Пос

Інԁӧԁјас потребіԏеԉскеј-общество-воԍтыԍіаслы, уҗ-нуӧԁыԍјасыслы-ԁа Інԁӧԁјас потребіԏеԉскеј-общество- -правԉеԋԋелы Роч-вылыԍ коміӧ пӧртіс А. ЧЕУСОВА Мӧскуа, 1927-во Тсентрізԁат, Тсентросојуз-ԁа 1871 Кыввоԇ.

Потребобществојас зев-уна-пӧлӧс, аслысԍама-олӧмӧн быԁӧн олӧны. Сывӧсна, ӧԏі-ԍікас-інԁӧԁјас став-потребобществолы оз тујны. Тајӧ-інԁӧԁјассӧ ԍетӧма панасыс-пыԃԃі, кыансӧ аԍлыԁ колӧ лӧԍӧԁны, кущӧм колӧ, кыԇі бурҗык-ԁа. Быԁ-потребобществолы колӧ мӧвпавны, оз-ӧ ков тајӧ-інԁӧԁјасас соԁтӧԁјас лӧԍӧԁны, вежлавны кыт-ԍурӧ-ԁа. Посԋі-обществојасын преԁԍеԁаԏеԉыслӧн уҗыс ещаҗык, сылы, шуам, поԅӧ ԍетны нуӧԁны став-вузаԍан-уҗсӧ (заведывание торговой частью). Гы-рыԍ-обществојасын, кӧні уна лавка, іцајнеј, ӧтувја-пӧжаԍан-ін, ӧтувја-ԍојан-јуан-ін ԁа м., сещӧм-обществојасын правԉеԋԋеыс ыҗыԁҗык, уна-морта. Сіԇ-кӧ, потребобщеԍтвоса-уҗыс сещӧм-обществојасын унҗык-пеԉӧ јукԍӧ. Зев еԍкӧ абу лӧԍыԁ, ԁа унаыԍ овлӧ, тајӧ-інԁӧԁјассӧ лыԃԃасны ӧтувја-чукӧртас-вылын ԁа ԋемтор соԁтытӧг ԋі вежтӧг і вынԍӧԁасны. Мі нӧшта шуам, оз поԅ быԁ-потребобществоын куш нач-тајӧ-інԁӧԁјас-ԍерԏі уҗавны. Міјан-оланінным паԍкыԁ, ыҗыԁ, олӧмыс ԁа уҗалӧмыс оз ӧтмоза быԁлаын мун. Сывӧсна і уҗ-нуӧԁан-ногыс оз вермы лоны ӧткоԃӧн. Сеԍԍа-ӧԁ мукӧԁ-правԉеԋԋеас кујім шԉен, мукӧԁас віт, мукӧԁас нӧшта уна. Ӧԏілаын лавка-вылын ыҗыԁавны (завеԁујтны) торја-шԉенӧс (тӧԁӧмыԍ, правԉеԋԋеыԍ) торјӧԁӧмаӧԍ, а мӧԁлаын преԁԍеԁаԏеԉыслы лоӧ ыҗыԁавны. Ӧԏі-потребобществоын ем щӧтӧвоԁ, а мӧԁын сіјӧ-уҗсӧ ԍекретарыс нуӧԁӧ, с. в. Тајӧ-став-вӧснаыс правԉеԋԋелы војԁӧр зев бура колӧ тӧԁмаԍны тајӧ-інԁӧԁјасӧн, чорыԁа мӧвпавны кытчӧ кущӧм-соԁтӧԁ колӧ ԍујны, ԉібӧ кыті кыԇі вежны, сеԍԍа вӧԉіԍԏі, ас-костын зев-бура-віԁлалӧм-бӧрын, лыԃԃыны сіјӧс ӧтувја-чукӧртас-вылын ԁа тӧлкујтны сы-јылыԍ арԏеԉӧн. Бур еԍкӧ вӧлі, інԁӧԁјассӧ-кӧ віԁлалісны правԉеԋԋеыскӧԁ щӧщ ревіԅіоннеј-коміԍԍіјаыс ԁа унҗык раԁӧвеј-шԉен. Секі еԍкӧ общеԍтвоса-шԉенјас понԁісны тӧԁны кущӧм-ԍӧкыԁ-уҗ правԉеԋԋе-кіын, кущӧм-ыҗыԁ-мывкыԁ колӧ сіјӧ-уҗӧн бура-веԍкӧԁлыны: понԁісны еԍкӧ налыԍ уҗсӧ-песԍӧмсӧ вӧчны јӧзлы унҗык-бур пыԃԃі пуктыны ԁа ԁугԁісны чірзыны, нораԍны быԁ-ԋінӧмабуыԍ. Тајӧ-інԁӧԁјас-ԍерԏі-лӧԍӧԁӧм-інԁӧԁјас вынԍӧԁӧны обществоса-шԉенјас ԉібӧ налӧн уполномоченнејјасыс асланыс ӧтувја-чукӧртас-вылын. I. Ӧтласа-уҗјас. Потребобществоса-правԉеԋԋе, каԋԃіԁатјасыс-ԁа. 1. Правԉеԋԋеын 8-мортыԍ ещаӧн ԁа 7-мортыԍ унаӧн оз ков лоны. Правԉеԋԋе бӧрјӧны ӧԏі-во-кежлӧ. Соԁтӧс. Ӧтувја-чукӧртас (ԉібӧ уполномоченнејјаслӧн ӧтувја-чукӧртас) правԉеԋԋеса-шԉенӧс шԉеналӧмԍыс срок-тыртӧԇыс вермас чӧвтны. 2. Правԉеԋԋеса-шԉенјаслы бӧрјыԍԍӧны каԋԃіԁатјас — кык-морт, ԉібӧ унҗык. Каԋԃіԁатјас понԁасны уҗавны шԉенјас-пыԃԃі, кор најӧ кытчӧкӧ мунасны ԉібӧ петасны правԉеԋԋеыԍ. 3. Каԋԃіԁат вежӧ правԉеԋԋеса-шԉенӧс правԉеԋԋе-шуӧм-ԍерԏі (по постановлению). 4. Каԋԃіԁат вежӧ правԉеԋԋеса-шԉенӧс срок-тыртӧԇыс (кытчӧԇ вӧлі сіјӧс бӧрјӧмаӧԍ) со-корјасӧ: а) кулас-кӧ правԉеԋԋеса-шԉен; б) мунас овны кытчӧкӧ мӧԁлаӧ; в) шԉеналӧмыԍ чӧвтчас ԁа г) шԉеналӧмыԍ-кӧ чӧвтасны. Соԁтӧс. Каԋԃіԁатӧс шԉенавны-пуктӧм-јылыԍ пасјӧны протоколӧ. 5. Правԉеԋԋеӧ оз поԅ бӧрјыны рӧԃԋајасӧс: гозјаӧс, чој-вок-котырӧс, аја-піјаӧс, аја-нылаӧс, еԋа-піјаӧс, еԋа-нылаӧс-ԁа. Правԉеԋԋелӧн-уҗјас. 6. ІІравԉеԋԋе уҗалӧ общество-ԋімԍаԋ, вӧчӧ став-уҗсӧ сы-вылӧ-торја-ескӧԁанпастӧг (без особой доверенности). 7. Правԉеԋԋелӧн уҗыс: а) ԋӧбавны, вузавны ԁа віԇны (хранить) быԁ-пӧлӧс-вузӧс, сырјо ԁа обществоса-ембур ӧтувја-чукӧртас (ԉібӧ уполномоченнејјас-чукӧртас)-вылын-вынԍӧԁӧм-план-ԍерԏі. 1-соԁтӧс. Вузӧс-ԁон-лӧԍӧԁігӧн оз ков вунӧԁны, мыј кущӧм-ԍурӧ-вузӧс-вылӧ (меԁ-колан-вузӧс) ԁонсӧ лӧԍӧԁӧма правіԏеԉствоӧн, сыыс-вылӧ сещӧм-вузӧсјассӧ оз поԅ вузавны; мукӧԁ-вузӧс-ԁоныс меԁ лоӧ асторјӧга-вузӧс-ԁоныԍ ічӧтҗык. 2-соԁтӧс. Вузӧс-ԁонјас (прейс-курант) колӧ ӧшӧԁны лавкаӧ тыԁаланінӧ, ԋӧбаԍыԍјас-ԍінвоԇӧ. б) боԍтны, ԍетны ԁа віԇны ԍӧм, ԍӧм-ԁокументјас, ембур-ԁа; в) боԍтны віԇны ԍӧм пајшщікјаслыԍ (вклады) ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧртас)-вылын вынԍӧԁӧм-інԁӧԁјас-ԍерԏі; г) вӧԃітчыны векԍеԉјасӧн: боԍтавны ԁа мынтыԍны на-ԍерԏі; став-векԍеԉсӧ пыр лыԁ-вылын віԇны; ԁ) вӧчны обшество-ԋімԍаԋ лӧԍӧԁчӧм-артмӧԁчӧмјас (сделки и договора), ԍетны ԁа боԍтны кӧсјыԍӧмјас (обязательства); сӧмын ставсӧ тајӧс поԅӧ вӧчны ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧртас)-вылын-шуӧлмјс-ԍерԏі, сені урчітӧм лӧԍӧԁчӧсјас (условие) ԁа срокјас-кежлӧ; ԃ) ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧр- тас)-вылын-шуӧмјас-ԍерԏі ԋӧбны, меԁавны ԁа боԍтны обществолы-колан-стрӧјбајас ԁа ембур, ԉібӧ корԍны места стрӧјба-улӧ; е) ԁорјыны обществоса-колӧгјас (интересы) правіԏеԉствоса, ас-обществоса ԁа суԁ-учрежԃеԋԋејас-воԇын; ж) боԍтавны ԁа чӧвтавны служашщејјасӧс; җ) ԍетны ескӧԁанпасјас вӧчны общество-ԋімԍаԋ кущӧмкӧ торја ԉібӧ уна-пӧлӧс-уҗ; з) лӧԍӧԁны быԁ-выԉ-во-вылӧ выԉ прікоԁ-рӧскоԁ-ԍмета, уҗ-план-ԁа; гіжны коԉӧм-воԍа-уҗ-јылыԍ отчот ԁа мыј воіс обществолы — барыш аԉі убытка (баланс); ставсӧ тајјасӧс, ревіԅіоннеј-коміԍԍіјалы-петкӧԁлӧм-бӧрын ԁа наԍаԋ соԁтӧԁ-гіжӧԁӧн, ԍетны вынԍӧԁны ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧртас)-вылын; Соԁтӧс: Во-гӧгӧрԍа-уҗ-јылыԍ-лыԃԃыԍӧмсӧ (отчет), ԋігајассӧ, ԁокументјассӧ-ԁа урчітӧм-каԁын правԉеԋԋе-уҗалан-інас кык-вежон-чӧж ӧтувја-чукӧртасӧԇ (уполномоченнејјас-чукӧртасӧԇ, кӧні понԁасны најӧс віԁлавны ԁа вынԍӧԁны) поԅӧ віԁлавны ԁа тӧԁмаԍны наӧн быԁ-обществоса-шԉенлы; ԇ) нуӧԁны щӧтӧвоԁствосӧ ԁа гіжаԍӧм-уҗсӧ (делопроизводство)-Тсентросԍјузӧн-ԍетӧм-формајас-ԍерԏі; і) боԍтавны выԉ-шԉенјасӧс ԁа ԉучкі пасјавны најӧс сывылӧ-лӧԍӧԁӧм-ԋігаӧ; кірітавны мыжмӧм шԉенјасӧс, коԁјаслы оз поԅ бӧрјыԍны ԋі бӧрјыны Сӧветјасӧ; ј) воԍтавны торја-јукӧнјас (отделения), конторајас, склаԁјас, щајнејјас, ӧтувја-ԍојан-јуан-інјас, маԍԏерскејјас, вузаԍан ԁа вӧчаԍан-преԁ- пріјаԏіјејас ԁа с. в., — мыјјас щӧктас ӧтувја-чукӧртас (уполномочепнејјас-чукӧртас); воԍтӧмінӧ лӧԍӧԁны уҗӧн-веԍкӧԁлӧм (управԉеԋԋе) ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧртас)-вылын вынԍӧԁӧм-план-ԍерԏі; к) боԍтны каԁын колан-паԏентјас, ԍвіԃеԏеԉствојас-ԁа; л) віԇны ԉучкі вескіјас, муртасјассӧ-ԁа; ԉ) стракујтны вузӧссӧ, ембурсӧ-ԁа; м) лӧԍӧԁны інԁӧԁјас кущӧмкӧ-уҗ-нуӧԁны обществоын ԁа ԍетны вынԍӧԁны најӧс ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧртас)-вылын; н) чукӧртны ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧртас) ԋоԉыԍ во-вылӧ (поԅӧ і унҗыкыԍ); сыыԍ-ӧпріч чукӧртны најӧс ревіԅіоннеј-коміԍԍіја-кӧ ԉібӧ ԁасӧԁ-јукӧн обществоса-шԉенјас понԁасны корны; ԋ) пыртны олӧмӧ ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧртас)-вылын-лӧԍӧԁӧм-став-шуӧмсӧ; о) нуӧԁны став-уҗсӧ, коԁјас кыптасны ӧтувја- -чукӧртас (уполномочегінејјас-чукӧртас)-шуӧмјасыԍ; 8. Быԁ-правԉеԋԋеса-шԉен нуӧԁӧ сӧмын асԍыс уҗсӧ, мыј ԍурас сылы ас-костас-уҗӧн-јукԍігӧн. Соԁтӧс. Правԉеԋԋеса-шԉенјас быԁ-каԁын выԉпӧв вермасны уҗнас јукԍыны, боԍтны, коԁі мыј вермӧ вӧчны ԁа бурҗыка нуӧԁны. 9. ІІравԉеԋԋеса-шԉенјас вермӧны інԁыны ԉібӧ щӧктыны мыјкӧ вӧчны сӧмын сіјӧ-служашщејјаслы, коԁјас на-кі-улын. 10. Кущӧмкӧ-правԉеԋԋеса-шԉенлы-кӧ мӧԁ-шԉен-пыԃԃі коммас нуӧԁны коԁкӧԁкӧ кущӧмкӧ-ԍорԋі уҗ-јылыԍ, ԉібӧ вӧчны лӧԍӧԁчӧм-артмӧԁчӧм, сывылӧ војԁӧр колӧ боԍтны шԉенлы правԉеԋԋеԍаԋ гіжӧԁ, мыј сіјӧ оз аснаукнас уҗав, а правԉеԋԋе-щӧктӧм-ԍерԏі. 11. Быԁ-шԉен асԍыс уҗсӧ нуӧԁӧ тајӧ-інԁӧԁјас-ԍерԏі. 12. Правԉеԋԋеса-шԉенјас-кӧ кущӧмкӧ-інԁӧм-уҗ оз вӧчны ԁа лоӧ сыыԍ убытка обществолы, секі најӧс мыжԁасны Гражԁ. Коԁекс 115-ст.-ԍерԏі — ставныс ӧԏі-понԁа, быԁӧн став-понԁаыс.

Меԁ-воԇԇа-правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋе.

13. Воԇԇа-кујім-луннас правԉеԋԋе-бӧрјӧм-бӧрын выԉ-правԉеԋԋелы колӧ чукӧртчывны аслас-меԁ-воԇԇа-заԍеԁаԋԋе-вылӧ. Выԉ-котыртӧм-обществоын тајӧ заԍеԁаԋԋесӧ чукӧртӧ общество-котыртыԍ-коміԍԍіјаыс; важ-обіцествојасын — важ-правԉеԋԋеыс. Соԁтӧс. Выԉ-бӧрјӧм-правԉеԋԋеӧс-кӧ ԍіԅім-лунӧн оз корны заԍеԁаԋԋе-вылӧ, секі коԁкӧ-на-піыԍ ачыс заԍеԁаԋԋесӧ чукӧртӧ. 14. Меԁ-воԇԇа-заԍеԁаԋԋе-вылын правԉеԋԋе: а) бӧрјӧ ас-пыщԍыс преԁԍеԁаԏеԉӧс ԁа сіјӧс-вежыԍӧс; б) лӧԍӧԁчӧмӧн інԁӧны ԍекретарӧс, казначејӧс, лавкаӧ завеԁујушщејӧс-ԁа (ԉібӧ став-вузаԍан-ԋӧбаԍан-уҗ-нуӧԁыԍӧс). Ԋекоԁ-кӧ оз понԁы бурӧн лӧԍӧԁчыны тајӧ-урчітӧм-уҗјас-нуӧԁны, секі колӧ јукны најӧс шыԍетӧмӧн (голосованием): коԁлы кущӧм-уҗ-вылӧ унҗык-шы уԍӧ, сылы сіјӧ-уҗсӧ і лоӧ нуӧԁны. Секі-кӧ нӧшта коԁкӧ понԁас уҗыԍ пыкԍыны, лоӧ сіјӧс вежны каԋԃіԁатӧн. Пыкԍыԍыс правԉеԋԋеԍыс петӧ. Соԁтӧс. Преԁԍеԁаԏеԉлы, правԉеԋԋеса шԉенлы — лавка-завеԁујушщејлы ԁа ԍекретарлы — щӧтӧвоԁствосӧ-кӧ щӧщ нуӧԁӧ, казначејавны оз поԅ. Правԉеԋԋеын-кӧ сӧмын кујім-морт ԁа ӧԏі на-пыщкыԍ прікашщікалӧ, мӧԁ щӧтӧвоԁствосӧ нуӧԁӧ, секі казначејавны лоӧ преԁԍеԁаԏеԉыслы. в) лӧԍӧԁӧ заԍеԁаԋԋе вӧчавны срокјас; г) бӧрјӧ заԍеԁаԋԋе вӧчавны інтас (место). Соԁтӧс. Ӧчереԁнеј-заԍеԁаԋԋе-лунјас-јылыԍ правԉеԋԋелы колӧ ӧшӧԁны лавка-ԍтенас ԁа контораас јуӧртас, меԁ сы-јылыс-быԁ-обществоса-шԉен воԇвыв тӧԁас.

Правԉеԋԋеӧн важ-уҗјас прімітӧм.

15. Служба-вылӧ-пырігӧн выԉ-правԉеԋԋелы став-важ-уҗсӧ ас-кіас колӧ боԍтны. 16. Став-вузӧссӧ, ԍојан-јуан, сырјосӧ-ԁа прімітӧны сӧмын секі, лӧԍӧԁчӧм-артмӧԁчӧм (договор)-ԍерԏі-кӧ најӧ абу прікашщік-кі-улынӧԍ. 17. Щӧт-нуӧԁан-ԋігајас-боԍтӧм-јылыԍ важ-правԉеԋԋеыс ескӧԁӧ меԁбӧрја-гіжӧм-ԉістбокас гіжӧԁ-улас, а лоӧны-кӧ ԋігаӧ-ԍуртӧм-ԁокументјас, најӧс ставсӧ торјӧн гіжалӧны, лыԁӧ боԍтӧны ԁа важ і выԉ-правԉеԋԋеыс сіјӧс кырымалӧны. 18. Кассасӧ ԁа ԍӧмӧн-вӧԃітчан-ԁокументјас-боԍтӧм-јылыԍ ԉӧԍӧԁӧны гіжӧԁ, пасјӧны — унаӧ лоӧ ԍӧмӧн боԍтӧма, кущӧм-ԁокументјас ԁа ыҗыԁӧ-ԁон-вылӧ быԁ-ԁокумент. Гіжӧԁсӧ кырымалӧны важ і выԉ-правԉеԋԋеыс. 19. Правԉеԋԋе-прімітӧм-јылыԍ гіжӧны протокол, кырымалӧмӧн ескӧԁӧны (удостоверяют) сіјӧс важ і выԉ правԉеԋԋејасыс.

Правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋејас.

20. Правԉеԋԋелӧн воԇвыв-урчітӧм-каԁа (очередные)-заԍеԁаԋԋејас быԁ-тӧлыԍын кыкыԍ ԉібӧ унҗыкыԍ овлӧны. Заԍеԁаԋԋе-вылӧ-чукӧртавны ԋекущӧм-торја-јуӧртас оз ков ыставны (сытӧг сы-јылыԍ быԁӧнлы колӧ тӧԁны, јуӧртасыс ԍтенын ӧшалӧ), сӧмын каԁсӧ колӧ інԁыны, ӧшӧԁны правԉеԋԋеас ԍтенас. 1-соԁтӧс. Быԁ-заԍеԁаԋԋе-вылӧ быԁ-шԉенлы щук колӧ волыны. 2-соԁтӧс. Коԁкӧ-кӧ ԁорвыв 4-воԇвыв-урчітӧм-каԁа-заԍеԁаԋԋе-вылӧ оз волы ԁа волытӧм-јывԍыс ԋекущӧм-помка оз віԍтав, сіјӧс правԉеԋԋеыс правԉеԋԋеыԍ-петӧмӧн лыԃԃӧ, лӧԍӧԁӧ: а) сы-јылыԍ шуӧм (постановԉеԋԋе&, б) јуӧртӧ сы-јылыԍ ԁышӧԁчыс-шԉенсӧ, в) лӧԍӧԁӧ шуӧм вежны сіјӧс каԋԃіԁатӧн ԁа г) јуӧртӧ сы-јылыԍ ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧртас). 3-соԁтӧс. Обществоса-шԉенјасӧс правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋе-вылӧ леԇӧны ӧтувја-чукӧртас(уполномоченнејас-чукӧртас)-вылын-шуӧм-ԍерԏі сӧмын тӧлк-пуктана-шыԍетӧмӧн (с совещательным голосом). 21. Воԇвыв-урчітӧм-каԁа-заԍеԁаԋԋејас-кынԇі правԉеԋԋе вӧчлӧ јешщӧ ԁруг-чукӧртӧм (экстренные)-заԍеԁаԋԋејас, ԁруг-кӧ ковмас кущӧмкӧ-ыҗыԁ-тор-јылыԍ ԍорԋітны. Сіјӧс чукӧртӧ правԉеԋԋеса-преԁԍеԁаԏеԉыс ԉібӧ сіјӧс-вежыԍыс асԍаԋыс, ԉібӧ правԉеԋԋеса-шԉен-пыщкыԍ-кӧ коԁкӧ понԁас корны. 22. Быԁ-заԍеԁаԋԋе-јылыԍ правԉеԋԋелы колӧ јуӧртны каԋԃіԁатјассӧ. Најӧ уҗалӧны заԍеԁаԋԋејас-вылын тӧлк-пуктана-шыԍетӧмӧн. 28. Правԉеԋԋелы заԍеԁаԋԋесӧ поԅӧ вӧчны чукӧртчасны-кӧ кујім ԉібӧ сыыԍ-унҗык шԉен (кујімыԍ ещаӧн оз поԅ вӧчны) ԁа сіјӧ-кујім-пыщкас-кӧ ем преԁԍеԁаԏеԉыс ԉібӧ сіјӧс-вежыԍыс. 24. Заԍеԁаԋԋејас-вылын ставсӧ вӧчӧны шыԍетӧмӧн, кыԇі унҗыкыс шуас. Шыјасыс-кӧ шӧрі-пӧв лоӧны, секі сіјӧ-ԍорԋісӧ еновтӧны мӧԁ-заԍеԁаԋԋеӧԇ — сен орӧԁӧны. Оз-кӧ вермыны лӧԍӧԁчыны і мӧԁ-заԍеԁаԋԋе-вылын, секі ԍетӧны сіјӧс ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧртас)-вылӧ. 25. Став-шуӧмсӧ-правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋе-вылын гіжӧны протокол-пасјалан-ԋігаӧ, кырымалӧны сіјӧс заԍеԁаԋԋе-вылын-пукалыԍ став-шԉеныс. Соԁтӧс. Коԁкӧ-кӧ правԉеԋԋеса-шԉенјас-піыԍ бокын лоӧ, ԋекыԇі оз вермы лӧԍӧԁчыны унҗыкӧн-вӧчӧм-шуӧмӧн, секі сіјӧ вермас корны гіжны протӧколас сіјӧ кыԇі мӧвпалӧ тајӧ-уҗ-јылыԍ. Правԉеԋԋесӧ-кӧ понԁасны мыжԁыны тајӧ-шуӧмыԍ, шуӧмыԍ-пыкԍыԍ-шԉеныс бокын лоӧ, оз ло мыжа. 26. Правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋејас-вылын преԁԍеԁаԏеԉалӧ правԉеԋԋеса-преԁԍеԁаԏеԉыс ԉібӧ сіјӧс-вежыԍыс. 27. Правԉеԋԋе заԍеԁаԋԋејас-вылас віԁлалӧ со-кущӧм-торјас: а) во-кежлӧ ԁа кујім-тӧлыԍ-кежлӧ-лӧԍӧԁӧм обществоса-уҗ-план; б) служашщејјасӧс ԁа рабочејјасӧс боԍтӧм ԁа вӧтлӧм. налы жалӧваԋԋе-лӧԍӧԁӧ ԁа коԁлы кымын-час уҗавны-ԁа (уҗ-закон-ԍерԏі). Соԁтӧс. Уна-служашщеја-рабочеја-обществоын, кыԇі служашщејјасӧс ԁа рабочејјасӧс меԁавны ԁа уҗ-вылыԍ ыстыны, гіжӧма ӧтласа (коԉԉекԏівнеј )-лӧԍӧԁчӧм-артмӧԁчӧмӧ. Сіјӧ лӧԍӧԁчӧмыс лоӧ обществоа ас-профеԍԍіонаԉнеј-сојуз-правԉеԋԋеа-костын. в) выԉ-шԉенјасӧс-котыртӧм, важјассӧ вӧтлӧм-ԁа, коԁјаслы оз поԅ бӧрјыԍны ԋі бӧрјыны Сӧветјасӧ; г) формајас ԁа лӧԍӧԁчӧсјас (условия) унҗык-ԍӧм чукӧртны (пајјас соԁтыны, уҗԁыԍны, мыјыԍкӧ воԇвыв корны ԁа с. в.); ԁ) уҗјӧзјас-мынтыны кӧсјыԍӧм-ԍерԏі ԁа кыԇі шуӧма ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧртас)-вылын-вынԍӧԁӧм-планын; ԃ) выԉ-вузӧсјас ԋӧбны (меԁԍа ас-каԁын-мунан-вузӧсјас, ԍезоннејјас, кыԇ шуасны); е) вузаԍан-вузӧс-ԁонјас ԁа налыԍ вежԍӧм; ж) лӧԍӧԁчӧс (условия) вузавны вежӧм ԁа заптӧм сырјо ԁа быԁԍама прӧԁуктасӧ; з) касса-віԁлалӧм мыј ԍетӧма (быԁ-тӧлыԍын ӧтчыԁ меԁ віԁлаласны); ԇ) правԉеԋԋеса-ԍекретарлыԍ-віԍталӧм щӧтӧвоԁство-уҗ-јылыԍ; с)& обществоса-тӧлыԍԍа-лыԃԃыԍӧм; ј) ԍӧм ԁа вузӧс-бергӧԁчӧм (прікоԁ-рӧскоԁ ԍӧмӧн, уна-ӧ-ԁон вузӧс мунӧма, уна-ӧ-ԁон боԍтӧма віԇны, уна-ӧ бӧр кассаыԍ ԍетӧма); к) уна-ӧ вузӧс, сырјо ԁа прӧԁукта ԋігајас-ԍерԏі коԉӧма; л) унаӧ (сумма) соԁтӧма вузӧс-вылӧ, сылӧн шӧркоԃ-прӧчентыс-ԁа; унаӧ (сумма) воӧма тӧлыԍӧн став ԁокоԁыc сырјоыԍ ԁа прӧԁуктајасыԍ, сылӧн шӧркоԃ-прӧчентыс-ԁа; ԉ) унаӧ-рӧскоԁ лоӧма тӧлыԍӧн ԋігајас-ԍерԏі ԁа ӧтлааԍԏітчӧ-ӧ сіјӧ ԍметакӧԁ; кымын-прӧчент рӧскоԁ лоӧма став-вузаԍӧм-ԁон-ԁінас; м) кущӧма уҗалӧны торја-јукӧԁјасын, маԍԏерскејјасын, преԁпріјаԏіјејасын ԁа обществоса-учрежԃеԋԋејасын; ы) кытчӧкӧ-ветлӧм служба-раԃі (командировки); ԋ) нораԍӧмјас ԁа шыӧԁчӧмјас служашщејјаслыԍ ԁа обществоса став-шԉенлыԍ; о) став-уҗсӧ (віԇӧԁ тајӧ-інԁӧԁыԍ 1-пунктсӧ), коԁјас вӧчӧӧны правԉеԋԋе-шуӧм-ԍерԏі. 28. Ԁруг-чукӧртӧм-заԍеԁаԋԋејас-вылын тӧлкујтӧны сещӧм-уҗјас-јылыԍ, коԁыԍ ԋужӧԁчыны оз поԅ, регыԁ колӧ вӧчны; овлӧ, тӧлкујтлӧны і быԁ-лунԍа-уҗ-јылыԍ. 29. Заԍеԁаԋԋејас-вылын быԁ-шԉен вӧчӧ ԁоклаԁ аслас-уҗ-јылыԍ, ԉібӧ ԍетӧма-кӧ сылы кущӧм-кӧ-јукӧԁ (отдел) — ԇоԋ-јукӧԁ-уҗ-јылыԍ; корӧ тӧлкујтны ԁа кыв шуны кущӧмкӧ-тор-јылыԍ (ем-кӧ сылӧн), коԁӧс ӧтнасӧн, правԉеԋԋетӧг, вӧчныс оз вермы: праваыс абу; ԉібӧ прӧста арԏеԉӧн мыјјылыԍкӧ ԍорԋітӧны, меԁ кокԋіԁҗыка ԁа бурҗыка сіјӧс лоӧ вӧчӧма.

Кырымпасјас.

30. Векԍеԉјас, ескӧԁанпасјас, лӧԍӧԁчӧм-артмӧԁчӧмјас, квітаԋтсіјајас, лӧԍӧԁчӧсјас, стракујтчан-бланкјас, уҗԁӧм-ԍӧм-корӧмјас ԁа с. в. кырыма- лӧны преԁԍеԁаԏеԉыс ԉібӧ сіјӧс-вежыԍыс ԁа кӧԏ ӧԏі шԉен. 81. Ԉыԃԃыԍӧмјас (отчеты), балансјас, ԍметајас ԁа ԁоклаԁјас кырымалӧны став-правԉеԋԋеса-шԉеныс. 32. Вузӧс-суԇӧԁан-гіжӧԁјас кырымалӧны преԁсеԁаԏеԉыс ԁа шԉеныс — лавкаӧн завеԁујтыԍыс. 33. Прімітӧм ԁа ԁонјалӧм-вузӧс-щӧт кырымалӧ правԉеԋԋеса-шԉен — лавка-завеԁујушщејыс. 34. Уҗјӧзјас-мынтыны-щӧктан-гумага (учрежԃеԋԋејаслы, вузӧс-вајалыԍјаслы ԁа м.) ԁа касса-орԃерјас ԍӧм-жӧ мынтыны кущӧмкӧ-рӧскоԁыԍ кырымалӧ преԁԍеԁаԏеԉ. 35. Јуӧртас (повестки) прӧстӧј ԉібӧ ԍӧма-піԍмӧ-пӧлучітны кырымалӧ преԁԍеԁаԏеԉыс ԉібӧ ԍекретарыс. 36. Быԁ-гумага, коԁӧс ыстӧны правԉеԋԋе-ԋімԍаԋ, кырымалӧ преԁԍеԁаԏеԉыс. Соԁтӧс. Прӧстӧј піԍмӧјас, ԋекущӧм-кӧсјыԍӧм-кӧ сені абу, вермас кырымавны ԍекретарыс ԉібӧ коԁкӧ шԉенјас-пыщԍыс. 37. Воӧм-гумагајас-вылӧ преԁԍеԁаԏеԉыслы ԉібӧ ԍекретарыслы колӧ пасјыны, мыј вӧчны сы-кӧԁ, ԉібӧ кущӧм-вочакыв лоӧ, поԅӧ-кӧ сіјӧс пырыԍтӧм-пырсӧ вӧчны.

ІІ. Преԁԍеԁаԏеԉлы інԁӧԁјас.

Мыј колӧ вӧчны преԁԍеԁаԏеԉлы.

38. Преԁԍеԁаԏеԉ — обществоԍаԋ преԁставіԏеԉ, уҗалӧ общество-ԋімӧн ԁа общество-ԋімԍаԋ быԁлаын, кытӧн оз ков сывылӧ торја-щӧктӧм (полномочия). 39. Преԁԍеԁаԏеԉлы колӧ кыјӧԁны: а) быԁ-уҗ-бӧрԍа обществоын, меԁ најӧ ԉучкі мунасны; б) меԁ-ставыс лоӧ вӧчӧма мыј шуасны ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧртас)-вылын ԁа правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋејас-вылын; в) меԁ каԁын лӧԍӧԁасны во-гӧгӧр-кежлӧ ԁа кујім-тӧлыԍ-кежлӧ уҗ-планјас ԁа вӧчасны еновтчытӧг став-уҗсӧ; г) меԁ лӧԍӧԁчӧм-артмӧԁчӧмјас обществокӧԁ веԍ оз лоны, меԁ вӧчасны, коԁі мыј кӧсјыԍіс; ԁ) меԁ каԁын мынтасны шԉенјас пајјассӧ (коԁлы кущӧм-срок ԍетӧма); ԃ) меԁ унҗык гӧԉ-јӧзӧс пајшщікјасӧ пыртасны ԁа меԁ каԁын мынтасны на-веԍт-пуктӧм-ԍӧм ФКБ-ыԍ; е) касса-отчот-бӧрԍа, обществоса-ԍӧм-бӧрԍа-ԁа; ж) меԁ каԁын стракујтӧма вӧлі стӧч ԁон-ԍерԏіыс стрӧјбајас, ембур, вузӧс-ԁа; з) меԁ каԁын вӧлі боԍтӧма вузаԍны паԏентјас, ԍвіԃеԏеԉствојас-ԁа; меԁ каԁын мынтісны быԁ-пӧлӧс-вот (налоги); ԇ) меԁ правԉеԋԋеса быԁ-шԉен ԁа обществоса быԁ-ответственнеј рабоԏԋік став-щӧктӧмјас каԁын ԁа ԉучкі вӧчісны; і) меԁ каԁын вӧчісны щӧктӧмјас потребобществојас-сојузлыԍ, кытчӧ пырӧма щӧщ налӧн обществоыс; ј) меԁ стӧча вӧлі вӧчӧма срока-кӧсјыԍӧмјас; к) обществоса-проізвоԁственнеј-преԁпріјаԏіјејас-бӧрԍа. 40. Преԁԍеԁаԏеԉлы колӧ: а) ԍуртчыны правіԏеԉствоса ԁа обществоса-учрежԃеԋԋејаскӧԁ, служашщејјаскӧԁ-ԁа; б) тӧжԁыԍны ӧтув-чукӧртаԍјас-понԁа (паԏера корԍны, шԉенјасӧс јуӧртны, каԁын ԁоклаԁјас лӧԍӧԁны ԁа с. в.); в) тӧжԁыԍны протоколјас-понԁа, меԁ најӧс ԉучкі вӧлі гіжӧма ԁа заԍеԁаԋԋе-бӧрас пырыԍтӧм-пыр кырымалӧма; г) тӧжԁыԍны ԍуртчыны потребіԏеԉскеј-обществојас-ӧтувтчӧмкӧԁ ԁа быԁ-пӧлӧс-шӧр-коопераԏівкӧԁ (с центрами); ԁ) веԍкӧԁлыны лавка-коміԍԍіја-уҗӧн, ем-кӧ сіјӧ; ԃ) каԁын тӧԁмӧԁны став шԉенјасӧс правԉеԋԋеыԍ сојузыԍ-воӧм-јуаԍанӧн, мыјкӧ-вӧзјӧмӧн, јуӧртӧмӧн, тсіркуԉарјасӧн-ԁа: е) каԁын вочакыв ԍетны потребобществојас-сојузлы быԁ-јуаԍӧм-вылӧ. Мыј колӧ вӧчны преԁԍеԁаԏеԉлы правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋе-вылын. 41. Преԁԍеԁаԏеԉ правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋејас-вылын преԁԍеԁаԏеԉалӧ; 42. ІІреԁԍеԁаԏеԉ, сылы-кӧ колӧ, чукӧртӧ екстреннеј заԍеԁаԋԋе. 43. Преԁԍеԁаԏеԉ кыјӧԁӧ, меԁ заԍеԁаԋԋејас-вылын віԍталісны сӧмын збыԉ: а) щӧтӧвоԁство-јылыԍ; б) касса-јылыԍ, мыј аԁԇӧмаӧԍ сіјӧс-віԁлалігӧн; в) вузӧс-бергӧԁчӧм-јылыԍ, ӧтлааԍԏітӧмӧн уна-ӧ бергӧԁчӧма сіјӧ воԇԇа-тӧлыԍас, воԇԇа-воас; г) ԋігајас-ԍерԏі уна-ӧ-вузӧс ԁа прӧԁукта коԉӧма; ԁ) уна-ӧ-ԁон (сумма) ԁа кущӧм-прӧчент-вылӧ вузӧс ԁонԍӧԁӧма воԇԇа-тӧлыԍ-ԍерԏі, воԇԇа-во-ԍерԏі; ԃ) уна-ӧ-рӧскоԁ вӧчӧма, унҗык аԉі ещаҗык ԍмета-ԍерԏі, воԇԇа-тӧлыԍ-ԍерԏі, во-ԍерԏі; е) уна-ӧ-ԁон вӧчӧма вузӧс асланыс проізвоԁствојасын, сулалӧ-ӧ віԇны сіјӧ-проізвоԁствојассӧ; ж) унаӧ колӧ мынтыны регыԁӧн обществоса-кӧсјыԍӧмјас-куԅа, унаӧ боԍтны-ԁа; з) шԉен-лыԁ-јылыԍ: соԁӧны аԉі чінӧны најӧ; унаӧ пајӧвеј-взнос пырӧма-ԁа.

Мыј колӧ вӧчны преԁԍеԁаԏеԉлы ԃелопроізвоԁство- -уҗын.

44. Преԁԍеԁаԏеԉ кырымалӧ став-гумагасӧ ԁа протоколјасыԍ-боԍтӧм-гіжӧԁјас ыстыны најӧс госуԁарствоса ԁа обществоса-учрежԃеԋԋејасӧ ԁа служашщејјаслы. 45. Преԁԍеԁаԏеԉ (ԉібӧ ԍекретарыс) боԍтӧ обществоӧ-воӧм-став-гумагасӧ. 46. Преԁԍеԁаԏеԉ вӧчӧ пасјас колан-гумагајас-вылӧ ԁа кассаыԍ-ԍетӧмјас-вылӧ. 47. Преԁԍеԁаԏеԉ кыјӧԁӧ: а) меԁ ԉучкі пасјаласны шԉенјасӧс; б) меԁ каԁын воасны правԉеԋԋе-контораӧ ԁокументјас (щӧтјас, наклаԁнејјас, отчотјас ԁа с. в.); в) меԁ каԁын гіжасны вочакыв быԁ-јуаԍӧм-вылӧ, быԁ-піԍмӧ-вылӧ ԁа с. в.; г) меԁ бура віԇасны (в порядке) лӧԍӧԁчӧм-артмӧԁчӧмјас, щӧтјас, наклаԁнејјас, піԍмӧјаԍ ԁа быԁ-пӧлӧс-ԁокументсӧ. Торја-уҗјас преԁԍеԁаԏеԉлӧн.

48. Преԁԍеԁаԏеԉлы ԍекретарыскӧԁ колӧ тӧжԁыԍны паԍкӧԁны шԉенјас-пӧвсас кооператсіја-јылыԍ тӧԁӧм. Сывӧсна колӧ зіԉны: а) суԇӧԁны ԁа разӧԁны шԉенјас-пӧвсас ԁа јӧз-костын кооператсіја-јылыԍ-гіжӧԁа-журналјас, ԋігајас, ԉістовкајас ԁа с. в.; б) вӧчны ԉектсіјајас ԁа ԍорԋіјас кооператсіја-јылыԍ; віԍтавлыны шԉенјаслы, мыј налы колӧ, мыј-понԁа најӧ тӧжԁыԍӧны; в) кыԇкӧ мукӧԁ-ногӧн шԉенјас-пӧвсын куԉтурасӧ кыпӧԁны; г) вӧчны кооператсіја-јылыԍ ԁоклаԁјас јӧз-воԇын, ышӧԁны најӧс коопераԏів-уҗӧ; корны вӧчны сещӧм-жӧ-ԁоклаԁјас кыввора-ԍуԍҗык-служашщејјасӧс мукӧԁ-учрежԃеԋԋеыԍ ԁа с. в.

ІІІ. Інԁӧԁјас казначејлы

Мыј колӧ вӧчны казначејлы.

49. Казначеј-кіын став-ԍӧмыс обществолӧн. 50. Казначејлӧн уҗјасыс: а) лӧԍӧԁӧ ԍӧмӧн-вӧԃітчыны план; б) боԍталӧ взносјас ԁа мукӧԁ-мынтыԍӧмјас веԍкыԁа мыытыԍыԍ-кіԍыс ԉібӧ каԍԍір-пыр; в) кырымалӧ ԁа ԍетӧ ԁокументјас (квітантсіјајас) ԍӧм-боԍтӧмыԍ (взносјасыԍ, уҗјӧзјасыԍ, перевоԁјас ԁа с. в.); г) ԉучкі-щӧт-куԅа (кырымалӧма коԁӧн колӧ) мынтыԍӧ вузӧсыԍ, обществолы уҗалӧмыԍ-ԁа; ԁ) ԍетӧ шԉенјаслы лӧԍӧԁӧм-інԁӧԁјас-ԍерԏі веԍкыԁа кіас ԉібӧ каԍԍір-пыр пајјас, віԇны-пуктылӧм-ԍӧм (вклады) ԁа м.; ԃ) ԍетӧ жалӧваԋԋе правԉеԋԋеса-шленјаслы ԁа служашщејјаслы, коԁлы мыјԁа шуӧма ԁа кущӧм каԁын; е) казначеј-кіын-кӧ ԍӧмыс унҗык .... шајтыԍ лоӧ, сіјӧ ԉішнјесӧ пуктӧ віԇны кущӧмкӧ-учрежԃеԋԋеӧ, кытчӧ інԁӧма постановԉеԋԋеын; ж) ԍуртчӧ Вԍекобанккӧԁ ԁа мукӧԁ-коопераԏівнеј-учрежԃеԋԋејаскӧԁ, кыԍ поԅӧ јӧрмӧмінӧ уҗԁыԍны; з) тӧжԁыԍӧ, меԁ об-воӧ унҗык-ԍӧм пырас; ԇ) кыјӧԁӧ, меԁ боԍтасны віԇны шԉенјаслыԍ щӧщ і ічӧԏіка-ԍӧм (мукӧԁыслӧн унаыс ԋекор оз овлы-ԁа, кыԍ сіјӧ унасӧ вајас), ԉібӧ воԇвыв-мынтыԍӧм вузӧсјасыԍ; і) віԇӧ біыԍ-повтӧм-јашщікын став-ԍӧмсӧ, лӧԍӧԁчӧм-артмӧԁчӧмјас, стракӧвеј пӧԉісјас (договоры) ԁа мукӧԁ-колан-ԁокументјас, коԁјасӧс ԍетас сылы ԍекретар; ј) боԍтӧ урчітӧм-каԁын лавка-завеԁујушщејлыԍ ԉібӧ каԍԍірлыԍ вузаԍӧмыԍ-воӧм-ԍӧм; к) кыјӧԁӧ, меԁ касса-ԁокументјас-вылӧ гербӧвеј-ӧктӧԁ ԉучкі пукталасны. 51. Казначеј мынтӧ правԉеԋԋеса-шԉенӧн ԉібӧ лавка-завеԁујушщејӧн-кырымалӧм-ԁокументјас-куԅа сӧмын вузӧс-вајыԍјаслы (поставшщикам), мукӧԁ-ԁокументјассӧ меԁ щук вӧлі преԁԍеԁаԏеԉӧн кырымалӧма. 52. Казначеј лӧԍӧԁӧ торја-ԋіга срока-уҗјӧзјас пасјавны, ԁа кор кущӧмкӧ-срок понԁас матыԍтчыны, сы-јылыԍ воԇвыв јуӧртӧ правԉеԋԋеӧ. 58. Казначејлы колӧ тӧжԁыԍны чукӧртны ԍӧм срока-уҗјӧз мынтыны. Ԍӧкыԁа-кӧ понԁас сіјӧ чукӧрмыыы, сы-јылыԍ колӧ віԍтавны правԉеԋԋеӧ, меԁ најӧ кыԇкӧ корԍасны. 54. Казначеј быԁ-правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋе-вылын віԍталӧ озыр-ӧ-ԋін общество: уна-ӧ ем ԍӧмӧн, векԍеԉјасӧн, банкјасын, м.-учрежԃеԋԋејасын-ԁа. 55. Казначеј нуӧԁӧ касса-ԋіга ԉібӧ быԁ-лунԍа-касса-веԁомоԍԏ.

Міј& колӧ вӧчны казначејлы воԇвыв (авансом) ԍӧм-ԍеталӧм-кӧ ем.

56. Казначеј воԇвыв ԍетӧ ԍӧм правԉеԋԋеса-шԉенлы ԉібӧ лавка-зевеԁујушщејлы ԋӧбны вузӧсјас; ԍетӧ і мукӧԁ-шԉенјаслы ԋӧбаԍны ԉібӧ кущӧмкӧ-рӧскоԁ вештыны, ем-кӧ сы-вылӧ правԉеԋԋелӧн-шуӧм. Соԁтӧс. Воԇвыв ԍӧм ԍетчӧ касса рӧскоԁа-орԃер-куԅа, кырымалӧма-кӧ сіјӧс преԁԍеԁаԏеԉ. 57. Казначејлы срок-кежлӧ щук колӧ корны отчот воԇвыв-боԍтӧм-ԍӧм-віԇӧм-вылӧ. 58. Казначејлы щук колӧ віԍтавны меԁ-воԇԇа-правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋе-вылын коԁкӧ-кӧ срок-кежлӧ оз ԍет сылы отчот воԇвыв-боԍтӧм-ԍӧм-віԇӧм-јылыԍ.

Мыј колӧ вӧчны казначејлы касса-віԁлалӧмын.

59. Казначеј быԁ-вежонын кыкыԍ, ԉібӧ нӧшта щӧкыԁа, віԁлӧ — сымԁа-ӧ сылӧн ԍӧм, мыјԁа кӧлӧ ԋігајас ԉібӧ веԁомоԍԏ-ԍерԏі. Оз-кӧ ло ӧтмынԁа, регыԁҗык колӧ зіԉны веԍкӧԁны ӧшыбкасӧ, корԍны — коԁарас збыԉыс. Меԁ-воԇԇа-правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋе-вылын суԇԍытӧм-јылыԍ казначеј вӧчӧ ԁоклаԁ. 60. Кассаын-кӧ ԍӧмыс унҗык лоӧ ԋігајас-ԍерԏі, ԉішнејсӧ пырыс-пыр прікоԁӧ гіжӧны; ещаҗык-кӧ лоӧ, кӧԏ ӧԏі-ур оз суԇчы, пасјӧны казначеј-щӧтӧ ԁа щӧктӧны регыԁҗык мынтыны (сроксӧ інԁӧ правԉеԋԋе). 61. Казначејлы быԁ-вежонын ӧтчыԁ ԉібӧ щӧкыԁҗыка колӧ віԁлавны лавка-касԍа, прікоԁа-рӧскоԁа-ԁокументјас сені кущӧм емӧԍ-ԁа; лыԃԃыны — лӧԍалӧны-оз најӧ мӧԁа-мӧԁыскӧԁ. 62. Казначејлы пырыԍтӧм-пыр (лунын кӧԏ војын) колӧ петкӧԁлыны асԍыс кассасӧ, понԁасны-кӧ корны віԁлавны сіјӧс кык правԉеԋԋеса-шԉен ԉібӧ ревіԅіоннеј-коміԍԍіјаса-шԉенјас, ем-кӧ налӧн кассасӧ-віԁлавны гіжӧԁ.

IV. Інԁӧԁјас ԍекретарлы.

Мыј колӧ вӧчны ԍекретарлы.

63. Ԍекретарлы колӧ: а) кыјӧԁны, меԁ ԉучкі ԁа каԁын вӧчісны быԁ-уҗ щӧтӧвоԁствоын, ԃелопроізвоԁствоын-ԁа; б) лӧԍӧԁавны вочакывјас јуаԍӧмјас-вылӧ, піԍмӧјас-вылӧ ԁа с. в.; в) гіжавны ԋігаӧ правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋе-вылын-лӧԍӧԁӧм-протоколјас, ыстыны каԁын быԁ-протоколыԍ копіјасӧ сојузӧ; г) лӧԍӧԁны во-гӧгӧрԍа отчот ԉібӧ кыјӧԁны меԁ сіјӧс каԁ-кежлӧ ԁа бура щӧтӧвоԁ лӧԍӧԁас; ԁ) ыстыны каԁын обществоса-отчотјас потребіԏеԉскеј-обществојас-сојузӧ ԁа мукӧԁ-учрежԃеԋԋејасӧ, кытчӧ щӧктас правԉеԋԋеыс; ԃ) нуӧԁны ԋімпас (список) обществоса-шԉенјаслы; е) лӧԍӧԁны преԁԍеԁаԏеԉкӧԁ план быԁ-пӧлӧс-уҗ нуӧԁны обществоын ԁа гіжны ԁоклаԁ обществоса-уҗјас-јылыԍ ӧтувја-чукӧртас (уполномоченнејјас-чукӧртас)-вылӧ; ж) віԇны обществоса-печат; з) віԇны обществоӧ-воӧм-став-гіжӧԁчӧмсӧ — гумагасӧ; ԇ) віԇны копіроваԉнеј-ԋіга, а абу-кӧ сещӧмыс, лӧԍӧԁны іскоԃашщеј ԁа вкоԃашщеј журнал ԁа пасјавны сетчӧ воӧм ԁа ыстӧм-гумагајас-јылыԍ; і) кырымавны гумагајас, піԍмӧјас ԁа обществоса- ԁокументјас, абу-кӧ сені ԋекущӧм-кӧсјыԍӧм; ј) лыԃԃыны общество-ԋім-вылӧ-воӧм быԁ-піԍмӧ ԁа гумага, сеԍԍа разӧԁны најӧс коԁлы коԁӧс колӧ.

Торја-уҗјас ԍекретарлӧн.

64. Ԍекретарлы преԁԍеԁаԏеԉыскӧԁ щӧщ колӧ кутны ԍуртчӧм потребіԏеԉскеј-обществојас-сојузкӧԁ, кӧні шԉенын асланыс обществоыс, ԁа мукӧԁ маті-гӧгӧрса-коопераԏівнеј-учрежԃеԋԋејаскӧԁ; тӧжԁыԍны паԍкӧԁны аԍланыс-шԉенјаԍ-пӧвсын тӧԁӧм кооператсіја-јылыԍ. 65. Ԍекретар тыртӧ мыјӧн-колӧ стаԏіԍԏіка ԁа јуаԍан-ԉістјас (анкеты) ԁа ыстӧ најӧс каԁын кытчӧ колӧ. Нуӧԁӧ стаԏіԍԏіка ас-общество-јылыԍ ыҗыԁҗык-оргаԋізатсіјаԍаԋ-ыстӧм-формајас-ԍерԏі.

Мыј колӧ вӧчны ԍекретар-щӧтӧвоԁлы.

66. Обществоын-кӧ торја-щӧтӧвоԁ абу, ԍекретарлы нӧшта колӧ: а) боԍтны правԉеԋԋеса-шԉенлыԍ (лавка-завеԁујушщејлыԍ) быԁ-лун (ԉібӧ быԁ-вежонын ӧтчыԁ) лавка-вузӧс-јылыԍ веԁомоԍԏ &ԁокмуентјаснас; б) нуӧԁны главнеј ԋігасӧ (кассы-мемориала) ԁа быԁ-тӧлыԍын лӧԍӧԁны поверочнеј баланс віԍтавны правԉеԋԋелы; в) нуӧԁны ԋігајас пасјавны пајјас, уҗԁӧмјас, ԍӧм-віԇны-боԍтӧмјас-ԁа (быԁ-шленлы торја-ԉіст-бок коԉԍӧ); г) нуӧԁны ԋіга вузӧсјасыԍ-мынтыԍӧм пасјавны (кӧԏ ӧтка-мортлы, кӧԏ арԏеԉлы, кӧԏ учрежԃеԋԋеӧ); ԁ) нуӧԁны ԋіга быԁ-пӧлӧс-рӧскоԁ пасјавны; ԃ) лӧԍӧԁны тӧлыԍԍа ԁа квартаԉнеј отчотјас; е) лӧԍӧԁны во-гӧгӧрԍа-отчот; ж) віԇны став-ԁокументсӧ главнеј-ԋігаӧ-пасјӧм-ԍерԏі-ԁорвыв-течӧмӧн.

V. Інԁӧԁјас лавкаӧн-завеԁывајтыԍ правԉеԋԋеса-шԉенлы.

67. Завеԁывајтны лавкаӧн пуктӧны правԉеԋԋеса-шԉенӧс (ԉібӧ преԁԍеԁаԏеԉсӧ) ӧтнассӧ, ԉібӧ кык-шԉенӧс ӧтлаын. 68. Завеԁывајтны лавкаӧн пуктӧны-кӧ кык-шԉенӧс, секі најӧ ас-костас јукӧны уҗсӧ ԍетӧм-інԁӧԁјас-ԍерԏі (віԇӧԁ соԁтӧԁ 75-ԁ-пар.) ԁа кыԇі правԉеԋԋеыс вынԍӧԁас. Мыј колӧ вӧчны лавкаӧн-завеԁывајтыԍлы. 69. Лавкаӧн-завеԁывајтыԍ-правԉеԋԋеса-шԉенлӧн со-кущӧм-уҗјас ԁа права: а) віԍтавны правԉеԋԋелы кущӧм-служашщејӧс боԍтны ԉібӧ вӧтлыны лавкаыԍ (меԁ-ыҗыԁ-прікашщік, щӧтӧвоԁ ԁа каԍԍір-кынԇі) ԁа лӧԍӧԁавны лӧԍӧԁчӧм-артмӧԁчӧм-ԍерјас (проекты) служашщејјаскӧԁ; б) ыстыны служба-вылыԍ преԁԍеԁаԏеԉыскӧԁ ԍорԋітӧмӧн (правԉеԋԋеӧн-помӧԇ-орӧԁтӧԇ) гырыԍ-мыжјасыԍ лавкаса-служашщејјассӧ; в) кыјӧԁны лавкаса-служашщејјас-бӧрԍа, меԁ најӧ ставсӧ вӧчасны ԉучкі, правԉеԋԋе-шуӧмјас-ԍерԏі ԁа кыԇі кӧсјыԍӧмаӧԍ лӧԍӧԁчӧм-артмӧԁчӧмын; інԁавны налы бурҗыка уҗавны; Соԁтӧс. Отсаԍыԍ-служашщејјаслы інԁӧԁјассӧ ԍетӧ ыҗыԁ-прікашщік-пырыс. г) кыјӧԁны, меԁ лавкасӧ каԁын воԍтасны ԁа ігналасны, лавкаыс ԁа лавка-гӧгӧрыс меԁ сӧстӧм вӧлі — пеԉк; вузӧссӧ меԁ җаҗјасас ԉучкі разӧԁӧма, бура течӧма; вузӧссӧ ԁа ԍојан-јуан меԁ бура віԇасны ԁа быԁ-лун, лавкаԍыс-петтӧԇ, ԉучкі најӧс лӧԍӧԁасны, ставсӧ ас-местаас пукталасны; ԁ) кыјӧԁны, меԁ лавка-гӧгӧр-уҗ ԁа вузаԍӧмыс закон-ԍерԏі муніс, ԁа меԁ лавкаын-уҗалыԍјас правԉеԋԋелыԍ став-законнеј-щӧктӧмсӧ вӧчісны; ԃ) віԁлавны став нораԍӧмсӧ вузӧсјас-вылӧ, лавка ԁа лавка-служашщејјас-вылӧ, коԁјас лоасны раԁӧвеј-шԉенјасԍаԋ, ԋӧбаԍыԍԍаԋ, служашщејјасԍаԋ, правԉеԋԋеса-шԉенјасԍаԋ ԁа ревіԅіоннеј коміԍԍіјаԍаԋ; сеԍԍа асԍаԋыс, мыј колӧ, сетчӧ соԁтыны ԃа ԍетны нораԍӧмјассӧ правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋе-вылӧ; е) кыјӧԁны, меԁ лавка-служашіцејјас-костын уҗыс ԉучкі вӧлі јукӧма, быԁӧнлы ӧтмозҗык; ж) тӧжԁыԍны базар-лунјас ԁа праԅԋікјас-кежлӧ ԉішнеј служашщејјасӧс боԍтны, сӧмын сы-јылыԍ воԇвыв колӧ ԍорԋітны правԉеԋԋекӧԁ: правԉеԋԋе-кӧ щӧктас ԉішнеј-мортсӧ боԍтны, вӧԉіԍԏі сіјӧс поԅӧ вӧчны; з) тӧжԁыԍны, меԁ лавка-стрӧјбајас ԁа обществоса-ембур бурӧԍ вӧліны, ез віјавны, ез сіԍмыны; посԋіԃік-кіԍԍӧм-жугалӧмјас .... шајтӧԇ ԇоԋтыны, вӧчӧԁны аснаукӧн, а гырыԍ-ԇоԋталӧмјас, выԉыԍ-лӧԍӧԁӧмјас ԁа паԍкӧԁчӧм-вылӧ вӧчны ԍмета ԁа ԍеԏны сіјӧс вынԍӧԁны правԉеԋԋеын.

Мыј колӧ вӧчны вузӧс-ԋӧбӧмын.

70. Вузӧс-ԋӧбӧмын сылы колӧ: а) лӧԍӧԁны вузаԍан-ԋӧбаԍан-план; б) лӧԍӧԁны ыҗыԁ-прікашщіккӧԁ ӧтлаын гіжӧԁ колан-вузӧсјас-вылӧ ԁа ԍетны сіјӧс правлеԋԋеӧ вынԍӧԁны; в) ԋӧбны сіјӧ-гіжӧԁ-ԍерԏі правԉеԋԋеӧн-вынԍӧԁӧм ԋӧбаԍан-іныԍ вузӧсјас .... шајтӧԇ, а коԁ-ԍурӧлыԍ (случайных поставщиков) .... шајтӧԇ, сӧмын правԉеԋԋеӧн-інԁӧм-вузӧсјас; 1-соԁтӧс. Коԁ-ԍурӧлыԍ-ԋӧбаԍігӧн (ԁоԃԃа-ԃаԃӧлыԍ, туіса-ԏӧткалыԍ) колӧ гіжны щӧт ԁа ԍетны сіјӧс вынԍӧԁны. 2-ԁ-соԁтӧс. Ԍӧм-вылӧ ԋӧбаԍны колӧ казначејкӧԁ-ԍорԋітӧмӧн. г) кыјӧԁны, меԁ щӧтјас-вылӧ законӧн-лӧԍӧԁӧм-гербӧвеј-маркајас ԉаскаласны ԁа тырмымӧн, мыјԁа колӧ щӧт-ԁон-ԍерԏіыс; ԁ) тујавны, кыԍ еԍкӧ бурҗык ԁа ԁонтӧмҗык вузӧс обществоӧ суԇӧԁны, гіжаԍны вузаԍыԍјаскӧԁ вузӧс ԁа ԁонјас-јылыԍ ԁа ставсӧ сеԍԍа сы-јылыԍ віԍтавны правԉеԋԋеӧ, мыј најӧ вӧчасны; ԃ) кыјӧԁны вузӧс-ԁонјас быԁ-пӧлӧс-вузӧс-вылӧ базарын ԁа вӧчны сы-јылыԍ ԁоклаԁ правԉеԋԋелы; е) кыјӧԁны, меԁым лавкааԁ быԁ-пӧлӧс-колан-вузӧс вӧлі; мыјкӧ-кӧ абу, а те ԁумыԍ сіјӧ колӧ, ԉібӧ колӧ суԇӧԁны каԁын-мунан-вузӧс, шуам: тӧлын — шапкајас, ԏуԋіјас, кепыԍјас, гожӧмын — коса-чарлајас ԁа с. в., — сы-јылыԍ колӧ віԍтавны правԉеԋԋелы; ж) тӧԁмавны, кыԇі ԁа мыјӧн ԋӧбалӧны быԁ-пӧлӧс-вузӧссӧ ԁа ԍојан-јуан маті-гӧгӧрса-общественнеј-лавкајасӧ ԁа асторјӧга-вузаԍыԍјас ԁа віԍтавны сы-јылыԍ сојузԍаԋ ԉібӧ мукӧԁ-потребобществоԍаԋ јуаԍыԍлы; з) оз ков віԍтавны асторјӧга-вузаԍыԍлы ԁа асторјӧга-вузӧс-вајалыԍлы (частный поставщик) кыԇі (условия) общество вузаԍӧ-ԋӧбаԍӧ ԁа мыјјас ԁа кыԇі вӧзјӧны обществолы сојуз ԁа мукӧԁ коопераԏівнеј-учрежԃеԋԋејас; ԇ) јона колӧ ԁумајтны вузӧс-суԇӧԁны-пасјалігӧн, меԁ еԍкӧ унҗык вузӧс веԍкалас коԁӧс јонҗыка јуаԍӧны обществоса-шԉенјас ԁа унҗык-ԋӧбаԍыԍыс; ӧтка-ӧтка-мортлы-коланторјас-суԇӧԁӧмыԍ колӧ віԁчыԍныҗык; оз ков ԁонтӧм-вузӧс-вылӧ уԍлаԍны: ԁонтӧм-вузӧсыԁ омӧԉ, регыԁ кіԍԍас ԉібӧ жугалас; оз ков ыштыны ԋӧбаԍны посԋі,-тӧԁтӧм-на-фірмајасыԍ, коԁјас вӧзјӧны вузӧссӧ уҗӧн ԉібӧ кущӧмкӧ-кокԋӧԁјасӧн (льготами); ԋӧбаԍны ԁа вузӧс-сортјас соԁтавны зев віԁчыԍӧмӧн колӧ, меԁ еԍкӧ вузӧсыԁ лавкааԁ оз понԁы кујлыны, меԁ ԍӧмыԁ ӧтарӧ воԇӧ бергӧԁчӧ; к) кыјӧԁны, меԁ выԉ-воԍԍӧм-обществојасӧ ӧԏі-пӧлӧс-вузӧс уна оз ԋӧбны, меԁ кущӧмкӧ-вузӧс-кӧ оз тырмы кымынкӧ-ԋӧбаԍыԍлы, повны сыыԍ ԋемтор.

Мыј колӧ вӧчны лавка-завеԁујушщејлы вузӧс-прімітігӧн ԁа ԁонјалігас.

71. Вузӧс-прімітігӧн ԁа ԁонјалігӧн правԉеԋԋеса-шԉен-лавка-завеԁујушщејлы колӧ: а) овны вузӧс-прімітігӧн (вузӧссӧ прімітӧ ыҗыԁ прікашщікыс), меԁԍа-ԋін выԉ-мортлыԍ-кӧ сіјӧс боԍтӧны, ԉібӧ выԉ-ԍікас-вузӧсјас; б) вынԍӧԁны щӧтјас-вылӧ вузаԍан-ԁонјас вузӧсјас-вылӧ, ԁонсӧ-кӧ воԇвыв-ԋін лӧԍӧԁӧма, ԁа лӧԍӧԁавны вузаԍан-ԁонјас выԉ-пӧлӧс вузӧсјас-вылӧ правԉеԋԋеӧн-лӧԍӧԁалӧм-інԁӧԁјас-ԍерԏі; Соԁтӧс. Ԁонјас-лӧԍӧԁігӧн оз ков вунӧԁны, мыј кущӧм-ԍурӧ-вузӧсјас-вылӧ ԁонсӧ Наркомторгӧн лӧԍӧԁӧма ԁа сыыԍ ԁонӧн оз поԅ вузаԍны. Кущӧмкӧ-вузӧс-вылӧ-кӧ сіјӧ-ԁоныс вывті-ԋін ічӧт ԁа обществолы сыыԍ вывті-ыҗыԁ-убытка, — колӧ віԍтавны правԉеԋԋелы. в) щӧтјас кырымалӧмӧн ескӧԁны, мыј прікашщік вузӧсјас боԍтіс, ԁонјалӧма сіјӧс ԉучкі-лаԁнӧ, ԋӧбӧма вузаԍыԍлыԍ лӧԍӧԁчӧм-ԁонӧн; г) кыјӧԁны, меԁ лавкаын тыԁаланінын пыр ӧшаліс гіжӧԁ кущӧм-вузӧсјас емӧԍ ԁа ԁонаӧс-ӧ најӧ, вузаԍан-ԁонјасыс кущӧмӧԍ-ԁа: ԁ) выԉыԍ ԁонјавны став-вузӧссӧ, понԁасны-кӧ щӧктыны вӧчны сіјӧс вузаԍӧм-ԋӧбаԍӧмӧн-бергӧԁлыԍ-учрежԃеԋԋејас, ԉібӧ базарын-кӧ вузӧсјас-вылӧ ԁоныс вежԍас — чінӧ ԉібӧ соԁас, ԉібӧ вузӧсјас-кӧ щыкасны; ԁон-чінтӧм-јылыԍ кујлан-вузӧс-вылӧ, меԁым регыԁҗык сіјӧс інавны, шајтыԍ-кӧ унҗык сіјӧ лоӧ, колӧ ԍеԏны вынԍӧԁны правԉеԋԋеӧ; ԃ) веԍкӧԁны пыр-жӧ быԁ-ԋеԉучкітор, коԁјас вермасны лоны ыҗыԁ-прікашщіклы вузӧс-ԍетігӧн, ԁа лӧԍӧԁны вајӧм выԉ-ԍікас-вузӧсјаслы шыблӧс (скидку) коԍмӧмыԍ, віјалӧмыԍ, пыркалӧмыԍ ԁа м., „Нормы естественных утрат товаров в розничной и мелко-оптовой торговле" -ԋіга-ԍерԏі; е) ԍетны правԉеԋԋеӧ вынԍӧԁны торја-вузӧсјас-вылӧ вежӧм ԉібӧ соԁтӧм шыблӧсјас коԍмӧмыԍ, віјалӧмыԍ ԁа м.; ж) кыјӧԁны вузӧс-ԁонјас-вежлаԍӧм маті-гӧгӧрса-асторјӧга-лавкајасын ԁа коопераԏівјасын, меԁым сы-ԍерԏі сеԍԍа лӧԍӧԁны вузӧс-ԁонјас ас-обществоын.

Мыј колӧ вӧчны лавка-завеԁујушщејлы, меԁым бура-віԇны вузӧс ԁа вузавны сіјӧс.

72. Вузӧс-віԇӧмын ԁа вузаԍӧмын лавка-завеԁујуішцејлы колӧ: а) кыјӧԁны, меԁым быԁ-пӧлӧс-вузӧс віԇісны ас-местаас, меԁ вузӧс вузӧсыԍ ез щык; б) тӧжԁыԍны, меԁ прікашщікјас ԋӧбаԍыԍјаслы колан-вузӧсјас вӧзјісны, меԁԍа-ԋін тӧԁмӧԁіоны најӧс коопераԏівын-вӧчӧм-вузӧсјасӧн; в) тӧжԁыԍны разӧԁны лавкаын вузӧссӧ сіԇі, меԁ ԋӧбаԍыԍыԁ корас мыјкӧ ԁа пыр верман сіјӧс сылы ԍетны, оз ков маԋітны ԋӧбаԍыԍӧс; г) ԍетны інԁӧԁјас лӧԍӧԁны (заготовить) ԁа кыԇі разӧԁны (распределить) ӧԁјӧ-інан-вузӧсјас. ԁ) лӧԍӧԁны ԁонјас ԁа шыблӧс правԉеԋԋе-шуӧм-ԍерԏі чукӧра-вузӧс-вылӧ (оптовая продажа) коопераԏівнеј ԁа общественнеј учрежԃеԋԋејасӧ; ԃ) зіԉны вузавны кујлан-вузӧс; е) зіԉны јуӧртны шԉенјасӧс ԁа ԋӧбаԍыԍјасӧс воӧм выԉ-вузӧсјас-јылыԍ плакатјасӧн, торја-јуӧртасјасӧн ԁа с. в.

Мыј колӧ вӧчны лавка-завеԁујушщејлы креԍԏаналыԍ-ԋӧбаԍігӧн.

78. Креԍԏаналыс-ԋӧбаԍігӧн лавка-завеԁујушщејлы колӧ: а) лӧԍӧԁны ԁонјас быԁ пӧлӧс-вузӧс-вылӧ (картупеԉ, капуста, вурун, зырјас ԁа с. в.) ԁа вежны сіјӧс, вежԍас-кӧ маті-гӧгӧрса-коопераԏівјасын, базарын, асторјӧга-вузаԍыԍлӧн-ԁа, места-ԍерԏіыс-і; ԍетны выԉ-лӧԍӧԁӧм-ԁонјас правԉеԋԋеӧ вынԍӧԁны; б) кыјӧԁны, меԁ лавкаын тыԁаланінын пыр ӧшаліс гіжӧԁ кущӧм прӧԁуктајас кыԇі (условие) ԁа мыјӧн ԋӧбӧны; тӧжԁыԍны, меԁ став-грезԁса-олыԍыс бура тӧԁіс кыԇі ԋӧбӧны лавкаӧ прӧԁуктајас; в) пајјас ԁа взносјас-кӧ понԁасны мынтыны прӧԁуктаӧн, колӧ лӧԍӧԁны кущӧм-взнос-пыԃԃі унаӧ кущӧм-прӧԁукта боԍтны, ԍетны сіјӧс вынԍӧԁны правԉеԋԋеын; г) інԁыны правԉеԋԋе-шуӧм-ԍерԏі кущӧм-прӧԁукта кӧні віԇны, кыјӧԁны прӧԁукта-віԇан-інјас бӧрԍа; ԁ) тӧжԁыԍны лӧԍӧԁны кӧјԁыс-весалан-інјас, лӧԍӧԁчӧм-артмӧԁчӧм-ԍерԏі-кӧ ԉок-кӧјԁысјас лоӧны: ԃ) кыјӧԁны, меԁ прікашщік ԍӧм-вылӧ ԁа вузӧс-вылӧ прӧԁуктајас ԉучкі боԍтас, оз чірк ԋекоԁарас, ԁонјассӧ меԁ пуктас быԁ-прӧԁукта-вылӧ воԇвыв-лӧԍӧԁӧм-ԁонјас-ԍерԏі; е) кыјӧԁны, меԁ прікашщік боԍтас прӧԁуктајас лӧԍӧԁчӧм-артмӧԁчӧм-ԍерԏі, пукталас најӧс лавкаас быԁӧнӧс ас-местаас, меԁ оз щыкны мӧԁа-мӧԁԍаԋыс ԉібӧ мукӧԁ-вузӧсјасыԍ; ж) зіԉны, меԁым прӧԁуктајас оз щыкны; каԅалан-кӧ щыкӧм, ӧԁјӧнҗык колӧ јуӧртны сы-јылыԍ правԉеԋԋеӧ; з) кыјӧԁны, меԁым боԍтӧм ԁа іналӧм прӧԁукта-вылӧ ԁокументјас ԉучкі гіжасны; быԁ-ԁокумент колӧ кырымавны; ԇ) кыјӧԁны, меԁ прікашщік прӧԁукта-воӧм-вузалӧм-отчот бура нуӧԁас; прӧԁукта-соԁӧм-чінӧм-јылыԍ пыр јуӧртны правԉеԋԋеӧс.

Мыј колӧ вӧчны лавка-завеԁујушщејлы отчотјасын, ԃелопроізвоԁствојасын-ԁа.

74. Отчотјасын ԁа ԃелопроізвоԁствоын правԉеԋԋеса-шԉен-лавка-завеԁујушщејлы колӧ: а) быԁлун віԁлавны лавкаыԍ вузӧс-веԁомоԍԏсӧ, ԁокументјассӧ кырымавны ԁа торјалана (отрывные) талонјассӧ ԁокументјасыскӧԁ ԍетны щӧтӧвоԁлы; б) вынԍӧԁны ԁа вӧчны посԋі-рӧскоԁјас .... шајтӧԇ, лавка-гӧгӧр-уҗ-понԁа; в) віԁлавны ԁа вынԍӧԁны общество-вылӧ-віԇӧм-вузӧс-рӧскоԁ; г) гіжны быԁ-тӧлыԍын отчот лавка-јылыԍ, лібӧ кыјӧԁны, меԁ гіжас сіјӧс мӧԁ, коԁлы щӧктӧма, ԁа ԍетны сіјӧс быԁ урчітӧм-каԁа-правԉеԋԋе-заԍеԁаԋԋе-вылӧ, меԁ тӧԁасны, мыј вӧчԍӧ лавкаын; ԁ) нуӧԁны гіжӧԁ вузӧс-вајалыԍјас-вылӧ ԁа кытыԍ суԇӧԁӧны вузӧсјассӧ. 75. Правԉеԋԋеса-шԉен — лавка-завеԁујушщеј, быԁ-лун віԁлӧ лавкасӧ: урчітӧм-каԁын волӧ ԃелајассӧ вӧчны, а кор-ԍурӧ пыралӧ кыјӧԁны лавка-уҗ-бӧрԍаыс. 76. Правԉеԋԋеса-шԉенлы, лавка-завеԁујушщејлы, коммас-кӧ кытчӧкӧ мунны обществоса-могјасӧн (вузӧсјасла-ԉі, мыј-ԉі), став-ԃеласӧ колӧ ԍетны мӧԁ-шԉенлы, коԁі кӧсјыԍас сы-местаӧ коԉтчыны. Соԁтӧс. Лавкаӧн-кӧ оз ӧԏі шԉен завеԁывајт, а унаӧн, секі ӧԏі на-піыԍ вӧчӧ мыј гіжӧма 69 ԁа 74 §§-ын, а мукӧԁыс, мыј гіжӧма 70 — 73 §§-ын.