Пос

МЕ ВАЯ ШОГ

Ме вая шог Да син куньлытӧм войяс. Ме сьӧлӧм пыдзыртана топыд дойӧс, Кыдз гуся козин, Тӧдтӧг вӧзъя тэд. Век вӧзъя тэд.

А вӧлі мог, Сэк, кӧлыся сӧдз войӧ, Кор шуда сьӧлӧм шуда киньяс койӧ, Тэд эськӧ сӧмын Шудсӧ чӧжны мед. Тэд чӧжны мед.

Но кӧсъя-й ог, А мӧд ног на тай артмӧ. И сямма-ӧ сідз олӧм визьӧс гартны, Мед шоглӧн налькйӧ Эн нин некор шед? Мед эн нин шед...

Ме вая шог... Оз артмы мӧд ног... гӧститӧм

Коньяк дозйыс юкмӧс джуджда мый ли? Бара рытыс пышкай ныр кодь кузь... Сёрни кості часі кадсӧ лыйлӧ: Менӧ вӧтлӧ. Ачыс мый оз узь?

Усяс здук — и нюжалыштас пызан. Усяс мӧд — и содас пызан эрд... Кутшӧм матын вӧлі тэнад чужӧм — Он нин малышт. И он окышт, дерт.

Кывйыд кокни. Кокньыда и сылӧ, Эрдсӧ вуджиг, воштӧ ассьыс вын. Сӧмын синнам ӧта-мӧдӧс кылам. Налӧн налькйысь он тай здукӧн мын.

ЭН ВАЙ БЫДМЫ, ПИАНӦЙ (Вероника Долина серти)

Тэ эн быдмы, пианӧй, Ен мед видзас. Удитан на талявны чорыд идзас. ...Жугаліс пӧ чачаӧй, бӧрдан нора, Шогтӧ мамыд пальӧдас морӧс дорас.

Дыр-ӧ коли лелькуйтны, пиуканӧй? Быдман — сэки бӧрдас на тэнад мамыд... Оз и удит вошлысьны чӧскыд унмӧн, Кыдзи лоан, пиукӧй, верстьӧ зонмӧн.

Порог вомӧн воськовтас мича нылыс... Кыдзи-й бӧрас казьтыштчас, кутшӧм кылӧн? ...Ставсӧ тайӧс тӧда ме, оз ков нӧдны. Енмӧн кевма: пианӧй, эн вай быдмы. тӧв

Асывводзнас юрсӧ мыччас шонді, Мед кӧть кынмӧм мусӧ шонтны пондіс. Да ӧд полӧ кынмалӧмысь ачыс: Зэв тай ӧдйӧ вошӧ-дзебсьӧ енэж мачыс.

Мед жӧ шонді рӧдтӧмӧн и рӧдтӧ, Удитас на челядюлов пӧттӧдз Исласьнытӧ лызьӧн либӧ даддьӧн: Кыдзи сӧмын коньӧр горулыс оз гаддясь?!

...Тӧлыс пӧчлы бушковъяс куш вайӧ, Дай бать-мамлы дӧзмытӧдзыс найӧ. Челядь радлӧ бушковлы и лымлы: Купайтчыны кӧ тай позис — эз кӧть сывлы!

ТУЛЫС

Сьыланкыв паніс томиник тулыс, Збоймыштӧм шонді чошкӧдіс пель. Тэрмасьысь шоръясӧн ропмуні туйыс, Лысьтіс кыт воськовтны мелі апрель.

Лунысь-лун гора тулыслӧн сьылан. Гораджык бӧрдӧ вынтӧммӧм тӧв. Кытчӧ и вошӧма эбӧсыс сылӧн? Войтваӧн визувтіс — быттьӧ эз вӧв.

Кылӧ нин, кылӧ быд шыын гожӧм — Челядьлӧн вӧтъясын гӧститлысь кад. Сӧдз синва чышкалӧ веж тошка пожӧм: Тӧв понда шогсьӧ и шоныдлы рад.

гожӧм

Мазіыс дзоридзлы шӧпкӧдӧ: гож-ж-жӧм! Быттьӧкӧ дзоридз оз тӧд, Ачыс со чужӧмсӧ вежон нин пӧжӧ, Сотчӧмысь оз тай пов рӧд.

Зонпосни вадорын лунтырӧн жӧдзӧ, Гильзьӧмысь — енэжув тыр. Оз повны кульпиян номйысь ни лӧддзысь, Пемдытӧдз уличын пыр.

Челядьлы гажысла вашъялӧ шонді, Уджавны шойччытӧг дась. Тӧдӧ ӧд: арыс мый жарлунсӧ кондас, Ковмас мый ар бӧрад пась.

АР

Пипу коръяссӧ кыаын мыськаліс, Арся кыаыс пув ваысь гӧрд. Кыдз пу ас гӧгӧр зарниӧн киськаліс, Гожся шонділы вештысьӧ бӧр.

Юыс челядьлӧн гильзьӧмысь мездысис, Шойччас, кытчӧдз тай йиыс оз сувт. Челядь серамыс ягъясӧ поздысис, Кӧні воӧма тшакыд и пув.

Лун-лун дженьдаммӧ шонділӧн ордым, Лун-лун содыштӧ тӧлыслӧн вын. Регыд дзикӧдз нин кӧдзыдыс ордъяммас, Сылӧн кабырысь дыр зэв он мын.

БӦРДАНКЫВ

Шондібанӧй-олӧманӧй, мый тэ вӧчан? Ловъя ловйӧн ворсӧдчан тай, быттьӧ мачӧн. Тӧрыт тшӧктін ёнмӧм борднас шудлань лэбны, Талун колӧ шога бӧрдны, муӧ дзебны.

Оз тай вӧрӧг лёкысь нетшкысь, оз тай вӧрӧг, Оз тай вир кось вуджны тшӧкты шуштӧм вӧлӧк. Мича лунӧ еджыд сисьӧн сувтӧ крестыс — Кольччысьяслы сьӧлӧм висян бисӧ пестіс.

Шондібанӧй-олӧманӧй, мый тэ вӧчан? Ловъя ловйӧн ворсӧдчан тай, быттьӧ мачӧн. Зэв мӧй йӧзсьыс паськыд муыс лои дзескыд? Зэв мӧй тэныд гу выв маыс лои чӧскыд?

МАМЛӦН БӦРДӦМ ВЫЛӦ

Ачыд он кӧсйы, да лолыд тай горзӧ: «Кыдзи нӧ, пиукӧй, тэ... Видзӧдлы, ывлаыс веж гыӧн ворсӧ. Мыйла нӧ сэтчӧ он пет?..»

Юртӧ сьӧд чышъянӧн зэвтӧма шогыс... «Ойя да ойя жӧ морт... Ӧнтай на челядькӧд дурин быд ногыс, Ӧні со вӧчӧны горт...»

Киӧй тай вермӧ на татшӧмсӧ гижны... Сьӧлӧмӧй оз на тай пот... Вывті мӧй кокниа туй вылӧ кежлім, Ӧні мед сетны сьӧд вот?..

АРСЯ СЬЫЛАНКЫВ

Арся сьыланкыв век нин тай шуштӧм, Арся сьыланкыв синваа пыр. Вӧлі муса тэд, лои тай мустӧм, Кӧть и чайті ме: муслун оз быр.

Кӧть и чайті ме: гожӧмыс помтӧм, Некор шонділӧн выныс оз чин. Сӧмын шудыслӧн доныс тай донтӧм — Регыд кӧдзаліс гажӧдысь син.

Кодкӧ виччысьӧ лӧнь баба гожӧм. Меным усис тай няр баба ар... Ватӧ он новлы важиник пожйӧн, Кусӧм бипурысь он чукӧрт жар.

БӦРЪЯ ЧОМКОСТ

Енэж джынйыс сьӧд, Енэж джынйыс гӧрд — Быттьӧ потӧма. Гажсӧ ог нин тӧд, Шогысь ог жӧ бӧрд — Ставыс сотчӧма.

Шонді петан кад, Али лунлы пом — Мый сэн биасьӧ? Сюри сьӧлӧм лад: То нин бӧръя чом. Сэні-й мыськасны...

• * *

П. Ш.

Вай жӧ пуксьылам, друганӧй, кыкӧн, Рытсӧ коллялам. Содас кӧ-й грек. Ог жӧ Енмыскӧд воӧй ми зыкӧ: Сыысь вештысьны удитам век.

Да и ас вылам пакӧстьсӧ босьтам, Бара асланым висяс на юр: Кыдз нӧ курыдтӧг ловнымӧс восьтам, Сытӧг колана ключыд оз сюр.

Вай жӧ пуксьылам. Пестылам сёрни. Лӧня ошйысям, кодлӧн мый эм. Гашкӧ, аскиыс миянлы сёрмас — Уна тшӧтшъялӧн орис нин нэм.

Олӧм мунӧ — оз подӧн, а лэбӧ, Быттьӧ горулӧ кокньыдик дадь. Вӧвлӧм пӧсь вирӧй муртса нин дэбыд, Быгъя тулысӧ оз нин вош садь.

Дерт но, коркӧ да ыззьылас сьӧлӧм. Сійӧ абу жӧ дзикӧдзыс кын: Друг да чепӧсъяс дуркмунӧм вӧлӧн, Сӧмын велалӧм домсьыс оз мын.

Сійӧ мудзӧма югыдсӧ койны, Сійӧ мудзӧма весавны няйт. Тӧдліс лёклунсӧ эз этша водзті, Но мый кузяла лоӧ — эз чайт.

Шудтӧ ӧктыны — ӧчсасьны колӧ, Дзик ӧд кос чегмӧн корсьны быд тусь. Бара шогыд тай воча век волӧ, Оз на сконъясь, ни йирӧ оз усь.

Тӧдан: ӧтнасӧн шогыд оз ветлы. Кӧні ӧти, сэн бӧрвылас — мӧд. Шоглы вӧлясӧ сӧмын ӧд сетлы, Сэки сы кындзи нинӧм он тӧд.

... Мыйкӧ гажтӧма пестысьӧ сёрни. Гашкӧ, виччысьлам гажаджык кад? Али пуксьылам? Медым ог сёрмӧй... Друг да тыдовтчас олӧмлӧн лад.

ВОШИС...

Со и суис, другӧ, Со и суис. Зарни шӧртсӧ дзугис, Донсӧ нуис. Ӧти бордйӧн овны — Сьӧлӧм джынӧн. Коді ёна ковліс — Качис тшынӧн. Лэбис вылӧ. Муніс Дзодзӧг туйӧд, Кодзув костӧ суніс — Он нин суӧд.

• * *

(Е. Евтушенко серти)

Асыв ловзигӧн чуксалан менӧ, Петан кӧмтӧгыд колльӧдны туйӧ. Сэсся некор нин он аддзыв менӧ, Сэсся некор нин менӧ он вунӧд.

Пӧся кутлӧмӧн висьмӧмсьыд видза. Сӧмын вирдыштас: Енманӧй-енмӧй! Сэсся некор нин тэнӧ ог аддзыв, Сэсся некор нин ог вунӧд тэнӧ.

Шогӧ вӧйӧмась, бӧрдӧны чӧла Чизыр тӧв улас сьӧд сэтӧр тусьяс... Туйын косавны сідзи-й эг велав: Тэнӧ ог аддзыв некор нин сэсся.

Енвевт вомӧныс ньӧв вужйӧн качас Енмӧн кывлытӧм кевмӧмӧй менам... Сэсся некор нин тэнӧ ог аддзыв, Сэсся некор нин ог вунӧд тэнӧ.

ЧУЖАН СИКТӦЙ

Луза юӧй, Торъя яг, Мӧдлапӧвса шыльыд видзьяс: Тані сынӧд — кисьмӧм таг, Пежалӧмысь Ен мед видзас. Чужан сиктӧй — Сернӧсанӧй, Мича сера йӧрдӧса на. Небыд вӧнь тэд кыӧ Луз. Сосъяс помад — льӧм да куз. Увпон, Катыд, шӧрас — Грезд... Коркӧ куим керка вӧлӧм. Ӧні уличьяслӧн вез Паськалӧма Луз ю пӧлӧн. Чужан сиктӧй — Сернӧсанӧй, Мича сера йӧрдӧса на. Небыд вӧнь тэд кыӧ Луз. Сосъяс помад — льӧм да куз. Лышкыд сернӧссалӧн лов, Чипсан кодь — оз ышнясь гора. Кутшӧм сьӧкыд мен оз ло, Муса сиктлысь отсӧг кора.

ВӦРСАЛӦН ДА ВАСАЛӦН КЫВ

Бур туйӧ миянӧс оз пукты некод, Васа да Вӧрсанад матькӧны век ӧд. Кутшӧм и притча нин суӧма миянӧс? Быттьӧкӧ бурджыкӧсь мортыслӧн пияныс?!

Куштісны гулыд яг, куштісны растӧ: Коркӧя пармасьыд он берт и ростӧ. Век нин тай чер-пила кутӧны кианыс Мортыслӧн вежӧрсӧ вузавлӧм пияныс.

Косьтісны нюръяс и пӧдтісны тыяс. Васаыд думыштлас коркӧ мӧй тайӧс? Рушкусӧ тыртӧмла оз тӧрны куаныс Мортыслӧн бать мусӧ кедзовтысь пияныс.

Тадзитӧ олӧмсьыд оз на пет нюмыд, Миян ӧд сьӧлӧмным абу жӧ нямӧд. Корам, мед вежӧрсӧ ӧктасны юраныс, Яндзимсӧ корсясны мортыслӧн пияныс.

Мед нин и бур туйӧ оз пукты некод, Васа да Вӧрсанад матькасны век ӧд. Сӧмын мед ӧтчыдысь кывзасны миянӧс, Морт туйӧ пуксясны мортыслӧн пияныс.

ОГ КӦСЙЫ

Век аскиӧ кыскӧны... А овны ӧд талун, А овнысӧ ӧні ӧд колӧ. Мен кольӧма эскыны Сьӧд мулы, сӧдз валы, А йӧзыслы эскыны — пола.

Да воас пӧ кадыс! Дерт, кодлыкӧ волас. Мен воис нин. Воис! Дай мунӧ. И райыс ли адыс — Мед кодлыкӧ колас. Мен сьӧлӧмпӧт колӧ ас лунӧ...

СЬӦД ПӦЧИНӦК

Мый тадз вермас лоны аскӧд, эг чайт, дерт нин. Думысь кайи кыддза раскӧ корӧсь бертны, Кытшлалӧмӧн вайис кокӧй тӧдсаинӧ: Овліс тані, орччӧн юкӧд, Сьӧд пӧчинӧк.

Сьӧд ваас вӧрса юлӧн сьӧд вояс чужан мулӧн. Мортыс мортӧс дойдліс. Юыс дойӧн ойдліс.

Уна кывъя йӧртӧм йӧзыс ӧттшӧтш быдмим. Кодкӧ, гашкӧ, нэм пом вӧзйис — ми тай лыдмим. Ставыс вӧлі: шогыс, пӧсьыс, муслун тшӧтш и... Ӧні сэсся кольӧмасьыс нем он тшӧтшӧд.

Сьӧд ваас вӧрса юлӧн сьӧд вояс чужан мулӧн. Мортыс мортӧс дойдліс. Юыс дойӧн ойдліс.

Кодлы лоис Коми муыс чужан муӧн. Кодлы колис Коми муыс пемыд гуӧн. Мортлӧн паметь — лыс пом кузя: ӧдйӧ вунӧ. Вӧрса юлы тай не узьны — дойсӧ нуны.

Сьӧд ваас вӧрса нэмлӧн сьӧд вояс чужан мулӧн. Мортыс мортӧс дойдліс. Юыс дойӧн ойдліс.

ПОЖӦМЪЯС

Шурик Шучалинлы

Куима туй вожын Куим жӧ тай пожӧм Шондіыслӧн сывлань Кыссисны лун-вой. Коді сэні вӧвліс, Кывліс татшӧм мойд: Олісны-вылісны Куим дай вок. Сьӧлӧмнас кылісны Куим дай мог: Сӧстӧм лолӧн овны, Уджысь мед не повны, Мӧда-мӧдлы ковны — Кодыр гаж кӧть шог. Чарда-гыма войыс Неминуча вайис: Ӧти пожӧм пӧрис, Колис сотысь дой. Дыр эз кывлы вӧрыс Пожӧмъяслысь мойд. Олісны-вылісны Куим дай вок. Сьӧлӧмнас кылісны Куим дай мог: Сӧстӧм лолӧн овны, Уджысь мед не повны, Мӧда-мӧдлы ковны — Кодыр гаж кӧть шог. Куима туй вожын Шувгӧны кык пожӧм. Шонділань мед кайны, Нюжӧдӧны сой. Куим пыдди найӧ Мойдӧны важ мойд: Олісны-вылісны Куим дай вок. Сьӧлӧмнас кылісны Куим дай мог: Сӧстӧм лолӧн овны, Уджысь мед не повны, Мӧда-мӧдлы ковны — Кодыр гаж кӧть шог.

* * *

Енвевтыс тавой вылын. Кодзулыс кыдз оз гылав, Кутчысьӧ мыйӧн сэні Ӧні?

Кайлыны, гашкӧ, сыла: Ӧктыны ас шуд вылӧ? Уна тай кодзув сэні — Ӧні.

СИКТСА СЕРПАС (пастораль)

Лун шӧр кадӧ шонді вылын. Сиктӧй ланьтіс, олӧ чӧв. Том и пӧрысь видзьяс вылын: Кодкӧ — ытшкы, кодкӧ — чӧвт.

Пӧсь лун бӧрын лӧнь вой локтас, Чужтас ассьыс сьыланкыв. Вильыш зонмыс сывборд октас: Шедлас бара муса ныв.

Арнас свадьба-гаж на ӧзъяс. Сиктса войтыр быдӧн сэн. Том гозъялы сиас-вӧзъяс Додь тыр челядь да кузь нэм.

• * *

Дзирдыс дзажнитіс, Енэжыс коссис, Югыд мӧдарыс Кодлыкӧ воссис. Сэні кадыслӧн сер ни пас абу. Кадыс шойччӧ сэн лӧнь ты выв табйӧн.

ЮЛЬСА ВИЧКО

Юльыс сиктын вичко восьтіс: Гӧгӧр юргӧ-кылӧ звӧн. Шонді поплысь чинсӧ босьтіс, Мӧлӧтъяслы — юрбитмӧн.

Лысва колӧ, лысва колӧ,— Тіньгӧ-сьылӧ коса дор. Ситурун кӧть эжӧр полӧ Коса дорысь, лысва кор.

Асывводзнас баба-мужик Сяркнитасны видз выв тыр. Коса кутны быдӧн кужӧ. Эзысь лысва, дыр эн быр!

Лысва колӧ, лысва колӧ,— Тіньгӧ-сьылӧ коса дор. Ситурун кӧть эжӧр полӧ Коса дорысь, лысва кор.

То нӧ весиг Семӧ пӧльӧ Коса лэчтӧ, мый кӧть дзор. Кыдз нӧ сытӧг гожӧм кольӧ, Оз кӧ ытшкышт кӧть нин бор.

Лысва колӧ, лысва колӧ, — Тіньгӧ-сьылӧ коса дор. Ситурун кӧть эжӧр полӧ Коса дорысь, лысва кор.

ОК, ЭСЬКӦ ГӦТРАВНЫ

Шонді олӧм сигӧр вуджис Кусӧ надзӧн сылӧн би. Со нин лои пӧрнӧй мужик Менам муса ичӧт пи.

Ок, эськӧ гӧтравны, Ок, эськӧ кӧртавны! Мед менам юрӧн нэм олӧ пыр. Ок, эськӧ гӧтравны, Ок, эськӧ, кӧртавны! Мед меным паныд оз лэптыв ныр.

Кытысь эськӧ сюрас ичмонь: Ме кодь ён да ме кодь бур. Медым сьӧмтор, эмбур вичмас, Да мед асланьыс оз курт.

Юӧртны кӧ быд вӧлӧсьтӧ: Мися, менам купеч эм. Гашкӧ, аддзысяс вӧлисти Ныв зорӧдысь зарни ем.

Эськӧ овмӧдчамӧй бура, Козьналасны ныв да пи. Сэки шонді меным бара Лӧдсалыштас олӧм би.

• * *

Тэ бара ылын — сё ю сайын. А тувсов юыс быттьӧ саридз: И сэні ойдӧм, и тані ойдӧм. И кыкнаннымлӧн сьӧлӧм — дойдӧм.

Дойыс — ӧти, Шогыс — уна, Радыс ньӧти Оз тай инась.

Тэ, дерт жӧ, воан ылі муысь, Сэк, кодыр лоас ми дор туйыс. Дерт, тувсов ваыс дженьыд нэма, А ме пола: помыс эм-ӧ.

Помыс — ӧти, Туйыс — уна, Качча бӧрти, Кытчӧ муна.

• * *

Ме тӧда: тэ он лок, А виччыся. Тэ тӧдан: ме зэв лёк, И видзчысян. А енэж пемыдлӧз И кодзувтӧм. И пемыд войыс — лӧж. Но мудзлытӧг, Кӧть тӧда: тэ он лок, И тӧда: ме зэв лёк, Тэ — видзчысян.

РӦШТВОӦ, ЛИБӦ КЫЗЬӦД ЛУНӦ

Енманӧй, кагаыд чужӧма. Пианӧй-пиӧй! Морт олӧм индін тэ пиыдлы Мездана киӧн. Енманӧй, кагаыд чужлӧма! Видзан-ӧ шудсӧ? Видзнысӧ кужан-ӧ? Аддзысяс Морт, коді удтас. Енманӧй, кага пӧ чужӧма... Пиукӧй. Кылан? Нэм кежлӧ сьӧлӧм дор буждӧма. Мыйла тадз, мыйла?..

Скӧр Кӧсьта (Константин Сердитов) чужис июнь тӧлысьӧ Луздор районса Сернӧс сиктын 1961 воын. Помаліс ЛГУ-са журналистика факультет. Служитіс армияын. Ӧні уджалӧ Луздорса «Знамя труда" газетын. Йӧзӧдліс гижӧдъяссӧ "Войвыв кодзув" журналын, ӧтувъя сборникъясын. Сылӧн кывбуръяс вылӧ лӧсьӧдӧма сьыланкывъяс.