Формализованная грамматика марийского языка: различия между версиями
Admin (обсуждение | вклад) (→Глагол) |
Admin (обсуждение | вклад) (→Глагол) |
||
Строка 297: | Строка 297: | ||
'''Образование других частей речи:''' | '''Образование других частей речи:''' | ||
-зе (-зо, -зӧ):<br/> | '''-зе (-зо, -зӧ):'''<br/> | ||
V + Der/зе --> N: ургаш - ургызо, кушташ - куштызо, локташ - локтызо, кутыраш - кутырызо, кӱнчаш - кӱнчызӧ, мураш - мурызо | V + Der/зе --> '''N''': ургаш - ургызо, кушташ - куштызо, локташ - локтызо, кутыраш - кутырызо, кӱнчаш - кӱнчызӧ, мураш - мурызо | ||
-че (-чо, -чӧ):<br/> | '''-че (-чо, -чӧ):'''<br/> | ||
V + Der/че --> N: олдырташ - олдырчо, пулдырташ - пулдырчо, кӱдырташ - кӱдырчӧ | V + Der/че --> '''N''': олдырташ - олдырчо, пулдырташ - пулдырчо, кӱдырташ - кӱдырчӧ | ||
-аҥ:<br/> | '''-аҥ:'''<br/> | ||
V + Der/аҥ --> N: мужедаш - мужаҥ | V + Der/аҥ --> '''N''': мужедаш - мужаҥ | ||
-ыш:<br/> | '''-ыш:'''<br/> | ||
V + Der/ыш --> N: алмашташ - алмаштыш, вакшаш - вакшыш, вашталташ - вашталтыш, викташ - виктыш, илаш - илыш, йодаш - йодыш, канаш - каныш, кошарташ - кошартыш, лекташ - лектыш, лӱшташ - лӱштыш, пеледаш - пеледыш, нерешташ - нерештыш | V + Der/ыш --> '''N''': алмашташ - алмаштыш, вакшаш - вакшыш, вашталташ - вашталтыш, викташ - виктыш, илаш - илыш, йодаш - йодыш, канаш - каныш, кошарташ - кошартыш, лекташ - лектыш, лӱшташ - лӱштыш, пеледаш - пеледыш, нерешташ - нерештыш | ||
-тыш:<br/> | '''-тыш:'''<br/> | ||
V + Der/тыш --> N: авыраш - авыртыш, ешараш - ешартыш, койдараш - койдартыш, кокыраш - кокыртыш, кошталаш - кошталтыш, мыскылаш - мыскылтыш, нелаш - нелтыш, ойыраш - ойыртыш, ончалаш - ончалтыш, ӧндалаш - ӧндалтыш, петыраш - петыртыш, пунчалаш - пунчалтыш, пурлаш - пурылтыш, пӱтыраш - пӱтыртыш, тошкалаш - тошкалтыш, удыраш - удыртыш | V + Der/тыш --> '''N''': авыраш - авыртыш, ешараш - ешартыш, койдараш - койдартыш, кокыраш - кокыртыш, кошталаш - кошталтыш, мыскылаш - мыскылтыш, нелаш - нелтыш, ойыраш - ойыртыш, ончалаш - ончалтыш, ӧндалаш - ӧндалтыш, петыраш - петыртыш, пунчалаш - пунчалтыш, пурлаш - пурылтыш, пӱтыраш - пӱтыртыш, тошкалаш - тошкалтыш, удыраш - удыртыш | ||
-еж:<br/> | '''-еж:'''<br/> | ||
V + Der/еж --> N: куташ - куктеж, пикташ - пиктеж, пунчаш - пунчеж, тулаш - тулеж, чоҥаш - чоҥеж | V + Der/еж --> '''N''': куташ - куктеж, пикташ - пиктеж, пунчаш - пунчеж, тулаш - тулеж, чоҥаш - чоҥеж | ||
-тем:<br/> | '''-тем:'''<br/> | ||
V + Der/тем --> N: шелаш - шелтем, ойыраш - ойыртем | V + Der/тем --> '''N''': шелаш - шелтем, ойыраш - ойыртем | ||
-еш:<br/> | '''-еш:'''<br/> | ||
V + Der/еш --> N: кораш - кореш | V + Der/еш --> '''N''': кораш - кореш | ||
-ыл:<br/> | '''-ыл:'''<br/> | ||
V + Der/ыл --> N: кушкаш - кушкыл, ошкедаш - ошкыл, таяш - тайыл, шӱваш - шӱвыл | V + Der/ыл --> '''N''': кушкаш - кушкыл, ошкедаш - ошкыл, таяш - тайыл, шӱваш - шӱвыл | ||
-маш:<br/> | '''-маш:'''<br/> | ||
V + Der/маш --> N: авыраш - авырымаш, вучаш - вучымаш, висаш - висымаш, илаш - илымаш, куржаш - куржмаш, куралаш - куралмаш, ойлымаш - ойлыштмаш, кутыркалаш - кутыркалымаш, мураш - мурымаш, погынаш - погынымаш, шонкалаш - шонкалымаш, ӱжаш - ӱжмаш | V + Der/маш --> '''N''': авыраш - авырымаш, вучаш - вучымаш, висаш - висымаш, илаш - илымаш, куржаш - куржмаш, куралаш - куралмаш, ойлымаш - ойлыштмаш, кутыркалаш - кутыркалымаш, мураш - мурымаш, погынаш - погынымаш, шонкалаш - шонкалымаш, ӱжаш - ӱжмаш | ||
из отрицательных причастий -дыме (-дымо, -дымӧ): | '''из отрицательных причастий -дыме (-дымо, -дымӧ):'''<br/> | ||
V + Der/маш --> N: кӱлдымӧ - кӱлдымаш, пытыдыме - птыдымаш, уждымо - уждымаш | V + Der/маш --> '''N''': кӱлдымӧ - кӱлдымаш, пытыдыме - птыдымаш, уждымо - уждымаш | ||
-чык:<br/> | '''-чык:'''<br/> | ||
V + Der/чык --> N: воштылаш - воштылчык, амыргаш - амырчык, индыраш - индырчык, йырнаш - йырынчык, кычалаш - кычалчык, мешаяш - мешанчык, моктанаш - моктанчык, кутыраш - кутырчык, пудыранаш - пудыранчык, овараш - оварчык | V + Der/чык --> '''N''': воштылаш - воштылчык, амыргаш - амырчык, индыраш - индырчык, йырнаш - йырынчык, кычалаш - кычалчык, мешаяш - мешанчык, моктанаш - моктанчык, кутыраш - кутырчык, пудыранаш - пудыранчык, овараш - оварчык | ||
-эм (-ем):<br/> | '''-эм (-ем):'''<br/> | ||
V + Der/эм --> N: илаш - илем, руаш - руэм, йӱлаш - йӱлем, куклаш - куклем, тошкаш - тошкем, кораш - корем, лодаш - лодем, пӧлаш - пӧлем, пӧрдаш - пӧрдем, пӱраш - пӱрем, пунаш - пунем, пӱтыраш - пӱтырем, чияш - чием, шараш - шарем, ушаш - ушем, кучаш - кучем | V + Der/эм --> '''N''': илаш - илем, руаш - руэм, йӱлаш - йӱлем, куклаш - куклем, тошкаш - тошкем, кораш - корем, лодаш - лодем, пӧлаш - пӧлем, пӧрдаш - пӧрдем, пӱраш - пӱрем, пунаш - пунем, пӱтыраш - пӱтырем, чияш - чием, шараш - шарем, ушаш - ушем, кучаш - кучем | ||
-ык:<br/> | '''-ык:'''<br/> | ||
V + Der/ык --> N: йырнаш - йырнык, каташ - катык, нӧнчаш - нӧнчык, нӱжаш - нӱжык | V + Der/ык --> '''N''': йырнаш - йырнык, каташ - катык, нӧнчаш - нӧнчык, нӱжаш - нӱжык | ||
-ка:<br/> | '''-ка:'''<br/> | ||
V + Der/ка --> N: вӱдылаш - вӱдылка, пӱтыраш - пӱтырка, чумыраш - чумырка | V + Der/ка --> '''N''': вӱдылаш - вӱдылка, пӱтыраш - пӱтырка, чумыраш - чумырка | ||
-ак:<br/> | '''-ак:'''<br/> | ||
V + Der/ак --> N: вончаш - вончак, лодаш - лодак, чараш - чарак | V + Der/ак --> '''N''': вончаш - вончак, лодаш - лодак, чараш - чарак | ||
-еч:<br/> | '''-еч:'''<br/> | ||
V + Der/еч --> N: пӱтыраш - пӱтыреч | V + Der/еч --> '''N''': пӱтыраш - пӱтыреч | ||
==Ссылки== | ==Ссылки== |
Версия от 13:27, 23 февраля 2016
Неизменяемые части речи
Союзы (ушем мут, conjunction): сочинительные (CC) и подчинительные (CS), междометия (междометий, interjection), подражательные слова (оҥартыш мут, imitative words) и частицы (частице, particle) в марийском языке не изменяются.
Теги:
- Conj - союз;
- CC - сочинительный союз;
- CS - подчинительный союз;
- Interj - местоимение;
- Imitat - подражательные слова;
- Pcle - частица.
Примечание: Подражательные слова могут использоваться для образования других частей речи: глаголов, существительных, прилагательных, наречий и т.д.
Образование других частей речи:
-ес:
Imitat + Der/ес --> N: мычыр-мӧчыр - мӧчырес, лытыр-лӧтыр - лӧтырес, лыптыр-лоптыр - лоптырес
-ын:
Imitat + Der/ын --> Adv: чорик - чорикын, сырвык-сорвык - сырвык-сорвыкын, йылде-йолдо - йылде-йолдын.
Частицы -с (-ыс), -ат, -ак
Усилительные эмоционально-экспрессивные частицы -с (-ыс), -ат, -ак могут присоединяться ко всем формам слов, кроме союзов, междометий, подражательных слов и частиц.
Также, частицы -с (-ыс), -ат, -ак не используются с модально-волевыми (таратыме) частицами: -я, -ян. Например, тол-я, тол-ян, толза-я, толза-ян.
Если словоформа заканчивается на "ь, й", то в частицах -ат, -ак "а" переходит в "я": ь + ак = як, й + ак = як, ь + ак = як, й + ак = як, ь + ат = ят, й + ат = ят, ь + ат = ят, й + ат = ят.
Если словоформа заканчивается на ударную гласную, то используется частица -с: á + с = ас, é + с = ес.
Если словоформа заканчивается на безударную гласную, то используется частица -ыс: е + ыс = ыс: например, толмешкыс; также как с частицами -ак, -ат - безударная гласная выпадает: например, толмешкак, толмешкат.
Также, после частиц -ак, -ат может использоваться частица -ыс: например, каетакыс, каетатыс.
В дальнейшем присоединение частиц -с (-ыс), -ат, -ак для удобства будем показывать как блок K:
K:
+Clt/ак
+Clt/ат
+Clt/ыс
+Clt/ак+Clt/ыс
+Clt/ат+Clt/ыс
Послелоги
Послелоги (почеш мут, postposition) в марийском языке, могут принимать категорию притяжательности:
Po дечын
Po + K дечынак, дечынат, дечыныс, дечынакыс, дечынатыс
Po + PxSg1 дечынем
Po + PxSg1 + K дечынемак, дечынемат, дечынемыс, дечынемакыс, дечынематыс
Po + PxSg1 + Der/же дечынемже
Po + PxSg1 + Der/же + K дечынемжак, дечынемжат, дечынемжыс, дечынемжакыс, дечынемжатыс
Po + PxSg2 дечынет
Po + PxSg2 + K дечынетак, дечынетат, дечынетыс, дечынетакыс, дечынетатыс
Po + PxSg2 + Der/же дечынетше
Po + PxSg2 + Der/же + K дечынетшак, дечынетшат, дечынетшыс, дечынетшакыс, дечынетшатыс
Po + PxSg3 дечынже
Po + PxSg3 + K дечынжак, дечынжат, дечынжыс, дечынжакыс, дечынжатыс
Po + PxPl1 дечынна
Po + PxPl1 + K дечыннаак, дечыннаат, дечыннас, дечыннаакыс, дечыннаатыс
Po + PxPl1 + Der/же дечыннаже
Po + PxPl1 + Der/же + K дечыннажак, дечыннажат, дечыннажыс, дечыннажакыс, дечыннажатыс
Po + PxPl2 дечында
Po + PxPl2 + K дечындаак, дечындаат, дечындас, дечындаакыс, дечындаатыс
Po + PxPl2 + Der/же дечындаже
Po + PxPl2 + Der/же + K дечындажак, дечындажат, дечындажыс, дечындажакыс, дечындажатыс
Po + PxPl3 дечынышт
Po + PxPl3 + K дечыныштак, дечыныштат, дечыныштыс, дечыныштакыс, дечыныштатыс
Po + PxPl3 + Der/же дечыныштше
Po + PxPl3 + Der/же + K дечыныштшак, дечыныштшат, дечыныштшыс, дечыныштшакыс, дечыныштшатыс
Для придания дополнительного оттенка или усиления признака словосочетанию используется суффикс -рак:
Po гай
Po + Der/рак гайрак
Также может принимать категорию числа:
Po + Pl гай-влак
И изменяться по парадигме существительного.
Так как категорию притяжательности принимают и другие части речи, поэтому для удобства при дальнейшем описании парадигм обозначим его в виде отдельного блока Poss:
Poss:
+ PxSg1 -м (-ем, -эм)
+ PxSg1 + Der/же -мже (-емже, -эмже)
+ PxSg2 -т (-ет, -эт)
+ PxSg2 + Der/же -тше (-етше, -этше)
+ PxSg3 же (-жо, -жӧ), -ыже (-ыжо, -ыжӧ), -ше (-шо, -шӧ)
+ PxPl1 -на
+ PxPl1 + Der/же -наже
+ PxPl2 -да
+ PxPl2 + Der/же -даже
+ PxPl3 -шт (-ышт)
+ PxPl3 + Der/же -штше (-штшо, -штшӧ), -ыштше (-ыштшо, -ыштшӧ)
После гласных и сонорных согласных: л, ль, м, н, нь, ҥ, й, р, рь в PxSg3 и Der/же используется суффикс: -же (-жо, -жӧ), после согласного ш: -ыже (-ыжо, -ыжӧ), а после других согласных: -ше (-шо, -шӧ). Окончание -е, -о, -ӧ зависит от того, куда падает ударение в слове:
- при ударных о, у, ю, ё - -о;
- при ударных ӧ, ӱ - -ӧ;
- при ударных а, е, и, ы, э, я - -е.
Наречия
По своему значению наречия (наречий, adverb) подразделяются на несколько групп. Качественные наречия прибавлением суффикса -рак образуют сравнительную степень. В основном, наречия места имеют категорю притяжательности.
Adv лишке
Adv + K лишкак, лишкат, лишкыс, лишкакыс, лишкатыс
Adv + Der/рак лишкырак
Adv + Der/рак + K лишкыракак, лишкыракат, лишкыракыс, лишкыракакыс, лишкыракатыс
Adv + Poss лишкем, лишкет, лишкыже, лишкына, лишкыда, лишкышт, ...
Adv + Poss + K лишкемак, лишкемат, лишкемыс, лишкемакыс, лишкематыс, ...
Также, из одного наречия образовываются другие с помощью суффиксов:
-сек:
Adv шаҥге, ожно
Adv + Der/сек шаҥгысек, ожсек
-лан:
Adv таче, эрла
Adv + Der/лан тачылан, эрлалан
-ште:
Adv кенета, икана
Adv + Der/ште кенеташте, иканаште
-ш, -еш:
Adv таче, кызыт
Adv + Der/еш тачеш, кызытеш
-шке:
Adv марла, рушла
Adv + Der/шке марлашке, рушлашке
Имя существительное
По отдельной парадигме склоняются слова, заканчивающиеся на -йымал (-ымал), -мбал (-бал), -вал:
N + Nom олымбал
N + Gen олымбалын
N + Dat олымбаллан
N + Acc олымбалым
N + Cmp олымбалла
N + Com олымбалге
N + Ine олымбалне
N + Ill олымбаке
N + Lat олымбалан
N + Abe олымбалде
N + Egr олымбач(ын)
где Egr - отдалительный падеж - egressive - эгрессив - отвечает на вопрос кушечын? «откуда»? В остальных случаях данный падеж не употребляется, а только:
- Nom - именительный падеж - nominative - отвечает на вопросы кӧ?, мо? «кто»?, «что»?
- Gen - родительный падеж - genitive - отвечает на вопросы кӧн?, мон? «кого?», «чего?», «у кого?», «у чего?»
- Dat - дательный падеж - dative - отвечает на вопросы кӧлан?, молан? «кому?», «чему?»
- Acc - винительный падеж - accusative - отвечает на вопросы кӧм?, мом? «кого?», «что?»
- Cmp - сравнительный падеж - comparative - отвечает на вопросы кӧла?, мола? «подобно кому?, чему?»
- Com - совместный падеж - comitative - отвечает на вопросы кӧге?, моге? «совместно с кем?, с чем?»
- Ine - местный падеж - inessive - отвечает на вопрос кушто? «где?»
- Ill - направительный падеж - illative - отвечает на вопрос кушко? «куда?»
- Lat - обстоятельственный падеж - lative - отвечает на вопрос кушан? «где»?
- Abe - лишительный падеж - abessive - отвечает на вопрос кӧ деч посна? мо деч посна? «без кого, без чего?»
N + Sg + Nom ола, пасу, мучаш
N + Sg + Gen олан, пасун, мучашын
N + Sg + Dat олалан, пасулан, мучашлан
N + Sg + Acc олам, пасум, мучашым
N + Sg + Cmp олала, пасула, мучашла
N + Sg + Com олаге, пасуге, мучашге
N + Sg + Ine олаште, пасушто, мучаште
N + Sg + Ill олаш, олашке, олашкыла, пасуш, пасушко, пасушкыла, мучашке, мучашышке, мучашкыла
N + Sg + Lat олаэш, пасуэш, мучашеш
N + Sg + Abe оладе, пасуде, мучашде
Склонение во множественном числе:
-влак, -шамыч:
N + Pl + Nom ава-влак, ава-шамыч
N + Pl + Gen ава-влакын, ава-шамычын
N + Pl + Dat ава-влаклан, ава-шамычлан
N + Pl + Acc ава-влакым, ава-шамычым
N + Pl + Cmp ава-влакла, ава-шамычла
N + Pl + Com ава-влакге, ава-шамычге
N + Pl + Ine ава-влакыште, ава-шамычыште # не употребляется
N + Pl + Ill ава-влакышке, ава-шамычышке # не употребляется
N + Pl + Lat ава-влакеш, ава-шамычеш # не употребляется
N + Pl + Abe ава-влакде, ава-шамычде
-мыт:
N + AssocPl + Nom авамыт
N + AssocPl + Gen авамытын
N + AssocPl + Dat авамытлан
N + AssocPl + Acc авамытым
N + AssocPl + Cmp авамытла
N + AssocPl + Com авамытге
N + AssocPl + Ine авамытыште # не употребляется
N + AssocPl + Ill авамытышке # не употребляется
N + AssocPl + Lat авамытеш # не употребляется
N + AssocPl + Abe авамытде
-ла:
N + AssocPl + Nom олала, лакыла
N + AssocPl + Gen олалан, лакылан # не употребляется
N + AssocPl + Dat олалалан, лакылалан # не употребляется
N + AssocPl + Acc олалам, лакылам
N + AssocPl + Cmp олалала, лакылала # не употребляется
N + AssocPl + Com олалаге, лакылаге
N + AssocPl + Ine олалаште, лакылаште
N + AssocPl + Ill олалашке, лакылашке
N + AssocPl + Lat олалаш, лакылаш
N + AssocPl + Abe олаладе, лакыладе # не употребляется
Образование существительного от другого существительного с помощью суффиксов:
-зе (-зо, -зӧ):
N + Der/зе ече - ечызе, тӱмыр - тӱмырзӧ, шӱвыр - шӱвырзӧ, кӱзле - кӱслезе, кол - колызо, чыпта - чыптазе, поҥго - поҥгызо, чодыра - чодыразе, орва - орвазе, ула - улазе, пакча - пакзаче, сонар - сонарзе, сату - сатузо, янда - яндазе, кокла - коклазе, кумыл - кумылзо, йылме - йылмызе, ой - ойзо, пычал - пычалзе, йомак - йомакзе, йола - йолазе, ӱчӧ - ӱчызе, паша - пашазе, амал - амалзе, ю - юзо
-че (-чо, -чӧ):
N + Der/че кӱту - кӱтӱчӧ, гармонь - гармоньчо, паша - пашаче, шоя - шояче, мыскара - мыскараче, кевыт - кевытче, мужаҥ - мужаҥче, алак - алакче, тартма - тартмаче, кнага - кнагаче
-ешке:
N + Der/ешке йол - йолешке, имнье -имнешке, тер - терешке, туйо - туешке
-ньӧ:
N + Der/ньӧ чӱчӱ - чӱчӱньӧ
-зак:
N + Der/зак кумыл - кумылзак
-н, -ов, -ев, -ова, -ева, -ский, -ская, -ин, -ина, -ович, -евич, -овна, -ева, -ыч, -ычна:
N + Der/н Чавай - Чавайн, Элексей - Элексейн, Лекай - Лекайн
N + Der/ов Шумат - Шуматов
N + Der/ев Сапай - Сапаев
N + Der/ский пӱнчер - Пӱнчерский, ломбер - Ломберский
N + Der/ыч Шумат - Шуматыч
N + Der/ычна Шумат - Шуматычна
-эр (-ер):
N + Der/эр куэ - куэр, тумо - тумер, пӱнчӧ - пӱнчер, кож - кожер, шопке - шопкер, писте - пистер, шоло - шолер, нулго - нулгер, нолго - нолгер, нӧлпӧ - нӧлпер, пызле - пызлер, ломбо - ломбер, шертне - шертнер, вондо - вондер, шоптырвондо - шоптырвондер, шуанвондо - шуанвондер, поланвондо - поланвондер, шудо - шудер, нуж - нужер, сад - садер, укш -укшер, ото - отер, мут - мутер
-ла:
N + Der/ла шӱгар - шӱгарла, кож - кожла
-лык:
N + Der/лык нер - нерлык, шинча - шинчалык, чыра - чыралык, шудо - шудылык, пидыш - пидышлык, сокта - сокталык, кӱчызӧ - кӱчызылык, ӱчызӧ - ӱчызылык
-ык:
N + Der/ык лӱмӧ - лӱмык, пеле - пелык
-ка:
N + Der/ка кури - курика, сомыл - сомылка, ӱмыл - ӱмылка
-ак:
N + Der/ак вол - волак
-ерме:
N + Der/ерме пӱкш - пӱкшерме
-дер:
N + Der/дер ате - атыдер
-й:
N + Der/й ава - авай, ача - ачай, ака - акай
-ем (-эм):
N + Der/ем алаша - алашаем, Орина - Оринаем, ваче - вачеем
-уш (-юш), -ук (-юк), -у (-ю):
N + Der/уш Лида - Лидуш, Ана - Ануш, Ваня - Ванюш
N + Der/ук Лида - Лидук, Ана - Анук, Ваня - Ванюк
N + Der/у Оля - Олю, Маня - Маню
-аш (-яш):
N + Der/аш шольо - шольаш, эрге - эргаш
-ндай, -вай, -кай, -яй:
N + Der/ндай кува - кувандай
N + Der/вай эрге - эргывай
N + Der/кай шольо - шольыкай
N + Der/яй шольо - шоляй
для придания дополнительного оттенка:
-рак:
N + Der/рак кува - куварак, оръеҥ - оръеҥрак, ийышке - ийыгкырак, шагатлан - шагатланрак, ньога - ньогарак, кас - касырак, лук - лукышкырак, саҥга - саҥгашкырак, чоҥга - чоҥгашкырак
Имя прилагательное
Имя числительное
Местоимение
Глагол
Образование других частей речи:
-зе (-зо, -зӧ):
V + Der/зе --> N: ургаш - ургызо, кушташ - куштызо, локташ - локтызо, кутыраш - кутырызо, кӱнчаш - кӱнчызӧ, мураш - мурызо
-че (-чо, -чӧ):
V + Der/че --> N: олдырташ - олдырчо, пулдырташ - пулдырчо, кӱдырташ - кӱдырчӧ
-аҥ:
V + Der/аҥ --> N: мужедаш - мужаҥ
-ыш:
V + Der/ыш --> N: алмашташ - алмаштыш, вакшаш - вакшыш, вашталташ - вашталтыш, викташ - виктыш, илаш - илыш, йодаш - йодыш, канаш - каныш, кошарташ - кошартыш, лекташ - лектыш, лӱшташ - лӱштыш, пеледаш - пеледыш, нерешташ - нерештыш
-тыш:
V + Der/тыш --> N: авыраш - авыртыш, ешараш - ешартыш, койдараш - койдартыш, кокыраш - кокыртыш, кошталаш - кошталтыш, мыскылаш - мыскылтыш, нелаш - нелтыш, ойыраш - ойыртыш, ончалаш - ончалтыш, ӧндалаш - ӧндалтыш, петыраш - петыртыш, пунчалаш - пунчалтыш, пурлаш - пурылтыш, пӱтыраш - пӱтыртыш, тошкалаш - тошкалтыш, удыраш - удыртыш
-еж:
V + Der/еж --> N: куташ - куктеж, пикташ - пиктеж, пунчаш - пунчеж, тулаш - тулеж, чоҥаш - чоҥеж
-тем:
V + Der/тем --> N: шелаш - шелтем, ойыраш - ойыртем
-еш:
V + Der/еш --> N: кораш - кореш
-ыл:
V + Der/ыл --> N: кушкаш - кушкыл, ошкедаш - ошкыл, таяш - тайыл, шӱваш - шӱвыл
-маш:
V + Der/маш --> N: авыраш - авырымаш, вучаш - вучымаш, висаш - висымаш, илаш - илымаш, куржаш - куржмаш, куралаш - куралмаш, ойлымаш - ойлыштмаш, кутыркалаш - кутыркалымаш, мураш - мурымаш, погынаш - погынымаш, шонкалаш - шонкалымаш, ӱжаш - ӱжмаш
из отрицательных причастий -дыме (-дымо, -дымӧ):
V + Der/маш --> N: кӱлдымӧ - кӱлдымаш, пытыдыме - птыдымаш, уждымо - уждымаш
-чык:
V + Der/чык --> N: воштылаш - воштылчык, амыргаш - амырчык, индыраш - индырчык, йырнаш - йырынчык, кычалаш - кычалчык, мешаяш - мешанчык, моктанаш - моктанчык, кутыраш - кутырчык, пудыранаш - пудыранчык, овараш - оварчык
-эм (-ем):
V + Der/эм --> N: илаш - илем, руаш - руэм, йӱлаш - йӱлем, куклаш - куклем, тошкаш - тошкем, кораш - корем, лодаш - лодем, пӧлаш - пӧлем, пӧрдаш - пӧрдем, пӱраш - пӱрем, пунаш - пунем, пӱтыраш - пӱтырем, чияш - чием, шараш - шарем, ушаш - ушем, кучаш - кучем
-ык:
V + Der/ык --> N: йырнаш - йырнык, каташ - катык, нӧнчаш - нӧнчык, нӱжаш - нӱжык
-ка:
V + Der/ка --> N: вӱдылаш - вӱдылка, пӱтыраш - пӱтырка, чумыраш - чумырка
-ак:
V + Der/ак --> N: вончаш - вончак, лодаш - лодак, чараш - чарак
-еч:
V + Der/еч --> N: пӱтыраш - пӱтыреч