Пос: различия между версиями

Материал из Wiki FU-Lab
Перейти к навигации Перейти к поиску
Нет описания правки
(Полностью удалено содержимое страницы)
Строка 1: Строка 1:
Мувыв ембуртӧмјаc, ӧтувтчӧј!
П. Бӧрісов&
Шонԁі југӧр
(Лыԃԃӧгпаныԍ)
СССР-са јӧзјаслӧн шӧрса ԋіга леԇан ін
Мӧскуа — 1926 во.
7.000
Мам
Мач
Чом Шом
Мач Маш
Маш
Ош
Шор
Мам Шар
Маш Ар
Шар
Шу-шун
Шу
Шу
Шу
Ур
Ош
Шыр Мыр
Руа Шор
Шура
Мура
Ныв Тыв
Ныр Тыв
Шыр Ныр
Вор Тыр
Ныв кыӧ
Шыла
Кыӧ шушун
Мам кыӧ
Маш кыӧ
Шы кылӧ
кылӧ ылӧ
Мунӧ
Мунӧ Маш Нуӧ Шар
Вурӧ кӧм
Мӧлӧт
Вурӧ кӧм
Колӧ мӧлӧт
Колӧ шыла
Комі морт
Комі му
Олӧ комі морт
Школа.
шу школа
Комі школа колӧ школа Ԉоӧ школа лок школаӧ. Мішлы колӧ школа.
Міш комі. Маш комі школа комі.
Маш
Міш
Мам
Машӧ Машук
Мішӧ Мішук
Мамӧ Мамук
Маш олӧ. Міш шуӧ мам. Мам шуӧ школа. Колӧ шом. Міш шуӧ колӧ школа. Куш му колӧ. Олӧ мӧс. Кулі ӧш. Олӧ ош.
Ош. Мӧс. Ӧш.


шу ош. шу ӧш. шу мӧс. Мишлы ош. мамлы ӧш. мамлы мӧс.
мам
рам
рама
олӧ
шор
шӧр
шӧрӧ
рос
орс
шӧрі
орі
шар ар
міш мі
Саш са
Сакар кар
кӧр
кор
рок
рак
Рак.
Рака.
ар-шӧр шор-шӧр шар-шӧр рак-шор
рака шуӧ: кар, кар.
Шӧр-улӧс кор-колӧ шу.
Колӧ лук, колӧ кор.
Саш корӧ сакар.
Лун.
Кор.
Кылӧ шыр, Шыр ныр. Кын мыр. Шорын рака. Ры руалӧ. Рака нуӧ лы. Ылын кылӧ шы. Ылӧ муні мӧс. Шыла колӧ. Саш корӧ шыла. Улӧс улын рос. Саш шырӧ ус. Лыс улӧ кулі шыр. Анлы колӧ шыран. Мам шырӧ кор.
шор шӧр, шӧр рама
колӧ шыла, колӧ шыран.
Шыр. Шыла. Шыран.
шар
шор
ур
ар
ру.
руш
рушку
куш
рак
рака
рок
рос
кор
кӧр
сӧр
сур
сола
сора
ры
руа
ош
ӧш
кӧш
ырӧш
шӧрӧм
шумӧ
шома
шом
Саш шырӧ ус. Мам нуӧ сур. Расын ур. Рынышын шыр. Шор-шӧрын мӧс.
Машук нуӧ шома ырӧш. Расын уна ур. Мыр-улын шыр. Ырӧш-сора сур. Сола рок. Машлӧн кынмӧ ныр. Мішлӧн
кынмӧ мышку. Мам шуӧ Мішлы — мун Мішӧ школа. Мӧс шуӧ: му, му, му. Комі муын уна вӧр, уна ур.
мам, шар, рам, ар, лар.
сур, ур, ор, орс, рос, ус.
кӧш, кыш, мыш кӧм, ош
Вӧр.
Ур.
вӧв.
вӧр.
вір.
вур.
вор.
вар.
ва.
вом.
ур.
ув.
лов.
кӧв
кыв.
ныв.
нӧш.
нӧшав.
кӧмав.
ва-шӧр.
му вӧрӧ
вӧв-вір.
кыв-вӧр.
ныр-воль.
ва-кӧш.
ныв вурӧ.
ур-вӧрӧ.
Маш шкалаын&. Мам вӧрын. Мі шарӧн ворсам. Саш шырӧ вурун. Вок вурӧ кӧрку. Мыр-вылын ур. Му-ва кынміс. Сашлы колӧ кӧм. Вермас лоны лым. Ан вурӧ шушун. Маш кыӧ кулӧм.
Арын уна ур.
ворсан тор
мӧс
вӧв
ыж
пон
мӧс, вӧв, ыж пон олӧны кӧні?
кӧч
ош
руч
ур
ош, кӧч, рун, ур олӧны кӧні?
Вӧв.
Пон.
Кӧч.
Руч.
ыж
ныж
рыж
рыжік
мыж
Ыж колӧ шырны, шыран ныж. Машлӧн мыж. Рыжко вӧв.
Мам нуӧ лов. Лун жар. Ылын вӧрын уна рыжік. Міш шырӧ, шыран ныжмӧ.
Колӧ ыж, лоӧ вурун, кыам шушун. Міш кужӧ шуны кыв. Кылӧ шы. Шуан кыв, кылӧ шы.
Вӧрын мыр, мыр-вылын шыр.
Вӧрын олӧны: ош, кӧч, руч, ур. Ош ку. Кӧч ку, руч ку, ур ку. Ош вына, ош арын скӧр. Расын кык кӧч. Ылын-вӧрын олӧ руч. Рос-улын рыжік. Кӧчлӧн аслас чом. Ручлы колӧ кӧч. Руч шуӧ кӧчлы: -лок вӧчам чом. Вӧрын олӧ чукчі. Понлы колӧ чукчі. Вӧрын чукчі. Гортын курӧг, петук.
Курӧг.
Петук.
Паш
Маш
Саш
мышку
каш
пыш
шыш
Пашлӧн петук. Машлӧн курӧг. Сашлӧн каш. петук пыш кокалӧ.
Шапка.
Пач. Гач.
Шапка Пашлӧн вошӧма, Пач-вылын вӧлӧма. Мам вуріс Пашлы гач. Пу вӧлалан, лоӧ чаг.
пач
пӧч
гач
гӧч
мач
кӧч
шоч
шоча
чап
чаг
чарӧм
чом
чӧлӧм
чугун
чур
чулкі
Пӧч пач ломтӧ. Мам гач вурӧ. Міш чаг ӧктӧ. Пашлы калӧ& мач. Мам чугун ӧшӧ. Маш чулкі кыӧ. Улӧс пӧрі. Лампа кусі. Шоча волӧ пӧч. Арын колӧ чап. Курӧг чукӧр пыш кокалӧ. Паш муніс, курӧг вӧтліс. Ар локтіс, вуніс шар. Колӧ школа. Колӧ гіжны. Пашлӧн кык пыж гӧра-вылын. Пыж кылалі. Пелыс вӧшіс&.
ыж
пыж
гыж
гажа
гажӧм
ныж
Пыж.
Чап.
пу ныр
пур пырав
піпу пык
ловпу пӧк
пук пӧрі
пукӧ шӧрі
гӧр
гӧрӧ
му
вӧрӧ
вӧв гӧрӧ му
Ворсан-тор.
пыж ыж гыж пыж
пу пур чап чом
кӧч кычі чугун чукчі
чаг чож жов чуж
чужӧ чулкі пожӧм суспу
ловпу пі пу мыр мырпом
Суспу пӧрі. Вӧрӧ пыріс ыж. Арын колӧ жов. Мам вӧчіс чуж. Ва-вылын пыж. Арын овлӧ пуж. Маш ӧшіс чугун Пожӧм пуын чукчі пукалӧ. Сашук кыӧ чулкі. Піпу колӧ пыж-вылӧ. Вӧрын овлӧ уна мырпом. Мыр-вылын чаг. Рынышын чап. Капканӧ пырӧма кӧч. Чож нуӧ кычі (кычан). Суспу чужӧ кос му-вылӧ. Ва-вылын пур. Шор-шӧрӧ пӧрӧма ловпу.
Пӧжӧм.
Суспу.
Мыр.
Мырпом.
Овлӧн арны& уна пув.
Му гӧрам плугӧн.
Мі мунам вӧрӧ. Колӧ чер. Колӧ пурт. Вӧрын увтӧ пон. Пожӧм-пуын ур. Паш шуӧ. — Арын уна ур. Пон кылӧ ур. Ежва кывтӧ. Ежваын уна чері. Муна пыжӧн. Пыжын чер. Лун тӧла, ва вала (гыа).
Чер. Мӧлӧт. Пурт.
чер
чері
чірк
корӧ
пере
пет
петыр
петук
еж
кеж
меж
межа
мел
пежгу
тӧв
тӧла
тув
ув
турун
вурун
тыр
тар
таг
том
тор
Локтіс ар. Вуніс шар. Колӧ школа. Гіжны пӧра.
Тулыс гажа. Шорын ворсам,& Гожӧм воас. Шарӧн ворсам.
Талун лунтыр тӧла. Ва-вылын гыа. Мі мунам пыжӧн. Колӧ турун. Пыжын нуам кык чер. Вок шуӧ: — Петыр, сын мічаа!
Мам талун гӧрӧ. Маш мамлы нуӧ ырӧш. Пӧч гортын олӧ, чӧрӧс кыӧ. Мі мунам вӧрӧ пувла.
Колӧ мортлы кӧрт. Кӧрт-кӧ лоӧ, лӧо пурт, мӧлӧт, гӧр, чер чарла, коса, шыла, піла.
Рӧман вежіс чер вылӧ мӧлӧт і коса.
Ворсан-тор.
піла пӧрт пурт чер чарла гӧр
чер чер коса шыла чарла пурт
плуг чері плуг чарла куран піла
чері шыла пурт мӧлӧт пурт чарла
шыла чарла шыла пурт
Кӧні піла? Кӧні пӧрт? Кӧні пурт? Кымын піла, кымын куран, кымы& гӧр?
Гӧр.
Чарла.
гӧр
кӧрт
пӧрт
шӧрт
пурт
курт
гыр
ӧгыр
мегыр
коса
кос
лос
Коса.
Піла.
Гожӧмын колӧ коса, арын колӧ чарла.
Гожӧмын турун керны колӧ коса, колӧ куран. Мӧслы колӧ турын& тӧв-кежӧ. Турун ештас, коса ныжмас. Гажа гӧжом. Турун керам. Мӧс, вӧв, ыж, меж корӧны турун. Гожӧмын шоныԁ, колӧ сӧмын ԁӧрӧм ԁа гач.
ԁӧрӧм.
куԁ.
куԁ
руԁ
луԁ
лӧԁ
мӧԁ
гӧрԁ
ԁӧра
ԁӧрӧм
ԁӧмас
ԁукӧс
ԁор
ԁорӧ
Ва-ԁорын пыж. Мілӧн гӧрԁ-ԁӧӧм. Куԁ-тыр ԁӧрӧм, ԁӧрӧм ԁӧмаса. Руԁ ԁукӧс. Мамӧ лӧԁӧ шыԁ. Саш шырӧ лук. Лук курыԁ. Мӧԁ лун шоныԁ. Колӧ мунны вӧрӧ. Колӧ чӧԁ. Вӧрын уна чӧԁ ԁа пув.
Шыԁ ԁа рок кык вок.
Талун шонԁіа, школа-ԁорын граԁ весалім. Луншӧр-каԁӧ вӧлі тӧв. Гіжім граԁвыв сорва. Ветлім му-вылӧ. Му-вылым& вунԁӧны.
Гіжіс Пеԁӧр Іван.
Мунам вӧрӧ, колӧ чер, колӧ пурт. Вӧрын увтӧ пон, пожӧм пуын ур. Чер да пурт комі мортлӧн олӧм.
Талун міча лун му-вылын вунԁӧны. Шеп уна. Ме шеп ӧкта.
Шеп.
Шеп ӧктӧ.
Шонԁі петас, шоныԁ лоӧ. Кымӧр-улӧ шонԁі пырас, лоӧ пемыԁ. Шогӧ воан. Чері тӧԁӧ шоныԁ лун.
Ва пыԁӧсын, лӧп-улын, олӧ рак? Тӧԁмав, нӧшта коԁі олӧ ваын.
Рака вомас нуӧ рак.
в. лунтыр кымӧра. &Шӧнԁі кымӧр-улӧ пырӧма.
вт. асывнас шонԁі петаліс, рыт вӧлі тӧла.
с. талун міча лун, шоныд&.
ч. асывнас вӧлі туман. Луншӧр каԁӧ зерміс.
п. лунтыр зеріс тӧла-зерӧн.
с. зеріс лым-сорӧн. Рыт зер ԁугԁіс.
вс. талун тӧла. Лун тӧв. Шоныд& тӧв оз зер.
Коз. Оз. Зыр.
Гумла-ԁор.
Арын колӧ чап. Школаӧ колӧ шкап. Талун лонтім пач. Пачын рач. Пачвылын пӧч. Кӧч ԁа-руч вӧрын. Маш комі. Міш роч.
Кылӧ зык. Гумла-ԁорын зыр. Вӧрын кыз-коз. Тулыс овлӧ коза-оз. Ар зерӧ. Вӧв гӧрӧ. Вок вартӧ.
Гумла-ԁорын рыныш. Рыныш ԁорын іԁ течас. Арын вартӧны.
Гумла-ԁорын — озыр лун.
Раныш шӧтӧма. Колӧ вартны, мам шуӧ! — Мішӧ мун гумла-ԁорӧ, ну зыр ԁа мешӧк. Таво мі вартам машінаӧн.
Вартӧны.
Вартан машіна.
Гумла-ԁорын вартан машіна. Чапӧн вартім 2 лун 1 рыныш. Машінаӧн вартім 1 лунӧ 2 рыныш.
Рыныш-ԁорын уна кер. (тер) колӧ і кер. (тер) Колӧ керка (терка) керны, колӧ керны рыныш.
Кер. (Ԏер). Керка. (Ԏерка).
Керкаын пач, пӧлаԏ, крӧваԏ, паччер.
Пӧлаԏ.
Крӧваԏ.
Ԏаԏ нуӧ крӧваԏ. Міԏ керӧ керка (ԏерка). Ме кера ԏертука. Ԏір кералома& (ԏерелӧма&) кі (ԏі:),
Бӧчка. Бӧра улӧс.
Пызан. Ӧшіԋ.
Керкаын (ԏеркаын): лабіч, гӧлбеч, ва бӧчка, бӧра-улӧс, пызан.
Гортын — керкаын (ԏеркаын) 5 ӧшіԋ, 2 пызан. Школаын 10 ӧшіԋ, 1 пызан.
Школаын ԋіга, каранԁаш, пере, ручка, черԋіла ԁоз.
Пере. Ручка. Черԋіла ԁоз.
Школа.
Мі, кык вок, Гріш ԁа Міш велӧԁчам школаын. Менам сумкаын ӧԏік каранԁаш ԁа віт пере. Мішлӧн сумкаын віт ԋіга ԁа кык ручка, ԁа ӧтік черԋіла ԁоз.
Гортын керкаын (ԏеркаын).
Ӧшіԋ — ԁорын пукала, ԋіга лістала. Менам Гріш вок гіжӧ. Пызан-вылын черԋіла ԁоз ԁа уна кабала. Мі кык вок бура алам&, бура велӧԁачам&.
Комі мортлы комі школа
Талун cубӧта.
Асывнас зеріс, ԁас часын петіс тов&. Кымӧр разӧԁіс, шонԁі петіс& мі мунім вӧрӧ. Вӧрын уна гоб, гӧрԁ гоб ԁа сім гоб.
тӧԁмов, кымын час?
Часы.
Берег-ԁорын бі. баԏ ԁа Міԏ чері кыбӧны.
Чері кыбӧны.
Ме быԁма, быԁӧн тӧԁны кута. Бырӧ кымӧр& бара воас міча лун. Бӧріс вузаліс кык бӧчка.
Ԋаԋ бырӧ, кынӧм (рушку) бӧрԁӧ. Каԋлӧн бырі рок.
Каԋ.
Лоӧ ань, - лоӧ і керка.
Вілка. Ӧбеԁ. Ԁар. Паԋ.
Баԏ корӧ паԋ. Каԋ корӧ ԋаԋ. Ӧбеԁ зев шаԋ. Шыԁ ԁа рок чӧскыԁ. Лук ԁа кушман курыԁ.
Обеԁ-бӧрын мі гіжім. Міш вӧк& гіжіс.
банка жугалӧма
барка кывтӧ
баржа сулалӧ
бобул лебалӧ
борԁ чегӧма
Банка. Бобул.
Ме гіжі:
Бӧрӧзԁа тырӧма. Бур шабур вошӧма. Ва бӧр кывтӧма. Барабан жугалӧма& бала-вылӧ сапӧг зелӧԁӧма.
Арын колӧ бур сапӧг.
Сапӧг.
Картуз. Кӧрку шапка. Шаԉ. Шарп.
Кӧм. Пімі. Гынсапӧг.
Шушун. Пінҗак. Парка. Ковта.
Маԉіча. Тулуп. Паԍ.
Лаз. Кепыԍ.
Колӧ керка (ԏерка), колӧ і новлан-тор. Колӧ кӧмкот, колӧ паԍкӧм.
Тӧԁмав, кытыԍ артмӧ кӧмкот і паԍкӧм?
Бат вузаліс ԋаԋ, ԁа ԋӧбіс сапӧг, ԁа ԍітеч ԁӧрӧм. Мам меным керіс ԁӧра ԁӧрӧм ԁа гач. Мам вуріс Сашлы ԍіԏеч шушун. Саш ԋӧбіс ԍітеч ԁа шаԉ.
Тӧрыт мі ветлім лавка-ӧ. Лавкаын уна тӧвар: ԍіԏеч, заступ, чер, пурт, піла, сов, шӧна, караԍін, кӧлач, кампет, сакар. Комі морт унатор ԋӧбӧ лавкаыԍ& Комі морт вузалӧ, лавка-ӧ& урку, кӧчку, кӧрку, ручку.
Лавка.
Вескі.
Тӧрыт мі школа-ԁорын вунԁім ԍу. Талун веԍітім ԍу. Ԍурі ԁас пуԁовԋа ԍу.
Ԍу вунԁам.
Порԍ.
Ԍу вунԁім. Му-вылӧ локтіс порԍ, порԍлы колӧ шеп. Порԍ вӧлі ԍера.
Бат& гӧрӧ коԍкӧм. Гӧрӧ ԍерко вӧлӧн. Гӧрны ԍӧкыԁ. Плугӧн горны& кокԋі.
вузав гор, боԍт плуг.
Ԍікт.
Гажа ԍіктын школа. Ме кӧмаԍі, ԁа паԍтаԍі, ԁа муні школа-ӧ&.
Талун бура велӧԁчім. Тӧԁмалім кымын гортын мӧс, кымын вӧв, кымын ыж, кымын порԍ, курӧг, петук, каԋ.
Ме гіжі:
Менам гортын.
1 ӧԏік — вӧв
1 ӧԏік — порԍ
1 ӧԏік — каԋ
2 кык — пон
5 віт — ыж
Ставыс лоӧ &дас лов. 1+1+1+2+5=10.
Маш гіжіс:
Менам гортын
1 ӧԏік — курӧг
2 кык — мӧс
1 ӧԏік — вӧв
1 ӧԏік — пон
4 ԋоԉ — ыж
1+2+1+1+4=9
Ставыс лоӧ 9 ӧкмыс лов.
Ворсантор.
1 пон 5 вӧв 7 петук 3 пӧрԍ 4 курӧг 10 ыж
3 2 1 8 9 6
меж мӧс каԋ кукаԋ ӧш кӧза
1 2 3 4 5 6
кӧр мӧс баԉа чаԋ порԍпі каԋпі
1 2 3 4 5 6
7 8 9 10
Нӧшта коԁі олӧ гортын?
Менам гортын олӧны: баԏ, мам, пӧч, пӧԉ, ԁа ме ачім.
Ставыс лоӧ 5 морт.
Гортын ԋоԉ ӧшіԋ, міјан класын віт ӧшін&. Гортын ԁас улӧс& міјан класын,& кык улӧс. Воклӧн ӧтік ԋіга. Менам віт ԋіга,&
Клас.
Ԋіга.
Шкап.
Каԉенԃар.&
1. Выԉԉун
2. Вовторԋік
3. Ԍереԁа
4. Четверг
5. Пекԋіча
6. Субӧта
7. Вӧскреԍеԋԋа.
8. Выԉԉун.
9. Вовторԋік
Шонԁіа лун.
Зера лун.
Кымӧра.
Тӧла.
Коԉан вежоунын вӧлі 2 лун.& шонԁіа, 2 лун.& кымӧра, 2 лун.& зера і 1 лун тӧла.
Гіжіс Панов Міш.
Ԋігаӧ унатор гіжӧма. Мі ԋӧбім 2 ԋіга, буквар ԁа каԉенԁар. Буквар сулалӧ 10 (ԁас) ур, каԉенԁар сулалӧ 5 (віт) ур.
Пелыс. Пелыԍ.
Букварӧ гіжӧма.
Пӧԍ ва. Арын уна пелыԍ. Пыжӧ колӧ пелыс. Вӧрын уна коз. Коз ԍіра. Коз-пуыԍ керӧны ԁӧз&: ушат, шомӧс, бӧчка, ручка, лагун, пу веԁра.
Школа-ԁорын.
Вомын ԍіктын,
Школа-ԁорын,
Быԁ лун гажа
Быԁ лун гажа
Ныв-зон уна,
Абу унма
Быԁӧн быԁмӧ
Быԁӧн быԁмӧ.
Лунтыр кылӧ
Бура ылӧ,
Уна — пӧлӧс
Вӧсԋіԁ гӧлӧс.
Бура олӧм,
Гажа ворсӧм
Пыр оз мун
Ԁыр оз вун.
Талун Ԏіма Міш ез волы школа. Сылӧн піԋ віԍӧ. Піԋ віԍӧм ԍӧкыԁ.
Піԋ колӧ весавны. Паԍкӧм колӧ сӧстӧм.
Бус колӧ чышкыны.
Кӧні бус, сені віԍем.
Частӧ колӧ пывԍіны.
Пывԍан-бӧрын ԁолыԁ овны.
Быԁ лун мыԍкы кі.
Мыԍкы чужӧм, мыԍкы кок
Воԁігӧн піԋ весав, бура мыԍԍі. Вын соԁӧ, ачіԁ быԁман.
Мыԍԍанԁоз. Веԁра.
Кӧш. Кі-чышкӧԁ.
Таз.
Мыԍԍе. Чышкыԍе.
Мыԍкы кі. Мыԍкы чужӧм.
Лолав ныр-пыр. Лоан вына.
Олан ԁыр.
Гӧԉ олӧм, ԉок олӧм. Колӧ бур олӧм кыпӧԁны.? Колӧ выԉ олӧм лӧԍеԁны. Коԉны колӧ пӧрыԍ важ олӧм. Бур олӧм верман керны &аԁԏеԉен. Воас пӧра, оз ло гӧԉ, оз ло озыр. Ставыс кутас овны &отмоз, артеԉен.
Комі морт олӧ вӧрпӧвсын. Вӧрын пемыԁ. Комі морт пемыԁ. Пемыԁ мортлы ԍӧкыԁ овны. Колӧ велӧԁчіны. Велӧԁчем інԁас выԉ туј.
Колӧ школа. Школа інԁӧ југыԁ туј.
Лун коԉі. Рыт пемыԁ. Ывлаын он вермы ворсны. Ме корі. гортӧ Пашӧс ԁа Ваԋукӧс. Гажаӧ ворсім, ԁа јона ԍорԋітім.
Туј.
Тувјас.
Лун коԉі
Рыт војіс
Шог боԍтіс
Унмӧ локтӧ
Гіжны колӧ
Бі пемыԁ
Ун чӧскыԁ.
Ме воԁа ӧкмыс часын. Четча 6 (квајт) часын. Кӧмаԍа. Паԍтаԍа. Піԋ весала.
Мыԍԍа мајтӧгӧн. Ԍоја, ԁа муна школаӧ.
Школаӧ мунігӧн јур-вывті лебіс 2 јуԍ.
Јуԍ шуӧ: — го-го-го! Арын јуԍ мунӧ шоныԁ муӧ.
Јуԍ.
Јур.
Школа гажа.
Шкоԉԋік уна,
Олам бура,
Ворсам јона.
Гіжны ковмас.
Ԍӧлӧм бурмас.
Ветлан вӧрӧ.
— Ԍојны ковмас.
Вӧԍтан& ԋіга —
— Бырӧн& тӧԁан.
Велӧԁчем оз вош.
Мі талун ветлім му-вылӧ. Уна буртор тӧԁмалім. Му ԍетӧ мортлы ԍу. Ԍуыԍ лоӧ ԋаԋ.
Віԍтав, мыј керӧны тані?
Талун выԉлун.
Талун нӧшта ветлім му-вылӧ. Ԍу вунԁӧма. Зӧр пыр-на веж. Бура-ԁыр-на оз туј вунԁыны. Ԏіма Мікол гӧрӧ. Гӧрӧ плугӧн.
Тӧԁмав, кымын му гортын?
Те ԍојан ԋаԋ. Тӧԁмав, кытыԍ сіјӧ артмӧ?
Ԍіктын чӧв.
Ԋекоԁ абу.
Сӧмын пӧрыԍ,
Гӧртын олыԍ.
Быԁӧн муні:
Гырыԍ, посԋі
Гумла — ԁорӧ,
Выԉ му јӧрӧ.
Коԁі тече,
Коԁі вунԁӧ,
Коԁі новлӧ,
Коԁі вартӧ.
Кор-ԋін бара?
Луныс коԉе.
Менам мамӧ
Кор-ԋін бара
Гортӧ мунас,
Бура верԁас,
Ворсны ыстас!
Баԏ талун муніс гӧрны. Боԍтіс вӧв. Боԍтіс гӧр. Лунтыр гӧріс 1 ічет му. Вок менам гӧрӧ плугӧн. Плуг бур. Бура гӧрӧ. Кокԋіԁ гӧрны плугӧн.
Комі мортӧс гӧр гӧԉмӧԁӧ, а плуг озырмӧԁӧ. Гӧр сулалӧ 4 шајт. Плуг сулалӧ 8 шајт.
КоԂыс&Ԃона?
Баі шуӧ ԋӧбны плуг. Шуг сулалӧ 8 шајт. Баԏлӧн ԍӧм 2 шајт.
Кымын шајт оз тырмы?
Ԏіма соԁтіс 2 шајт.
Рӧман ԍетіс 2 шајт.
Мікол војіс 2 шајт
Баԏлӧн вӧлі 2 шајт.
&Отувтчісны ԋоԉен. Боԍтісны плуг. Мунісны гӧрны Ежва ју-ԁӧрӧ.
Ју.
Мі олам Ежва ју-ԁорын. Мујас міјан быԁӧн берег-ԁорын. Арын вунԁігӧн овлӧ гажа. Мујас колӧ гӧрны бура.
Мі талун кывзім важ олӧм. Важӧн олӧны вӧлі гӧԉ, ԁа озыр. Гӧԉ морт вӧлі вунԁӧ, гӧрӧ, озыр мортлы. Озыр морт вӧлі озырмӧ. Гӧԉ морт вӧлі гӧԉмӧ. Озыр вӧлі гӧԉлыԍ вір јуӧ. Мі озыр мортлы пуктім ԋім: чераԋ. Чераԋ гутыԍ јуӧ вір.
Чераԋ. Гут.
Чераԋ.
Керка-ԁорын,
Кіԉчӧ улын
Олӧ чернаԋ&.
Уна кока,
Ачіс гӧгрӧс.
Зев-вӧд& шаԋ
Чӧв-чӧв олӧ,
Бытԏӧ полӧ,
Оз ԍет шы
Луныԍ лунӧ
Тӧв вӧрӧԁӧ
Чераԋ вез.
Гут-кӧ лебас,
Везје &ібԁас,
Чераԋ пыр-жӧ
Гутјес кутас
Ԍілі куртчас
Вірсӧ јуас.
Ԉеԋін ԃеԁ.
Ԉеԋін ԁеԁ гӧԉ-вӧсна јона тӧжԁыԍіс. Окԏабр тӧлыԍын озыр јӧзлы војіс пом. Коԁі озыр, сіјӧ — буржуј, ԋемтор оз кер& а олӧ быԁӧныԍ озыра. Буржуј гӧԉ јӧзӧс ылӧԁлӧ. Поп пемыԁ јӧзӧс ылӧԁлӧ.
Поп ԁа буржуј кык вок.
Ԉеԋін ԃеԁ шујіс: колӧ гӧԉ јӧзлы ӧтувтчыны, колӧ озыр јӧзӧс шыбытны. Окԏабр тӧлысын буржујлы војіс пом. Ӧні аԍным выԉ олӧм лӧԍӧԁам.
Ԉеԋін інԁіс југыд& туј.
Колӧ велӧԁчыыы. Пемыԁ морт оз куж овны.
Ԉеԋін ԃеԁ шујіс: јона велӧԁчӧј, лӧԍӧԁӧј выԉ олӧм.
Ԁыш мортӧс оз ков верԁны.
Ԁышлы ԋӧр ԁа беԃ.
Ԁыш ԋекор оз ешты.
Талун Ԏіма Пеԃ ԃежурнӧј.
Пеԃлы ԍетім ԏетраԃ. Тетраԃ-вылӧ гіжӧ, коԁі ез лок школа-ӧ&.
Мі талун гіжім ԁа рісујтчім. Ме рісујті; гіра, ԁоԃ, ԁаԃ, ԃіван, баԃ.
Тӧԁмав, кытыԍ артмӧ ԁоԃ, ԁаԃ, ԃіван, &ԃёгӧԃ
Сапӧг ԍојӧ ԃӧгӧԃ. Ԃӧгӧԃ артмӧ ԍумӧԁыԍ. Ԃӧгӧԃ керны зев ԃелӧ.
Міјан клас.
Міјан класын ԁӧска, шкап, ԁас пызан, ԁас скамја Ӧԏік бӧра улӧс. Уна карԏіна.
Міјан класын велӧԁчӧны нывчеԉаԃ і зончеԉаԁ. Мі ставным кужам лыԃԃыԍны.
Гіжӧј ԁа рісујтӧј, мыј тіјан выјім класын.
Гіжӧј ԁа рісујтӧј, мыј тіјан выјім гортын.
Ме гіжі: гортын выјім 1 пызан, 2 улӧс, 3 лабіч, 1 крӧваԏ, 5 ӧшіԋ, рӧмпештан, пӧлаԏ, пач, гӧлбӧч, 2 ԍор.
Со мыј рісујтӧма Ԏіма Міш:
Гортын олӧм некор оз вун, 6 лун велӧԁчам, 1 лун шојтчам,
Выԉԉун, Воторԋік, Ԍереԁа, Чеԏверк. Пекԋіча, Субӧта, Вӧсреԍеԋԋа.
7 лун — вежоун
4 вежоун — тӧлыԍ
12 тӧлыԍ — во
Талун выԉԉун.
Міча лун абу ӧԏік кымӧр, шонԁі бура шонтӧ. Таллун лунтыр велӧԁчым ывла-вылын, школа-ԁворын, граԁјас-ԁорын. Арын граԁ вылын быԁмӧ: картупеԉ& галанка, ԍоркԋі& капуста, лук, кушман.
Картупеԉ. Галанка. Ԍоркԋі.
Капуста. Кушман.
Граԁввыв сорва во-гӧгӧр ԍојан-тор. Лун кушманлы - вок.
Кымын граԁ школа ԁорын?
Міјан школа-ԁорын 10 граԁ: 1 кушмам& (реԏка) граԁ, 1 лук граԁ, 2 капуста граԁ, 1 галанка граԁ, 3 картупеԉ граԁ, 2 ԍоркԋі граԁ. Ставыс лоӧ 10 граԁ.
1+1+2+1+3+2=10 ГраԂ&вылын ԍорԋі.
Ԍоркԋі, лук, ԁа картупеԉ војісны ԍорԋіӧ.
Картупеԉ шуӧ:
— Мі картупеԉ чукӧр быԁӧныԍ меԁ-уна.
Міјанӧс меԁ-јона раԃејтӧ &мӧрт. Мі быԁӧныԍ меԁ-ԁона, Мі му-вылын меԁ-јона колан-тор.
Лук горзӧ:
— Ме быԁӧныԍ меԁ-гӧрԁ. Вын менам уна. Ԋекоԁыԍ ме ог пов. Ас курыԁӧн быԁӧнӧс верма. Ме кушманлӧн (реткалӧн) вок.
Ԍоркԋі шуӧ!
— Ме гӧгрӧс, міча, быԁӧыыԍ меԁ-чӧскыԁ.
Ме зев јумов. (Оыла). Чеԉаԁ менӧ раԃејтӧ. Ме мортлы і скӧтлы меԁ колантор. Кыліс тајӧ ԍорԋі тӧв.
Скӧрыԍ шујіс налы тӧв:
— Лунтыр талун тӧлала
Лым-кымӧр ме кыпӧԁа
Лымјӧн ставтӧ поԋтала.
Арын ԍорԋі - граԁвыв сорва.
Талун рыт сеԅ. Аскі кынмас. Тӧлын ковмас лыԅ. Бырі пыԅ. Колӧ мунны меԉԋічаӧ. Вӧрын кылӧ ԍуԅ. Војын ԍуԅ оз уԅ.
Куԅ лун коԉі, тыԁалӧ регыԁ воас тӧв. Кіԅ орі, јем ԁа суԋіс колӧ. Ԁас ԁа ԁас, лоӧ кыԅ. Ԅептын кыԅ кӧрттув. Кі луԁӧ, колӧ маԅ. Ва пуԅіс, поԅе лӧԁны. Баԏ лыԃԃӧ гаԅет. Му мурталім куԅала і паԍтала. Коз пу-вылын ԍера сіԅ.
Мішлӧн кутӧма ԍіԅ. Ԍіԅ ԍера, јурыс віԅа.
Лыԅ.
Ԍуԅ.
Ԍіԅ.
Меԉԋіча.
Міјан класын кыԅ морт. Ԍіԅім ныв, а мукӧԁыс зон. Нывјас школа-ԁорын картупеԉ керісны. Мі зонјас ветлім меԉԋічаӧ. Мунім туј-куԅта. Туј-бӧкын& быԁмӧ вӧр: коԅпу&, кыԇ, пожӧм. Војім шор-ԁорӧ. Шорсӧ шуӧны ԍуԅ шорӧн. Шор- ԁорын меԉԋіча. Меԉԋіча зев-зыка, зев-бусӧԍ.
Меԉԋік пӧрыԍ пӧԉ. Сіјӧ міјан шујіс: — локтӧ, локтӧ чеԉаԃ. — Мі тӧԁмалім: ва кӧԉеса, кос кӧԉеса, ізкі, пыԅ куԁ. Кор ізкі ӧԁјӧ бергалӧ, секі пыԅ ӧԁјӧ петӧ. Віԁлім пыԅ. Пыԅ пӧԍ. Пыԅыԍ лоӧ ԋаԋ.
Бӧрнас меԉԋік шујіс: — ва вына. Ва-вынӧн берглӧ ізкі. Морт бур-вылӧ кужӧма лӧԍӧԁны валыԍ вынсӧ.
Ԍу ізӧны, лоӧ пыԅ. Пыԅыԍ лоӧ ԋаԋ.
Лӧԇ.
Ӧміԇ.
Кӧԇӧ.
&ԇас.
Баԏ кӧԇӧ. Кӧԇны поԅӧ. Абу лӧԇ. Воԇԇа кӧԇа тава& бур. Арын кӧԇігӧн овлӧ кӧԇыԁ. Віԇ, керӧм-бӧрын овлӧ кӧԇан каԁ. Ӧміԇ воас, лоас вунԁан каԁ. Вартӧм-бӧрын коԉӧ іԇас.
Јона муԇан, бура уԅан. Пӧрыԍ морт-лӧн& ԇескыԁ олӧм. Віԇ-му керны вын оз суԇсі&. Кыԇ-шорын ԇоԇег піјан.
Ԇоԇӧг.
Кыԇ.
Арын кыԇ кор уԍӧ. Ԇоԇегјас лебӧны шоныԁ муӧ. Арын кӧԇӧны руԇог ԍу. Арын лебӧ шоныԁ муӧ җыҗ.
Җыҗ
Мі вуҗам мӧԁлапӧлӧ. Ва җуҗыԁ.
Ӧтувја уҗ.
Міјан ԍіктын комын керка. Воԇын вӧлі ставыс олӧ рӧԅ. Таво вітму керім ӧтлаын. Зев вӧлі гажа. Гырыԍ і ічӧт быԁӧн уҗаліс. Уҗ муніс бура. Скоԁ-вылын быԁӧн шуӧ: — колӧ таԇі быԁво уҗавны. Уҗ мӧԁас ӧԁјӧ воԇӧ мунны. Оз ло озыр. Оз ло гӧԉ. Арын боԍтім вартан машіна. Ԏіма-Габӧ ветліс карӧԇ. Машінаӧн кокԋіԁ уҗавны. Ԁас лунӧн став ԍу вартім.
Вӧрын уҗ.
Таво бара кӧԇім ӧтлаӧ. Таԇік міјан артміс ӧтувја олӧм — коммуна.
Важӧн гӧԉ јӧзлыԍ вӧлі вір јуӧны озыр војтыр. Гӧԉ вӧлі уҗалӧ, а озыр вӧлі гуԉајтӧ.
Гӧԉ јӧзлы воԇӧ туј ез вӧв. Гӧԉ јӧз ӧтувтчісны. Озырӧс вермісны.
Міјан уҗ.
Велӧԁчыԍлы.
Уҗав бура.
Лыԃԃыԍ јона.
Кыпӧԁ олӧм.
Бурмӧԁ ԍӧлӧм.
Бырӧԁ пемыԁ.
Раԃејт југыԁ.
Ыҗыԁ лоан,
Секі шуан:
— Колӧ школа,
Колӧ ԋіга.
Мікол талун четчіс воԇ. Мыԍԍіс сӧԇ ваӧн. Ԍојіс ԋаԋ, ԁа муніс сӧветӧ. Тӧрыт сіјӧс бӧрјісны ветлыны карӧ тӧварла. Скоԁ-вылын шуісны: — уҗалӧ бура, вузалӧ ԋаԋ, ԋӧбам чер, коса, чарла. Лӧԍӧԁам выԉ-олӧм.
______
Тӧԁмав, мыј уҗалӧ комі морт арын, мыј сіјӧ вузалӧ, мыј ԋӧбӧ.
Мі чукӧртчылім талун школаӧ. Шуім артеԉӧн уҗавны граԁјас-вылын. Бӧрыннас гӧрԁ плаг-вылӧ рісујтім мӧлӧт ԁа чарла. Плаг-вылӧ гіжім: Коԁі оз уҗав, сіјӧ оз ԍој. Со міјан плаг.
Мі талун школа-ԁорын уҗалім. Граԁјас мурталім. Картупеԉ керім. Гіжім, ԁа рісујтчім.
Картупеԉ граԁ 10 метр-куԅта, 4 метр-паԍта. Мурталісны Грішӧ-Паш ԁа Ԏіма-Міш.
Со мыј рісујтӧма Боріс-Сашлӧн.
Пуԁовԋа. (Чекверік).
Наберушка. (Паԁјан).
Ԍепыс.
Пеԍԏер.
Бура уҗалан, бур і олан.
Важӧн вӧлі муртаԍан мера аршін, а ӧні метр.
Коԁыс куԅ? Унаӧн-ӧ куԅ?
Коԁыс җуҗыԁ? Унаӧн-ӧ жуҗыԁ?
Коԁыс ота? Унаӧн-ӧ ота?
Мі школаын мурталім җоҗ куԅта і паԍта. Нывјас мурталісны картупеԉ граԁ, галанка граԁ, ԁа ԍоркԋі граԁ.
Ӧԏік граԁјыԍ ԍурі 8 пуԁовԋа картупеԉ.
Пуԁовԋа веԍітӧ 1 пуԁ. Пуԁјын 40 пунт (тув).
Веԍітчӧны вескіӧн ԁа гіраӧн. Важӧн вӧлі гіра ԋімјас: пунт ԁа пуԁ. Ӧні гіралӧн ԋім кілограмм.
Кык пунт ԁа җын лоӧ ӧтік кілограмм.
Граԁ-вылын.
Мі граԁ-вылын уҗалім. Ӧԁјӧ мунӧ уҗ артеԉӧн.
Ӧтік керӧ картупеԉ. Мӧԁ лӧԁӧ пуԁовԋаӧ. Којмӧԁ ԍепысӧ кіԍталӧ. Ԋоԉӧԁ гуӧ новлӧ.
Комі војтыр, ӧтувтчӧј.
Уҗ нуӧԁны раԃејтӧј
Піоԋерјас.
Отлаын мі уҗалам.
Гӧԉ јӧзлы мі отсалам.
Гӧрны-кӧԇны велӧԁчам.
Выԉ олӧм мі лӧԍӧԁам.
Міјан класын ԁас комсомоԉеч, ԁа кыԅ піоԋер. Школаын ставыс лоӧ 20 комсомоԉеч, ԁа 30 піоԋер.
Піоԋер оз куріт.
Піоԋер оз коԍаԍ (тышкаԍ).
Піоԋер абу ԁыш.
Піоԋер ԋекор абу ԋајт.
Піоԋер век меԁ-воԇын.
Піоԋер комсомоԉечлы ԁруг.
Піоԋер уҗ-вылӧ век гӧтов.
ЈУӦР.
Талун 5 часын лоӧ гаԅет-лыԃԃан рыт. Чукӧртчам школаӧ.
Лыԃԃӧны піоԋерјас: Ԍтепан-Гріш ԁа Ӧԍіп-Маш.
Гаԅет: „ПІОԊЕР“
ОКТАБР ТӦЛЫԌԌА 20-оԁ& ЛУН.
Міјан уҗ.
Уҗ мӧԁіс мунны бура.
Граԁјас уберітім. Урожај таво ԉока — поԅӧ.
Картупеԉ тырмас во-гӧгӧр. Галанка абу уна. Сӧмын шеԁіс 10 пуԁовԋа.
Пуктыԍԍӧма зев ԍорӧн. Ез ешты быԁмыны. Ԍоркԋі уна.
Лоӧ 30 пуԁовна.
Муыс вӧлі бур.
Јона кујӧԁалім.
Ӧні колӧ школаӧ лӧԍӧԁны арԏеԉнӧј ԍојан ін.
Пӧрт, гырԋіч выјім.
Паԋ ԃа ԋаԋ вајны поԅӧ гортыԍ.
Таԍті боԍтам лавкаыԍ. Колӧ чукӧртчывны ԁа ԍорԋітны.
Велӧԁчыԍјаслы таыԍ ыҗыԁ бур лоӧ.
Гіжіс Ош-Міш.
Повоԃԃа вежԍас.
Тајӧ тӧлыԍ ез вӧв кӧԇыԁ лунјас. Вітыԍ зеріс. Ӧкмыс лун вӧлі кымӧра. Ӧні пыр вӧлі шонԁіа. Утка, ԇоԇ,ӧг важӧн лебісны шоныԁ муӧ.
Тӧрыт лебісны јуԍјас. Оԉӧш-Пеԃӧ аԁԇылӧма јуԍ чукӧр. Лебӧма 20 јуԍ. Јуԍ лебӧ лым воԇын. Тыԁалӧ регыԁ лымјалас.
Гіжіс Ԇоԇӧг пі.
Колӧ мыԍԍӧԁны.
Ԏіма-Ваԍ 1 класын велӧԁчӧ. Олӧ ԇік порԍ-моз. Рожа черԋілаӧԍ.
Кі ԋајт.
Паԍкӧм бусӧԍ. Таԇікӧн овны оз поԅ.
Ваԍӧс колӧ арԏеԉӧн мыԍԍӧԁны.
Каща.
Віԇ аԍԍыԁ ԇоԋвіԇалун!
Віԇны колӧ асԍыԁ ԇоԋвіԇалун.
Тӧрыт мі ветлім вӧрӧ. Ԍемӧ-Сашӧ јуіс уна ва. Ва вӧлі гуԁыр. Кынӧм Сашлӧн віԍміс. Шог боԍтіс Сашӧӧс. Бӧрынас віԍміс јур. Мам ветліс першал-ԁінӧ. Першал ԍетіс порошок ԁа шуіс: — Колӧ јуан-ԍојан сӧстӧм. Віԍӧмыԍ верман кувны.
Міјан ԍіктын олӧм.
Першал колӧ.
Јона віԍӧ Габӧ-Ӧԉӧш. Бабајас сіјӧс бурԁӧԁӧны быԁԍама турунӧн. Сӧрӧны, Ԏіма-Пекла-пӧ Ӧԉӧшӧс щыкӧԁӧма. Колӧ корлыны першалӧс. Школаԍаԋ колӧ першаллы гіжны кабала.
Гіжіс тӧжԁыԍыԍ.
Ԋекор оз ков кывзыны пемыԁ бабајаслыԍ сӧрӧм!
Оз ков вунӧԁны.
Уна ветлӧ ԍіктын корыԍ чеԉаԁт. Мукӧԁыслӧн баԏ-мам абу. Колӧ бырӧԁны корыԍ. Бур олӧм верман вӧчны, кор бырӧ корыԍ.
Быԁ школалы колӧ корыԍ чеԉаԁлы ԍетны отсӧг-тор. Колӧ најӧс боԍтны піоԋер чукӧрӧ. Колӧ ԍетыы ԋіга ԁа кабала. Меԁ кутасны быԁӧн велӧԁчыны.
Піоԋер.
Міјан ԍыланлыԃԃанјас.
Ԍӧԁ вӧр шӧрын,
Пемыԁ вӧрын
Вој тӧв шувгӧ,
Парма увгӧ.
Корӧ овны
Комі мортӧс,
Кӧсјӧ ԍетны
Уна бурјас.
Јуӧр.
Аскі, субӧтаӧ, школаын лоӧ пуктӧма 2 торја ворсантор: „Выԉ олӧм.“
Вӧрын
Арын, вӧрын уна щак, чӧԁ, ԁа пув. Щак овлӧ уна-пӧлӧс. Щак бур ԍојантор. Колӧ тӧԁмавны кущӧм щак поԅӧ ԍојны. Козја, ԋіщка-вӧрын овлӧ путԋік. Кыԇԇа-вӧрын овлӧ рыжік.
Гіж, кущӧм щакіас те тӧԁан.
Щак. Чӧԁ. Пув. ПеԍԎер. Гобјас. Понщак.
Щакла мунны оз ков щӧктӧм.
Мунан щакла, ԍојан пув, чӧԁ, быԁӧн щӧка муԇас.
Мукӧԁ-ԁырјі ԋіщ-улыԍ ԍурӧ пеԍԏер тыр щак.
Чӧԁ і пув быԁӧн щӧщ вајан гортӧ.
Віԍтав, кыԇі ветлін щакла.
Вущ-улын, ԋіщ-пӧвсын гӧрԁ шапка.
Щаклӧн олӧм.
Му-улыԍ мі петім.
Ԋіщ-пӧвсын мі быԁмім.
Воԇын петіс гӧрԁ гоб,
Сы-бӧрын і урщак.
Коркӧ кыптіс рыжік.
Сыкӧԁ щӧщ і пуԏԋік.
Кыԇ пу улын,
Ԍӧԁ шор-ԁорын
Олім-вылім ԁыр.
Піјан быԁтім пыр
Чӧԁкӧԁ, пувкӧԁ вӧрын.
Унаыԍ мі ворсім.
Воны кутіс кӧԇыԁ.
Кыԇлӧн уԍі кор.
Тыртіс рыжік, тырі гоб.
Чӧԁјӧс, пувјӧс — боԍтіс шог.
Пощӧс-вылын пукалӧ каща.
Каща шуӧ — Кіщ, кіщ!
Каща ԁа рака оз повны кӧԇыԁыԍ.
Каща.
Щын.
Мі вӧчім щуп. Уна ԍурі чері.
Мӧԁлапӧлын петӧ щын. Гортын щан. Щанӧн пуӧны сур. Утка (щӧж) зев щӧг. Кыщлӧн абу пом.
Міјан пон — Кащыс ԋіма. Понлы увтны оз ков
щӧктӧм.
Пыц ԁа луԁік вір јуӧны.
Мі ветлім вӧрӧ. Вајім пощ ԁа мајӧг. Мам ветліс јагӧ. Вајіс пув ԁа щак. Пув гӧрԁ. Чӧԁ лӧз. Щак овлӧ јеҗыԁ, гӧрԁ і віж.
Кущӧм-тор те тӧԁан віжӧс, јеҗыԁӧс, лӧзӧс і гӧрԁӧс?
Щакла ԁа пувла.
Талун праԅԋік. Школаын оз велӧԁны.
Ваԋ, ԁа Пеԃ, ԁа ме мӧԁім щакла. Ме боԍті наберушка, Пеԃ боԍтіс кузов.
А Ваԋ боԍтіс пеԍԏер. Вӧр туј-куԅа бура ԁыр мунім. Туј ԁорыԍ аԁԇылім пув ԁа чӧԁ. Кутім аԁԇавны і щакјас. Мем ԍурі рыжік чукӧр. Вӧлі сені 10 рыжік Щак ӧктігӧн разӧԁчім. Полім јона ылалӧмыԍ. Бура і горзім. Ӧԏік горӧԁас:-а-а-а...! Мӧԁ чукӧстчас:-о-о-о...! Быԁӧн јуралӧ вӧрыс. Гажа і вӧлі. Ԍорӧн рытын мӧԁӧԁчім гортӧ. Локтігӧн аіԁԇылім кӧч ԁа ԍӧла. Арын кӧч руԁ.
Ваԋ шуіс: — регыԁ воас вӧралан каԁ. Ковмас лӧԍӧԁны пон ԁа пішщаԉ. Пемыԁӧн воім гортӧ. Ме наберушка тыр вајі щак ԁа пув.
Вӧр-керка. Леч.
Вӧралыԍ.
&Пишщаԉ.
Капкан.
Пішщаԉ боԍта, вӧрӧ муна.
Керка кера, овны кута.
Ола тӧлыԍ, ола кыкӧс.
Вӧча капкан, кыја ручӧс.
Лечкӧн ԍурӧ ԍӧла, чукчі.
Јуыԍ поԅӧ кыјны чері.
Ветлан понкӧԁ ӧтік лун,
Лыјан бура-уна ур.
Сӧмын уҗав, ԍојан лоӧ.
Уна буртор воас гортӧ.
Вӧр керкаі,&јз пач. 2 ӧшіԋ. Пачј&ԁорын пӧрт ԁа щајԋік. Ԍԏенјас ԍӧԁ, са-коԁ.
Тувјын ӧшалӧ пішщаԉ. Керка-ԁорын 2 пон.
Вӧралыԍ мунӧма песла. Кӧсјӧ пуны ԍӧла.
Вӧралыԍлы колӧ пон ԁа пішщаԉ.
Пішщаԉ ԍојӧ пуԉа — порок.
Ԍӧԁбӧж кыјӧны наԉкјӧн. Ԍӧԁбӧж ԁона.
Ӧтік ԍӧԁбӧж-вылӧ поԅӧ ԋӧбны віт ур ку.
Ԍӧԁбӧж наԉк.
Коԁыс ԁона?
Ар таво вӧлі бур. Вӧрын вӧлі уна ур. Ур таво ԁона. Баԏ вузаліс ԍо ур ку. Ԋӧбіс 10 мешӧк ԋаԋ. Ԋаԋ тырмас во-гӧгӧр.
Вӧралыԍ лавкаӧ вузалӧ: урку, кӧчку, ошку, ручку, ԍӧла, чукчі, куԋіча.
Вӧралыԍ ԋӧбӧ: ԋаԋ, кӧмкот, пуԉа-порок.
____________________
Віԇму уҗалыԍ вузалӧ лавкаӧ: ԋаԋ, пыԅ, мӧску, кукаԋку, ыжку, коԉк, выј.
Віԇму уҗалыԍ ԋӧбӧ: кӧрт, чер, коса, гӧр, плуг, чарла, кӧмкот ԁа паԍкӧм.
Ыҗыԁ карын уҗалыԍ јӧз вӧчӧны: кӧрт, пішщаԉ, пуԉа-порок, чер, плуг, чарла, ԍіԏеч, ној, кӧмкот.
Кӧԇыԍ-гӧрыԍ уҗалӧ му-вылын.
Робочеј (карса уҗалыԍ) уҗалӧ завоԁын.
Кӧԇыԍ-гӧрыԍ ԁа робочеј — кык-вок.
Кар.
Міјан, комі јӧзлӧн, ыҗыԁ кар шуԍӧ — Сыктывԁінкар.
Карын ыҗыԁ школа, боԉԋіча, облаԍтувса ісполком, уна робочеј уҗалыԍ јӧз.
Карын завоԁ. Завоԁас робочеј (уҗалыԍ јӧз). Најӧ завоԁас вӧчӧны кӧрт. Кӧртԍыс вӧчӧны коса, чарла, вузалӧны креԍԏаналы. Креԍԏаԋін сы-вылӧ ԍетӧ ԋаԋ, выј. Вӧралыԍ ԍетӧ ԅвер-кујас.
Талун војнас вӧлі кӧԇыԁ. Ва кынмӧма. Тыԁалӧ, регыԁ воас тӧв. Ковмас лӧԍӧԁны ԁоԁ ԁа ԁаԃ.
Коԉі тулыс, коԉі гожӧм, коԉі ар.
Кутіс воны кӧԇыԁ-тӧв.
Шоныԁ-ԁырјі паԍкӧм кокԋыԁ.
Воас кӧԇыԁ, ковмас паԍ.
Му-вылын быԁмӧ ԁӧрӧм-гач.
Абу морт, а новлӧԁлӧ вылысас кепыԍ ԁа гынсапӧг.
Тӧԁмав, кытыԍ артмӧ ԁӧрӧм-гач. Тӧԁмав, кытыԍ артмӧ гынсапӧг.
Му-вылын уна бур-тор. Морт уҗалӧ. Уҗалӧмнас выԉ олӧм лӧԍӧԁӧ. Уна вын мортлӧн петӧ уҗалігӧн. Машіна мортлы отсалӧ уҗавны.
Гортын-олӧм.
Јона зерӧ кӧԇыԁ тӧлӧн.
Ывла-вылӧ оз поԅ петны.
Аттӧ ԃівӧ, тајӧ олӧм,
Он тӧԁ гортын мыј і керны!
Машӧ! четчы, тырмас уԅны,
Арыԁ коԉі, кӧԇыԁ локтӧ!
Ковмас ној гач, ковмас кепыԍ.
Лӧԍӧԁ вурун, пырт мун шӧрттӧ.
Он і тӧԁлы — уԍас лым, —
— Выԉ уҗ воԍԍас бара пыр!
Арын зер. Тӧлын лым.
Комі морт тӧвнас кыскалӧ турун ԁа пес.
Вӧрын пес кералӧ. Кӧч кыјӧ.
Нӧшта мыј уҗалӧны тӧлын?
Пес вајӧ.
Печкӧ.
Тӧлын лун җеԋыԁ. Школаыԍ быԁлун локтам пемыԁӧн. Рытын біӧн овны лоӧ ԁыр. Рыт гортын печкӧны. Менам баԏ гынсапӧг вурлӧ. Ме быԁ рыт ԋіга лыԃԃа ԁа гіжа.
Гожӧмын ԁа арын бура-кӧ уҗалан, тӧлын кокԋіԁа олан.
Тӧлын кынмӧ ва. Ваыԍ лоӧ јі. Јі-вывті ветлӧны поԁӧн і вӧлӧн. Уԍӧ лым, лоӧ тӧвԍа туј. Ковмас кујӧԁ петкӧԁны му-вылӧ.
Тӧлын вӧвлы ԍурӧ уна уҗ.
Тӧлын јона ԍурӧ велӧԁчыны. Чеԉаԃлӧн ԍорԋі — гіжӧм-лыԃԃыԍӧм. Школа нуӧԁӧ југыԁ тујӧԁ.
Вунӧԁ ԁышӧԁчӧм, раԃејт велӧԁчӧм.
Міјан школа.
Гажа јагын,
Міртуј-бокын
Ыҗыԁ керка,
Уна ӧшіԋ,
Ԍԏенас ԁӧска.
Шуӧ быԁӧн:
Міча-жӧ-ԋін
Тајӧ школа.
Сені міјан
Олӧ чеԉаԃ.
Лунтыр кылан
Налыԍ гӧлӧс:
Коԁі ворсӧ.
Коԁі ԍылӧ,
Коԁі гіжӧ,
Коԁі лыԃԃӧ.
Мајбыр ԍурӧ
Ставлы уҗ,
Велӧԁасны
Он-кӧ куж!
Коркӧ бырӧ
Пемыԁ олӧм,
Ен пов, ԍурӧ
Југыԁ туј!
Оз вош гіжӧм,
Ԋіга лыԃԃӧм —
Вајас барыш
Бура кӧԇӧм!
Комі шипасјас.&
Інԏернатсіонал.
Сувт, четчы јорӧм, ԁорӧм војтыр!
Сувт, щыглы кулыԍ, бӧрԁыԍ јӧз!
Пӧԍ віртӧ пуԅӧԁ, паԉӧԁ ојбыр,
Меԁ ԍӧлӧм ӧзјӧ, біын-моз.
Став мувыв пежсӧ ԇікӧԇ гӧрам,
Ԉок вужсӧ бертам, меԁ оз пет;
Мі ԁолыԁ олӧм выԉыԍ ԁорам:
Коԁ вӧлі щыг, меԁ лоас пӧт.
Тајӧ кыпӧԁчӧм міјан
Мувыв меԁ-бӧрја коԍ.
Сувт, уҗалыԍ јӧз піјан,
Став ембур аслыԁ боԍт!
Оз ԍетны сарјас ԉічыԁ олӧм,
Оз кіԍԍы јенԍаԋ ԋінӧм тор.
Ас вынӧн боԍтны быԁӧн колӧ,
Став тіԉԍыԍ-песԍыԍ міјан-ԁор.
Меԁ мынлас горшыԍ чорыԁ гӧрӧԁ.
Меԁ му-пыр мунас мустӧм тор,
Боԍт мувыв пежсӧ, путкыԉт, пӧрӧԁ,
Јон ԁаԍ пӧԍ-вывԍыԁ шуԁтӧ ԁор!
Тајӧ кыпӧԁчӧм міјан
Мувыв меԁ-бӧрја коԍ.
Сувт, уҗалыԍ јӧз піјан,
Став ембур аслыԁ боԍт!
Мыј муыс лептӧ, ставыс міјан,
Быԁ уҗсӧ вермӧ вына сој.
Став ԁыша горшсӧ пӧԁтам біӧн,
Коԁі оз уҗав меԁ оз ԍој.
Оз зев-ԁыр курксы кырныш чукӧр.
Мі регыԁ інԁам олан ін.
Бур асыв ԍавкјӧ кыа југӧр,
Гӧрԁ міча шонԁі ԍетас вын.
Тајӧ кыпӧԁчӧм міјан
Мувыв меԁ-бӧрја коԍ.
Сувт уҗалыԍ јӧз піјан,
Став ембур аслыԁ боԍт!
Бӧркыв.
Важӧн вӧлі лыԃԃыԍны ԁа гіжны велӧԁӧны зев ԁыр. Ԍӧкыԁ вӧлі велӧԁчыны чеԉаԃлы. Буквајас тӧԁмалӧм-вылын колӧ вӧлі пукавны во-җын, а мукӧԁ-ԁырјі і во-гӧгӧр.
Ӧні велӧԁыԍјас кутчыԍӧны мӧԁногӧн велӧԁны. Ӧні школаын гіжӧм-лыԃԃыԍӧм мунӧ мукӧԁ-уҗкӧԁ ӧтщӧщ.
Велӧԁчыԍјас тӧԁмалӧны олӧм, ветлывлӧны уна-местаӧ. Мыј аԁԇыласны, сіјӧ рісујтӧны. Школаса і гортса олӧм быԁ-лун налы ԍетӧ выԉ-кывјас.
Велӧԁыԍлы сӧмын колӧ петкӧԁлыны кыԇікӧн сіјӧ кывјасыс гіжԍӧны. Быԁ ԍерпас, мыј-куԅа мунӧ ԍорԋі школаын, колӧ бура тӧԁмавны і петкӧԁлыны, кыԇі гіжԍӧ налӧн ԋім. Велӧԁчыԍ ԋӧжјӧԋікӧн кутас тӧԁавны кокԋіԁ печатнӧј кывјас, кутас ачыс кужны гіжны налыԍ ԋім. Секі колӧ сылы ԍетны кіас тајӧ ԋігасӧ. Меԁ корԍӧ ԋігаыԍ тӧԁса кывјас, меԁ тӧԁмалӧ серпасјаслыԍ ԋімјас. Бӧрыннасҗык поԅӧ вӧчавны і лыԃԃыԍан урокјас. Став ԍорԋісӧ боԍтӧма комі олӧмыԍ.
Коԁі кӧсјӧ велӧԁчыны лыԃԃыԍны-гіжны тајӧ ԋіга-ԍерԏі велӧԁыԍтӧг, сылы ковмас бура віԇӧԁавны, бура тӧԁмавны меԁ-воԇԇа кывјас, меԁ-воԇԇа ԍерпас-ԋімјас. Бура віԇӧԁӧмӧн поԅӧ кокԋіԁа тӧԁмавны кыԇікӧн шуԍӧ і кыԇікӧн гіжԍӧ кывјас.
Гіжыԍ.

Версия от 22:22, 27 февраля 2017