Пос: различия между версиями

Материал из Wiki FU-Lab
Перейти к навигации Перейти к поиску
Нет описания правки
(Полностью удалено содержимое страницы)
Строка 1: Строка 1:
„Став мувывса ембуртӧмјас, ӧтувтчӧј!"
ЈУГЫԀЛАԊ
(Гырыԍӧс велӧԁан ԋіга).
Поԉещыков Теір-Міш Выборов Міш-Паш Сіԁорова Мітіта-Август Жыжова Опоԋ - Марза Ижӧмаӧс& ӧтвылыԍ
ВЧКлб-лӧн леԇӧм ԋіга.
ЈУГЫԀЛАԊ
(Гырыԍӧс велӧԁан ԋіга).
Велӧԁыԍјаслы.
Кыԇі колӧ велӧԁны лыԃԃыԍны-гіжны гырыԍјасӧс тајӧ буквар-ԍерԏі.
Тајӧ буквар гіжӧма гырыԍ јӧзӧс велӧԁны лыԃԃыԍны гіжны.
Буквар лӧԍӧԁӧма ԇоԋ кывјӧн велӧԁан-ԍерԏі (по методу целых слов и слогов аналитико-синтетическому).
Тајӧ велӧԁӧм-ԍерԏі первојја урӧкԍаԋ колӧ велӧԁны, меԁым велӧԁчыԍјас ԍіннас і пеԉнас боԍтӧны кывсӧ ԇоԋнас.
Первој ԍорԋісӧ јукӧны кывјас-вылӧ, најӧс вежлалӧны местанас і лыԃԃӧны.
Кор сіјӧс кутасны ԍаммыны, сы бӧрыв јуклыны-торјӧԁлыны кывсӧ слогјас-вылӧ (анализ). Слогјасыԍ вӧчӧны выль& кывјас (синтез). Таԇі велӧԁны урӧк 3 — 4, сы бӧрын тӧԁмӧԁӧны торја шыјасӧн (звук). Первојја пӧраас колӧ пуктыны мог (цель) велӧԁны бура лыԃԃыԍны отлаавны щыјассӧ ԁа слогјассӧ ԇоԋ кывјӧ, а гіжӧм-печатајтӧм лоӧ отсӧг-тор велӧԁчыԍјаслы тӧԁмавны, ԍіннас боԍтны ԇоԋ кывјас, слогјас, шыпасјас.
Сӧмын 6 — 7 ԉісбокԍаԋ завоԃітны велӧԁны гіжны...
Меԁвоԇја урӧк.
Меԁвоԇја урӧк завоԃітчӧ ԍорԋіӧн карԏінајылыԍ, коԁԍаԋ колӧ воны первоја кывјасӧ тајӧ букварас: «Вӧр комілӧн озыр-лун.» (јуаԍанјас аԁԇаԁ 1 стр.).
Ԍеԍԍа велӧԃыԍ лыԃԃӧ первоја &ԍӧрԋі, торјӧԁлӧ велӧԁчыԍјаскӧԁ торја кывјасвылӧ, &коԁјјасӧс корԍӧны букварыԍ первоја і мукӧԁ ԉісбоквылыԍ, кӧні паныԁаԍӧны сещӧм кывјас.
Сеԍԍа велӧԁчыԍјаслы сетӧны гумага віԅјас-вылӧ гіжом, печатнӧјӧн, торја кывјас первоја ԍорԋіԍыс (сіес колӧ гортаԁ вӧчавны воԇвыв, поԅӧ аслыԁ-гіжны, поԅӧ ԉаскавны шыјас (из подвижной азбуки) гумага &візвылӧ) велӧԁчыны ԍорԋі торјӧԁлыны кывјас вылӧ, а кывјассӧ велӧԁны ӧтлаӧԁлыны, вӧчавны выԉ ԍорԋіјас, а сыбӧрын лыԃԃыны ԋігаыԍ. Меԁ оз вун, меԁ јонҗыка пырас налы јурас, колӧ лыԁԃӧм бӧрын рісујтны-печатајтны сіјӧ ԍорԋі і ещӧ лыԃԃыны.
Гіжігӧн колӧ велӧԁыԍлы віԇӧԁны меԁым најӧ печатајтӧны шыпасјассӧ правіԉнӧја, ԇоԋ кывјӧн, ԍорԋі куԅаӧн, а оз кывторјӧн. Шыјассӧ завоԃітны сеԍаԋ кыԍаԋ колӧ, а оз кытыԍ ԍурӧ.
Кыв торјӧԁлыны кывјітӧԁвылӧ (на слоги) велӧԁны колӧ со кыԇ.
Боԍԍӧ гумага віԅвылӧ гіжӧм кывјас, најӧс велӧԁчыԍ сін-воԇын колӧ јукны кывјітӧԁјасвылӧ, јукӧм бӧрын петкӧԁлыны, велӧԁчыԍјасӧс щӧктыны шуавны. Сы бӧрын велӧԁны ӧтлаавны, вӧчны выԉ кывјас, выԉ ԍорԋі-куԅа. Ԍещӧмжӧ уҗ вӧчны колӧ 2 — 3 ԉісбокјас.
Кор велӧԁчыԍјас бура кутасны кужны јукны ԍорԋі-куԅа кыв-вылӧ, і кывјітӧԁ-вылӧ, сы бӧрын коммас тӧԁмӧԁны шыјаскӧԁ.
Первоја шыјас петкӧԁлігӧн торјӧԁлігӧн колӧ гласнӧј шы торјӧԁны первоја кывјітӧԁыԍ, а сӧгласнӧј — кывпомыԍ. Кор тӧԁмаԍԍасны &јӧнҗыка секі поԅӧ ԋе сещӧма кутчіԍны тајӧ правілӧас, поԅӧ і торјӧԁлыны шӧрса слогјасыԍ, кыԍ кокԋіԁҗык велӧԁчыԍјаслы.
Тӧԁса шы колӧ щӧктыны корԍны букварыԍ, гаԅетыԍ, сіԇі мі пыртам школаӧ гаԅет, коԁі міјанлы лоас отсӧг пыԁԃі велӧԁчыԍјасӧс тӧԁмӧԁігӧн ревоԉуціоннӧј і мукӧԁ полӧс праԅԋікӧн, мыј керԍӧ міјан і мукӧԁ муын сіе лунвојас.
Лыԁпаскӧԁ поԅӧ тӧԁмӧԁны первоја урӧкԍаԋжӧ: налыԍ быԁлунја волӧм пасјалігӧн. Сіԇжӧ лунлыԁ, толыԍлыԁ пасјалігӧн колӧ каԉенԁар вылыԍ і ԁӧска вылыԍ рісујтны.
М&кӧԁ урӧкын поԅӧ пасјавны, велӧԁны налыԍ, велӧԁчыԍ, лыԁсӧ, велӧԁчытӧмсӧ, кымын міјан гырыԍос& велӧԁам& школа, налыԍ му ыжта лыԁсӧ, ԍӧла, пытка& кыјӧм лыԁсӧ, керпӧрӧԁӧ& лыԁсӧ, кымын чеԉаԃ велӧԃчілӧс& војԁӧр і ӧні. Уна пӧлӧс лыԁпаԍјас& на поԅӧ гіжны-паԍјавны, сӧмын колӧҗык кутчіԍны, корԍны урӧкса ԍорԋі гӧгӧрыс.
Быԁ урӧк бӧрын іԉі воԇын колӧ велӧԁыԍјаслы нуӧԁны ԍорԋі мыј јылыԍ ԋіга ԉісбокас гіжӧма. Ӧткымын лаын пасјӧма јуаԍанјас, но еща, сӧмын завоԁјтныс, а ԍорԋітігӧн аԍныԍ кыптасны јуаԍанјасыс, сы ԍӧрԏі нуӧԁны, паԍкӧԁны ԍорні.
Велӧԁчыԍјас раԃејтӧны јуаԍны унатор, сы понԁа велӧԁыԍјаслы колӧ гортын віԁлавны, тӧԁмаԍны, лӧԍӧԁчыны быԁ урӧк кежлӧ, меԁ тӧԁан &мыјылыԍ кӧсјан, коммас накӧԁ ԍӧрԋітны кыԇі нуӧԁны &ԍӧрԋісӧ-урӧксӧ.
Велӧԁыԍјаслы отсӧгпыԁԃі велӧԁігӧн вермас лоны комі гаԅет, комі каԉенԁар, журнал «комі му»& консԏітустсіја, політграмота ԋіга, с.-хоԅ ԋігајас, метоԃіческӧј руковоԁствӧ Вчк-лб. №3, схема программы, комі программа леԇтӧԇ, ԁолој ԋеграмотноԍԏ і мукӧԁ полӧс ԋіга.


Вӧр му комілӧн озырлун
Комілӧн озырлун вӧр му
Вӧр му комілӧн озырлун
Озырлун вӧр му
Комілӧн озырлун вӧр му
Вӧр му озырлун
Ԍорԋі. Віԇеԃлӧ& карԏінасӧ:
1. Мыј рісујтӧма тајӧ карԏіна-вылас?
2. Мыј-понԁа комі војтыр уҗалӧ зіԉа гажа?
3. Коԁ кіын ӧні вӧр?
Уна вӧр мі вузалам
Уна ембур ԋӧбам
Вӧр вузалам ембур ԋӧбам
Вузалам вӧр ԋӧбам ембур.
Уна вӧр му
Уна му вӧр
Комілӧн уна вӧр
Вӧр уна комілӧн
Комілӧн ем вӧр
Комілӧн ем му
Комілӧн ем вӧр му
Комілӧн ему уна вӧр му.
Комі вӧр озыр ԅверӧн
Комі вӧр озыр пӧткаӧн
Ԅвер ку пӧтка вузалам
Вузалам ԅвер ку
Вузалам пӧтка
Вузалам уна ԅвер ку
Вузалам уна пӧтка
Вузалам ԅвер ку вузалам пӧтка
Вузалам ԅвер ку ԋӧбам ембур
Вузалам пӧтка ԋӧбам ембур
Вузалам ԅвер ку пӧтка ԋӧбам ембур
Ко-мі вӧр о-зыр ԅве-рӧн
Ву-за-лам пӧт-ка ԋӧ-бам ем-бур
Ԍорԋі:
1) Вермас-ӧ комі морт вӧравтӧг овны?
2) Мыј-понԁа оз вермы?
3) Кыԇ колӧ бурҗыка вӧравны меԁ оз быр вӧрыԍ ԅвер, пӧтка.
Ко-мі му вӧ-ра
Ко-мі-лӧн о-зыр-лун вӧр
Комі-лӧн о-зыр-лун пӧт-ка
Ко-мі ву-за-лӧ пӧт-ка
Ԋӧ-бӧ ем-бур.
Комі му вӧра.
Му — Уу
вӧ-ра ра — Аа
вӧр — Рр
Ко-мі ко — Оо
Уна му уна вӧр
Комі му вӧра
Вӧр му комілӧн ем
Ем вӧр ем му ем вӧр му
Ем вӧр ем комілӧн озырлун.
ем Мм
Ко-мі-лӧн лӧн Нн
Уна ем му
Уна ем вӧр
Комілӧн вӧра му.
Комі вӧрын олӧ уна ош
Ош Шш
Вӧр-ын ын Ыы
Олӧ Ӧӧ
Комі вӧрын олӧны ош ур руч
Комі вӧрын олӧ ош
Комі вӧрын уна ур
Уна ур олӧ комі вӧрын
Уна ош олӧ комі вӧрын
Уна ош ур олӧны комі вӧрын
Уна ем комі вӧрын руч
Ем комі вӧрын ур ош руч
Уна ем комі вӧрын ош ур руч
Аа Уу Ӧӧ Оо Рр Мм Нн Шш Ыы
Мірон вӧлі вӧрӧло ԅвер ку вузалӧ
Мірон вӧраліс ԅвер ку вузаліс
Вӧ-ра-ліс ліс Лл
Мі-рон мі Іі
Вӧ-ра-ліс ліс Сс
Мірон вузаліс
Уна ку
Анналӧн лоі
Уна шушун
Мірон вӧлі вӧралӧ ԅвер ку вузалӧ
Мірон вӧраліс ԅвер ку вузаліс
Ԍорԋі
1. Мыјла комі војтырлы ловӧ ԁона кујас вузавны?
2. Мыјла ачыс оз новлы?
3. Мыјла ԋӧбӧ озыр морт?
4. Мыјла вермӧ новлыны озыр морт?
Мірон шуӧ меным ез лӧлы мезлун
Ӧні уна ур ку вузалі лоі ԁолыԁлун
Ме-ным ме Ее
Мез Зз
ԁолыԁ ԁо-лыԁ Ԁԁ
Міронлы ез лӧлы мезлун
Мірон вузаліс уна ур ку
Міронлы воіс ԁолыԁлун
Плуг бура гӧрӧ
Плуг Гг
Бу-ра бу Бб
Габӧлӧн волі гӧр важнога
важногса гӧр
Габӧлы мусӧ
Оз бура гӧр
Габӧ ԁорӧԁіс плуг
Плугӧн Габӧ бура гӧріс
аслыс уна му
Меԁ-бӧрын гӧріс ԁӧва
Анналы гумлаԁорса му
Мі олам комі муын
Вӧр комілӧн озырлун
Ко-мі ко Кк
вӧр Вв
Ԍорԋі
Мыј-вӧсна міјан му омӧԉа вајӧ.
Кыԇ колӧ уҗавны му меԁ вајас ԋаԋ унҗыка бурҗыка
(мыјӧн бурҗык гӧрны важ гӧрјӧн аԉі плугӧн)
Кер-кӧ ем — машіна лоӧ
Рӧман &ԃа Іван вӧр пӧрӧԁӧны
Гріш воронкоӧн Міш каркоӧн пӧрӧԁӧм кер кыскалӧны ваԁорӧ.
Тӧвбыԁӧн Рӧман ԁа Іван пӧрӧԁісны 200 кер.
Став пӧрӧԁӧм керсӧ Гріш ԁа Міш кыскалісны ваԁорӧ.
Ез сӧмын Рӧман ԁа Іван кер порӧԁны. Став комі тӧвбыԁ кер
пӧрӧԁӧм-вылын олӧ.
Товбыԁӧн уна кер пӧрӧԁас комі.
Тулысын комі кылӧԁас кер Карԁорӧ.
Карԁорын кер вузаласны мукӧԁ муӧ.
Кер-вылӧ мукӧԁ госуԁарство ыстас комілы быԁпӧлӧс машіна.
Павел гӧрӧ ежмӧм му
Па-вел па Пп
Еж-мӧм еж Жж
Ежмӧм му.
Павел ежмӧԁіс аслас ԁышлуннас мусӧ.
Суԍеԁ Іван шуӧ Павеллы гӧр мутӧ ежаыс став вынсӧ муыԁлыԍ кыскас, ежа бур оз кер мулы.
&Ԃыштӧ шыбіт мутӧ бура гӧр. Павел Іванлы шуіс: енлы, коркӧ ӧԁ гӧра, во-
ас-на уна лун, ежаыс меԁ быԁмас ме ежасӧ ыщка вӧвлы, бӧрынас сӧмын гӧра.
Сы-вылӧ Іван шуіс сылы, он ежмӧм мувывса туруннаԁ зон озырмы, ежаыԁ сӧмын вынсӧ муыԁлыԍ кыскас.
Павел кывзіс Іванлыԍ, ежмӧм мусӧ бура горіс, ԁышлун шыбітіс ылӧ ез ежмӧԁлы, пыр пӧраын гӧріс, ез ԍет ежалы мулыԍ вын кыскыны.
Ԍорԋі:
1. Мыј-восна міјан тырӧны мујас јогӧн?
2. Кыԇі колӧ наыԍ мынтӧтчыны.
Важон комі вӧр озырмӧԁіс щӧгӧԁіс озырӧс
Сӧвет шыбітіс озырӧс
Олан лун лоі ембуртӧм котырлы.
Щӧгӧԁіс Щӧ Щщ
Сӧ-вет вет Тт
Важӧн быԁ во уна кер комі кылӧԁліс Карԁорӧ.
Карԁорын комі кер вузавлісны мукӧԁ муӧ — мукӧԁ госуԁарствоӧ.
Комі керјӧн озырмывлісны щӧглісны сӧмын озыр котыр.
Уна комі мырԍывліс кер-ԁорын озырмӧԁіс щӧгӧԁіс озырӧс асслас пеԍԍӧмӧн.
1917 воын ембуртӧм котыр шыбітіс озырӧс, вӧчіс Сӧвет влаԍт.
Комі Сӧвет боԍтіс аслас кіас комі кер кылӧԁӧм.
Барыш кутіс боԍтны комі Сӧвет комі пеԍԍыԍ котыр.
Важӧн комі кер озырмӧԁліс озырӧс оні озырмӧԁас важ ембуртӧм котырӧс.
&Отувтчӧмӧн лӧԍӧԁам бур олӧм.
Ӧ-тувт-чӧ-мӧн Чӧ Чч
Лӧ-ԍӧ-ԃам Ԍӧ Оо
Трӧш сікса вӧралыԍ котыр &отувтчісны, пырісны чԉенӧ коператівӧ. Копераԏів налы корԍӧ, ԋӧбӧ порок ԁрӧб, мукӧԁ тӧвар.
Трӧш ԍікса вӧралыԍ котыр коператів ԁрӧб-порокӧн ӧтув вӧралӧны.
Сеԍԍа ӧтлааласны став ԅвер ку ԁа пӧтка, вузаласны копераԏівлы.
Коператԁв ԅвер ку вылӧ ԁон оз чірк, ԍетӧ тыр ԁон.
Важӧн корна трӧшԍіктса вӧралыԍ котыр ез ӧтувчыв, ез гіжԍыв копераԏівӧ, став ԅверкусо& пӧткасӧ налыԍ ԁонтӧм ԁоныԍ ԋӧбавліс горш купеч. Ӧні купечӧс матӧ оз ԍібӧԁ трӧшԍікса вӧралыԍ котыр.
Вӧралыԍ котыр гӧгӧрвоіс — горш купечыԍ вермас мезԁыны сӧмын копераԏів.
Бур олӧм лӧԍӧԁны вермас вӧралыԍ &корыр сӧмын &отувтчӧмӧн.
Ԏіма мутӧ выԉногӧн вӧԃіт бурҗыка кутан овны.
Ԏі-ма Ԏԏ
Бур-җы-ка җы Җҗ
Выԉ Ԉԉ
Ԏіма мутӧ вӧԃіт выԉ ногӧн унҗык лоӧ тенаԁ ԍу, іԁ, турун скӧтлы.
Ԏіма мусо& вӧԃітӧ со кущӧм ногӧн: 1 му коԍком&, мӧԁ (2) му ԍу улын, којмӧԁ (3) іԁ улын.
Сылы муыс омӧԉа быԁтӧ ԍу, іԁ, сы-понԁа сылӧн еща ԋаԋ. оз тырмы верԁны гортсаӧс, колӧ тӧвшӧрԍаԋ корԍны бокыԍ.
Колӧ му вӧԁітԋы выԉногӧн.
Меԁ таво коԍкӧм, моԁ& (2) во сывылын лоӧ ԍу, &ԍеԍԍа колӧ воԃітны бобӧԋаԋ, &ԍеԍԍа картупеԉ, сыбӧрын вӧԃітны іԁ. Тащӧм вӧԃітомӧн& муыԍ выныс оз сещӧма кут бырны, оз кут ежмыны. Лоӧ ԍу, іԁ, турун скӧтлы, картупеԃ. Му тащӧм вӧԃітӧмӧн кутас ԍетны унҗык ԋаԋ, верман сек верԁны аԍԍыԁ гортсатӧ, оз кут ковны ԋӧбны товшӧрԍаԋ ԋаԋ.
Кутаԋ озырҗыка овны, ԏіԉԍӧмыԁ вешшӧрӧ оз вош.
Мӧскӧс поԅӧ верԁны бӧбӧԋаԋ турунӧн. Мӧс кутас унҗык лыԍтыны, лоӧ унҗык нӧк, рыԍ.
Ԍорԋі:
Выԉ ногӧн му вӧԃітӧм-јылыԍ.
Бур аԋ гортгӧгӧрса кӧԅајствотӧ бура кут.
Аԋ Ԋԋ
Кӧ-ԅај-ство ԅај Ԅԅ Јј
Ӧкԍіԋ зев бур аԋ. Сіјӧ асылын мыјӧн четчас скӧт бура верԁас, јукталас гортса шоныԁ ваӧн.
Веԍкыԁа јукмӧсыԍ сіјо& ԋекор скӧтлы ва оз вај. Сіјӧ тӧԁӧ јіава јуӧм-бӧрын скӧт кынмӧ.
Карта Ӧкԍіԋлӧн шоныԁ, воԉӧса оз ԍет скотлы сіјо кынмыны.
Кынмігӧн скӧт унҗык ԍојӧ.
Ӧкԍіԋлӧн мӧсјас олӧны шоныԁын сы-понԁа ещаҗык колӧ кӧрым.
Мӧсјасӧс Ӧкԍіԋ верԁӧ јукталӧ век ӧԏі каԁын, ӧԏі каԁын жӧ-лыԍтӧ.
Уна-жӧ вӧԁ сылӧн јӧв, выј.
Ыжјас сылӧн бурӧԍ, ыҗыԁӧԍ.
Вурун Ӧкԍіԋлӧн уна, ыж јај чӧскыԁ.
Курӧг вајӧ уна коԉк.
Ӧкԍіԋлӧн гортас ставыс ԇімԇурк.
Комі нывбабојас& олој&Окԍіԋмоз.
Ԃеревԋајаслӧн ԁа карјаслӧн ӧтувчӧм помын вын.
Ԃе-рев-ԋа-јас-лӧн Ԃе Ԃԃ
Ԃеревԋаыԍ карӧ нуӧны: ԋаԋ, јај, јӧв, выј, мукӧԁ пӧлӧс ԍӧјан тор.
Ԃеревԋајас карӧ вузалӧны нуӧны пыш шабԁі. Пабрікын шабԁіыԍ кыӧԋы новлантӧр. Сакар вӧчӧны завоԁјасын ԍвеклӧыԍ. Ԍвеклӧсӧ нуӧны бара-жӧ ԃеревԋаыԍ. Нӧшта уна тор-на нуӧны &ԁеревԋаӧ вајӧны сакар, сов щај јемјас суԋіс, кӧрт, кӧрттув &ԍеԍԍа-на уна мукӧԁ колан тор кӧԅајствоӧ.
Му уҗавны сіԇ-жӧ колӧ уна тор: гӧрјас, кӧрт піԋајас, косајас, чарлајас му уҗалан машінајас. Машінаӧн уҗ соԁӧҗык.
Карјасын војтыр велӧԁчӧмӧԍҗык. Сен емӧԍ гырыԍ школајас. Сеԍ петӧны ԁокторԁас, аграномјас, ԅемԉемерјас, мукӧԁ велӧԁчӧм јӧз.
Карын гіжӧны, леԇӧны ԋігајас, гаԅетјас, журналјас. Најӧјас велӧԁӧны бурҗыка лӧԍӧԁны олӧм.
Кар ԋаԋтӧг, мукӧԁ ԍојантӧг оз вермы овны. Ԃеревԋаыԁ карса товартӧг оз-жӧ вермы овны. Гашкӧ во-мӧԁ-којмӧԁ кысԍас карса товартӧг, а сеԍԍа-кӧԏ беԃԃӧн гӧр. Ԃеревԋајаслӧн карјаскӧԁ ӧтувтчӧм-помын вын.
Ԍорԋі:
Мыј-вӧсна &ԁеревԋа оз вермы картӧг овны, а кар ԁеренвԋатӧг.
Велӧԁчытӧм војтыр ԇік пемыԁ: ԍін воԍтӧ сӧмын велӧԁчӧм.
Ԇік Ԇԇ
Сар міјанӧс ез зіԉ велӧԁны. Сіԇі сылы вӧлі бурҗык. Велӧԁчытӧм пемыԁ војтырӧс кокԋіԁҗык воӧлі сылы пӧрјӧԁлыны, уҗӧԁны асвылас, сылыԍ вір јуны.
Попјас сылы бура отсаԍісны. Пемыԁ војтырлы кӧсјыԍісны сарство ԋебеснӧј мувывса ԍӧкыԁ олӧмыԍ ԍетны.
Ԏерпітны быԁтор щӧктісны сіԇ-пӧ колӧ јенлы. Он-ко ԏерпіт рајо он во, лоо сещӧм-жӧ ԍӧкыԁ сен кулӧм-бӧрын, кущӧм ԍӧкыԁ налы мувылын. Уна ногӧн-на нӧшта пӧрјӧԁлісны попјас. Сар-пӧ міјан мувывса јен, колӧ сыыԍ повны, сіјӧс раԃејтны, сіјӧс пікӧ оз ков ԍетны.
Ԍурісны уҗалыԍ војтыр-костыԍ &гогорвоыԍјас, кутісны најӧ віԍтавны асланыс вокјаслы, кыԇ пӧрјӧԁлӧны најӧс
сарјас, озырјас. Роч муын уҗалыԍјас 1917 воын сеԍԍа шыбітісны асԍыныс вірјуыԍ сарӧс, озыр котырӧс, ас кіас боԍтісны влаԍт, шуісны: мі кутам велӧԁчыны аԍным ас кӧԅајство лӧԍӧԁны, сін воԍтам велӧԁчӧмӧн.
Совет влаԍт шуіс — меԁ міјан мувылын оз ло велӧԁчытӧм морт, меԁ ставыс кутас кужны кӧԅајство пуктыны.
Шыпас чукӧр
Лыԁпас.
Інтернатсіонал.
Сувт, четчы јорӧм, ԁорӧм војтыр!
Сувт, щыглы кулыԍ, бӧрԁыԍ јӧз!
Пӧԍ віртӧ пуԅӧԁ, паԉӧԁ ојбыр.
Меԁ ԍӧлӧм ӧзјӧ біын-моз.
Став мувыв пежсо ԇікӧԇ гӧрам,
Ԉок вужсӧ бертам меԁ оз пет;
Мі ԁолыԁ олӧм выԉыԍ ԁорам;
Коԁ вӧлі щыг, меԁ лоас пӧт.
Тајӧ кыпӧԁчӧм міјан
Мувыв меԁ-бӧрја коԍ.
Сувт, уҗалыԍ јӧз піјан,
Став ембур аслыԁ бост!
Оз ԍетны сарјас ԉічыԁ олӧм,
Оз кіԍԍы јенԍаԋ ԋінӧм тор,
Ас вынӧн боԍтны быԁӧн колӧ,
Став тіԉԍыԍ пеԍԍыԍ міјан-ԁор.
Меԁ мынлас горшыԍ чорыԁ гӧрӧԁ,
Меԁ му-пыр мунас мустӧм тор,
Боԍт мувыв пежсӧ путкыԉт, пӧрӧԁ,
Јон ԁаԍ пӧԍ вывԍыԁ шуԁтӧ ԁор!
Тајӧ кыпӧԁчӧм міјан (воԇԇа-мозыс).
Мыј муыс лептӧ ставыс міјан,
Быԁ уҗсӧ вермӧ вына сој.
Став ԁыша горшсӧ пӧԁтам біјӧн.
Коԁі оз уҗав меԁ оз ԍој.
Оз зев ԁыр курксы кырныш чукӧр.
Мі регыԁ інԁам олан ін.
Бур асыв ԍавкјӧ кыа југӧр,
Гӧрԁ міча шонԁі ԍетас вын.
Тајӧ кыпӧԁчӧм міјан (воԇԇа-мозыс).
Габӧ Пеԃӧ.
Ӧті грезԁын меԁ-гӧԉ крестаԋін вӧлі Габӧ Пеԃӧ. Керка сылӧн вӧлі кіԍԍӧма. Ӧшіԋјасыс быԁӧн разјӧн ԁа ԍумӧԁ торјасӧн јіталӧма.
Габӧ Пеԃӧлӧн вӧлі керка тыр чеԉаԃ. Аԍныс, бабаыскӧԁ вӧліны велӧԁчытӧмӧԍ.
Велӧԁчӧм-јылыԍ вӧлі Габӧ Пеԃӧ сіԇ, шулывлӧ: „мыј міјанлы велӧԁчӧмԍыс, попӧ-ӧԁ он-жӧ во-а, Чеԉаԃӧс велӧԁны ме ог ԍет. Мі ег велӧԁчывлӧј ԁа ԋемӧс ԋаԋ ԍојім.
Велӧԁчасны-кӧ мам-батлыԍ кывзыны оз понԁыны. Меԁ кага віԇны мунӧны, аԍԍыныс кынӧм верԁӧны."
Сіјӧ грезԁын Габӧ Пеԃӧ меԁ-ԉока му-віԇ вӧԃітіс. Пощӧсјас вӧлі кіԍԍӧма; гор-агас гіԉа-гоԉакылӧ; вӧв пеԉпомыс зыртӧма; ԏеԉегаыс ԇуртӧ.
Тіԉԍіс пеԍԍіс Габӧ Пеԃӧ гашкӧ јӧзыԍ ез ещаҗыка, ԁа оз вӧлі ԋекыԇ артмы бур јӧз-моз. Мувылас ԋаԋыс воӧ
тӧԁчӧмӧн јӧзԍыс омӧԉҗык - ԉок кӧјԁыснаԁ ԁа кужтӧг уҗалӧмнаԁ бур ԋаԋыԁ оз во.
Воас ар. ІІонԁасны корны вотјас (налогјас). Габӧ Пеԃӧ ԁумајтӧ: „кыԇі-нӧ ме вотсӧ понԁа мынтыны, аслым-ӧԁ ԍојны ԋінӧм абу.“
Сы-бӧрын понԁас шуаԍны Сӧвет влаԍт-вылӧ. Ԃерт бӧрја помас лоӧ ԍетны кӧртымын аԍԍыс му-віԇсӧ озыр мортлы пуԁ-мӧԁ ԋаԋыԍ.
Коркӧ воас Габӧ Пеԃӧлӧн ыҗыԁ піыс Гӧрԁ Арміјаыԍ. Сіјӧ сен велӧԁчӧма, ԍуԍмӧма. Аԁԇӧ баԏлыԍ вежӧртӧг уҗалӧм ԁа-і шуӧ: ,,Таԇі овны оз поԅ. Колӧ выԉ-
ногӧн завоԃітны овны. Гоԉлун міјан ставыс ас пемыԁ-ԍерԏі."
Јуалӧмјас:
1. Мыјла Габӧ Пеԃӧ оліс гӧԉа.
2. Верміс-ӧ сіјӧ лӧԍӧԁны овмӧс ӧткӧн.
3. Кыԇі, мыјӧн отсалӧ Сӧвет ԁа коператівјас кресԏаԋінлы.
Том војтыр, саԃмӧ!
Пӧрыԍјас лаԋтӧ!
Чојјас ԁај вокјас,
Вунӧԁӧ шогјас,
Паԉӧԁӧ ӧԁјӧҗык ојбыр!
Шеныштлӧ сојјас.
Коԉӧма-ԍ војјас,
Выԉ олӧм локтӧ, том војтыр!
Уҗалыԍ јозлӧн
Гӧрԁ знамја озјӧ;
Важ олӧм путкыԉтчӧ-пӧрӧ.
Ԉок олӧм вежԍӧ, —
Пӧрыԍјас, веніјо,
Туј шӧрын енӧ ті ԇӧрӧ!
Том јӧз бі ӧԁтас.
Ԁышјасӧс пӧԁтас,
Чорыԁа выԉ олӧм ԁорас.
Омӧԉ јӧз, полӧ,
Локтӧ мӧԁ олӧм,
Тіјанлыԍ ԍінјастӧ јорас.
Том војтыр кывзӧ:
Гӧрԁ саріԇ гыԅӧ,
Пуԅӧма-скӧрмӧма јона.
Енӧ-жӧ муԇӧ.
Нуӧԁӧ воԇӧ
Бур олӧм: сіјӧ меԁ-ԁона!
Став мусӧ боԍтӧ,
Коммуна воԍтӧ,
Туј-вылыԍ бокӧ ен кежӧ!
Ӧтув пыр олӧ,
Кутӧ бур олӧм,
«Ԉок-вылӧ вӧԉа ен вежӧ!
Важ олӧм вежԍӧ,
Пӧрыԍјас, вешјӧ,
Туј шӧрын енӧ ті ԇӧрӧ!
Кіын том јӧзлӧн
Гӧрԁ знамја ӧзјӧ —
Зіԉҗыка мувылын вӧрӧ!
Ԋобԁінса Віттор.
Ԉеԋінлӧн кывјас.
Мі гӧԉ јӧз, пемыԁ јӧз. Сы-вӧсна огӧј шогԍӧ. Меԁ сӧмын вежӧрным суԇԍас велӧԁчӧмыԍ бур аԁԇыны. Меԁ ԍӧлӧмԍаԋ кыскӧ вӧлі велӧԁчыны. Меԁ со мыј бура гӧгӧрвоім: ӧні уҗалыԍ јӧзлы велӧԁчыны колӧ ас-понԁаыԍ, меԁ аслыс бур олӧм лӧԍӧԁны. Озыр јӧзлы ԁа барінјаслы ембур чукӧртӧм-вылӧ ӧні оз-ԋін ков велӧԁчыны.
Велоԁчӧм петкоԁлас бур олӧм лоԍӧԁны туј.
Влаԃімір Іԉԉіч Уԉԉанов (Ԉеԋін) чужі 1870 воын. Нем чӧжыс сіјӧ тӧжԁыԍіс уҗалыԍ јӧз-вӧсна, нем чӧжыс перјіс налы выԉ права. Став му паԍтаыс кыпӧԁіс уҗалыԍ јӧзӧс паԍкыԁ горша озыр јӧз-вылӧ, сарјас-вылӧ. Чукӧртіс коммуԋіст партіјајас став мувывԍыс, велӧԁіс најӧс: кыԇі колӧ нуӧԁны уҗалыԍ јӧзӧс коԍ-вылӧ капітаԉістјаскӧԁ, кыԇі колӧ лӧ-
ԍӧԁны выԉ олӧм. Окԏабрын 1917 воын Ԉеԋін інԁалӧм-ԍерті уҗалыԍ јӧз Роԍԍіјаын верміс боԍтны ас кіас влаԍт, лӧԍӧԁіс Сӧветскеј влаԍт.
Секі Ԉеԋінӧс вӧлі борјӧма Нароԁнӧј Коміссарјас Сӧветӧ јуралыԍӧ. Тајӧ уҗ-вывԍыс кувтӧԇыс сіјӧс ез вежлыны. Јона Ԉеԋін тӧжԁыԍіс креԍтана-вӧсна. Вывті јона уҗалӧм-понԁа кості кулі 1924 воын јанварын 21 лунӧ. Став мувывса уҗалыԍ јоз ԋекор оз вуноԁ Ԉеԋінӧс.
Лыԃԃӧј Ԉеԋін-јылыԍ «Выԉ тујӧԁ» ԋігаыԍ.
Мыј міјан коԉі сар-бӧрԏі.
Уна-ӧ велӧԁчӧма ԁа велӧԁчытӧм јӧз Роч му паԍта.
Сіје-жӧ Комі муын.
Ԍӧԁіныс петкӧԁлӧ велӧԁчытӧм јӧзӧс, мукӧԁыс — велӧԁчӧм јӧзӧс.
Јуалӧмјас: 1. Мыјла ԃеревԋаын велӧԁчытӧмыс унҗык карвывса-ԍерԏі. 2. Велӧԁӧны-ӧ тіјанын велӧԁчытӧмсӧ. 3. Мыјла ічӧт-ԁырјі ті енӧј велӧԁчӧј.
Боԍтӧма Совнарком Ԃекретыԍ гырыԍ јӧз велӧԁӧм-јылыԍ.
Нароԁнӧј коміссарјас Сӧвет шуӧма: став велӧԁчытӧм јӧзлы Респубԉіка паԍта кӧкјамыс арԍаԋ ԁа ветымынӧԇ колӧ кужны лыԃԃыԍны ԁа гіжны. Меԁ вӧлі велӧԁчӧма быԁ морт. Велӧԁчыны поԅӧ ас кылӧн ԉібӧ роч кылӧн: кӧні кыԇі
кӧсјӧны.
Нароԁнӧј коміссарјас Сӧветын Јуралыԍ В. Уԉԉанов (Ԉеԋін).
Мӧскуа, Кремԉ, ԃекабрын 26 лунӧ 1919 воӧ.
Јуалӧмјас: Мыјла ӧні колӧ велӧԁчыны уҗалыԍ јӧзлы.
Важон і оні.
Важӧн сӧмын тӧԁліс сар
Кабак ԁа пӧԉітса:
Оні Комі „Сыктывкар“
„Зыранскӧј Стоԉітса."
Пемыԁ-пыщті ветлім ԁыр.
Лымсӧ, ԋајтсӧ лоім:
Ӧні оз-ԋін ԁојмы ныр -
Ԉектрічество лоі.
Важӧн, кыԇі вӧрын
Пемыԁ, пыр і вошан,
Нылӧс боԍтан кіӧԁыс -
Кваԏітчан-ԁа... тоша,
Ӧні &сурја јылын бі
Сутугаӧԁ мунӧ.
Сещӧм југыԁ — тој кӧԏ ві,
Лун-ӧ, вој-ӧ — вунӧ.
Важӧн спектак-вылын роч,
Југыԁ кіԅа, ворӧ:
Прӧстӧј јӧзлы шуӧ „проч!
Ті-пӧ онӧ тӧрӧ!"
&Оні, мајбыр, сӧмын пыр,
Ԋекоԁ-ԋін оз вӧтлы;
Комі јӧзлы гаж ем пыр,
Сӧмын клубӧ ветлы.
Важӧн сарыԁ вӧлі бур:
Вінајасӧн пӧԁтӧ,
Пемыԁ јӧзлы ԍујӧ ԁур,
Шоша вылаԁ рӧԁтӧ:
Барін воԇін комі кыв
Петкӧԁлыны полім.
Комі јӧзлы чужан кыв
Важыԍаԋ-ԋін колі.
Ӧні аԁԇаԁ, ем-кӧ јур,
Коԁі олӧм вајӧ,
Кущӧм права вӧчӧ бур:
Важыԁ, аԉі тајӧ?
Јогор Коԉегов.
Јуалӧмјас:
1. Мыјла Комі јӧз сар-ԁырјі вӧлі јанԁыԍӧ ас кывԍыс.
2. Кыԇі віԇӧԁӧ Сӧвет влаԍт мукӧԁ пӧлӧс кывјӧн ԍорԋітыԍ јӧз-вылӧ.
3. Мыјла Комі муын мај тӧлыԍын 5-ԁ луныс лыԃԃыԍԍӧ праԅԋікӧн.
Мыјӧн озыр Комі му.
Комі облаԍтлӧн ыжтаыс 40 міԉԉон ԁеԍатін-гӧгӧр: 19% міԉ. ԁеԍаԏін вӧр, 27 1/2 ԍурс ԃеԍатін гӧрӧм му,
140 ԍурс ԁеԍаԏін-гӧгӧр віԇ, — мукӧԁыс ԋур.
Со кущӧм ыҗ-ыԁ комі муыԁ.
Віԅӧԁӧ тајӧ ԃіаграмма-вылас.
Комі облаԍт паԍтаыс олӧ 202.865 морт
Комі 190.181 морт 93,7%
Роч... 11.614 „ 5,7°/0
Јаран .... 670 „ 0,4°/0
Мукӧԁ.... 400 „ 0,2°/0
Кӧні, мыј уҗалӧны Комі муын.
Комі му паста јӧз оз ӧтмоза, ӧԏі пӧлӧс уҗӧн ов. Кӧні јонҗыка му-віԇ-ԁорын уҗалӧны, кӧні унҗык скӧт віԇӧны, кӧні вӧр леԇӧны-кылӧԁӧны ԁа вӧралӧны, кӧні чері кыјӧны, кӧні кӧр віԇӧмӧн олӧны. &Ԍеԍԍа мукӧԁлаыԍ уна јӧз ветлӧ тујӧ.
Војвылын, вӧртӧм трунԁа-вылын віԇӧны кӧр. Кӧрлы оз ков мӧскыԁ-моз тӧв-кежлӧ ԋемтор заптыны, ԋекущӧм верԁас.
Сіјӧ ачыс лым-улыԍ перјӧ јала, мортыԁлы оз ков отсаԍны. Сӧмын кӧрыԁ ӧті местаын оз пыр верԁмы овны: јалаыԁ бырӧ, колӧ стаԁатӧ выԉлаӧ вештыны, кӧні јала ԇоԋ-на. Кӧр віԇыԍыԁлӧн сіјӧ-і уҗыс.
Ԃерт ԍеԍԍа колӧ кӧрјастӧ віԇны меԁ оз разӧԁчыны ԁа кӧјін ԍојӧмыԍ.
Кӧр віԇӧны трунԁаын меԁԍасӧ јаранјас. Јаранјаслы кор ԍето став олӧмлунсӧ: оланін, ԍојан ԁа паԍкӧм. Важӧн на кіјын вӧлі став кӧрыс, оні унҗык кӧрыс лоі-ԋін комі кіјын: јаранјас сӧмын віԇӧны.
Мукӧԁ кӧрвіԇыԍјаслыԍ арталӧны ԋекымын ԍурс кӧр. Кӧрвіԇӧм ԍетӧ уна бур тор.
Кӧр кучікыԍ вӧчӧны шоныԁ паԍкӧм ԁа кӧмкот, том кӧр кучікыԍ вӧчӧны замша.
Кусӧ зев ԁонӧн вузалӧны мукӧԁ госуԁарствоӧ. &Ԍеԍԍа вузалӧны кӧрјај ԁа ԍур.
Кор зев ӧԁјо пӧлалӧ, ӧԁјӧ еԍкӧ верміс озырмӧԁны кӧрвіԇыԍӧс, сӧмын сіјӧ оз куж віԇны најӧс віԍӧмјасыԍ. Віԍӧмјас мукӧԁ воӧ уԍкӧԁӧны кӧрсӧ җынԍыс унҗык,
Ӧні кор віԇны віԍӧмјасыԍ кутчыԍіс &Совет влаԍт: мӧԁӧԁалӧ сетчӧ велӧԁчӧм јӧзӧс, ԉекарствојас, ԉӧԍӧԁӧ кӧр віԍӧм бурԁӧԁанінјас. Сені верман пемыԁ кӧр-віԇыԍјасӧс велӧԁны кор віԇны.
Комі муын уна кыјӧны чері. Аспонԁа, ещаԋікӧн кыјӧны быԁлаын, мукоԁлаын кыјӧны-і вузалом-вылӧ — кӧні уна чері.
Меԁ уна кыјӧны Печераын, Сімԁорын &ԍеԍԍа мукӧԁлаын ју јывјасын. Печераса ԍӧмга уна нуӧны Карԁорӧ. Мукӧԁлаын кыјӧм чері комі муыԍ оз петкӧԁны.
Јуалӧмјас:
1. Мыјла јаран кіулыԍ кӧр воіс Комі кіӧ.
Мыј ԍетӧ вӧр.
Комі јӧз олӧ вӧр-піјын. Мыј-нӧ сылы вӧрыс ԍетӧ? Ԍетӧ зев уна. Аԍныԁ тоԁанныԁ уна-ӧ воӧ міјан ԋаԋ ас мујас-вылыԍ.
Мі аԁԇам воыԍ-воӧ роч мувывса ԋаԋ унҗык міјанӧ вајӧны. Мыј-вылӧ сіјӧс мі ԋӧбам? Ԋӧбам сіјӧс вӧр-ԁорын уҗалӧм-вылӧ.
Тӧлын мі леԇам сортовка, тулыс воас — бара сені уҗ: колӧ леԇӧм вӧрсӧ пурјавны ԁа кылӧԁны Карԁорӧ. Бура уна ԍӧм тајӧ уҗыԍ боԍтӧ комі јӧз.
Ԍеԍԍа боԍтам вӧралом. Мыјта міјан віјӧны ԁона ԅверсӧ кучік-понԁа!
Віјӧны ош, руч, вурԁ, куԋіча, собоԉ ԍеԍԍа мукӧԁ пӧлӧс. Меԁ уна ԁерт віјӧны ур.
Тајӧс ставсӧ вузалӧмыԍ бара уна ԍӧм боԍтӧны. Уна зев кыјӧны-віјӧны быԁԍама пӧлӧс пӧтка.
Вӧр ԍетӧ комі мортлы ԍеԍԍа-і мукӧԁ сорва (вӧлӧга — щак ԁа вотӧс.)
Тулыс, ар, тӧв — комі јӧз пыр вӧрын, пыр вор-піјыԍ шеԁӧԁӧ кынӧм пӧт.
Уна ԍетӧ вӧр комі мортлы, мӧԁарӧ-кӧ уна колӧ пуктыны сы-берԁӧ уҗ, уна вын ԍетны.
Јуалӧмјас:
Коԁі ԋӧбӧ міјанлыԍ вӧр, мыј сеԍ вӧчӧ.
2. Мыј аԍным вӧрыԍ вӧчам.
Вӧр міјан озыр лун.&
Вӧр колӧ бура візны.&
Міјан гӧгӧр вӧр. Віԇӧԁлан-ԁа пом-ԋі-ԁор сылы абу. &Ԃумајтан-ԋін оз сіјӧ бырлы, пыр ӧтмыԁа лоӧ. Мукӧԁԁырјі, еԍкӧ, кывлывлан пӧрыԍ јӧзлыԍ, вӧр-пӧ маті гӧгӧрыԍ понԁіс бырны. Сіјӧ сӧмын воԇӧ ԋекоԁ оз і нуӧԁ.
Мунас сіјӧ, комі мортыԁ, вӧрӧ, кералӧ мыјта сылы колӧ. Унҗыксӧ ԃерт віјӧ вешшӧрӧ. Пӧрӧԁас пу, кыткӧ-мыјкӧ оз во ԍӧлӧм вылас, еновтас кујлыны муас, ачыс воԇӧ мунас, мӧԁӧс пӧрӧԁас.
А мыј посԋі пусӧ віјӧны!
Тајӧ-на абу ыҗыԁ шог. Таногӧн омӧԉа-на чінӧ вӧрыԁ. Меԁԍа ыҗыԁ ԉок торјыс міјан со &коні: щукӧԁас кӧԁкӧ ӧԏі пуӧ бі, (сіјӧ абу зев ԍӧкыԁ вӧчны) сетыԍ сотчас ԋекымын ԍо ԁеԍаԏін вӧр. Сотчӧ вӧр, колӧ еԍко сіјӧс ӧԁјӧнҗык ку-
сӧԁны, ӧтвылыԍ јӧзыслы віԇны біыԍ вӧрсӧ — кущӧм те! Шуасны сӧмын, меԁ-пӧ сотчӧ, матынҗык-кӧԏ кос пес лоӧ.
Мыј-нӧ та-ԍерті колӧ шуны? Поԅӧ шуны ӧті тор: таԇі уҗалӧны сӧмын пемыԁ јӧз.
Віԇӧԁлам кыԇі віԇӧны вӧр мукӧԁлаын. Боԍтам мі роч му. Ԋеважӧн-на сені вӧр мі-мынта-жӧ вӧлі. Ӧні сен, лунвыласҗык вӧрыс ставыс бырӧма. Кытчо-но сіјӧ лоі? Ԁа сіԇ-жо, мі-моз ставсӧ віісны — кералісны ԁа сотісны. Меԁ јоԋа ԃерт віісны вӧрсӧ кор воԍтісны пабрікјас ԁа &завӧԁјас.
Роч јоз мі моз-жо ез кужны вӧр віԇны.
Боԍтам мӧԁ му, Гермаԋіја.
Сені оні зев еща-ԋін вӧра іныс. Уна зев сені гырыԍ карјас, пабрікјас ԁа завӧԁјас.
Аԁԇіс ԋемеч — вӧр бырӧ. Колӧ кыԇкӧ вӧчны, меԁ помӧԇ оз быр вӧрыс.
Шуіс ԁа вӧчіс сіјӧ сіԇі:
1. Керавны вӧр вешшӧрӧ огӧј понԁӧ.
2. Сотӧм ԃерт-ԋін ловӧ еновтны.
3. Вӧрын меԁ ез вӧв сіԍ пу ԁа лӧп (сетӧн чужӧ быԁԍама пӧлӧс гагјас ԁа зев ӧԁјӧ пӧлалӧ. Гагјас кајӧны ԇоԋві-
ԇа пуӧ, щыкӧԁӧны пујас, — пујас сыбӧрын коԍмӧны).
4. Сеԍԍа пӧрӧԁны колӧ ԁеԉанка-вылыԍ ӧтщощ кушӧԇ став пусо, іԁравны јогсӧ-лӧпсӧ ԁа сотны. Сы местаӧ быԁмас ӧткоԃ ӧтщӧщја вӧр. Сіјӧ ԁеԉанка-бӧрын колӧ керавны сіԇ-жӧ мӧԁӧс, којмӧԁӧс, сіԇ воԇӧ.
Артавны колӧ со кыԇі: кор меԁ-бӧрја ԃеԉанка лоӧ кералӧма, меԁ секі вӧлі быԁмӧма-ԋін гырыԍ, бур вӧр &меԁвӧдз кералӧм ԃеԉанка-вылын.
Та-ногӧн уҗалӧм-ԍерті вӧр Гермаԋіјаын оз чінлы.
Міјанлы ԋемеч-вылыԍ колӧ велӧԁчыны. Понԁам-кӧ сіԇ-жӧ уҗавны вӧр-ԁорын, сіԇ-жӧ вӧр віԇны — комі муын вӧр ԋекор оз быр.
Јуалӧмјас:
1. Коԁ кіын вӧлі важӧн став вӧрыс.
2. Мыјла колӧ аслыным тӧжԁыԍны вӧр-вӧсна.
Му уҗалӧм-јылыԍ.
Міјан кресԏаԋін тӧԁӧ сӧмын гӧр ԁа агас. Сӧмын ӧні, тајӧ војасӧ кӧнкӧ-мыјкӧ плугјасӧн понԁісны гӧрны. Плуг сіјӧ ԃерт-ԋін гӧрјыԍ бурҗык. Сіԇ-жӧ-і кӧԇӧм. Пыр-на міјан кіӧн кӧԇӧны. Кіӧн му паԍта оз ӧтмоз кӧјԁыс којаԍԍы: кытчӧ чукӧрӧн уԍӧ, кытчӧ зев гежӧԁа (шоча). Машінаӧн кӧԇԍӧ ӧԁјӧҗык ԁа-і кӧјԁыс ещаҗык мунӧ. Кытчӧ колӧ ԁас віт пуԁ кӧԇны кіӧн, машінаӧн колӧ коԇны сӧмын ԁас пуԁ. Кор кӧԇӧма машінаӧн, кӧјԁысыс ӧтмоз пуктыԍԍӧ ԁа ӧтпыԁаын вужјаԍԍӧ, ӧтщӧщ быԁмӧ.
Сы-понԁа ԋаԋ воӧ бурҗык. Кіӧн кӧԇӧмӧн кӧјԁыс пыԁӧ вӧјӧ ԁа ԍорӧн петӧ, коԁыс вылын лоӧ ԁа коԍмӧ. Кымынкӧ јукӧн кӧјԁыс-ԋін вошӧ. Сеԍԍа ԋаԋыԁ оз ӧтмоз шептаԍ ԁа во.
Кӧԇан машіна ӧткӧн он вермы ԋобны. Поԅӧ ԋӧбны сіјӧс кымынкӧ креԍтаԋінлы ӧтвылыԍ.
Кыԇі колӧ артавны му-віԇ уҗалан машінајас ԋӧбігӧн.
Машіна ԋімыс Лунја уҗ машінајаслӧн Кымын олыԍлыԍ вермас ужавны 1 машіна тіјан ԁорын Уна-ӧ сулалӧ машіна
Кӧԇан машіна 2 вӧла. . . . 31/2-5 ԃеԍат.
Ыщкам машіна 2 вӧла . . . 3 1/2-4 „
Вӧла куран (нарман) 1 вӧла 6-8 „
Вунԁан машіна 2 вӧла . . . Тӧлӧԁнан-весаԍан машіна 4-5 „
Амеріканскеј 200-250 пуԁ кыкпӧв весалӧмӧн
Вартан машіна 4 вӧла .... 250 — 300 п.
Уна-ӧ уҗавԍӧ му-віԇ-берԁын машінаӧн, уна-ӧ кіӧн.
10 часӧн уҗавԍӧ.
Кӧԇан машін. 5 ԃеԍаԏін, кіӧн 3 ԃес. гӧгӧр.
Ыщкан „ 4 „ „ 1 „
Вунԁан „ 5 „ „ 1/2 „
Вартан „ 60 чум.-гӧг. „ 2 чумаԋі.
Јуалӧмјас:
Кущӧм машінаӧн ті уҗавлывланныԁ
2. Уна-ӧ пӧра коԉӧ тіјан му-віԇ уҗ-ԁорӧ
3. Выім-ӧ тіјан ԁорын мувіԇ-берԁын уҗалан машіна ԋӧбыԍ-вузалыԍ копераԏів.
Арталӧј кымын мортлы поԅӧ ԋӧбны 1 машіна. Кымын лунӧн машінаӧн пӧԅӧ бергӧԁны тіјанлыԍ вогӧгӧрја уҗтӧ?
Кымын ԃеԍаԏінӧн му ем шӧркос креԍԏаԋінлӧн тіјанын?
Тајӧ быԁӧн арталӧ ԁа гіжӧ тыртӧм віԅас (грапаас).
Машінаыԁла поԅӧ ыстыны ас ԍікԍыԁ мортӧс Областнӧј Земеԉԋӧј Отԁелӧ. Сетыԍ вермасны ԍетны машіна уҗӧн.
Јуалӧмјас:
1. Коԁі тіјанӧс вермас велӧԁны віԇ-му уҗавны.
Менам креԍԏаԋінлы шуӧм.
Креԍԏана јӧртјас!&
Міјан віԇ-му ԋӧті-на абу лӧԍӧԁӧма. Ті сіјӧ зев бура тӧԁанныԁ. Важӧн коԁі віԇ-му волі сарјаслӧн ԁа буржујјаслон, сіјӧ ставыс воіс креԍԏаԋінлы. Уна креԍԏана ӧнӧԇ-на оз тӧԁ коԉас-оз налы віԇ-му, озӧ сіјӧ выԉыԍ понԁыны јукны.
Та-јылыԍ колӧ ставныслы віԍтавны: та теԋыԁ віԇ-му, уҗав, гӧр-кӧԇ, лӧԍӧԁ сіјӧс бура ԋекоԁ тенԍыԁ оз мырԃԃы. Тајӧ меԁ-воԇԇа ԁа меԁ-ыҗыԁ шуӧм тор.
Тајӧ еща-на. Віԇӧԁлам-кӧ кыԇі креԍԏана му уҗалӧ ас-костас, аԁԇам уна лӧԍыԁтӧм тор. Сіјӧ зев-ԋін важԍаԋ кыскыԍԍӧ.& аԁԇам уна лӧԍыԁтӧм тор сіјӧ зев-ԋін важԍаԋ кысԍӧ.
Аԁԇам уналаӧ јансӧԁлӧм, посԋіпеԉӧ-торјӧԁлӧм ԁа ылыԍ мујас вӧԃітӧм. Кущӧм сен олӧм верман лӧԍӧԁны. Уналаын-на му ԁорын уҗалӧны кујім переменаӧн — сіјӧ міјанӧс гӧԉмӧԁӧ.
Сы-понԁа сјезԁ шуіс, меԁ креԍԏаԋа аԍныс ԁумыштӧны кущӧм ногӧн му-віԇ вӧԃітны: колӧкӧ меԁ коԉтчӧны обществоӧ, колӧко меԁ торјӧԁчӧны. Аԍныс меԁ бӧрјӧны.
Ме ногӧн-кӧ бурҗык ӧтувчыны кымын-кӧ креԍтаԋінлы тӧваріществоӧ. Сещӧм тӧваріществоыс вермас лӧԍӧԁны олӧм меԁԍа бура. Сӧмын мырԁӧн вӧчны сіјӧ ог щӧктӧ.
Ӧні ковмас тіјан, јортјас, чорыԁа ԁумыштлыны коԁног бурҗыка лӧԍӧԁны олӧм.
Кор лӧԍӧԁанныԁ му-віԇ, колӧ сіјӧс бурҗыка уҗавны. Сӧмын креԍԏаԋіныԁ унҗыкыс-на гӧԉ, оз вермы овмӧс выԉног лӧԍӧԁны. Сещӧм јӧзыслы мі вочам тащӧм отсӧг: понԁам уҗԁавны ԍӧм ԉібо мукӧԁ тор. Мынтыԍны поԅас куԅаӧн. Сӧмын боԍтӧм ԍӧмсӧ ковмас кужӧмӧн віԇны: ԋӧбавны бур кӧјԁыс, бур скӧт ԁа бур машінајас. Сіјӧн бара-жӧ ковмас кужыԍ мортлы уҗавны. Коԁ сы-вылӧ велӧԁас?
— Агрономјас. Најӧ зев колан јӧз, сӧмын еща-на міјан ем. Ковмас унҗыкӧс сетчӧ велӧԁны. Сеԍԍа колӧ лӧԍӧԁны унҗык петкоԁланінјас, кыԍ поԅӧ віԇӧԁлыны: коԁ ног колӧ уҗавны му-віԇ, шеԁӧԁны бур кӧјԁыс ԁа быԁтыны бур скӧт.
Сіԇкӧ та-бӧрын шуам: лӧԍӧԁ му-віԇ, сеԍԍа велӧԁчы агрономјаслыԍ сіјӧс уҗавны. Сӧвет влаԍт отсалас теныԁ мыјӧн вермас: уҗԁӧмӧн, кӧјԁысӧн, машінаӧн ԁа скӧтӧн.
Меԁ-бур, ԃерт, ӧтувчыны коператсіјаӧ. Быԁнога коператівыс емӧԍ: ӧтвыв ԋӧбалан-вузалан, уҗԁалан, мукӧԁ пӧлӧс-на емӧԍ. Ставыс најӧ отсалӧны креԍԏаԋінлы олӧм кыпӧԁны. Тајӧ копераԏівјасас тіјан колӧ гіжӧԁчыны шԉенӧ. Сіԇікӧн тіјанлы лоӧ кокԋіҗык ԁа регыԁҗык овмӧстӧ кыпӧԁны.
Ӧткӧннаԁ тіԉԍӧмӧн зев лоӧ ԍӧкыԁ выԉ ногӧн олӧм пуктыны, ԁа он-і вермыв.
Јаковенко.
Јуалӧмјас:
1. Кыԇі уҗалӧны тіјан ԁорын му-віԇ.
2. Унан-ӧ колӧ ужавны нӧвінајас берԁын, уна-ӧ боԍтӧны сеԍ ԋаԋ.
Кӧԇӧј му-вылӧ турун.
Му вынԍӧԁны јона поԅӧ турун кӧԇӧмӧн. Кӧԇԍӧ бобӧԋаԋ (кԉевер ԁа тімопеевка).
(Кӧјԁыссӧ тајӧ турунјасыслыԍ поԅӧ суԇӧԁны Сыктывԁін карыԍ, Областнӧј Ԅемеԉԋӧј Ӧтԁелыԍ.)
Ԉок турунјасыԁ-ӧԁ мутӧ вынтӧммӧԁны, бобӧԋаԋыԁ вынԍӧԁӧ. Му уҗалігаԁ-кӧ турун кӧԇӧм щӧщ лӧԍӧԁан, мујастӧ ковмас ԋоԉ пеԉӧ јукны. Ӧні-ӧԁ со мі куім пеԉын вӧԃітам: коԍкӧм, ԍу ԁа іԁ. Сіԇікӧн быԁ мувылын кӧԇа кутас вежлаԍны ԋоԉ ног.
Бобӧԋаԋ кӧԇԍӧ воԇ тулысын, лым ԍылӧм-мыԍті регыԁҗык, кор војјаснас муыс кынмывло-на. Коԇны колӧ кык во пыщкын ӧтчыԁ.
Унаӧн полӧны му-выло турун кӧԇӧмыԍ: сіԇ-ԋін-пӧ еща менам муыс. Ԋоԉ пеԉӧнас вӧԃітігӧн-пӧ ԋемтор оз коԉ, щыглы лоӧ кувны. Турун кӧԇӧмнаԁ-пӧ җын муӧј коԍкӧм (пар)-улын ԁа турун-улын лоӧ.
Абу сіԇі, јортјас. Вајӧ-жӧ арталамӧ, ворԍԍамӧ-ӧ мі му-вылӧ турун коԇӧмӧн?
Ӧԏі-кӧ, турун вӧԃітігӧн коԍкӧм улаԁ оз-ԋін ло којмӧԁ јукӧн муыԁ, а сӧмын ԋоԉӧԁ.
Мӧԁ-кӧ, кујӧԁтӧ петкӧԁан ԋоԉӧԁ јукӧн му-вылӧ, он којмӧԁӧ. Ещаҗык му-вылын унҗык кујӧԁ лоӧ, муыԁ вынԍаласҗык. Сеԍԍа кӧԇӧм бобӧԋаԋыԁ мутӧ бур кујӧԁ-моз-жӧ вынԍӧԁас. Сіԇ-кӧ, турун кӧԇӧмӧн муыԁ быԁ во вынԍалӧ кыкмынта, кыкпӧв јонҗыка; ԋаԋыԁ воӧ бурҗыка. Муыԁ бобӧԋаԋ кӧԇлӧм-бӧраԁ вежԍӧ: пук-коԃ ԋебыԁ лоӧ, јогтӧм, вына, быттӧ выԉ ежа путкыԉтӧма.
Зев бура бобӧԋаԋыԁ турун јогтӧ бырӧԁӧ. Ставсӧ најӧс ӧԏі воӧн пӧԁтас, мусӧ оз чорԅӧԁ ԋӧԏі.
Турун кӧԇтӧгыԁ міјан во гӧгӧр-кежлӧ, чукӧрмылӧ пуԁ ԍо іԁ ԁа зӧр ԁа пуԁ ԋеламын ԍу (руԇӧг). Бобӧԋаԋтӧ-кӧ еԍкӧ вӧԃітім, — боԍтім пуԁ 75 іԁ ԁа зӧр ԁа пуԁ 50 ԍу. Сіԇкӧ, турунтӧ кӧԇігӧн ещаҗык му ԋаԋӧн кӧԇан. Ԁа бурҗык
бур ԋаԋ перјан. Нӧшта-ӧԁ ԁоԃ 3 — 4 зев бур бобӧԋаԋ турун чукӧртан.
Вӧвјасыԁ зӧрјӧс-моз сіјӧс ԍојӧны.
Унаӧ вајо& 3 &ԁеԍаԏіна му куім переменаӧн.
&Ноԉ переменаӧн
УНА-О ВАЈО КУЈІМ ԂЕԌАԎІНА МУ.
1. Кујім переменаӧн.
Ԋімыс Ԃеԍаԏін лыԁ 1 ԃеԍаԏіна вајӧ Быԁ перемена вылын локтӧ 1 пуԁ сулалӧ Уна ԁон-ӧ локтӧ
1. Руԇӧг (ԍу). . 2. Іԁ 3. Коԍкӧм . . . 1 ԃ. 1 „ 1 „ 55 п. 60 „ 55 п. 60 „ 80 ур 70 „ ш. ур ш. ур
Ставыс 3 ԃ. — — — ш. ур
Арталӧ кымын пуԁ руԇӧг (ԍу) ԁа іԁ воӧ став му вылас ԁа гіжӧ сіјӧ грапаас.
2. Ԋоԉ переменаӧн.
Ԋімыс Ԃеԍаԏін 1 ԃеԍаԏіна Быԁ перемена 1 пуԁ Уна ԁон-ӧ
лыԁ вајӧ вылын локтӧ сулалӧ локтӧ
1. Руԇӧг (ԍу). . 3/4 ԃ. 100 п. п. 80 ур ш. ур
2. Іԁ ...... 3/4 „ 100 „ „ 70 „ » »
3. Кӧԇан турун (брӧԋԁук) . . 3/4 „ 200 „ „ 40 „ » »
4. Коԍкӧм . . . 3/4 ԃ. — — — — —
Ставыс . 3 ԃ.
1. Арталӧ воԇԇа-мозыс, гіжӧ тыртӧм грапаас.
2. Коԁ-ног уҗалӧмӧн буржыка уҗсӧ вештӧ муыс.
3. Арталӧ ас му-віԇ-ԍерԏіыԁ таԇ-жӧ.
Унҗык пуктӧј картупеԉ.
Мі гӧԉӧԍ, му міјан еща. Колӧ зіԉны еща муԍыс уна пӧткӧс ԍојан боԍтны, перјыны, колӧ унҗык пуктыны картупеԉ. Ӧтыжта местаыԍ картупеԉӧн пӧткӧсыс ԋоԉ пӧв уԋҗык ԋаԋыԍ воӧ. Картупеԉыԁ јон отсӧг ԋаԋлы. Сеԍԍа уна картутеԉ& вӧԃітӧмӧн јај поԅӧ лӧԍӧԁны — порԍјасӧс віԇны.
Ԋемечјас ԋоԉ во војутісны ԋаԋтӧг, картупеԉ-вылын олісны. Пӧшԏі став му-вылас картупеԉ воԃітісны. порԍјасӧс віԇісны, ԁа сы-понԁа ез зев-і ԇескавлыны ԍојаныԍ.
Картупеԉ вӧԃітігӧн мујастӧ сіԅім пеԉӧ-ԋін колӧ јукны, оз куімӧ ԉібӧ ԋоԉӧ.
Поԅӧ быԁ вӧ& коԍкӧм-вылӧ пуктыны. Сӧмын сеԍ воԇҗык керӧмыс лоӧ — му коԇтӧԇ војԁӧр, ԁа ещаҗык картупеԉыс воас. Бурыс-ӧԁ ем-жӧ: муыԁ гожӧм-чӧж веԍ оз кујлы&, картупеԉтӧ керігон јона ԋебԅӧ, ԋебыԁ воԉпаԍ-коԃ лоӧ, весаԍӧ
јогыԍ. Картупеԉтӧ-ӧԁ унаыԍ гожӧмбыԁнаԁ весалӧны ԁа муԁјӧны. Кокԋіԁҗык картупеԉӧн вӧԃітчыны гӧрӧм вылӧ-кӧ пуктан.
Муԁјыны вӧлӧн муԁјанјас-жӧ емӧԍ.
Скот віԇом.
Міјан креԍԏаԋінлӧн вӧвјас посԋіԁӧԍ, омӧԉӧԍ, еща вынаӧԍ. Мӧсјасӧс віԇам сӧмын кујӧԁ-вӧсна, огӧј јӧв-вӧснаыс. Татчӧс кресԏаԋін јӧв-выјсӧ оз зев јона ԍојлы.
Порԍјас косіԋікӧԍ, куԅ кокаӧԍ, гуԉајтан вӧвјас-коԃӧԍ. Быԏтӧ оз јај-вӧсна најӧс віԁԇны.
Каԁ-ԋін саԃмыны міјанлы, бурҗык скӧт лӧԍӧԁны. Скӧттӧ віԇӧмыԍ коло ԅіԉны унҗык бур перјыны. Ӧніја мӧсјас віԇӧмыԍ міјанлы барышыԁ веԍіг оз во. Скӧтԍаԋ уна бур боԍтам, јонжыка-кӧ на-понԁаԍ тӧжԁыԍам, ԁӧԅерітам најӧс. Скӧттӧ колӧ шоныԁ, ыҗыԁ, југыԁ картаын віԇны, унҗыкыԍ воԉсавны олан інсӧ, шоныԁ јуанӧн јук-
тавны, бура верԁны. Унҗык на-вылӧ віԇан — унҗык најӧ теԁ ԍетасны.
Тӧлын шоныԁ јуанӧн-кӧ јукталан, ещаҗыж турун ковмас (кӧԇыԁ-ԁырјі, кынмігӧн мортыԁ і скӧтыԁ унҗык ԍојӧны, шоныԁ перјӧны ԍојӧмнас). Тулысын воԇ віԇам мі скӧтныімӧс коԍкӧмјас-вылын. Мыјнӧ сеԍ бурыс? Ԃерт-жӧ мӧсјасыԁ куш му-вылаԁ оз пӧтны, сӧмын муԇасны ԁа нӧшта ветлӧмысла јонҗыка щыгјаласны.
Муыслы ԉок вӧчам: скӧт таԉалӧмысла сіјӧ топалӧ, сеԍԍа скӧтыԁ чӧскыԁҗык јог турунсӧ бӧрјӧԁлӧны, ԋекычӧ
тујтӧмсӧ коԉӧны. Муыс ԋекущӧм тујтӧм туруннас і тыро.
Бур скӧт поԅӧ лӧԍӧԁны мӧԁногӧн: быԁтыны кукаԋјасӧс гырыԍҗык, јонҗык скотлыԍ, омоԉік скӧтыслыԍ начкавны, јон вӧв-кӧ, мамсӧ колӧ віԇны јон, бур ужкӧԁ. Гырыԍ, &ԍокыԁ ԁоԃ-ӧԁ кыскыны ыҗыԁ, јон вӧв колӧ.
Ыҗыԁ јон вӧв міјан вӧвјас-помыԍ лӧԍӧԁны во ԁасјас колӧны. Регыԁҗыка гырыԍ тушаа јон вӧвјасӧс лӧԍӧԁны
отсалӧ Областнӧј Ԅемеԉнӧј Управԉеԋӧ&. Сылӧн Уԉԉанаын ем ԍіԅім роч гырыԍ уж. Ужсӧ ԍетӧны вӧлӧԍтјасӧ кӧсјыԍасныі-кӧ сіјӧс ас вывԍыныс віԇны, верԁны, уԁны.
Јаренск берԁыін „Казлук,, ԋіма сокозын віԇӧны 20 гыірыԍ бур мӧс. Вајӧԁӧма најӧс бур рӧԁ паԍкӧԁӧм-лӧ.вы& Вузалӧны ічӧт ԁонвылӧ кукаԋјассӧ, ӧш піјансӧ.
Мӧсјас гырыԍӧԍ пуԁ 18-20-аӧԍ. Вајӧны воӧн 200 веԁра јӧв.
Сыктывԁін кар берԁын „Човјылын“ віԇӧныі рӧԁ-вылӧ бур порԍјасӧс. Сетыԍ быԁ во 30-кымын порԍ пі ԁонтӧгіԋік& вузалӧны. Сещӧм порԍјассӧ понԁасны быԁтыны щӧщ Уԉԉанаын ԁа Казԉукын.
Сетыԍјасыԍ поԅӧ суԇӧԁны, ԋӧбны бур јон скӧттӧ.
Кыԇі колӧ верԁны мӧсјасӧс.
Меԁ мӧс лыԍтас уна, оз омӧԉтчы, колӧ тӧԁныі уна-ӧ колӧ сылы ԍетны верԁас. Ӧні тӧԁӧны-ԋін мыјта колӧ ԍетны.
Верԁас ԍетігӧн колӧ сіԇі артавны. Кымын кујім пуԁ ловја мӧскыс кыскас, сымын јукӧн (кормовых единиц) верԁас колӧ ԍетны. Таԇі верԁӧмӧн мӧс оз понԁы омӧԉтчыны. сомын јӧвтӧ оз-жӧ ԍет. Лыԍтан мӧслы тајӧ арталӧм-ԍерті колӧ ԍетны верԁас унҗык: меԁ кујім тув јӧв-вылӧ вӧлі соԁтӧма ӧԏік јукӧн верԁас.
Менам ловја мӧс кыскӧ 15 пуԁ. Лыԍтӧ сіјӧ быԁ лун 18 тув јӧв. Арталӧ, кымын јукӧн верԁас колӧ ԍетна& быԁ лун.
Сылы колӧ ԍетны 11 јукӧн верԁас.
Веԍітны ловја мӧскӧс ԍӧкыԁ. Артавны поԅӧ мӧскӧс мурталӧмӧн (мерајтӧмӧн).
Колӧ муртавны ԍурсалы вывтіыԍ ԍыліԁінԍаԋыс ԁа бӧжвужԁінӧԇыс. Шуам 20 вершӧк лоі. Сеԍԍа мурталам кызтасӧ. Воԇ кокјас бӧртіјс, лӧпатка помаԍан інтіыс. Шуам лоі 30 вершӧк.
Боԍтам кыԅыԍ комынӧс (30x20) лоӧ 600 тув=15 пуԁ. Сіԇі менам мӧс лоі 15 пуԁ.
Јуаломјас:
1. Арталӧ унаӧ кыскӧ тіјан мӧскыԁ уна-ӧ сіјӧ лыԍтӧ.
2. Арталӧ кымын јукӧн верԁас колӧ ԍетны тіјан мӧскыԁлы.
ВЕРԀАС ЈУКӦНЈАС.
ВЫНА ВЕРԀАС
1 т. быԁԍама пӧлӧс пыԅјас
1 т. панов (ӧтруб)
ЖМЫК
3/4 кӧнтуԍ
3/4 шабԁі кӧјԁыԍ&
КОС ВЕРԀАС
3 — 4 т. віԇвыв турун
3 т. кӧԇӧм турун
ІԆАС
4 — 5 Јԁ&
5 — 6 Руԇӧг
ВЕЖ УԈ ВЕРԀАС
12 т. уԉтурун
10 т. шыр-аԋкыщ
8 т. брӧԋԁук (бобӧ ԋаԋ)
13 т. капуста кор
ЈУМОВ ВЕРԀАС
10 — 12 т. ԍоркԋі
8 — 10 т. свекԉа
8 т. морков
6 т. картупеԉ
&јуалӧмјас: 1. Кущӧм ԍојӧԁӧн ті вераԁаныԁ скӧттӧ, кыԇі поԅӧ сіјӧ верԁаснас бурҗыка верԁчыны.
Кымын тув быԃсама пӧлӧс верԁас колӧ верԁас јукӧн-вылӧ.
Вына верԁасјас.
1 тув быԁԍама пӧԉӧс шыԅјас 1 тув панов (ӧтруб)
1 тув кӧнтуԍ жмык 3/4 тув шабԁі кӧјԁыс жмык
1 верԁас јукӧн.
Чорыԁ верԁас.
3 тув віԇвыв турун 4 тув ԋурвыв турун
2-2 1/2 т. брӧԋԁук (кԉевер)
3-4 т. руԇӧг јікі
4-5 т. іԁ іԇас
5-6 т. руԇӧг іԇас
1 верԁас јукӧн.
Веж уԉ верԁас.
12 тув уԉ турун
10 т. шыраԋкыщ
8 т. брӧԋԁук (кԉевер)
15 т. свекла паб (кор)
13 т. капуста кор
1 верԁас јукӧн.
Јумов верԁас.
8-10 т. свекла 10-12 т. ԍоркԋі 8 т. морков 6 т. картупеԉ
1 верԁас јукӧн.
Ас мӧслы ме сета:
Віԇвыів турун ... 12 т.=4 јукӧн верԁас
Јԁ& іԇас........5 т. = 1 „ „
Шабԁі кӧјԁыіс
жмык 3 т.=4 „ „
Картупеԉ.......12 т.=2 „ ..
Ставыіс 11 јукӧн верԁас.
Менам мӧс оз ӧмӧтԉчы, јона лыԍтӧ.
Ас му-вылын меԁ-ыҗыԁ.
Мі ас му вылын аԍным ыҗыԁӧԍ. Став му-ва, став завӧԁјас ԁа пабрікјас, став вӧрыс, му пыщкӧс-ва пыщкӧс — быԁӧн ӧні ас кіын уҗалыԍ јӧзлӧн.
Быԁӧн еԍкӧ сіјӧ міјан ԁа сӧмыін озырлунныім ԋӧԏі-на ез соԁ. Мі пыр-
на гӧԉӧԍ. Ԋекыԇі ог вермӧј коквылӧ сувтны.
Гырыԍ вӧјнајас міјанӧс зев јона гӧԉмӧԁісны. Сы-бӧрын 1921-воӧ Роч муын, меԁԍа ԋаԋа інас, став мусӧ коԍтіс шӧнԁіӧн,& Сы-панԁа& міјан лоі јона щыгјавны.
Уна шог мі-вывті муніс. Ӧні кокԋіҗыка понԁім лолавны. Кокԋіҗык міјанлы лоі мынтыны вотјас (налогјас). Тӧԁам воԇвывыԍ мыјта колӧ мынтыны, кыԇі воԇӧ му-віԇ ас-сајын кутны. Ԋӧжјӧԋік понԁім гӧгӧрвоны Советскеј законјас ԁа велӧԁчыны сы-куԅа овны. Тӧԁнытӧ сіјӧ зев јона колӧ. Тӧԁан-кӧ сіјӧ — ԋекоԁ тенԍыԁ му-віԇ мырԃԃыны оз вермы, ачыԁ-кӧ уҗалан ԋекоԁ оз вӧрԅӧԁ. Ԃекрет &кресԏанскеј вотјас-понԁас (О едином сельско-хозяйственном налоге) меԁса јон ԁорјіс креԍԏаԋінӧс.
Ԇескыԁ-на ԃерт уҗалыԍ јӧзлы ӧні овны Советскеј Респубԉікаын, сӧмыін абу-нін воԇԇа војас-коԃ ԍӧкыԁ. Меԁ-&ԍокыԁыс коԉӧма бӧрӧ.
Став щыглунсӧ, ԍӧкыԁ ӧлӧмсӧ уҗалыԍ јӧз нуӧ воԇӧ-кежлӧ бур олӧм-вӧсна. Меԁ му паԍтаыс јӧзыс вӧлі ӧткоԃ озыр, меԁ ӧтувчӧмӧн мынтӧԁычны щыгјалӧмыԍ, јорта-јортӧс жмітӧмыԍ ԁа пемыԁыԍ.
(Гуров-ԍерԏі).
Јуалӧмјас:
Мыјла уҗалыԍ јӧз ӧні ачыс ыҗыԁ, важӧн-ӧ сіјӧ сіԇі лоі *).
*) Велӧԁыԍлы ковмас ԍорԋітны Консԏітутсіја-јылыԍ.
ВОԆӦ!
Гӧрԁ југыԁ шонԁі јенӧж шӧрӧ петӧма,
Став муыс ӧні ыпјалӧмӧн ломтыԍӧ.
Важ нарԏітана олӧмла вын гашкӧ бырі комілӧн?
Ез, ез-на быр выным, пуӧ вір!
Сувт, војвыв піӧј! Повтӧг воԇӧ мун!
Гӧрԁ коԇув інԁас туј.
Меԁ саԃмас комі јӧз!
Выԉ олӧм вӧчны, јортӧј, боԍтԍы, сувт!
Став олӧм комі јӧзлӧн ԍӧкыԁ уҗ!
Мі вежӧрнымӧс, ԍуԍлуннымӧс котыртам.
Сек мунам воԇӧ &озјӧм повтӧм ԍӧлӧмӧн.
Туј шӧрын, улын, ԋајтын вегԉаԍыԍјас вомӧныс.
Бур олӧм вочны комі јозлы отсалам.
Сувт, војвыв піӧј!.... (воԇӧ сіԇ-жӧ).
Мі Тӧвпозізсӧ пӧртам секі зарԋіӧ.
Став комі мусӧ завӧԁјасӧн тыртам ԇік.
Став јусӧ сетыԍ јітлам мі, став јісӧ-лымсӧ сывԁам сеԍ...
Шаԋ, шыбіт важсӧ! Воԇӧ, комі морт!
Сувт, војвыв піӧј!... (воԇӧ сіԇ-жӧ).

Версия от 19:58, 26 марта 2017

Источник — http://wiki.fu-lab.ru/index.php?title=Пос&oldid=50133