԋваԁорсӧ ԁыр ме віԇӧта; (2-іо.)
Кыска пііԍ ԁа чочкӧм чышјан
Ок макԋіта ԁа ԍвіс ме шуԏԋовта. (2-іԍ.)
Секі воктас ԁа быщӧм нывӧ —
Ок Ӧԋіԍԍаӧ Ыҗыт-Шуваіс (2-іԍ.)
Воктас бокам ԁа пукԍас матӧ,
Ок шогӧс понԁас пӧԉтны ԍӧвӧмвіԍ. (2-іԍ.)
Боԍта кіӧ ԁа ме гармоԋԋа
Ок пікі-вікі ӧтпыр керышта, (2-ю.)
А сы-бӧрын ԁа бокӧ чапка
Ок Ӧԋіԍԍаӧс размӧԁ окышта; (2-іԍ.)
Ешшӧ ӧтпыр ԁа зубытҗыка
Ок Веркіԋваввам бӧрам віԇӧта. (2-іԍ.)
Кырас ԁорас ԁа ыҗыт ізвӧ.
Ок боԍта сувта — таԉтча чорыта; (2-іԍ.)
Ачім кіез ԁа вывӧ вепта,
Ок шапка чапка, ваас четчӧвта, (2-іԍ.)
Іԋва ваыс ԁа менӧ боԍтас,
Ок кувӧм шојӧс менчым ԋывыштас, (2-іԍ.)
Секі овӧм ԁа менам јештас,
Ок Ӧԋіԍԍавӧн ԍӧвӧмыс потас. (І-іԍ.)&
Піԏу-Ӧԋӧ.
ПІԎУ-ӦԊӦ — Анԁреј Ԋікіпоровіч Зубов, комі-пермјак поет
гіжаліс уна комі ԍыланкывјас, ԋігајас. Гіжӧ Іԋваԁорса комі
кывјӧн, ачыс Веркіԋваыԍ.
Ічмоԋвӧн тӧжԁіԍӧм.
Мыԉа-жӧ менӧ ті,
Ајіԋӧј-маміԋӧј,
Рӧԃімӧј-воніԋӧј,
Ԍојӧмӧн ԍојітӧ —
Жӧԋіквӧ ԍетітӧ
Пӧріԍыс-сајӧ? ) / 2-іԍ.
Асваным увтырын
Ме ја омӧԉ вӧві
Ме ја ԋе чож вӧві,
Віԇвыв і ыббывын.
Ԍакӧј ужаванын,
Ыҗыт тујын? / 2-іԍ.
Так мыԉа-нӧ менӧ ті
Етчӧԇԇіс воштітӧ,
Ԍојӧмӧн ԍојітӧ,
Јурӧс урсавітӧ —
Жоԋіквӧ ԍетітӧ
Пӧріԍыс-сајӧ? / 2-іԍ.
Піԏу-Ӧԋӧ.
Кӧкӧ горттӧм...
Кӧкӧ горттӧм ԍера, баԍӧк кӧкіԋӧј
Парма јаг-шӧрын;
Норӧн бӧрԁӧ чочкӧм јура нывіԋӧј
Југыт шор-ԁорын:
„Чожа іԁ шепјаԍас паԍкыт ыб шӧрын,
Пӧԁтас кӧквіԍ горш —
„Петырвун ԍібӧтчас чожа сы-бӧрын,
Нуас менчім горт.
„Тӧԁтӧм-јӧз-пыщкӧ ԁа пемыт вӧр-шӧрӧ
Гортԍім іԋԁасӧ;
„Чужӧј ԋаԋ-ԁорӧ ԁа ԋеԉубӧј-сајӧ
Менӧ ԍетасӧ.
„Ог ме понԁы секі југыт шор-ԁорас
Естӧн пукавны,
„Ԋебыт турунвас ԁа чочкӧм кыԇувтас
Ԁругӧс вітчыԍны!“
Піԏу-Ӧԋӧ.
Борԁтӧм варыш.
Ок, кӧбы вермі ме
Јӧзсӧ сајмӧтны,
Ок, кӧбы кужі ме
Сіјӧ четчӧтны!
Ок, кӧбы шонԁі-моз
Асвам ме баԍԋіӧн
Јӧзысвіԍ ԍӧвӧмсӧ
Кужі сывӧтны —
Сек бы ме чепӧсԍі,
Јонҗыка горӧті,
Быԁваіԍ ӧтваӧ
Јӧзсӧ груԃіті;
Шапкаӧс чапкі-бы,
Сувті вывӧҗык,
Ԍінӧн, кыԇ југӧрӧн,
Јӧзвӧ віԇӧті.
І сек-бы віԍтаві ме
Мыԉа сіԇ ԍӧкыт,
Зубыт ԁа курыт
Јӧзысвӧ овны!..
Сек-бы вевӧті ме
Асвам бур ԍӧвӧмӧн
Кыԇ ковӧ ԁугԁыны
Ԉок јӧзвіԍ повны!
Гаврів-Пјоԁор.
ГАВРІВ-ПЈОԀОР — Пеԁӧр Гаврілӧвіч Тараканов. Комі пер-
мјакјас-пыщкын комі-куԉтураа-уҗсӧ нуӧԁыԍыс. Јона песԍіс сіјӧ
комі пермјакјаслы автономіја перјігӧн. Гіжӧ Іԋваԁорса комі кыв-
јӧн, ачыс Куԁымкарыԍ — комі-пермјак округса шӧр карыԍ.
ԈОН.
Меным ајӧ кӧԇіс ԉон.
Бур ԁа быщӧн& быԁміс ԉон,
Акте-ԃівӧ быԁміс ԉон (2-іԍ).
Ԉонӧс аԍԍім ме веԍӧті& —
Ԉок-турунсӧ пужнас ԉеті,
Акте-ԃівӧ вужнас ԉеті (2-іԍ).
Ԁа вевавіс ԉон пыщкас
Јӧгіԍ Ваԋу Проԋ быԁтас,
Акте-ԃівӧ Проԋ быԁтас (2-іԍ).
Ԉонӧс менчім быԁӧс таԉіс,
Ԍӧԁ муԍіннас бергӧтіс,
Акте-ԃівӧ бергӧтіс (2-іԍ).
Віԍтаві бы ајӧвӧ,
Ԁа жаԉ меным Ваԋуӧ,
Акте-ԃівӧ Ваԋуӧ (2-іԍ).
Пета тавун ојшӧрӧн,
Ԁа вапікԍа ԍӧԁ шаԉӧн,
Акте-ԃівӧ ԍӧԁ шаԉӧн (2-іԍ).
Ваԋуӧс ме вітчіԍа,
Гоԉа-берԁас кутчіԍа,
Акте-ԃівӧ кутчіԍа, (2-іԍ).
Раз-мӧт& сіјӧ окышта,
Ԍӧвӧм аԍԍім бурмӧта,
Акте-ԃівӧ бурмӧта (2-іԍ).
Розосвосӧ вітчіԍам,
А сы-бӧрын гӧтраԍам,
Акте-ԃівӧ гӧтраԍам (2-іԍ).
Піԏу-Ӧԋӧ.
Ен те ԍыв...
Ен те ԍыв ԁа ен шуԏԋав сіԇ
Ԁа басӧк кајіԋој.
Ен те орс-жӧ ԁа асват борԁԁезӧн
Ԁа менам ԍін-оԇын.
Ԍојӧ ԍојӧмӧн ԁа менӧ ој і вун
Ԁа асвам ајіԋӧј.
Оз веԇ ԍывны ԁа оз веԇ јӧктыны
Ԁа мівӧј-ԁруг-оԇын.
Мӧԁӧ потны ԁа менам ԍӧвӧмӧ
Ԁа чочкӧм морӧсын,
Мӧԁӧ вебны ԁа сіја кокԋіт пӧткаӧн
Ԁа пемыт вӧр-сајӧ.
Ок мыԉа-жӧ ԁа ме ԋе кајӧн шогмі —
Ԁа учӧт ыбшарӧн.
Сек-бы арнас ме ԁа татіԍ вебԅышта
Ԁа саріԇ-сајӧ.
Гаврів-Пјоԁор.

Текущая версия от 20:08, 20 апреля 2019

Быль ли, небыль... Важын ни эта вӧлӧм. Сэк и тӧв пӧ абу вӧлӧм таланьын. Ыджыт Шонді абу и вешшывлӧм эна местаэзісь. Пыр вӧлӧма мича да гажа. Быдмӧма сэк татӧн басӧк лапья вӧр - Парма. Олӧмась вӧрас зверь-пӧткапӧлӧс. Отир эшӧ абу на вӧлӧм. Уна ли, етша ли чулалас кад - Пармаыс чужтас зонӧс. Шуасӧ сійӧ Пераӧн. Бытшӧм да кодя быдмас хозяин - и вӧрыслӧ, и муыслӧ. Керас сія аслыс ньӧв, лӧсьӧтас ёссез. Ветлӧтӧ пӧ аслас му кузя, видзӧтлӧ, медбы и пуэс быдмисӧ бура, медбы и зверь-пӧткапӧлӧс оліс бытшӧмика, медбы и чериыс уяліс сӧдз ваэзын. Ӧтпыр Пераыс лэдзчас Кӧсва дорӧ, аддзӧ: мышкыртчӧма кымӧрсянь сизим рӧма Енӧшка да юӧ васӧ. - Тэ мыля юан менам юись васӧ? - юалӧ Енӧшкаыслісь Пера. - Мун татісь. - Ме эг тӧд, что ваыс тэнат, - шуӧ Енӧшка, - а ютӧг ме ог вермы овны. Сет юны пӧттӧдз. - Сета, ежели тэ менӧ кайӧтан кымӧрас. Ме бы видзӧта, мый сэтчин керсьӧ. - Пуксьы, - шуӧ Енӧшка, - сюррезӧ вылӧ. Пера пуксяс сы сюррез вылӧ, мӧтыд и лэбтас сійӧ кымӧрас. Сувтас кымӧрас Пера, и оссяс сы одзын Енма. Кытчӧ оз видзӧт, быдлаын городдэз да городдэз - дӧс алмазісь да чар изісь керӧмась. Быдлаын биэз сотчӧны: ыджытӧсь и учӧтӧсь, гӧрдӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. А шӧрас сотчӧ медыджыт би, Шонді-Би. Охота лоас Пераыслӧ босьтны кӧть неыджыт би тор да лэдзчӧтны сійӧ му вылас. Локтас сія Шонді-Биыс дынӧ да кватитас бы... Сэтчӧ кыдз гымыштас, кыдз вирдыштас - и чапкач Перасӧ ылӧ-ылӧ Би дынсяняс. Пондас усьны Пераыс тартарарыӧ. Но вот кутас кинкӧ сійӧ, лэбтас и пуксьӧтас мыйӧкӧ небытӧ. Видзӧтӧ Пераыс - аддзӧ: пукалӧ сія кымӧровӧй подушкаэз вылын, золотӧй додьын, а кыскӧ сійӧ серебрянӧй вӧв. Бокас сыкӧт пукалӧ басӧкся-басӧк нывка. Синнэс сылӧн лӧз кымӧрись, рожабаннэс - асывся зарниись, юрсиыс - чистӧй золотоись, а паськӧмыс свиттялӧ, нельки синнэз янӧтӧ. - Тэ кин сэтшӧмыс? - юалӧ нывкаыслісь Пера. - Ме Зарань, Шонділӧн ныв. Быд асылӧ ме сайма одзджык Шондіысся и быд рытӧ вода сысся сёрӧнжык. Ме дозирайта, медбы Шондіыс некинӧс эз сот. А тэ мыля павкин Шонді-Биас? - юалӧ сія Пераыслісь. - Ме мӧді лэдзчӧтны сійӧ му вылас, - шуӧ Пера. - А мыйлӧ сія тэныт му вылас? - Медбы городдэз сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь быдмисӧ, кыдз Енмаас. - А кин пондас нія городдэзын овны? - юалӧ Зарань. - Миян тэкӧт челядьным. Эд ме тэныт, тыдалӧ, гленитчи, раз тэ менӧ дорйин, - шуӧ Пераыс. - О-о, смев тэ, зонка. Смев да удав, - шуӧ Зарань, - эшӧ некин эз на лысьт кайны татчӧ, а тэ вот кайин. Эшӧ некин эз на лысьт павкӧтны Шонді-Бисӧ, а тэ павкӧтін. Дорйи бы ме кӧть кинӧс, но тэнӧ эшӧ и радейта. - Сэк лэдзчам мекӧт му вылас, - шуӧ Пера. - Ме мыччала тэныт ассим богатствоэз: керӧссэз да вӧррез, юэз да тыэз, видззез да ыббез. И иньдӧтас Зарань ассис серебрянӧй вӧвсӧ увлань, муыслань. Лэдзчасӧ нія му вылӧ, и Пера пондас мыччавны Зараньыслӧ ассис богатствоэз: вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез. Гленитчӧмась нія Зараньыслӧ, и согласитчас сія кольччыны Пераыскӧт му вылас. Сэк окалас Парма-Вӧрлӧн зоныс Шонділісь нывсӧ. Казялас этӧ кымӧрсянь Шондіыс, лӧгасяс Зараньыс вылӧ и пышшас эна местаэзісь: ась пӧ кынмӧны кӧдзытсяняс. Му вылас сэк жӧ лоӧма кӧдзыт да пемыт, пондӧмась пӧльтны ойся тӧввез, кынмӧмась юэз да тыэз, лым столаэз тыртӧмась быд пельӧсок. Лёк тӧвчик пондӧма гӧрдззыны ассис кузь бӧж, каляннэз пондӧмась уннявны-повзьӧтчыны. Сэк Пера лэбтас Зараньсӧ киэз вылас да пыртас вӧрӧ. И Парма-мамыс примитас нійӧ ласкова и дзебас аслас лапъя да небыт уввез увтӧ. Сизим год сьӧрна абу вовлӧма талань Шондіыс, сизим год сьӧрна олӧмась Пера да Зарань вӧр пытшкын. Сы коста Зарань быдтас ни Пераыслӧ сизим зонӧс - вынася-вынаэзӧ да сизим нылӧс - басӧкся-басӧккезӧ. Зоннэс пондасӧ вӧравны ни, и ныввес - гортовисявны. Ветлӧтас-ветлӧтас кытӧнкӧ Шонді и охота лоас сылӧ видзӧтны, мый ни лоис нылыскӧт. Локтас сія талань бӧр. Сэк жӧ лоас бӧра шоныт да югыт. Пышшасӧ тӧввез и каляннэз, дзебсисяс тӧвчик. Сыласӧ юэз да тыэз, пондасӧ цветитны быдмассэз. Енӧшка мышкыртчас Кӧсва весьтӧ юны. Пондас корны Шондіыс Зараньсӧ, медбы кайис сія бӧр кымӧрас, кытӧн пыр шоныт да гажа, кытӧн быдӧс тырмӧ, мый бы эз ков. Зарань оз бы кай. - Меным, - шуӧ, - татӧн бур. Сэк Шонді пондас грӧзитчыны: - Ме бӧра пышша татісь, ась ті кынматӧ. Зарань и баитӧ: - Сизим год олім - эг кынмӧ. Вӧр шонтіс. - Сэк сота быдӧннытӧ ӧтлаын вӧрыскӧт, - повзьӧтлӧ Шонді. Повзяс Зарань и шуӧ Пераыслӧ: - Только кымӧрас ме верма видзны сійӧ, медбы эз сот. Колас кайны. Каям быдӧнным. Пера и шуӧ: - Ме татӧн чужи, быдми, татчӧ и кольчча. Торйӧтасӧ сэк нія челядьнысӧ кык торйӧн - мукӧдсӧ кольны му вылӧ, мукӧдсӧ кайӧтны кымӧрӧ. Но лӧгасяс сэк Парма-вӧр: - Ме нійӧ шонті, верді, а нія пышшӧны бы. Ась мунӧ Зараньыс ӧтнас, кысянь локтіс, а челядьыс ась кольччӧны му вылӧ! И лӧсьӧтас сія говк: ӧтӧрын ыкӧстан - мӧдӧрын кылӧ. Пондас Зарань кытсавны челядьсӧ, медбы кайӧтны Енмаас: ыкӧстас ӧтӧрӧ - мӧдӧр кылӧ. Сідз нія и янсӧтчасӧ: Зарань мунас лунлань, челядьыс - ойлань. Дыр горзас, корас челядьсӧ Зарань, но нія озӧ кылӧ. Эта коста Шондіыс сыбурна пондас сотны ни, нельки ваэз косьмасӧ, муыс потласяс, быдмассэз кельдӧтасӧ. Нем керны - Зарань каяс кымӧрас ӧтнас, медбы не сетны Шондіыслӧ сотны челядьсӧ. Лишь коляс му вылас ассис серебрянӧй вӧв да золотӧй додь, медбы кӧр-нибудь кайисӧ челядьыс сы дынӧ Енмаас. Эта кадӧ Пераыс ӧктас ассис зоннэсӧ, сетас нылӧ ньӧввез да кайӧтас медвылын керӧс вылӧ мыччавны Шондісӧ. - Видзӧтӧ, - шуӧ сія нылӧ, - вон ыджытся-ыджыт би, Шонді-Би; сысянь быдӧс бурыс: шоныт и югыт, сыснь городдэз быдмӧны. Но сысянь жӧ и быдӧс умӧльыс: сія сотӧ и сія кынтӧ, сія янсӧтіс быдӧннытӧ тіянӧс и менӧ мамныткӧт. Ме пондылі сыкӧт вермасьны, но ӧтнам эг вермы. А ӧні мийӧ унаӧсь. Лэбтасӧ сэк сизимнан зоныс ньӧв и лыясӧ веськыт Шонді-Биас. Ӧтдруг ныкӧт лыяс Пера аслас медыджыт ньӧлісь. Зэгалас быдӧс Шонді-Би, чеччӧвтас сы бердісь ыджыт би тор да киссяс бичиррезӧн омӧн му кузяс. Ӧзъясӧ Пармаын сэк биэз, ыджытӧсь и учӧтӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. И пондасӧ быдмыны городдэз, сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь, кыдз Енмаас. Нія городдэзын важся каддэзсянь олӧ отир - Пералӧн да Зараньлӧн челядь. Шуӧны нійӧ пермяккезӧн да зырянаӧн. Кодя отир. И шоныт, и гажа эта странаын. Вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез, а сідзжӧ городдэз да посаддэз - ыджыт богатствоэзӧн тырӧма край. Шонді бы и ӧні пышшӧ татісь (быд годӧ сы коста тӧввез овлӧны), но оз вермы, раз ыджыт тор сылӧн мусӧ шонтӧ. Сія бы и сотӧ гожумнас, но Зарань оз сет. Сія сё медодз чеччӧ асывнас и медбӧръя водӧ рытнас - дозирайтӧ, медбы некинӧс эз сот Шондіыс. Только быд гожумся асылӧ мусӧ да вӧрсӧ вевттьӧ кыз сӧстӧм лысва. Этӧ Зарань одз асывнас, кӧр эшӧ быдӧнныс узьӧны, горзӧ - гажтӧм сылӧ челядьыстӧг. Да и челядьыс сылӧн частожык баитлӧны, кыдз бы адззыны серебрянӧй вӧвсӧ золотӧй додьнас да кайны Енмаас. Одзжык эз веритлӧ, а ӧні веритӧны ни тай, что кымӧрас туйӧ кайнытӧ. Ме бы кайла жӧ сэтчин.

Источник — http://wiki.fu-lab.ru/index.php?title=Пос&oldid=52660