Пос: различия между версиями

Материал из Wiki FU-Lab
Перейти к навигации Перейти к поиску
Нет описания правки
Нет описания правки
 
(не показаны 63 промежуточные версии 3 участников)
Строка 1: Строка 1:
Ԋобԁінса-Віттор.
Быль ли, небыль... Важын ни эта вӧлӧм. Сэк и тӧв пӧ абу вӧлӧм таланьын. Ыджыт Шонді абу и вешшывлӧм эна местаэзісь. Пыр вӧлӧма мича да гажа. Быдмӧма сэк татӧн басӧк лапья вӧр - Парма. Олӧмась вӧрас зверь-пӧткапӧлӧс. Отир эшӧ абу на вӧлӧм. Уна ли, етша ли чулалас кад - Пармаыс чужтас зонӧс. Шуасӧ сійӧ Пераӧн. Бытшӧм да кодя быдмас хозяин - и вӧрыслӧ, и муыслӧ. Керас сія аслыс ньӧв, лӧсьӧтас ёссез. Ветлӧтӧ пӧ аслас му кузя, видзӧтлӧ, медбы и пуэс быдмисӧ бура, медбы и зверь-пӧткапӧлӧс оліс бытшӧмика, медбы и чериыс уяліс сӧдз ваэзын. Ӧтпыр Пераыс лэдзчас Кӧсва дорӧ, аддзӧ: мышкыртчӧма кымӧрсянь сизим рӧма Енӧшка да юӧ васӧ. - Тэ мыля юан менам юись васӧ? - юалӧ Енӧшкаыслісь Пера. - Мун татісь. - Ме эг тӧд, что ваыс тэнат, - шуӧ Енӧшка, - а ютӧг ме ог вермы овны. Сет юны пӧттӧдз. - Сета, ежели тэ менӧ кайӧтан кымӧрас. Ме бы видзӧта, мый сэтчин керсьӧ. - Пуксьы, - шуӧ Енӧшка, - сюррезӧ вылӧ. Пера пуксяс сы сюррез вылӧ, мӧтыд и лэбтас сійӧ кымӧрас. Сувтас кымӧрас Пера, и оссяс сы одзын Енма. Кытчӧ оз видзӧт, быдлаын городдэз да городдэз - дӧс алмазісь да чар изісь керӧмась. Быдлаын биэз сотчӧны: ыджытӧсь и учӧтӧсь, гӧрдӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. А шӧрас сотчӧ медыджыт би, Шонді-Би. Охота лоас Пераыслӧ босьтны кӧть неыджыт би тор да лэдзчӧтны сійӧ му вылас. Локтас сія Шонді-Биыс дынӧ да кватитас бы... Сэтчӧ кыдз гымыштас, кыдз вирдыштас - и чапкач Перасӧ ылӧ-ылӧ Би дынсяняс. Пондас усьны Пераыс тартарарыӧ. Но вот кутас кинкӧ сійӧ, лэбтас и пуксьӧтас мыйӧкӧ небытӧ. Видзӧтӧ Пераыс - аддзӧ: пукалӧ сія кымӧровӧй подушкаэз вылын, золотӧй додьын, а кыскӧ сійӧ серебрянӧй вӧв. Бокас сыкӧт пукалӧ басӧкся-басӧк нывка. Синнэс сылӧн лӧз кымӧрись, рожабаннэс - асывся зарниись, юрсиыс - чистӧй золотоись, а паськӧмыс свиттялӧ, нельки синнэз янӧтӧ. - Тэ кин сэтшӧмыс? - юалӧ нывкаыслісь Пера. - Ме Зарань, Шонділӧн ныв. Быд асылӧ ме сайма одзджык Шондіысся и быд рытӧ вода сысся сёрӧнжык. Ме дозирайта, медбы Шондіыс некинӧс эз сот. А тэ мыля павкин Шонді-Биас? - юалӧ сія Пераыслісь. - Ме мӧді лэдзчӧтны сійӧ му вылас, - шуӧ Пера. - А мыйлӧ сія тэныт му вылас? - Медбы городдэз сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь быдмисӧ, кыдз Енмаас. - А кин пондас нія городдэзын овны? - юалӧ Зарань. - Миян тэкӧт челядьным. Эд ме тэныт, тыдалӧ, гленитчи, раз тэ менӧ дорйин, - шуӧ Пераыс. - О-о, смев тэ, зонка. Смев да удав, - шуӧ Зарань, - эшӧ некин эз на лысьт кайны татчӧ, а тэ вот кайин. Эшӧ некин эз на лысьт павкӧтны Шонді-Бисӧ, а тэ павкӧтін. Дорйи бы ме кӧть кинӧс, но тэнӧ эшӧ и радейта. - Сэк лэдзчам мекӧт му вылас, - шуӧ Пера. - Ме мыччала тэныт ассим богатствоэз: керӧссэз да вӧррез, юэз да тыэз, видззез да ыббез. И иньдӧтас Зарань ассис серебрянӧй вӧвсӧ увлань, муыслань. Лэдзчасӧ нія му вылӧ, и Пера пондас мыччавны Зараньыслӧ ассис богатствоэз: вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез. Гленитчӧмась нія Зараньыслӧ, и согласитчас сія кольччыны Пераыскӧт му вылас. Сэк окалас Парма-Вӧрлӧн зоныс Шонділісь нывсӧ. Казялас этӧ кымӧрсянь Шондіыс, лӧгасяс Зараньыс вылӧ и пышшас эна местаэзісь: ась пӧ кынмӧны кӧдзытсяняс. Му вылас сэк жӧ лоӧма кӧдзыт да пемыт, пондӧмась пӧльтны ойся тӧввез, кынмӧмась юэз да тыэз, лым столаэз тыртӧмась быд пельӧсок. Лёк тӧвчик пондӧма гӧрдззыны ассис кузь бӧж, каляннэз пондӧмась уннявны-повзьӧтчыны. Сэк Пера лэбтас Зараньсӧ киэз вылас да пыртас вӧрӧ. И Парма-мамыс примитас нійӧ ласкова и дзебас аслас лапъя да небыт уввез увтӧ. Сизим год сьӧрна абу вовлӧма талань Шондіыс, сизим год сьӧрна олӧмась Пера да Зарань вӧр пытшкын. Сы коста Зарань быдтас ни Пераыслӧ сизим зонӧс - вынася-вынаэзӧ да сизим нылӧс - басӧкся-басӧккезӧ. Зоннэс пондасӧ вӧравны ни, и ныввес - гортовисявны. Ветлӧтас-ветлӧтас кытӧнкӧ Шонді и охота лоас сылӧ видзӧтны, мый ни лоис нылыскӧт. Локтас сія талань бӧр. Сэк жӧ лоас бӧра шоныт да югыт. Пышшасӧ тӧввез и каляннэз, дзебсисяс тӧвчик. Сыласӧ юэз да тыэз, пондасӧ цветитны быдмассэз. Енӧшка мышкыртчас Кӧсва весьтӧ юны. Пондас корны Шондіыс Зараньсӧ, медбы кайис сія бӧр кымӧрас, кытӧн пыр шоныт да гажа, кытӧн быдӧс тырмӧ, мый бы эз ков. Зарань оз бы кай. - Меным, - шуӧ, - татӧн бур. Сэк Шонді пондас грӧзитчыны: - Ме бӧра пышша татісь, ась ті кынматӧ. Зарань и баитӧ: - Сизим год олім - эг кынмӧ. Вӧр шонтіс. - Сэк сота быдӧннытӧ ӧтлаын вӧрыскӧт, - повзьӧтлӧ Шонді. Повзяс Зарань и шуӧ Пераыслӧ: - Только кымӧрас ме верма видзны сійӧ, медбы эз сот. Колас кайны. Каям быдӧнным. Пера и шуӧ: - Ме татӧн чужи, быдми, татчӧ и кольчча. Торйӧтасӧ сэк нія челядьнысӧ кык торйӧн - мукӧдсӧ кольны му вылӧ, мукӧдсӧ кайӧтны кымӧрӧ. Но лӧгасяс сэк Парма-вӧр: - Ме нійӧ шонті, верді, а нія пышшӧны бы. Ась мунӧ Зараньыс ӧтнас, кысянь локтіс, а челядьыс ась кольччӧны му вылӧ! И лӧсьӧтас сія говк: ӧтӧрын ыкӧстан - мӧдӧрын кылӧ. Пондас Зарань кытсавны челядьсӧ, медбы кайӧтны Енмаас: ыкӧстас ӧтӧрӧ - мӧдӧр кылӧ. Сідз нія и янсӧтчасӧ: Зарань мунас лунлань, челядьыс - ойлань. Дыр горзас, корас челядьсӧ Зарань, но нія озӧ кылӧ. Эта коста Шондіыс сыбурна пондас сотны ни, нельки ваэз косьмасӧ, муыс потласяс, быдмассэз кельдӧтасӧ. Нем керны - Зарань каяс кымӧрас ӧтнас, медбы не сетны Шондіыслӧ сотны челядьсӧ. Лишь коляс му вылас ассис серебрянӧй вӧв да золотӧй додь, медбы кӧр-нибудь кайисӧ челядьыс сы дынӧ Енмаас. Эта кадӧ Пераыс ӧктас ассис зоннэсӧ, сетас нылӧ ньӧввез да кайӧтас медвылын керӧс вылӧ мыччавны Шондісӧ. - Видзӧтӧ, - шуӧ сія нылӧ, - вон ыджытся-ыджыт би, Шонді-Би; сысянь быдӧс бурыс: шоныт и югыт, сыснь городдэз быдмӧны. Но сысянь жӧ и быдӧс умӧльыс: сія сотӧ и сія кынтӧ, сія янсӧтіс быдӧннытӧ тіянӧс и менӧ мамныткӧт. Ме пондылі сыкӧт вермасьны, но ӧтнам эг вермы. А ӧні мийӧ унаӧсь. Лэбтасӧ сэк сизимнан зоныс ньӧв и лыясӧ веськыт Шонді-Биас. Ӧтдруг ныкӧт лыяс Пера аслас медыджыт ньӧлісь. Зэгалас быдӧс Шонді-Би, чеччӧвтас сы бердісь ыджыт би тор да киссяс бичиррезӧн омӧн му кузяс. Ӧзъясӧ Пармаын сэк биэз, ыджытӧсь и учӧтӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. И пондасӧ быдмыны городдэз, сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь, кыдз Енмаас. Нія городдэзын важся каддэзсянь олӧ отир - Пералӧн да Зараньлӧн челядь. Шуӧны нійӧ пермяккезӧн да зырянаӧн. Кодя отир. И шоныт, и гажа эта странаын. Вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез, а сідзжӧ городдэз да посаддэз - ыджыт богатствоэзӧн тырӧма край. Шонді бы и ӧні пышшӧ татісь (быд годӧ сы коста тӧввез овлӧны), но оз вермы, раз ыджыт тор сылӧн мусӧ шонтӧ. Сія бы и сотӧ гожумнас, но Зарань оз сет. Сія сё медодз чеччӧ асывнас и медбӧръя водӧ рытнас - дозирайтӧ, медбы некинӧс эз сот Шондіыс. Только быд гожумся асылӧ мусӧ да вӧрсӧ вевттьӧ кыз сӧстӧм лысва. Этӧ Зарань одз асывнас, кӧр эшӧ быдӧнныс узьӧны, горзӧ - гажтӧм сылӧ челядьыстӧг. Да и челядьыс сылӧн частожык баитлӧны, кыдз бы адззыны серебрянӧй вӧвсӧ золотӧй додьнас да кайны Енмаас. Одзжык эз веритлӧ, а ӧні веритӧны ни тай, что кымӧрас туйӧ кайнытӧ. Ме бы кайла жӧ сэтчин.
(В. А. Савин).
Ԍіа комі-аԋјас-костын уҗалыԍјаслы!
НЫВ-"ГРЕК"-ШОБӦМ
3-торја пјеса, комі олӧмыԍ.
Комі ԋіга леԇан-ін. Сыктывԁін-кар 1926-во.
1000.
Воԇкыв.
Гӧгӧрвотӧмла-ԉі, аԍнысӧ ыҗыԁӧ пуктӧмла-ԉі, коԁ ԍурӧыс воасны кущӧмкӧ "чінӧԇ"-ԁа, вывті вылӧ пукԍӧны, -чајтӧны аԍнысӧ меԁ-ыҗыԁӧн ԁа меԁ-ԍуԍӧн быԁӧныԍ. Торја јона тащӧм вывтіаԍӧмыс овлывлӧ ԍіктјасын. Ԃеревԋајасын, -јонҗыка вӧвлывлі первој војасас ревоԉутсіја-бӧрын. Мукӧԁ-ԁырјіыс сещӧм вывтіаԍӧмԍыс артмывлӧ ыҗыԁ ԉок. Ӧԏік сещӧм ԉок вӧчӧм-јывԍыс і петкӧԁлыԍԍӧ тајӧ пјесаас.
Ԍурӧссӧ (сюжет) тајӧ пјесаыслы ме боԍті збыԉ вӧвлӧм-торјыԍ: 1923-ӧԁ воын Кеԁвавом вӧлӧԍтын (Іԅваын) вӧлі ӧԏік нывлыԍ рушкусӧ "шобӧмаӧԍ" ԍеԉсӧветса ԍекретар ԁа комуԋіст-јачејкаса шԉен щӧктӧм-куԅа. Тајӧ мыжԍыс најӧс 1925-ӧԁ воын вӧлі суԃітӧмаӧԍ віт во-кежлӧ ԏурмаын пукавны, Та-јылыԍ вӧлі гіжӧма "Југыԁ-Туј“, гаԅетын август 14-ԁ лунӧ 1925 воын, № 167 (1260).
Ԋобԁінса-Віттор.
Сыктывԁін-кар,
Февраԉ 1926 во.
ЈӦЗ:
Марја — ныв, 20 арӧса.
Ваԋӧ — сылӧн вок, ар 12-13.
Анна — налӧн мам, ԁӧва, ар 42.
Пеԁӧр Петрӧвіч — ԍеԉсӧветса ԍекретар, ар 22.
Кірӧ-Петыр — сылӧн баԏ, озыр креԍԏаԋін, ар 45, зев-вылӧ аԍсӧ пуктӧ.
Габӧ — ԍеԉсӧветын стӧрӧж, пӧрыԍ морт.
Јогор Мікајлӧвіч — парԏіја-јачејкаса ԍекретар, ар 23-25.
Ӧԋіԍԍа, ар 35 —
Каԏа, ар 37 —
Ԍтепа, ар 40 — нывбабајас,
Натаԉ, ар 50 —
Пекла, ар 30 —
Ӧкԍіԋ — бабітчыԍ, пӧрыԍ старука.
Ԍемӧ-Іван. -
Петыр-Ԍтепан - мужікјас.
Куԅма-Ваԍка -
Міԉітсіоԋер.
Суԁын јуралыԍ.
" ԍекретар.
1-ԁ -
2-ԁ - заԍеԁаԏеԉјас суԁ-вылын.
Панасова -мыжԁыԍ (суԁ-вылын).
Јӧз (суԁ-вылын): бабајас, мужікјас, нывјас
1 ԁа 2 торјасыс вӧчԍӧны тӧлын, ӧԏік лунӧ.
3-ӧԁ &тӧрјыс вӧчԍӧ гожӧмын, воӧн-җынјӧн-мыԍԏі.
Меԁ-воԇԇа вӧчӧм.
 
Ԍеԉсӧвет. Прӧстеј керка. Веԍкыԁа кык ӧшіԋ; ӧшіԋјас-ԁорас пызанјас (кык); пызанјас-вылас гумагајас, ԋігајас, черԋіла, ручкајас. Шујга-вылас ӧԏік ӧԇӧс (ывлаӧ); ԍтен-пӧлӧныс лабіч. Веԍкыԁ-вылас мӧԁ ӧԇӧс; ӧԇӧс-ԁорас шкап. Ԍтенјасас портретјас Ԉеԋінлӧн, Каԉіԋінлӧн; сеԍԍа ԉаскалӧма ԁа тув-јылӧ ӧшлӧма кущӧм-ԍурӧ гумагајас. Кымын-кӧ улӧс. Тӧвԍа лун.
 
1-ј петкӧԁчӧм.
 
Габӧ (ӧтнас, веԏӧкӧн чышкалӧ пызан-вывјас). Бур-јӧзлы талун праԅԋік — вӧскреԍеԋԋа, јурбітны вічкоӧ ветлісны, а міјанлы ԋекор — службатӧ-ӧԁ он еновт... Регыԁ-ԋін, кӧнкӧ, і ԍекԉетарыԁ локтас, бара лунтыр он ештыв пукԍывны... Мӧԁарӧ-кӧ шуны, сытӧг-ӧԁ оз жӧ і поԅ. Сы-вылӧ і влаԍт — команԁујтны меԁ. А міјанкоԃԃемсӧ колӧ бура зурјӧԁлыны, меԁым велалам овныс ӧніја сӧвет-влаԍт-ԁырјіыс. Пеԃӧыԁ, со... (ԁруг ԍӧлыштӧ, віԇӧԁлӧ гӧгӧԁ&) Ԏпу! трустыԁ пыр важ-ногӧн шуԍӧ. Зев-ӧԁ лӧгаԍӧ Пеԃӧнаԁ-кӧ шуан: ен-пӧ сіԇ менӧ шу, шу-пӧ Пеԁӧр Петрӧвічӧн. Ԃерт, Петрӧвіч, Кірӧ-Петырлӧн пі-ԁа. Ԇік-жӧ баԏыс-коԃ збыту... Сеԍԍа абу-жӧ і лӧԍыԁ чіна-влаԍта морттӧ Пеԃӧнаԁ шуны... Којмӧԁ во-ԋін ԍекԉетаралӧ, ставсӧ бергӧԁлӧ ӧтнас, — старӧста... аԉі-нӧ, преԁԍеԁаԏеԉ шоча і волывлӧ татчӧ. Мыј сеԍԍа, мортыԁ еща-ещ велӧԁчӧма, гіжны маԍԏер — тоԉкӧ шаркӧԁӧ перӧнаԁ кабала-вывтіыԁ. Кык морт і ем міјан Кунваԁораԁ тащӧмыс — мӧԁыс Ԏереԋ-Мікајлӧ-Јогор, камуԋіст-парԏіјаын ԍекԉетаралӧ. Сіјӧс шуӧны Пеԁӧр Петрӧвічԍыԁ-на ԍуԍҗыкӧн, сіјӧ-пӧ веԍіг і сыыԍ-на ыҗыԁжык чіна... Вежԍіс-тај, зонмӧ, пӧраыԁ. Важӧн вӧлі олӧма јӧзҗык нащаԉствујтӧны, ӧні ставыс кутіс лоны том-уловыԍ. А ме, со, выжыв пӧрыԍӧԇ олі-ԁа, асԍым ԋім овӧс ог куж пасјыны. Јешщӧ-ӧԁ Пеԁӧр Петрӧвіч і ԍералӧ менӧ: те-пӧ, Габӧ, щӧщ лыԃԃыԍԍан сӧветскеј служакӧн, а кырымаԍны он куж. (Пукԍӧ пызан-сајӧ, боԍтӧ ручка). Час-жӧ јешщӧ ӧтчыԁ віԁла (корԍӧ гумага), кабалаыс-тај абу-а... (лапкӧԁӧ гумага-чукӧр пызан-вылыԍ). Татыԍ вӧрԅӧԁны оз поԅ Пеԁӧр Петрӧвіч шуӧ:
пызан-вылыԍ-пӧ ԋінӧм ен вӧрӧԁ, тані-пӧ ставыс „ԃелӧјас". Тајӧјас-вылын-пӧ ԁа, со, (інԁӧ шкап вылӧ) есіјӧ шкапас мыј ем і сулалӧ став кутӧԁыс ԁа олӧмыс Кунваԁорса обществолӧн... (Віԇӧԁӧ ԍԏенӧ). Часлы, тані-тај кущӧмкӧ кабалајас ӧшалӧны. Ԍтенԍыԁ, ме чајта, поԅӧ. Пеԁӧр Петрӧвіч ԍтенӧ-ӧшлӧм-кабалајас-јылыԍ ԋінӧм ез шулы. (Ԋещыштӧ ӧԏік ԉіст). Нолтӧ, віԁлам. „Габӧ“, „Габріл“... Міколлӧн піыс шуӧ: тенаԁ ԋімын-пӧ, ԃеԁӧ, меԁ-воԇԇа букваыс сувтса кокоԉук-коԃ, крукыԉнас веԍкыԁ-вылӧ. (Гіжӧ). Ок, трустыԁ, кущӧм вӧсԋіԃік артміс, оз і тӧԁчы. Часлы-жӧ мӧԁар-помнас боԍтԍыла. (Ԍујлӧ черԋіла ԁозјӧ ручка-помсӧ, гіжӧ, вашјалӧ). Со-тај, ԋебоԍ, тӧԁчыны кутіс!.. Мыјла-нӧ, пӧԃԉіннӧ, таԇі ручка-помнас оз гіжны? Еԍкӧ быԁӧн вермісны гіжӧԁтӧ лыԃԃыны, веԍіг ԋеграмотнејјас. Талун-жӧ Пеԁӧр Петрӧвічӧс чујԁӧԁа, меԁ мӧԁар-помнас кутас гіжны быԁтор пемыԁ креԍԏаналы. (Кылӧ кок-шы). Локтӧ-кылӧ (ӧԁјӧ четчӧ, чышкалӧ улӧс-вывјас).
 
2-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пеԁӧр (пырӧ, пӧртчыԍӧ). Ԋекоԁ-на ез волы талун?
Габӧ. Ез, Пеԁӧр Петрӧвіч, ԋекоԁ-на ез волы.
Пеԁӧр (пукԍӧ пызан сајӧ, аԁԇӧ Габӧлыԍ "гіжӧԁсӧ"). Тајӧ-нӧ мыј? Габӧ, коԁі-нӧ тајӧ гумагасӧ марајтіс?
Габӧ. Ог тӧԁ, Пеԁӧр Петрӧвіч, ԋекоԁ ез пырав татчӧ.
Пеԁӧр. Кущӧмкӧ крукыԉјас вӧчалӧма. (віԁлалӧ скӧра:) Те ачыԁ тајӧ вӧчалӧмыԁ, чӧрт! Со, черԋілаыс-на уԉ. Пӧрыԍ выжыв!
Габӧ (вашјалӧ). Ме, ме, Пеԁӧр Петрӧвіч. Сіјӧ ме велӧԁчі гіжны асԍым ԋімӧс — „Габӧ“... Те, Пеԁӧр Петрӧвіч, гіж ручка-мӧԁар-помнас, тӧԁчасҗык быԁӧнлы...
Пеԁӧр (коԍтӧ гумагасӧ). Лаԋт, скӧԏіна! Кымыныԍ теныԁ шулӧма вӧлі: ԋекущӧм гумага, міԍа, ен вӧрӧԁ пызан-вылыԍ?
Габӧ. Ме сіјӧ кабаласӧ ег пызан-вывԍыԁ боԍт, Пеԁӧр Петрӧвіч, — ԍтенын вӧлі ӧшалӧ-ԁа...
Пеԁӧр (торкӧ скӧра:). Ӧткоԃ! (Таркӧԁӧ чуԋнас пызанӧ) Ме, вот, тенӧ таыԍ поԁ суԁ ԍета-ԁа, аԍтӧ чӧртӧс ԍтенӧ ӧшӧԁасны, кылан?
Габӧ (копраԍӧмӧн кевмӧ:) Прӧоԏіт, Пеԁӧр Петрӧвіч, менӧ, јӧј старікӧс. Воԇӧ сеԍԍа ԋінӧм ӧг вӧрԅӧԁ.
Пеԁӧр. Смотрі те, воԇӧ-кӧ јешшӧ каԅала — вӧтла ԁа поԁ суԁ ԍета. Секі лоӧ во віт-ӧ-квајт ԏурмаын теныԁ віԋгыртны. Ен вунӧԁ: ставыс, мыј ем тані ԁа, со, есіјӧ шкапас, „ԃелӧјас". (Ӧшӧԁӧ ԍтенӧ гумагасӧ. Кост.) Ӧні мун ветлы ԁа кор татчӧ коԁ-ԍурӧӧс (кыскӧ ԅепԍыс гумага).
Габӧ. Коԁјасӧсҗык, Пеԁӧр Петрӧвіч?
Пеԁӧр. Мун паԍтаԍ-ԁа, вӧԉіԍԏі.
(Габӧ петӧ веԍкыԁ-вылӧ).
 
3-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пеԁӧр (ӧтнас, ԁӧзмӧмӧн). Служба-жӧ-ӧԁ, чӧртыԁ, тајӧ. Ԋекор спокој абу, пыр лоӧ нокԍыны. Ӧԏітор ԋелаԁнӧ, мӧԁтор ԋезаконнӧ вӧчӧны... Мыј сеԍԍа тащӧм јӧј-јӧзыԁкӧԁ керан? Оз гӧгӧрвоны сӧвет-влаԍтлыԍ законјассӧ, кӧԏ јураныс нӧшкӧн тувјав.
 
4-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Габӧ (пырӧ, паԍтаԍӧма). Кытчӧ колӧ ветлыныԁ, Пеԁӧр Петрӧвіч?
Пеԁӧр. Первој кор Јогор Мікајлӧвіч, јачејкаса секретарӧс.
Габӧ (јурнас лајкԋітӧ). Кыла.
Пеԁӧр (віԇӧԁлӧ гумага вылӧ:) Сеԍԍа со коԁјасӧс кор, кывзы, ен вунӧԁ: Ԍпіра-Каԏаӧс — Гріша-Ваԋ гӧтырӧс; сеԍԍа Куԅма-Ӧԋіԍԍаӧс — Кӧԍта-Мітреј моԋӧс; јешшӧ кор Закар-Натаԉӧс... Но, ӧні-кежлӧ тырмылас, вунӧԁан. Кор, ԇік-пыр меԁ локтасны татчӧ, шу-ԍеԉсӧветса секретар прікажітіс.
 
Габӧ. Лаԁнӧ (петӧ шујга-вылӧ).
5-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пеԁӧр (ӧтнас; четчӧ ԁа ветлӧԁло ӧтарӧ-мӧԁарӧ). Аттӧ, ԍо-морӧ, јӧз! Нырулаԁ мыж вӧчӧны-ԁа он тӧԁлы... Но-но-но, Марјушка, мыј те лыстӧмыԁ вӧчны!.. Те кӧнкӧ чајтін: оз-пӧ каԅавны властјасыԁ? Міјаныԍ гуԍӧн ԋемтор он вӧч. Мі сы-вылӧ і емӧԍ, меԁ віԇӧԁны гӧгӧр, меԁ быԁтор муніс по законам Ре-Се-Фе-Се-Ер!
6-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Јогор (зев ӧԁјӧ пырӧ; кіԋа-улас папка). Те-нӧ, Пеԁӧр Петрӧвіч, ԋінӧм-на ен кывлы? (зԁоровајтчӧ; папкасӧ пуктӧ пызан-вылӧ) .
Пеԁӧр. Мыј-јылыԍ, Јогор Мікајлӧвіч?
Јогор. Маԏвеј-Марја-јывԍыԁ? (ІІукԍӧны кыкнаныс) .
Пеԁӧр. О-о! Ме ӧні стӧрӧжӧс те-ԁінӧ самеј ысті сы-јылыԍ. Мыј те ԁумајтан, Јогор Мікајлӧвіч, та-јылыԍ?
Јогор Мыјнӧ ԁумајтныс? Колӧ пырыԍ-пыр-жӧ протокол вӧчны ԁа поԁ суԁ ԍетны Марјасӧ... Ок, чорыԁа-жӧ і суԃітасны ԍԏервоӧс!.. Есы-ыжԁа мыж колӧ-жӧ, ԁругӧ, вӧчны. Кыԇі-нӧ сылӧн кіыс кыптӧма сы-вылас?
Пеԁӧр. Но, гуԉашщеј нылыԁлы-нӧ мыј? Чуркаыԁ-ӧԁ ԋекоԁлы абу колантор.
Јогор Ӧні-тон петкӧԁласны сылы, колантор-абу. Корԍін-кӧ чуркатӧ — куж і быԁтыны, ен ві... Ԁа-ӧԁ кыԇкӧ мі быԁтор-јылыԍ меԁ-бӧрын тӧԁам! Еԍкӧ міјанлы, коммуԋістјаслы, колӧ ставсӧ меԁ-војԁӧр каԅавныс: мі-ӧԁ став поԉіԏікасӧ нуӧԁам, сіјӧн і шуԍӧ „ԃіктатура проԉетаріата"...
Пеԁӧр. Чӧртыс тӧԁӧ, мыјла сіԇі. Мі-ӧԁ еԍкӧ сіԇ-жӧ став влаԍтнас тані бергӧԁлам-ԁа, став Сӧветскеј апаратыслӧн органјас-ԁа, пыр мыјлакӧ јӧзԍыс коԉам. Вӧлӧм-кӧ, ԍікт-куԅа-ԋін јӧзыс ԍорԋітӧны Марја-јывԍыԁ, а мі ԋінӧм-на ӧнӧԇ егӧ кывлӧј. Талун баԏӧ вічкоыԍ локтіс ԁа шуӧ меным: мыі-нӧ-пӧ ті, сӧветскеј нащаԉԋікјас, віԇӧԁанныԁ? Ныруланыԁ-пӧ сещӧм мыжјас вӧчӧны-ԁа, ԋінӧм онӧ аԁԇӧј. Ме быԁӧн шајпај-муні: кущӧм мыжјас-нӧ, міԍа, коԁјас вӧчӧны? — Јуала. Секі вӧԉіԍԏі і тӧԁі ме: Маԏвеј-Марјаыԁ-пӧ чеԉаԃаԍлӧма-ԋін ԁај уԃітӧма-ԋін-пӧ важӧн чуркатӧ ԇебны-віны... Со-ӧԁ кущӧмӧԍ ӧніја нывјасыԁ! Кыскаԍасны, кыскаԍасны ԁа сеԍԍа піјаннысӧ җагӧԁасны А бӧрԏінас нокԍыныс лоӧ міјанлы!
Јогор. Но, меԁ. Мыжсӧ-кӧ вӧчіс — меԁ оз еԉаԍ сеԍԍа міјан-вылӧ. Равноправіјӧсӧ-ӧԁ ез сы-вылӧ лӧԍӧԁны... Ме воԇвыв верма шуны: Марјатӧ наперво віт во-кежлӧ ԏурмаӧ јӧршітасны-а... Колӧ ӧԁјӧнҗык, міԍа, протокол вӧчны ԁа арестујтны Марјасӧ.
Пеԁӧр. Ме ысті коԁ-ԍурӧӧс корны-ԋін еԍкӧ-ԁа. Регыԁ, ме чајта, локтасны.
Јогор. Кірӧ-Пеклаӧс-нӧ корін-ен? Меным сіјӧ і віԍталіс Марја-јывԍыԁ.
Пеԁӧр. Ваԍка-Јогор-гӧтырӧс? Ег... Час, стӧрӧж воас-ԁа ыстылам.
Јогор. Сеԍԍа баԏтӧ колӧ корлыны щӧщ. Кымын унҗык ԍвіԃіԏеԉ чукӧрмас, сымын наԃежнӧҗык тајӧ ԃелӧыс лоас.
Пеӧӧр. Ԃерт, ставсӧ колӧ вӧчны закон-ԍерԏі, меԁ ԋекоԁ ез вермы ԋекытчӧ крукаԍны. (Віԇӧԁӧ гумага-вылӧ). Ԍвіԃіԏеԉ квајт-кымын буракӧ ӧні лоӧ-ԋін. Јешшӧ ковмас корны Опоԋ-Іван-Ԍтепаӧс. Сыкӧԁ тӧрыт Марјаыԁ пывԍӧма-ԁа, ԋоԋјасԍыс-пӧ јӧв петӧ, — гӧгӧрвоан, Јогор Мікајлӧвіч?
Јогор. Но, гӧгӧрвотӧг-ӧԁ ог ов. Менам аслам бабаӧј кујімӧс-ԋін вајліс-ԁа, ԍӧкыԁ-ԁырјі ԋекущӧм јӧв оз мытчыԍлы, јӧлыԁ лоӧ чеԉаԃаԍӧм-бӧрын вӧԉіԍԏі... Сесԍа со-мыј колӧ вӧчны, Пеԁӧр Петрӧвіч: тані протокол гіжӧм-бӧрын колӧ поԋатејјасӧн ветлыны Марја-орԁас, гортас, ԁа віԁлавны сіјӧс, кыԇ шуласны — вӧчны сылы „експерԏіза“. Секі сеԍԍа ԋекоԁ-ԋін оз кут шуаԍны міјан-вылӧ.
Пеԁӧр. Вернӧ те шуан, Јогор Мікајлӧвіч! Збыԉ колӧ аԍсӧ віԁлавны ветлыны, ԋепременнӧ. Ԃерт, мі аԍным огӧ кутӧ віԁлавныс, боԍтам нывбабајасӧс, најӧ-ӧԁ тӧԁӧныҗык.
Јогор. Ԃерт нывбабајасӧс, најӧ віԁлаласны, а мі віԇӧԁам-ԁа акт вӧчам сы-јылыԍ. Ковмас щӧщ міԉітсіоԋерӧс боԍтлыны, гашкӧ прӧԏівԉајтчыны Марјаыԁ кутас-ԁа...
Пеӧӧр. Лаԁнӧ, ставсӧ вӧчам по законам Ре-Се-Фе-Се-Ер..
 
7-ӧԁ петкӧԁчӧм.
Пырӧны: Габӧ, Каԏа, Ӧԋіԍԍа, Натаԉ.
 
Габӧ (пыріг-мозыс). Ставнысӧ вајӧԁі, Пеԁӧр Петрӧвіч, сӧмын Јогор Мікајлӧвічтӧ ег аԁԇы.
Јогор. Ме тані-ԋін.
Габо. Збыԉ-тані і ем. Вежӧн буракӧ кыԇкӧ лоім.
Пеӧӧр (нывбабајаслы). Ті, ԏӧткајас, мунӧј ԁа регыԃік стӧрӧжкаас пукыштӧј. А те, Габӧ, коԉтчыв-на.
Натаԉ. Мыј-ԋін-нӧ сещӧмыс лоі тіјан, госпоԃін ԍекԉетар? Весіг Габӧ ӧбӧԁајтны ез леԇ, мырԁӧн кыскіс: мунам-пӧ пырыԍтӧм-пыр...
Габӧ. Кыԇі прікажітӧма вӧлі — сіԇі і вӧчі ме.
Пеԁӧр. Ԃерт, прӧста огӧ корӧ ԋекоԁӧс, а корӧма-кӧ — колӧ пыр-жӧ і локны, жујјавны оз поԅ... Но, мунӧј естчӧ! (Шеныштӧ кінас веԍкыԁ-вывлаԋ. Нывбабајас петӧны.
 
8-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пеӧӧр (Габӧлы). Те, Габӧ, мун ветлы ԁа со коԁјасӧс јешшӧ кор татчӧ: Опоԋ-Іван-Ԍтепаӧс, сеԍԍа Кірӧ-Пеклаӧс — Ваԍка-Јогор гӧтырӧс, менчым баԏӧс ԁа міԉітсіоԋерӧс. Гӧгӧрвоін? Ен вунӧԁ.
Габӧ. Кыла, Пеԁӧр Петрӧвіч. Ԇік пыр тінгыртла (петӧ шујга вылӧ).
 
9-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пеԁӧр (перјӧ гіжан-гумага). Но, сеԍԍа ковмас протокол гіжны (кӧсјӧ гіжны). Ԃерт, рочӧн лоӧ гіжны?
Јогор. Рочӧн, ԋепременнӧ рочӧн. Таыжԁа ԃелӧ-јылыԍ оз поԅ коміӧн гіжны; гашкӧ ԃелӧыс тајӧ ВЦИК-ӧԇ-на мунас-ԁа, комінаԁ сені ԋінӧм оз гӧгӧрвоны.
Пеԁӧр. Лаԁнӧ. (Гіжӧ).
Јогор. Четчӧ, ветлӧԁлӧ, вомгорулас ԍорԋітӧ, кіассӧ шамраліг-тырјі). Но, ӧні сеԍԍа Марјаӧс во віт-кежлӧ-кымын еԍкӧ і ԇумгылам ԏурмаӧ... Тајӧ ԃелӧыԁ-кӧ помӧԇ ԉучкі мунас — ме чајта і менӧ кутасны ујезԁԍаԋ вылӧҗык пуктыны, ԁај вермасны карӧ служітны корны. Тані-ӧԁ ԋінӧмӧн он вермы аԍтӧ петкӧԁлыныԁ, кӧԏ немыԁ уҗав - пыр лыԃԃыԍны понԁан ԃеревенскеј робоԏԋікӧн. А менам-ӧԁ еԍкӧ ем-жӧ ічӧԏіка јурвежӧрыԁ-ԁа, оз тӧԁны-а!.. Но, ӧні сеԍԍа тајӧ ԃелӧыс менӧ кыпӧԁас гашкӧ. Уком, каԅалас менчым тајӧ заслугасӧ-ԁа, кыскас уезԁӧ; ујезԁԍаԋыԁ регыԁ верман веԍкавны облаԍтӧ — Сыктывԁін-карӧ. Сені пуктасны кущӧм-кӧ завеԁујушщејӧ... Коркӧ сеԍса татчӧ Кунваԁораԁ волан гӧԍԏітны-ԉі отпускӧ-ԉі-ԁа, јӧзыԁлӧн шенԅӧмыԁ лоӧ: со-пӧ Ԏереԋ-Мішыԁлӧн піыс мыјыжԁа-чіна-мортӧԇ воӧма!.. Коԁ тӧԁас, гашкӧ секі Кунваԁораԁ ог і віԇӧԁлыны кут-ԁа...
Пеԁӧр (Ԁугԁӧ гіжӧмыԍ). Нолтӧ, Јогор Мікајлӧвіч, кывзышт, кыԇі ме завоԃіті протоколтӧ гіжны.
Јогор. Но-но, вај лыԃԃы (сувтӧ пызан-ԁорӧ).
Пеԁӧр (лыԃԃӧ). „ 1923 года декабря 16-го дня. Мы, нижеподписавшиеся. Секретарь Кунвадорского сельсовета, автономной Коми-зырянской области, Феодор Петрович Мырныров и секретарь Кунвадорской ячейки Ре-Ке-Пе Щалаков составили настоящий протокол следующем. Сегодня доходили нам слухи от нижепоименованных граждан села Кунвадора таковые, что у вдовы того же села Анны Максимовны Намыровой имеется дочь Марья Матвеевна, каковая еще теперь девица и таковая имела в животе незаконнорожденного ребенка, кокового неизвестно когда родила куда-то и такового убила или удавила, это ясно показывала грудь, потому что когда она парилась в бане, из титьки выходило молоко для незаконнорожденного ребенка таковой. Ввиду всего вышеизложенного и сделали таковой протокол, который записали допрос нижепоименованных свидетелей: Первое. Спросили крестьянку Кунвадорского села“... Ӧні коԁӧскӧ чуксалам-ԁа јуалам...
Јогор Те, Пеԁӧр Петрӧвіч, веж „ԋезаконнорожԃеннеј“-кывсӧ, — „вԋебрачнеј" гіж сы-пыԃԃі; ӧні-ӧԁ „ԋезаконнорожԃеннејыԁ" абу-ԋін буракӧ, а "вԋебрачнејыԁ“ лоӧ верӧссајӧ мунтӧԇ піјалӧм...
Пеԁӧр. А, ме-ногӧн, еԍкӧ бурҗык коԉны „ԋезаконнорожԃеннејнас", сіјӧ ачыс-ԋін віԍталӧ — абу закон-ԍерԏі рӧԃітӧма, ԁа сы-понԁа јонҗыка вермасны мыжԁыныс суԁ-вылаԁ.
Јогор. Коԉам-інӧ сіԇі... Вај кор коԁӧскӧ, ӧԁјӧнҗык колӧ ԃелӧсӧ вӧчны.
Пеԁӧр (Мунӧ веԍкыԁ-вывлаԋ, чукӧстӧ ӧԇӧсӧԁ ) Нолтӧ, коԁкӧ ӧԏік волӧј татчӧ! (Бӧр пукԍӧ. Пырӧ Каԏа).
 
10-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пеԁӧр. Лок татчӧҗык, Каԏа. (Каԏа поліг-тырјі матыԍтчӧ). Мі ӧні кутам тенчыԁ јуаԍны мыј-ԍурӧ-ԁа, віԍтав веԍкыԁа, ен соԍԍы ԋемтор.
Наԏа. Мыј-јылыԍ-нӧ? Мі мыјкӧ мӧвпалім-ԁа, мӧвпалім ӧні кујімӧн, ԁа егӧ і тӧԁӧ, кущӧм грек сујіс міјанӧс.
Јогор. Тіјанӧс еԍкӧ ԋекущӧм грек-на ӧнӧԇ ез су-ԁа, мукӧԁ грек-понԁа-тај, со, лоӧ кыскавныс щӧщ-а ..
Пеԁӧр (Јуаԍӧ, сеԍԍа гіжӧ вочасӧн). Вај-жӧ віԍтав, Каԏа, мыј те тӧԁан Маԏвеј-Марја-јылыԍ?
Каԏа. Но-о, сы-јылыԍ вӧлӧм корӧмныԁ!.. Мыјнӧ менчым сы-јылыԍ јуаԍныс! Ме-ӧмӧј куш ӧтнамӧн тӧԁа? Став ԍікт куԅаыс-ԋін-ӧԁ Марја-јывԍыԁ ԍорԋітӧны. Быԁӧн вӧлі тӧԁӧны сылыԍ ԍӧкыԁсӧ. Сеԍԍа бӧрја-вылыс ԁруг кытчӧкӧ быԏԏӧ рушкуыс воші. Вӧлӧм-кӧ, чеԉаԃаԍӧма ԁај іԁралӧма-ԋін чуркасӧ... Ачым еԍкӧ ме ег аԁԇыв Марјасӧ-ԁа, Кӧԍта-Мітреј-моԋ — Ӧԋіԍԍа — меным тӧрыт-рыт віԍталіс. Талун вічкоыԍ локтігӧн аԁԇылі мамсӧ Марјаыԁлыԍ — Макԍім-Аннатӧ-ԁа шуткаӧн-моз і јуалі: ныв аԉі пі-нӧ, міԍа, Марјаыԁлӧн чужіс? Аннаыԁ менӧ, ԃіԏа, тајкӧ і нӧјтас: ен-пӧ ԍмекајтчы, шуӧ: ԋекоԁ-на-пӧ ез чуж... Ԃерт-ӧԁ абу лӧԍыԁ піјалӧм ныв-јывԍыԁ веԍкыԁатӧ віԍтавныԁ...
Пеԁӧр Те-нӧ кывлін-ен: ԋоԋјасԍыс-пӧ јӧв петӧ Марјаыԁлӧн?
Каԏа. Петтӧг-ӧԁ оз ов чеԉаԃаԍӧм-бӧраԁ, ачым сы-јылыԍ тӧԁа...
Пеԁӧр (Гіжӧ; ԋеԁыр-мыԍԏі Каԏалы:) Но пукԍы естчӧ, лабічас сеԍԍа... (Мунӧ ԁа бара оԇӧсӧԁ чукӧстӧ) Куԅма-Ӧԋіԍԍа, лок татчӧ! (Бӧр пукԍӧ).
 
11-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пырӧ Ӧԋіԍԍа.
Пеԁӧр. Мі тенӧ корім татчӧ, мыјкӧ те он-ӧ тӧԁ Маԏвеј-Марја-јылыԍ?
Ӧԋіԍԍа. Со коԁ-понԁа вӧлӧм міјанӧс кыскалӧны!.. Јанԁыԍтӧм-ԍін сіјӧ!.. Боԍт-жӧ-ԁа ві асԍыԁ ԃіԏаӧс!..
Јогор. Те збыԉ тӧԁан — віјӧма чуркасӧ Марјаыԁ?
Ӧԋіԍԍа. Ме? Ԋе пӧштӧ ме, став Кунваԁор-ԋін тӧԁӧ. Талун веԍіг вічко-службасӧ мі-воккоԃемыс егӧ кывлӧј, — пыр вашкӧԁчісны бабајас сы-јылыԍ. Ме тӧрыт пыралі на-орԁӧ, быԏԏӧ щан корны могӧн, — Мікӧла кежлӧ кӧсја сур пуыштны-ԁа, — Марјаыс зев жугыԉа вӧлі пукалӧ ӧшіԋ-ԁорас. Сеԍԍа петіс пывԍан лӧԁсавны. Мамыс ӧтарӧ ԋаргӧ: јанӧԁіс-пӧ, шуӧ, нылӧј менӧ...
Пеԁӧр. А те он тӧԁ, кытчӧ чуркасӧ Марјаыс іналӧма?
Ӧԋіԍԍа. Пыԁӧ, ԃерт, меԍԏітіс... Аԍсӧ колӧ прамејҗыка тӧрӧпітлыны сы-јылыԍ. Кыскаԍіс-кӧ, меԁ і јанԇімсӧ новлӧԁлас!..
Јогор. Коԁ-ԍурӧ віԍталӧны: быԏԏӧ-кӧ-пӧ Марјаыԁлӧн ԋоԋјасԍыс јӧв петӧ?
Ӧԋіԍԍа. Сіјӧ-ӧԁ віԍталӧм оз ков, быԁ баба тӧԁӧ — кага вајӧм-мыԍԏі јӧлыԁ пыр лоас...
Пеԁӧр. (Гіжӧм-бӧрын, Ӧніԍԍалы:) Сеԍԍа пукԍы лабічас. (Ӧԋіԍԍа пукԍӧ Каԏакӧԁ ортчӧн. Пеԁӧр мунӧ ԁа чукӧстӧ ӧԇӧсӧԁ:) Натаԉ-ԏӧт, волы сеԍԍа те татчӧ! (Бӧр пукоӧ. Пырӧ Натаԉ).
 
12-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пеԁӧр Те, Натаԉ-ԏӧтӧ, ԃерт мыјјаскӧ тӧԁыштан-жӧ Макԍім-Анна-ныв-јывԍыԁ?
Натаԉ. Марја-јывԍыԁ? . Ԍԏерво сіјӧ, сеԍԍа ԋінӧм!.. Сы-јылыԍ і менӧ корінныԁ?.. Ештӧма еԍкӧ сылыԍ, траԍічалыԍ, јурсӧ керыштны! Ме-кӧ вӧлі Анна-местааԁ, прокԉатӧјӧс еԍкӧ важӧн-ԋін јорі-ԁа гіріԉукӧн тојышті гортԍыс, меԁ кок-помыс сеԍԍа ԋекор ез вӧв сылӧн!.. О, госпоԃеј! (пернапасаԍӧ)... Сылӧн-бара абу-жӧ-ԋін пернаыԁ, ԁај ԍӧлӧмыс абу тыԁалӧ... Боԍт-жӧ ԁа асԍыԁ лаԃіԋечӧс ві... Ок, пречістаја богороԃітса, Мікӧла-мілӧԍԏівеј! (Кыкыԍ пернапас чӧвтӧ). Кыԇі-нӧ кіыс пырӧма сылӧн аслас ԃіԏа-вылӧ!..
Јогор. Пырӧма-ԋін-тај кыԇкӧ-а... Ӧні сеԍԍа, со, і бур-јӧзсӧ лоӧ сы-понԁа кыскавны... Суԁјас-вылӧ-на ковмас ветлыны-і...
Натаԉ. Со-ӧԁ, ԍо-баԏушкоӧј, Мікајлӧ-аркангел, лов-ԍетыԍ, лов-боԍтыԍ, пӧрыԍӧ-немӧ кущӧм прітча і менӧ шӧщ суіс!..
Пеԁӧр. Сеԍԍа-нӧ мыј јешшӧ верман віԍтавны сы-јылыԍ?
Натаԉ. Мыј-ԋін віԍталан ӧні, зӧлӧтӧјӧј!.. Есы-мынԁа грек Марјаыԁ вӧчӧма! Блуԃԋіча сіјӧ, — ԋекор оз мын сылӧн грекыс... Аслас лаԃіԋечлыԍ ловсӧ боԍтіс, пырттӧг ԋі моԉітватӧг... О, госпоԃеј! (Пернапасаԍӧ ).
Јогор. Те, Натаԉ-ԏӧтка, кыԇкӧ ен каԅавлы Марјаыслыԍ, ԋоԋԍыс петӧ-оз јӧлыс?
Натаԉ. Ме, ԍо-шајтӧј, ԁас-кыкӧс вајлі — ԍіԅім пі ԁа віт ныв. Меным мам-јӧв-јывԍыԁ оз ков віԍтавны, кор сіјӧ
боԍтԍас петны... Марјаыԁлӧн-пӧ веԍкыԁа віјалӧ јӧлыс... Тыԁалӧ, тајӧ лунјасӧ-на чеԉаԃаԍӧма...
 
13-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пырӧны: Габӧ, Кірӧ-Петыр, Ԍтепа, Пекла, міԉітсіоԋер.
 
Габӧ. Ставнысӧ кыскі, Пеԁӧр Петрӧвіч.
Пеԁӧр (Натаԉлы). Мун пукԍы, Натаԉ-ԏӧтка, естчӧ лабічас (Натаԉ пукԍӧ).
Петыр. Зԁорово, Јогор Мікајлӧвіч! (кіаԍӧны) Мыј могӧн-ԋін менӧ татчӧ корінныԁ, нащаԉствојас?
Пеԁӧр. (Ԍетӧ улӧс.) Ӧнтаја-јывԍыԁ... Вај, баԏӧ, пукԍыв регыԃік-кежлӧ. (Габӧлы) Те, Габӧ, вај нуӧԁ Ԍтепасӧ ԁа Пекласӧ стӧрӧжкааԁ, меԁ ԋеуна сені віԁчіԍласны. (Міԉітсіоԋерлы ) А те, міԉітсіоԋер, пукԍы лабічас сетчӧ (міԉітсіоԋер пукԍӧ. Габӧ, Пекла ԁа Ԍтепа петӧны веԍкыԁ-вылӧ).
 
14-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Јогор. Кытыԍ нӧ те, Петыр Кіріллӧвіч, кывлін Маԏвеј-Марја-јывԍыԁ?
Петыр. Кытыԍ кывлі? Став јӧзыс-ԋін сы-јылыԍ ԍорԋітӧны-ԁа! Ті-тај, вот, сӧветскеј нащаԉԋікјас, ԋінӧм абу тӧԁлӧмныԁ-а. Ме-кӧ Пеԃӧлы ег віԍтав, гашкӧ ԋекор енӧ і каԅавлӧј-ԁа? Марја-јывԍыԁ меным талун (бергӧԁчылӧ, лабічлаԋ віԇӧԁлӧ) те, буракӧ, Натаԉ, віԍталін? Сеԍԍа Ԍтепа...
Натаԉ. Ме, ме, Петыр-сват. Вічкоыԍ локтігӧн-тај ԍорԋіӧ воім-ԁа, шуј сы-јылыԍ кыв мӧԁ...
Петыр Вывті-жӧ-ԋін ӧні нывбаба-уловсӧ пӧтачітӧны. Сіјӧ і віԁчыԍ, бабаыԁ ԁруг-віԇны кутас, ке-ке-ке! (ԍерӧктӧ). Ԃерт-еԍкӧ, Марјаыԁлӧн-кӧ баԏыс ловја вӧлі, ԍіра-гезјӧн ԁомаліс ԍурја-берԁӧ-ԁа, бура і жԋапкӧԁіс беԃԃӧн... А мыј ԁӧва-мамыԁ вӧчас? Макԍім-Аннаыԁ сеԍԍа слабыԋік-жӧ-ԁај, ез куж нылыԁлыԍ вӧԉасӧ кутыштны... Со-тај, сеԍԍа мыјӧԇ і воіс нылыԁ...
Пеԁӧр Часлы, Опоԋ-Іван-Ԍтепалыԍ јуалам (мунӧ чукӧстӧ:) Ԍтепа, нолтӧ волы татчӧ! (бӧр пукԍӧ).
15-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пырӧ Ԍтепа.
 
Петыр. Ԍтепаыԁ, ме чајта, меԁ-јона тӧԁӧ: тӧрыт щӧщ Марјаыскӧԁ пывԍӧмаӧԍ-ԁа...
Пеԁӧр (Ԍтепалы). Щӧщ тӧрыт пывԍінныԁ Маԏвеј-Марјаыԁкӧԁ?
Ԍтепа. Щӧщ, щӧщ.
&Поԁӧр. Мыј-нӧ те секі сылыԍ каԅалін?
Ԍтепа. Быԁтор... Пывԍанаԁ-ӧԁ ставыс тыԁалӧ... Кынӧмыс еԍкӧ быԏԏӧ ыҗыԁҗык-на ԁа, сіјӧ овлывлӧ — мукӧԁыслӧн чеԉаԃаԍӧм-бӧрас вежон кык-на тӧԁчӧ кынӧмыс. Сеԍԍа ԋоԋјасԍыс Марјаыԁлӧн јӧв петӧ. Етаԇі чабыртыштас (петкӧԁлӧ кінас) ԁа тоԉкӧ чіԉскӧбтас јӧлыс; ачыс менчым јуалӧ: мыјла-нӧ-пӧ, Ԍтепа, таԇі? А ме быԏԏӧ ԋінӧм ог тӧԁ, сӧмын ачым ԁумајта: „те, міԍа, ԉуба, ен јӧјтӧԁлы менӧ; те-тај ректӧмыԁ-ԋін рушкутӧ, сіјӧн і јӧлыԁ петӧ"...
(Пеԁӧр зіԉа гіжӧ).
Јогор. А те ен јуав, кытчӧ воштіс сіјӧ кагасӧ?
Ԍтепа. Ег кыԇкӧ јуав; кӧсја еԍкӧ вӧлі-ԁа, ег шыаԍ сы-јылыԍ.
Петыр. Јӧјталӧмыԁ-жӧ сіԇкӧ, колі-ԋін ӧԏі-сајын јуавныс...
Пеԁӧр. Мі аԍным јуалам сылыԍ асԍыс!.. (Ԍтепалы) Но, сеԍԍа пукԍыштлы кытчӧкӧ. (Мунӧ ԁа ӧԇӧсӧԁ чукӧстӧ:) Пекла, лок татчӧ, ԁај те, Габо, щӧщ! (Бӧр пукԍӧ. Пырӧны Пекла ԁа Габӧ).
 
16-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пеԁӧр (Габблы). Мун петав, Габӧ, ортча керкајасас татчӧ ԁа зіԉа кор Ԍемӧ-Іванӧс, Петыр-Ԍтепанӧс ԁа Куԅма-Ваԍкаӧс, меԁ пырыԍ-пыр-жӧ лԍктасны.
Габӧ. Пыр-пыр (петӧ шујга-вылӧ).
 
17-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пеԁӧр (Пеклалы). Те-нӧ, Пекла, кыԇі тӧԁін Маԏвеј-Марја-јывԍыс? .
Пекла. Ԉок-торјыԁ-тај ачыс пеԉаԁ пырӧ, оз ков корԍыԍны. Став Кунваԁорыс-ӧԁ тӧԁӧ сы-јылыԍ, ԋе куш ме... Кӧԏ коԁлыԍ јуав — быԁӧн віԍталасны. А меным ԃівја-ԋін тӧԁныԁ: керканым-ӧԁ міјан ортча Макԍім-Аннаыԁкӧԁ... Војԁӧрлун кыԇкӧ рытнас сарајӧ петі ԁа кыла: Марјаыԁ мыјкӧ зев јона кылӧ сарајас-ԉі, карта-вылас-ԉі, ојзӧ... Ме пыр і ԁумышті: „міԍа, чеԉаԃас&ӧ-ԋін, коԋӧрыԁ, буракӧ“... Талун асывоԇ пыралі на-орԁӧ-ԁа, ԋекущӧм кага абу... А тӧрыт рытнас, ԍорӧн-ԋін, мыјкӧ јона чувјалісны біӧн... Ваԋӧыслыԍ тӧрыт јуалі: коԁӧс-нӧ, міԍа, јен ԍетіс чојыԁлы — ныв аԉі пі, міԍа, чужіс! — ԁа сіјӧ шуіс: ԋекоԁ-пӧ ԋекоԁлӧн ез чуж... Ԃерт, оз віԍтавны сещӧм тор-јылыԍ веԍкыԁа... Ԁа-ӧԁ каԅаласны-жӧ, аԁԇасны кага-шојсӧ...
Пеԁӧр. Аԁԇам, ԋебоԍ! Сы-вылӧ мі і служітам Сӧвет-влаԍтлы, меԁым вермаԍны быԁԍама ԉокыскӧԁ ԁа быԁтор вӧчны по законам Ре-Се-Фе-Се-Ер!.. Но, сеԍԍа ӧні ковмас ветлыны Марја-сінас ԁа віԁлавны сіјӧс аԍсӧ... Ті, Ӧԋіԍԍа ԁа Натаԉ-ԏӧтка, кутанныԁ віԁлавны — ті-ӧԁ јонҗыка сіјӧ ԃелӧјастӧ тӧԁанныԁ.
Натаԉ. Тӧԁам, ԍо-шајт, тӧԁам... Ме ԁас-кыкӧс вајлі-ԁа, оз ков віԍтавны...
 
18-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пырӧны: Габӧ ԁа 3 поԋатӧј.
Пеԁӧр. Со, і поԋатејјас воісны.
1 поԋатеј. Зԁорово! Мыјлакӧ-тај корӧмыԁ-ԁа, локтім-а...
Јогор. (Ставыслы ԍӧлӧмыԍ.) Со мыјла, тӧварышјас, ставнытӧ талун корім татчӧ: Ӧԍіп-Маԏвејлӧн Марјаыс вӧлі ԍӧкыԁ, — быԁӧн каԅавлінныԁ, ԃерт, — нӧбаԍӧ вӧлі меԁ-бӧрја лунјасӧ-ԋін. Сеԍԍа чуркатӧ быԁтыныԁ сылы јанԇім, тыԁалӧ, лоӧма-ԁа, рӧԃітӧма ԁај віјӧма... Тӧварышјас! Коммуԋіст-парԏіја міјан шуԍӧ „ԃіктатура проԉетаріата", мӧԁ-ногӧн-кӧ шуны — став пӧԉіԏіка-јывԍыс сіјӧ меԁ-јона тӧԁӧ. Сӧвет-влаԍтыԁ сыыԍ ічӧтҗык кымынкӧ прӧчентӧн, ԁа сеԍԍа нывбабајаслы ԁа нывјаслы лӧԍӧԁісны равноправіје — ԉібӧ, коміӧн-кӧ, — ставыс ӧткоԃ: мужік-кӧԏ, баба-кӧԏ — ԍо-ровно ӧні... Марја Намырова міјан Кунваԁорын вӧчӧма зев ыҗыԁ мыж — ԋе-
законнорожԃеннеј ребјеноксӧ асԍыс віјӧма, ԇебӧма... Тӧварышјас! Ме, кыԇі комуԋіст, сулала за Сӧветскеј влаԍт, тӧжԁыԍа проԉетаріат ԍек стран-понԁа! Сы-вӧсна Марја Намыроваӧс быԏ лоӧ поԁ суԁ ԍетны, меԁ і мукӧԁлы воԇӧ-кежлӧ пӧтачка оз ло!.. Тӧварышјас! Ԃелӧыс тајӧ ставнас-ԋін зев бура воԍԍіс, мыжыс ԇік-ԋін кіпыԁӧс вылын-моз тыԁалӧ; рытын ојзӧма, војын біӧн чувјалӧмаӧԍ, ԋезаконнорожԃеннеј кагаыс ԋекӧн абу, ԋоԋјасԍыс јӧв петӧ... Ӧні, тӧварышјас, протокол гіжӧма, главнеј ԍвіԃіԏеԉјассӧ јуалӧма, коԉі јешшӧ аԍсӧ віԁлавны ԁа арестујтны... Ӧні сы-ԁінӧ гортас ставным і ветлам... Тащӧм мыжԍыԁ сіјӧс ԋепременнӧ суԃітасны віт во-чӧж ԏурмаын пукавны. (Боԍтӧ папкасӧ).
Пеԁӧр. Ічӧтҗык наказаԋԋе оз ло по законам Ре-Се-Фе-Се-Ер!..
Коԁ-ԍурӧ. Сіԇі-ј колӧ, меԁ ез кыскаԍ! (Завоԃіталӧны мунавны).
 
Занавес.
Мӧԁ вӧчӧм.
Макԍім-Анналӧн керка. Веԍкыԁа — ӧԇӧс посвоԇӧ. Шујга-вылас — кык ӧшіԋ; ԍтен-пӧлӧныс — лабіч; пеԉӧсас — пызан, јенҗаҗ. Веԍкыԁ-вылас — занавес; талаԋынҗык — пач (пач-вомыс віԇӧԁӧ стсена-вылӧ), бокԍаԋыс кајӧ пос (пріступ). Кымын-кӧ прӧстӧј улӧс. Тӧвԍа-лун.
Г м І.ОІ
1-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Анна пызан-вылӧ вајалӧ (корԍӧ) ԍојны: ԋаԋкуԁ, совԁоз, мукӧԁтор.
Марја пызан-сајын сулалӧ ԁа кушман зыртӧ ԏертукаӧн; сылӧн ічӧԏіка тӧԁчыштӧ кынӧмыс.
Анна. Кӧні-бара Ваԋӧыс шӧјтӧ-а? Оз тӧԁ пажын-каԁ...
Марја. Воас-ԁа, пажнајтас колӧ-кӧ... Ырӧшыԁла, мамӧ, пырав-мун.
Анна. Мыј-нӧ ачыԁ ен вај? Ԍӧкыԁ-ԋін лоі гӧбӧч-поскӧԁыԁ ветлыны? Ок, ок, ок, јӧз-ԍерам те, јӧз-ԍерам!.. Нем-кежлаԁ те јанӧԁін аԍтӧ ԁај менӧ щӧщ, пежалін став ԍемјанымӧс, рӧԁвужнымӧс. (Петӧ занавес-сајӧ).
 
2-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Марја. Прӧступітчыԍіс-ԋін-тај менам-ԁа, мыј керан сеԍԍа... Коравліс-тај Піԉа-ԁа, ачыԁ-жӧ ен ԍет... Ԋінӧмла ӧні і појгыныс теныԁ сеԍԍа. Ачым ме мыжа — ачым і ԏерпіта ставсӧ... А јӧз боԉгӧмыԁ-вылӧ ԋінӧм віԇӧԁны, меԁ кыԇ кужасны вӧјпӧны менӧ, вомнысӧ-ӧԁ он тупкы налыԍ... Тӧԋԇі-тај карԍаԋ воліс міјанӧ ӧԏік ныв-баба-ԁа собраԋԋӧ-вылын віԍтавліс: ӧні-пӧ чурка-ԋім абу, ныв-кӧ-пӧ верӧс-сајӧ мунтӧԇ піјалас — баԏԍаԋыс-пӧ суԁӧн поԅӧ перјыны ԍӧм кагасӧ быԁтыны... Ԁа-ӧԁ суԁӧ ме Піԉаӧс ог-жӧ ԍет, — сещӧма раԃејтлі сіјӧс-ԁа!... Сеԍԍа-ӧԁ абу сіјӧ ставԍыс мыжа — ачым-тај та-выјӧԇыс воі, јешшӧ сіјӧ коравліс-на менӧ-а... (Ышловԅӧ) Ӧнј ԃерт-ԋін сыкӧԁ мі торјалім век-кежлӧ. — Піԉа мӧԁӧс вајіс... Мыј керан? Кагаӧј кӧԏ коԉас каԅтылӧм-вылӧ...
3-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Анна (пырӧ, кіас ырӧш тујіс). Јӧз-воԇӧ-ԋін веԍіг мытчыԍны меным оз поԅ — быԁӧн вомалӧны ԁа ԍералӧны. Кӧԏ сеԍԍа вічкоаԁ-ԋін ен ветлы... Талун-тај Ԍпіра-Каԏа вічкоыԍ локтігӧн ӧтлааԍіс ԁај јуалӧ: ныв-аԉі пі-нӧ-пӧ Марјаыԁлӧн чужіс?.. О, госпоԃӧј, кыԍкӧ-тај корԍӧмыԁ-жӧ те пежсӧ сіјӧ! (јурбітӧ ԁа пукԍӧ. Кыкнаныс ԍојӧны).
Марја. Тырмас-ԋін, мамӧ, сеԍԍа... Мыј-нӧ пыр-ӧтарӧ сы-јылыԍ ԁоԉныс? Шуаԍӧмнаԁ-ӧԁ он-ԋін буракӧ справіт...
Анна. На, сеԍԍа і кыв ен шу? Те-ӧԁ, буракӧ, абу бокӧвеј меным - аслам-ӧԁ те, рӧԃімеј. (Нора) Мам ԍӧлӧмаԁ-ӧԁ меԁ-јона јіҗӧ чеԉаԃыԁлӧн ԉок-вӧчӧмыс (чышкалӧ ԍінјассӧ).
Марја. Бара-ԋін бӧрԁан!.. Бӧрԁ-кӧԏ ен-ӧԁ, міԍа, мыј лоӧма — лоӧма-ԋін...
Анна. Лоӧма-ԋін-тај еԍкӧ-ԁа... Корԍӧмыԁ-ԁа — ԃерт-ԋін лоӧма... Абу-тај те ԁумыштӧмыԁ сы-ыжԁа грек-јывԍыс!.. Нем-кежлаԁ ӧні кӧвјаԍас теныԁ „піјалӧм-ныв“-ԋім, кагаыԁлы — „чурка"...
Марја. Меԁ-но! Меԁ-кӧԏ кыԇі јӧзыԁ ԋімтасны... Ӧні „чурка"-ԋімыԁ, мамӧ, абу, — јуав те велӧԁчӧмҗык јӧзлыԍ, — ӧні став чеԉаԃыс ӧткоԃӧԍ...
Анна. Кыԍ-ԋін-нӧ ӧткоԃӧԍ? Нывјурӧн-кӧ кагатӧ вајан — пыр-ԋін сіјӧ „чуркаӧн“ кутас лыԃԃыԍны... Тӧԁі-кӧ еԍкӧ тащӧм пріччатӧ, колӧма-жӧ тенӧ Піԉа-сајаԁ ԍетны-ԁа, секі-ӧԁ веԍіг ме ег і ԁумыштлы тенӧ та-выјӧԇ воны. Ԇік уҗалыԍ-вӧсна секі куті: Ваԋӧ, міԍа, меԁ еща быԁмыштас-ԁа, вӧԉіԍԏі ԍета... Со-тај сеԍԍа мыј лоі... Коԁі та-бӧрын сеԍԍа те-вылӧ віԇӧԁлас? Немыԁ коԉан ԉок слава-вылӧ...
Марја. Меԁ-но! Ме ог і мӧԁӧԁчы верӧссајӧ мунныс. Гортын кута овны. Огӧ-на-ӧԁ ԇік пӧгібӧ воӧ... Ӧні-ӧԁ сеԍԍа нывбабајасыԁлӧн праваыс мужікјаскӧԁ ӧткоԃ, ԋекоԁ оз понԁы менӧ торја увтыртны, воччінатӧ оз-жӧ чінтыны... Грамотаӧј тоԉкӧ абу-а, еԍкӧ карӧ муні ԁа -етыԍаԋ куті ԍіктјасӧ ветлыны, сіјӧ нывбабаыԁ-моз-жӧ комі аԋјасӧс велӧԁны-југԁӧԁны...
Анна. Каганаԁ-нӧ кытчӧ мунан, коԁі тенӧ боԍтас? Прӧста ԋінӧм-абусӧ мыј ԍорԋітан?
Марја. Кагаӧс ԍета пріјутӧ быԁтыны... Велӧԁчыныс, вот, ԋекор-а. Карса нывбабаыԁ еԍкӧ шуӧ-вӧлі: ӧні-пӧ ко-
міӧн велӧԁӧны-ԁа, регыԁӧн поԅӧ велавныԁ гіжны ԁа лыԃԃыԍны... Мун, ԉазтӧ вај...
Анна. Сещӧм те авја ԁа рам ныв вӧлін еԍкӧ-ԁа воштін-тај асԍыԁ бур-мывкыԁтӧ, - о, госпоԃӧј!.. (Четчӧ, петӧ занавес-сајӧ).
 
1-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Марја. Збыԉыԍ, чеԉаԃаԍӧм-бӧрын карӧ муна ԁа велӧԁча... Тані-ӧԁ пыр лоан јӧз-ԍінвоԇын-ԁа, ԁугԁывтӧг-жӧ кутасны јірны-а... Ӧні-тај, мајбыр, і міјанлы тујыс воԍса, меԁтыкӧ окотаыԁ вӧлі-а. Со-тај-нӧ, карсаԋ-волыԍ нывбабаыԁ велӧԁчӧма-ԁа, кущӧм лӧԍыԁа кужӧ быԁтор-віԍтавлыны.
 
5-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пырӧ Анна, ӧтпырјӧ ӧԇӧсӧԁ пырӧ Ваԋӧ. Анна вајӧ ԉаз-таԍті.
 
Анна (Ваԋӧлы ). Кӧні-бара те лытајтан та-ԁырасӧ-а? Он-ӧмӧј тӧԁ пажун-каԁсӧ?... Пӧртчыԍ ԁа пукԍы, ԍој! Муртса егӧ уԇӧԁӧ тенӧ. (Пукԍӧ. Кыкнаныс ԉазсӧ ԋаԋӧн чуԋалӧны).
Ваԋӧ. Ԍтепан-ԃаԃӧјасын шегјаԍім. (Ԅептас гіԅӧԁӧ шегјассӧ, сеԍԍа кыскалӧ пызан-вылӧ) Сԍ, мыјԁа ме воі! (Лыԃԃӧ ) Ӧԏік-гоз, кык-гоз, кујјм-гоз, ԋоԉ-гоз...
Марја. Мун сетыԍ! Ен пуктав пызан-вылас шегјастӧ!
Ваԋӧ. Квајт-гоз, ԍіԅім-гоз... Час, лыԃԃа-ԁа, вӧԉіԍԏі... кӧкјамыс-гоз, ӧкмыс-гоз...
Марја. Мун, міԍа! Ен теч татчӧ ԋаԋ-ԁінас пеж шегјастӧ! Со-нӧ теныԁ! (Ӧвтыштӧ кінас пызан-вылыԍ, шегјас гылалӧны җоҗӧ).
Ваԋӧ. (Скӧрыԍ) Но-о, те!.. (Чукӧртӧ шегјассӧ ԅептас). Те, вот, Марја, ачыԁ колӧкӧ і пеж!.. Ме талун мыјкӧ те-јылыԍ кывлі (пӧртчыԍӧ ԁа пукԍӧ ԍојны).
Марја. Ԋемтор ме-јылыԍ кывлыныс.
Ваԋӧ. Те-јылыԍ? Ок, јешшӧ мыј кывлі-а!..
Анна. Ԍој, ԍој, ен боԉгы сені!
Ваԋӧ. Віԍтала-ог, мамӧ?
Анна. Віԍтав-но, вај.
Ваԋӧ. Со мыј. Шегјаԍігӧн Гріша-Ваԋ-Кірӧ ворсԍіс ԁа ме-вылӧ лӧгаԍіс, сеԍԍа кутіс шуаԍны: тенаԁ-пӧ чојыԁ-Марјаыԁ-чурка-кага вајлӧма ԁа җагӧԁӧма сіјӧс...
Марја. | Ме, асԍым кагаӧс?!..
(Щӧщ, повԅӧмӧн) .
Анна. | Ԍо-благослові-крістос?!
Марја. Ӧні быԁԍама лӧж-славатӧ-ԋін лептасны...
Анна. О, госпоԃӧј!.. (Нормӧ) Ԍо-ӧԁ, ԉубаӧј, мыј-выјӧԇ те міјанӧс воштін! (ԍінјассӧ чышкалӧ ).
Ваԋӧ. Сеԍса ставныс кутісны менӧ ԍеравны ԁа ԋімтыны, шуӧны: ӧні-пӧ те, Ваԋӧ, чуркаыԁлы чожӧн лыԃԃыԍан... (Муртса оз бӧрԁ). Те-пӧ... ме быԏԏӧ... ӧні абу-ԋін... ме-пӧ абу-ԋін... Ӧԍіп-Маԏвеј-Ваԋӧ, те-пӧ... ме быԏԏӧ... ӧні ԃаԃ-ԋін... чурка чож-пӧ ме ӧні (гуԍӧԋік бӧрԁӧ: нырнас шԉупіктӧ, щӧкјалӧ, ԍінјассӧ соснас чышкалӧ).
Анна. Чӧв, Ваԋук, ен бӧрԁ. Ен веріт јӧз-боԉгӧм-вылаԁ...
Ваԋӧ (Марјалы). Часлы, коркӧ, ыҗыԁа быԁма-ԁа, бура ме тенӧ і жбоԋіта!..
Марја. Мыјыԍ-нӧ сіԇі?
Ваԋӧ. Мыјыԍ?.. Мыјла те чуркаӧс вајӧмыԁ... Збыԉ, Марја, віјін сіјӧс?
Марја. Лаԋт, јӧјукӧј! Кыԇі-нӧ кагаӧс віны поԅӧ?.. Те ен кывзы јӧзыԁлыԍ ызгӧмсӧ-сӧрӧмсӧ...
(Четчалӧны пызан-сајыԍ, пызан іԁралӧны).
Ваԋӧ. Ԍеԍԍа ӧні ԋекытчӧ ворсны оз поԅ петавны — Пыр кутасны ԍеравны. (Патчӧрыԍ боԍтӧ шег-ԁоз ԍумӧԁ кӧрӧбка - ԁа ԅепԍыс сетчӧ ректӧ шегјассӧ). Ӧԏік, кык, кујім... (воԇӧ сіԇ лыԃԃӧ).
Анна (Марјалы). Мун віԇӧԁлы мӧԁ-керка пачтӧ, ԇікӧԇ-ԋін, кӧнкӧ, вајміс; ԁа лӧԁсышт ічӧԏіка, меԁ шоналас-ԋін пачыс. Ԍеԍԍа мӧсјастӧ ԍоӧԁышт.
Марја. Быԁлаӧ ме? Ачыԁ-нӧ мыј он мӧсјастӧ-кӧԏ ԍоӧԁ (Петӧ).
 
6-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Анна (аслыс:) Баԏыԁ-кӧ еԍкӧ ловја вӧлі ен лыԍт таԇі вочатӧ шуаԍныԁ-ԁа... Мамыԁ-воԇын-тај таԇі ыҗыԁалан-а... Ԁа-ӧԁ воԇҗык ег каԅав, еԍкӧ поԅіс-на кыԇкӧ іԅвеԃітны ԍӧктӧмсӧ-ԁа... Ӧкԍіԋ-бабӧ еԍкӧ і вӧтліс грек-јокмыԉсӧ сылыԍ...
Ваԋӧ. Мам, талун-нӧ скоԁ аԉі мыј?
Анна. Ог тӧԁ, ԃіԏаӧј — ез-тај міјанӧс ԋекоԁ јуӧрт-а.
Ваԋӧ. Мыјкӧ-тај Габӧ-стӧрӧж воліс ԁа зев ӧԁјӧ коріс Ԍтепан-ԃаԃӧӧс ісполкомӧ-а, шуіс: унаӧс-ԋін-по талун корі ԁа нӧшта-на-пӧ колӧ корны...
Анна. Ог тӧԁ мыјла... Ӧні-ӧԁ быԁтор выԉ-ногӧн вӧчӧны ԁа...
 
7-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Марја (ӧԁјӧ пырӧ). Зев унаӧн, мыјкӧ, міјанӧ локтӧны, мамӧ?!..
Анна. Мыјнӧ сіԇ повԅін?.. Бара, кӧнкӧ, овмӧс-јылыԍ јуаԍны ԁа гіжавны ветлӧны...
Марја. Кірӧ-Петыр-Пеԁӧр — ԍекԉетарыԁ, сылӧн баԏыс, Ԏереԋ-Мікајлӧ-Јогор — комуԋіст-чукӧрын-тај ԍекԉетаралӧ,
сеԍԍа мужікјас ԁа бабајас — морт ԁас-кымын, буракӧ... Муртса пырі мӧԁ-керкаӧ, віԇӧԁлі ӧшіԋӧԁ-ԁа — кущӧмкӧ јӧз сулалӧ туј-вылын... Ԏереԋ-Јогор ԁа Петыр-Пеԁӧр мыјкӧ зев зіԉа віԍталӧны мукӧԁыслы ԁа кінаныс шеналӧны міјан керка-вылӧ...
(Кылӧ ԍорԋі ывлаԍаԋ).
Ваԋӧ (жӧԇӧ). Ме-нӧ кытчӧ ԇебԍа, мамӧ?
Анна. Мыјла-нӧ ԇебԍан? Оз-ӧԁ ԋекоԁ вӧрԅӧԁ, пукԍы ԁа пукав ԉучкі лабічас. (Ваԋӧ пукԍӧ. Посвоԇын кылӧны кок-шыјас).
Марја (паԍтаԍӧ). Ме Мікол-Варукӧ петала...
 
8-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пырӧны: Пеԁӧр, Јогор, Петыр, 5 нывбаба, 3 поԋатеј ԁа міԉітсіоԋер. коԁјас вӧліны воԇԇа вӧчӧмас. Коԁ-ԍурӧ јенҗаҗлаԋ бергӧԁчылӧмӧн пернапасаԍӧны.
Пеԁӧр. Чолом, зԁорово тіјанлы!
Анна. Локтӧј, бур јӧз, шојтчӧј ԁа шонтыԍӧј, тӧранныԁ-кӧ кытчӧкӧ керкаас...
Ԍтепан. Егӧ-на јона муԇӧ, ԍвеԍԏа...
Анна. Но, Ԍтепан-ԅаԏ-тај щӧщ вӧлӧма сені... шонтыԍ...
Јогор. Талун абу зев кӧԇыԁ ывлаыс... (Марјалы) Кытчӧкӧ-нӧ Марја, мӧԁӧԁчан аԉі мыј?
Марја. Могӧн колӧ Мікол-Варук ԁінӧ петавны.
Пеԁӧр. Лоӧ, ԉубушка, еща нӧрӧвітыштлыны мунныԁ. Мі-ӧԁ могӧн-жӧ локтім...
Анна. Ԃерт, кӧнкӧ, бара-нін віԇму ԁа скӧт гіжаланныԁ?
Пеԁӧр. Огӧ, мӧԁтор-јычыԍ локтім. (Віԇӧԁлӧ Јогор-вылӧ, ыҗыԁҗык гӧлӧсӧн Марјалы шуӧ:) Нолтӧ, Марја Меԏвејӧвна, віԍтав вај міјанлы, кытчӧ те воштін асԍыԁ кагатӧ?
(Марја ԁа Анна јона повԅӧны чујмӧны).
Мапја. Кущӧм кагаӧс? (Јӧз-костын мургӧм).
Јогор. Асԍыԁ кагатӧ, коԁӧс-тај војԁӧрлун чужтӧмыԁ вӧлі!
Анна. Чӧв, мыјнӧ те шуан? Ез-на чеԉаԃаԍ, коԋерӧј, ез...
Пеԁӧр. Віԍтав те... Со, мыјԁа ԍвіԃіԏеԉыс-ԁа?.. Мыјла-нӧ соԍԍанныԁ? (Јӧз-костын гӧлӧсјас: "Ԃерт, соԍԍӧны“).
Анна. Јен меԁ віԇас сещӧм грекыԍ!..
Марја. Коԁі-нӧ сещӧм лӧжсӧ віԍталіс?.. "Кага віны“... Ег-на вајлы-ԁа!.. Кӧԏ і вајі-ԁа, асԍым кагаӧс-ӧԁ ог-жӧ ві?..
Пеԁӧр. Но, ԋінӧмла тані веԍшӧрӧ міјанлы пӧрасӧ коԉԉавны!..
Јогор. Вернӧ!.. (Марјалы) Вај віԍтав, Марја, бурӧн: кытчӧ воштін кага-шојтӧ? Бурӧн-кӧ віԍталан — кокԋіԁҗыка мыжԁасны...
Марја. Мыјнӧ ті, сбыԉыԍ, лоінныԁ? Ԋекущӧм кага, міԍа, менам ез-на чужлы-ԁа...
Анна. Ез, ез, бур јӧз! . О, госпоԃӧј, мыјла-нӧ ті сіԇі шуанныԁ?
Пеԁӧр (Марјалы, скӧрыԍҗык). Сіԇкӧ, Марја, он кӧсјы бурӧн інԁыны чурка-шојтӧ?
Марја. Бурӧн кӧԏ ԉокӧн, абутӧмсӧ-ӧԁ он інԁы. Онӧ-ӧмӧј верітӧј абусӧ? .
Јогор. Огӧ тіјанлыԍ верітӧ. Сіјӧн татчӧ мі і локтім — аԍтӧ кӧсјам віԁлавны
Марја. Менӧ віԁлавны?!.. Ті-нӧ мыјкӧ гӧгӧрвоанныԁ аԉі онӧ аԍныԁ?.. Кыԇі-нӧ ті верманныԁ віԁлавны? Ті-ӧԁ абу бабкајас ԉібӧ ԁокторјас...
Натаԉ. Те, ԉуба, том-на-ԁа, ачыԁ ԋінӧм он тӧԁ, а ме ԁаскыкӧс-ԋін вајлі, тӧԁа мыјкӧ-мынԁа кага-јывԍыԁ-рушкуын аԉі абу, сетчӧ оз ков ԋекущӧм бабка-ԋі, ԁоктор...
Пеԁӧр Завоԃітам-інӧ, оз-жӧ-тај кӧсјы ачыс віԍтавны-а...
Марја. Ԋінӧм &ӧнӧ верітӧј-ԁа?. А мырԁӧн віԁлавны ог
ԍетчы! (чепӧсјӧ ӧԇӧслаԋ, кӧсјӧ пышјыны; сіјӧс кутӧны ԋоԉӧн кымын: Петыр, Јогор, Пеԁӧр, Натаԉ).
Пеԁӧр. Пышјыны кӧсјан? Он, ԉубаӧј, пышјы ӧні ԋекытчӧ! Пӧртчыԍ вај!
Марја. Ог, міԍа!.. Ој-ја, мыј-нӧ ті вӧчны кӧԍјаԁ?.. Мамӧ!..
Анна (бӧрԁӧм-сорӧн, кӧсјӧ мезԁыны Марјаӧс). Леԇӧј, бур-јӧз, коԋӧрӧс, леԇӧј!.. Ԁојԁаланныԁ-ӧԁ сіјӧс?.. (Бӧрԁӧ, нокԍӧ).
Ваԋӧ (ԉімзалӧмӧн). Мыјла-нӧ менчым чојсӧ нӧјтанныԁ?..
Пеԁӧр (Міԉітсіоԋерлы). Міԉітсіоԋер! вај мамсӧ вӧтлы посвоԇас — меԁ оз мешајтчы тані! (міԉітсіоԋер вӧтлӧ Аннаӧс. Марја бӧрԁӧ. Ваԋӧ лӧвтӧ.)
Јогор (інԁӧ Ваԋӧ-вылӧ). Ԁај воксӧ тшӧтш вӧтлы! (Міԉітсіоԋер кыскӧ посвоԇӧ Ваԋӧӧс. Сы-кості ӧԇӧсыс воԍԍылӧ, Анна кӧсјӧ пырны ԁа сіјӧс бӧр тојыштӧны ортсӧ. Посвоԇын вочасӧн пыр кылӧ Анналӧн гӧлӧс: „Леԇӧј менӧ, енӧ вӧрӧԁӧј менчым нылӧс", сеԍԍа сылӧн ԁа Ваԋӧлӧн бӧрԁӧм-шы).
 
9-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пеԁӧр (јӧзлы). Вајӧ, коԁкӧ пӧртчӧԁӧј! Ԋінӧм та-вылӧ віԇӧԁны!.. (Міԉітсіоԋерлы) Те, міԉітсіоԋер, кут ӧԇӧссӧ, ен леԇ мамсӧ!..
Ԍтепан (матыԍтчӧ Марја ԁінӧ, завоԃітӧ пӧртчӧԁны). Часлы-жӧ ме, ԃаԃ-морт, пӧртчӧԁа... Ен, Марјушка, сещӧма прӧԏівԉајтчы; кывзы ԃаԃыԁлыԍ, вај пӧртчыԍ бурӧн...
Марја (песԍӧ). Мыј-нӧ ті лоінныԁ?.. Вешјӧј ме-ԁіныԍ, енӧ вӧрӧԁӧј менӧ!..
Јогор. Но! Вајӧ пӧртчӧԁамӧј ӧԁјӧнҗык, ԋінӧмла кевмыԍныс (щӧщ пӧртчӧԁӧ).
Марја. Таԇі-ӧмӧј, Јогор, комуԋістјасыԁ уҗавлӧны?
Јогор. Мі аԍным тӧԁам парԏіјнсј ԃісԏіпԉінатӧ, теныԁ міјанӧс оз ков велӧԁны!..
Пеԁӧр. (лӧԍӧԁӧ пызан-вылӧ гумага) Ме сеԍԍа завоԃіта акт гіжны та-јылыԍ (пукԍӧ, гіжӧ).
Марја. Те-тај, Јогор, вунӧԁӧмыԁ-ԋін мыј ԋеважӧн віԍтавліс карԍаԋ-волыԍ-нывбабаыԁ собраԋԋӧ-вылаԁ... Те-ӧԁ сені-жӧ вӧлін...
Јогор. Сіԅ-нӧ віԍтавліс — чуркајасӧс-пӧ колӧ віавны, а?.. Ен, міԍа, те велӧԁ міјанӧс!.. (Мукӧԁыслы) Соссӧ кыскӧј, соссӧ!..
Марја. Ті аԍныԁ онӧ гӧгӧрвоӧ, мыј вӧчанныԁ... Ој-ја-жӧ-ԋін!.. (Пӧртчӧны паԍсӧ).
Пеԁӧр. Но, пӧртчӧԁінныԁ?.. Ӧні сеԍԍа Ӧԋіԍԍа ԁа Натаԉ-ԏӧтка меԁ віԁлаласны сіјӧс гӧгӧр...
Натаԉ. Лок, Марјушка, пыралам естчӧ занавес-сајас... Огӧ-ӧԁ ԋінӧм вӧчӧј (боԍтӧ сојборԁӧԁыс).
Марја. Ог, міԍа, леԇ віԁлавны, ог мун-ԋі! (пыкԍӧ) Ме-тај-нӧ ԁумајта вӧлі: сӧвет-влаԍтыԁ, міԍа, ԁорјӧ нывбабајастӧ, оз леԇ најӧс ӧбӧԃітны, а вӧлӧма-кӧ — мӧԁарӧ... Збыԉ-ӧмӧј сіԇі?
Пеԁӧр. Сӧвет-влаԍт текоԃјастӧ оз зев ԁорјы!.. Ме, кыԇі сӧвет-влаԍтлӧн служак, быԁтор вӧча по законам Ре-Се-Фе-Се-Ер! (Нывбабајаслы) Но, ԋінӧм сыкӧԁ сеԍԍа жеԉкԍыны, вајӧ ӧԁјӧҗык віԁлалӧј! Ӧԋіԍԍа, Натаԉ-ԏӧт, нуӧԁӧј!
Ӧԋіԍԍа (боԍтӧ Марјаӧс мӧԁ-сојӧԁыс). Ен, Марја, пыкԍы таԇі, мыјла-нӧ пеԏітчан? Кагаыԁ-кӧ кынӧмаԁ, мыјыԍ сеԍԍа повныс теныԁ?.. Мі-ӧԁ ԋебыԃіка малалыштам кынӧмтӧ-ԁај бӧр леԇам... Лок ветлам, Марја, лок! (Кыскӧны, мукӧԁ отсалӧм-сорӧн, занавес-сајӧ).
Марја (песԍӧ ). Ог мун!..
Пеԁӧр. Мунан! (Петӧ пызан сајыԍ ԁа щӧщ нуӧԁӧ. Марја, Ӧԋіԍԍа ԁа Натаԉ сајалӧны занавес сајӧ. Пеԁӧр бӧр пукԍӧ пызан-сајӧ) Ат-тӧ, кущӧм асныра ныв! (Гіжӧ).
 
10-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Коԁ-ԍурӧ нывбабајас-костыԍ віԇӧԁӧны занавес-сајӧ. Сені кылӧ нокԍӧм-вермаԍӧм.
Ӧԋіԍԍа (занавес сајын). Мыјнӧ те, Марја, јӧјталан?.. Во-оԁ җоҗас!..
Марја (сеԍаԋ-жӧ). Ԁугԁӧј!.. Ԁојԁанныԁ!.. Ој-ој-ԁа!.. Ог-жӧ-ӧԁ ԍетчы-а!..
Пекла. Кытыԍ і выныс Марјаыԁлӧн сы-мынԁаыс?.. Ӧԁ-ӧԁ, кущӧма воԇсаԍӧ!
Натаԉ (сајын). Ен грекӧ вӧјт, прӧԍԏі-госпоԃі!.. Но-но, мыјла-нӧ ӧвтчан кіјаснаԁ?.. Ԋінӧм, буракӧ, оз ло бурӧн... Часлы-жӧ... (мытчыԍӧ занавес-сајԍаԋ) мі кыкӧн ԋінӧм огӧ вермӧ сыкӧԁ вӧчны, ԋекыԇ оз ԍетԍы... Вај, Пеԁӧр, кык-кујім мужікӧс татчӧ! (Марја кыскӧ Ӧԋіԍԍаӧс, петӧны занавес-сајыԍ; пӧԍалӧмаӧԍ, кашкӧны). .
11-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Марја. Кӧԏ віӧј менӧ, ог ԍетчы віԁлавны!..
Пеԁӧр. Нолтӧ, мужікјас, боԍтӧј ԁа кутӧј сіјӧс кіасӧԁыс ԁа кокјасӧԁыс, меԁ колӧкӧ оз пеԍԍы сіԇі!..
(Кутӧны: Ԍтепан, Петыр, Ваԍка ԁа Пекла. Бӧр пыртӧны занавес-сајӧ ).
 
12-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Ԍтепан (занавес-сајын). Мыјла-нӧ те, Марја, прӧԏівԉајтчан сещӧма? Воԁыштлы вај... Но, но... Кіӧԁыс ті кутӧј!.. вот, вот... Но-о, ен сещӧма нӧјтчы!.. (Кылӧ җоҗӧ уԍкӧԁӧны) Ӧні сеԍԍа вај віԁлалӧј, ӧні оз кут песԍыны!..
Марја. (Лӧвтӧм-сорӧн) Ој, ԁојԁанныԁ!.. Кыԇі-нӧ тіјанлы абу јанԇім таԇі ԍмекајтчыныс ме-вылын?.. Ој-ја!.. Мыјла-нӧ ԁӧрӧмӧс коԍалінныԁ!.. Ој!.. (Гӧрзӧ. Посвоԇԍаԋ Анналӧн гӧлӧс:) „Ој-ја, мыј нӧ вӧчанныԁ!" (кінас грымӧԁӧ ӧԇӧсӧ) "Леԇӧј менӧ, ԍо-кріста-раԃі!" (Марја ымзалӧ ԁа кор-ԍурӧ ојкԋітыштлӧ).
Натаԉ (сајԍаԋ). Чуркі-буԃі, кущӧм-на топыԁ вір-јаја!.. Первојыԍ-на чеԉаԃаԍін-ԁа, ԃерт, ез уԍ вір-јајыԁ... Менам-тај, ԋебоԍ, ԁаскык-бӧраԁ бырі, лыыс ԁа кучікыс сӧмын коԉі...
Петыр (сеԍаԋ жӧ). Ке-ке-ке!.. Етащӧм міча ныв-вылаԁ-ӧԁ, ԃерт, быԁӧнлӧн вежыԁ петас!..
Јогор. (Сулалӧ занавес воԇын, кывзыԍӧ, кор ԍурӧ занавессӧ воԍтыштлӧ ԁа віԇӧԁлӧ сајас) Но, мыј сені? Тӧԁчӧ-оз?.. (Пеԁӧр гіжыштас ԁа кывзыштас-жӧ пыр ԍорԋісӧ).
Оԋіԍԍа (сајын). Ԋінӧм-тај меным кі-улӧ оз ԍур-а... Теныԁ-нӧ, Натаԉ-ԏӧт?.. (Марја ојгӧ).
Натаԉ. Оз тӧԁчы, Ӧԋіԍԍа, ԋінӧм і меным... Кынӧмыс-тај еԍкӧ ыҗыԁҗык-жӧ-ԁа, сіјӧ овлывлӧ...
Пекла (сеԍаԋ жо). Овлӧ... Сеԍԍа-ӧԁ, кӧнкӧ, пажнајтіс-на ԋеважӧн-ԁај...
Ӧԋіԍԍа. А ме талун ӧбӧԁтӧм-на, ԉуба... Нолтӧ, Натаԉ, ԋоԋјассӧ сеԍԍа віԁлам, кынӧмыс тӧԁчӧ-ԋін — куш, ԋекущӧм кага сені абу... (Марја ојгӧ).
Натаԉ. Ӧԁ, јенсыкӧԁ, ноԋјасыс кущӧмӧԍ — быԏԏӧ кык зԁобнеј булкі!.. Менам-тај, ԁаскык-бӧраԁ, коԍмісны ԋебоԍ, куш гаԃ-моз ԉетјалӧны сӧмын... ( ԁруг:) Со-тај, со!.. Аԁ-
ԇанныԁ, кыԇі јӧлыс руԇтӧ?.. То-то, віԇӧԁӧј, віԇӧԁӧј!.. (Марја ојгӧ).
Ставныс. Пӧԃԉіннӧ-тај?.. Петӧ-ӧԁ і ем!..
Ӧԋіԍԍа. Ԋекоԁӧс-тај ԋоԋӧԁныыс-а... Веԍшӧрӧ лоӧ коԍтыны јӧвсӧ... Кыԇкӧ-тај кыптӧма-жӧ талӧн кіыс аслас ԃіԏа-вылӧ!..
Натаԉ. Но, сеԍԍа, ԃіԏа, четчы!.. Со-ӧԁ і ставыс, а те вӧлі мыјкӧ полан ԁа он ԍетԍы... Четчы, четчы, Марјуш!..
Марја. (ојгӧ ) Ој, ој... Гӧгӧр-ӧԁ ԁојмӧ!.. Ој-ој!.. Мыј, бара, ті вӧчјнныԁ-а?..
Ӧԋіԍԍа. Ԋінӧм он ло, мӧԁӧс вајіг-кежлӧ справітчан-на... (Јӧз ԍерӧктӧны)
Пекла. (Ԍерӧктӧ) Ԃерт-жӧ, строкыс ӧԁ бура куԅ...
(Завоԃіталӧны занавес-сајыԍ петавны.) Марја ојгӧ, кынӧмас кіјаснас кутчіԍӧма, ԉоԅ-јура. Марјаӧс кутӧны Натаԉ ԁа Ӧԋјԍԍа).
 
13-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Јогор. Ештіс?
Натаԉ. Ештіс, слабог... (Марјалы) Вај, пукԍы татчӧ лабічас (Марја пукԍӧ, ымзӧ, чукраԍӧ).
Пеԁӧр. Но, мыјнӧ аԁԇінныԁ, Натаԉ-ԏӧтка? (Натаԉ Ӧԋіԍԍакӧԁ матыԍтчӧны).
Натаԉ. Мыј-нӧ, зӧлӧтӧјӧј, аԁԇан? Прӧстӧј нокԍӧм лоі — ԋекущӧм кага-ԋін абу кынӧмас...
Марја (ԍӧкыԁа). Ој-ја-жӧ-ԋін!.. Мыјла-нӧ сіԇі шуанныԁ, ег-на, міԍа, чеԉаԃаԍ-ԁа?.. Ој, гӧгӧр-ӧԁ ԁојԁалінныԁ менӧ!.. (Анна ӧԇӧсӧ зыркӧԁӧ: „Воԍтӧј, леԇӧј менӧ!“)
Пеԁӧр (міԉітсіоԋерлы). Но, вај, міԉітсіоԋер, леԇ сеԍԍа ӧні мамсӧ (гіжӧ).
Ӧԋіԍԍа (Пеԁӧрлы) Бура еԍкӧ шамралім рушкусӧ-ԁа, ԋекущӧм кага оз тӧԁчы... А ԋонјасԍыс јӧлыс јона руԇтӧ...
 
11-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пырӧны Анна ԁа Ваԋӧ. Ваԋӧ зев ԉокыԍ віԇӧԁлӧ јӧз-вылӧ ԁа кајӧ паччӧрӧ.
Анна (ԍӧлӧмыԍ). Ті — абу мортјас! Ԁасӧн уԍкӧԁчінныԁ, кырнышјас-моз, коԋер-вылӧ!.. Ԅверјас ті!.. Віԁчіԍлӧј, јен-
грек-ӧԁ тіјанӧс таԉалас-жӧ таыԍ!.. О, госпоԃеј мыј вӧчісны нылыԁкӧԁ! (Марја-ԁінӧ локтӧ).
Јогор (Анналы). Мыј-нӧ те грӧԅітчан? Кущӧм јен-грек міјанлы тунјалан? (Пеԁӧрлы) те, Пеԁӧр Петрӧвіч, щӧщ мамыс-вылӧ јешшӧ гіж протокол...
Анна. Гіжӧј, мыј окота — сіԇі і вӧчӧј, ті-ӧԁ тані ыҗыԁјасыс — верманныԁ быԁтор!.. Тоԉкӧ, повԋітлӧј — менам ԁӧва-ԍінваӧј імітас јен-воԇын, суас тіјанӧс ы-ыҗыԁ прічча тајӧ ԉокԍыныԁ!.. (Марјалы) Кӧнкӧ, ԃіԏаӧј, јона-жӧ і ԁојԁалісны тенӧ? (пукԍӧ ортчӧн).
Марја. Ок, мамӧ, гӧгӧр-ӧԁ зев јона віԍӧ!.. Кынӧмӧс јона чабралісны-ԁа, меԁ, еԍкӧ, ез-жӧ ԁојԁны...
Јогор. Ічӧԏікатӧ кӧԏ і ԁојмыштіс — ԋінӧм, бурԁас. Меԁ колӧкӧ ез прӧԏівԉајтчы... Колӧ вӧлі воԇвыв тӧԁны, кагасӧ віігас.
Анна (четчӧ, бергӧԁчӧ јенҗаҗлаԋ ԁа пернапасаԍӧ). Со, јенмыс меԁ јорас менӧ, збыԉ-кӧ ме соԍԍа! Марја ез-на кагасӧ вај...
Јогор. Мыјкӧ-тон віԍтавныԁ колӧ.. Но, сені аԁԇасны сеԍԍа!
Анна. Кӧні?
Јогор. Суԁ-вылын. Кыкнаннытӧ ӧні тіјанӧс суԁӧ ԍетам.
Анна. Суԁӧ? Мыјыԍ, кущӧм мыжыԍ?
Пеԁӧр. Ԋезаконнорожԃеннеј ребјонокӧс віӧмыԍ ԁа шојсӧ ԇебӧмыԍ... Суԃітасны чорыԁа по законам Ре-Се-Фе-Се-Ер!. (Боԍт ӧкіас гумага). Нолтӧ, кывзӧј ставныԁ! (Лыԃԃӧ:)
"Акт. 1923. года декабря 16 дня. Мы нижеподписавшиеся член-секретарь Кунвадорского сельсовета Федор Петрович Мырныров и секретарь Кунвадорской ячейки Ре-Ке-Пе Егор Микайлович Щалаков и понятые присутствовавших лиц села Кунвадора, Автономной Коми-зырянской области, составили настоящий акт том, что одна дочь села Кунвадора Марья Матвеевна Намырова оказывалась беременная незаконнорожденным ребенком, поэтому из этой резолюции осмотрели девку Марью Намырову и оказалась собою животе нету незаконнорожденного ребенка, а ясно доказывает грудь, что из титьки идет бабское молоко и предлагаем подлежащим советским органам поступать с таковой девкой Марьей Намыровой по всем строгостям закона уголовного кодекса Ре-Се-Фе-Се-Ер по сему акту, почему и со-
ставили настоящий акт. Заявители беременности: Анисья Кузьмовна Туп'юрова, Екатерина Спиридоновна Туп'юрова, Наталья Закаровна Кынкокова, Пекла Кирилловна Кикарова да Степанида Ивановна Кузьнырова. Она показывала раньше титьки и поэтому вышеуказанные заявители сделали таковые дела, то-есть осмотр живота и груди и постановили немедленно арестовать обвиняемую Марью Намырову и посадить арестное помещение сельсовета"...
(Јӧзлы) Гӧгӧрвоінныԁ?
Коԁ-ԍурӧ. Гӧгӧрвоім... Лаԁнӧ!..
Пеԁӧр (Кырымалӧ гумагасӧ. Јогорлы:) Вај, Јогор Мікајлӧвіч, кырымаԍ. (Јогор гіжԍӧ). Поԋатејјас, локтӧј, гіжԍалӧј, коԁі грамотнеј. Ԋеграмотнејјас-пыԃԃі баԏӧ кырымаԍас. (Ԍтепан ԁа Ваԍка кырымаԍӧны. Сы-кості Пеԁӧр шуӧ міԉітсіоԋерлы;) Міԉітсіоԋер, вај паԍтӧԁӧј Марјасӧ ԁа нуӧј ԍеԉсӧветӧ! (міԉітсіоԋер коԁ-ԍурӧкӧԁ паԍтӧԁӧны Марјаӧс).
Іван. Ме ԋеграмотнеј. (Сы-пыԃԃі гіжԍӧ Петыр.)
Анна. Јешшӧ-на тіјанлы окота мучітны менчым нылӧс?.. Ок, понјас ті — сеԍԍа ԋікӧм!.. Ме щӧщ сыкӧԁ муна... (паԍтаԍӧ). Ој-ја-ԁа, ој-ја!.. Он-ӧмӧј аԁԇӧ, мыј-выјӧԇ ті сіјӧс, коԋӧрӧс, воштӧмныԁ?..
Пеԁӧр (Чукӧртӧ гумагајассӧ). Ԋінӧм оз ло!.. Меԁ колӧкӧ
ачыс сіԇі ез уҗав!.. Но, ӧԁјӧҗык вӧрӧј!.. Лок, Јогор Мікајлӧвіч, мунам мі воԇвылас (Кӧсјӧны петны).
Марја (Ԋебыԃіка). Гортаԁ, мамӧ, коԉтчы... Ӧтнам-ԋін ме муна...
Анна (чышјанаԍӧ). Ог-жӧ еновт тенӧ?.. Он-ӧԁ те, ԃіԏаӧј, вермы і мунныԁ, сещӧмӧԇ певјалӧмаӧԍ тенӧ...
Ваԋӧ (Летчӧ паччӧрыԍ. Паԍтаԍӧ ӧԁјӧ). Ме, мамӧ, щӧщ Марјаӧс коԉԉӧԁышта... Кытчӧ-нӧ сіјӧс нуӧны?..
Пеԁӧр (ӧԇӧс воԍтӧ). Но, локтӧј мунамӧј! (Петӧны сы-бӧрԍа Јогор, Петыр; Марјаӧс кутӧ ӧтар сојӧԁыс міԉітсіоԋер, мӧԁарӧԁыс мамыс; на-бӧрԍа петӧны мукӧԁјасыс).
Занавес.
Којмӧԁ вӧчӧм.
 
Вӧчԍӧ Кунваԁорса ԍеԉсӧветын-жӧ, кӧні вӧлі меԁ-воԇԇа вӧчӧмыс. Шӧрас, кык ӧшіԋ-костас, пызан. Шујга-вылас ічӧԏік пызан, сеԍԍа скамјајас раԁӧн-раԁӧн сулалӧны. Веԍкыԁ-вылас — мӧԁ ічӧԏік пызан, талаԋынҗык сулалӧ ічӧԏік скамја (поԅӧ табуреткајас). Гожԍа лун.
 
1-ј петкӧԁчӧм.
 
Пызан-сајын пукалӧны: шӧрас — суԁын јуралыԍ, ӧтар-мӧԁар бокас — кык заԍеԁаԏеԉ, пызан-помас — суԁын ԍекретар. Шујга-вылас, ічӧԏік пызан-сајын улӧс-вылын пукалӧ Панасова (мыжԁыԍ). Веԍкыԁ-вылас, мӧԁ ічӧԏік пызан-сајас ԋекоԁ абу, скамја-вылын пукалӧны Мырныров ԁа Щалаков, најӧ мыш-сајын сулалӧ міԉітсіоԋер. Шујга-вылын скамјајасын пукалӧны ԁа җоҗас сулалӧны бура уна јӧз, мукӧԁыс вочасӧн, суԁ-ԁырјіыс пырӧны і петӧны
Јуралыԍ (ӧтар-мӧԁар бокас — заԍеԁаԏеԉјаслаԋ бергӧԁчылӧ, сеԍԍа ԏіԉгунӧн звӧԋітӧ). Суԁлыԍ заԍеԁаԋԋӧ лыԃԃа воԍԍӧмӧн. Комі-облаԍтувса суԁԍаԋ ветлӧԁлан-ԍеԍԍіја ӧні боԍтԍӧ віԁлавны уголовнеј ԃелӧ Кунваԁорса кык гражԁаԋінӧс — Пеԁӧр Петрӧвіч Мырныровӧс ԁа Јогор Мікајлӧвіч Щалаковӧс — Уголовнеј-Коԃекс 106-ӧԁ стаԏԏаса 2-ӧԁ јукӧн-ԍерԏі мыжԁӧм-јылыԍ, — ԉібӧ, мӧԁ-ногӧн кӧ шуны — мыјԁа налы вӧлі ԍетӧма влаԍтсӧ, сыыԍ вылӧҗык пукԍӧмыԍ ԁа мырԁӧналӧмӧн ԋезаконнеј-торјас вӧчӧмыԍ. (Ԍекретарлы) Коԁјасӧс вӧлі суԁ-вылӧ корӧма, ставныс емӧԍ?
Ԍекретар. Ставныс.
Јуралыԍ (Панасовалы). Тенаԁ, мыжԁыԍ-јорт, мыјкӧ ем-абу јуавны суԁлыԍ?
Панасова (Четчылӧ). Абу, поԅӧ нуӧԁны воԇӧ (бӧр пукԍӧ).
Јуралыԍ. Сіԇ-кӧ, воԇӧ... Суԁ кутас мунны кык нароԁнеј заԍеԁаԏеԉ-ԁырјі; мыжԁыԍ — Панасова; ԁорјыԍӧс мыжаланјасыс ез інԁыны-ԋі, суԁлы ез щӧктыны пуктыны-ԋі, — наԍаԋ ем гіжӧԁтор, кӧні шуӧмаӧԍ: мі-пӧ бокыԍ аԍнымӧс ԁорјыԍӧс огӧ корӧ, суԁ-вылас-пӧ лоас ԁорјыԍыс. (Панасовалы). Мыј-кӧ те, мыжԁыԍ-јорт, воча шуан-он та-вылӧ? Ӧнӧԇ-на најӧ ез інԁыны ԁорјыԍсӧ.
Панасова (сувтыштлӧ). Ԋінӧм ог шу (пукԍӧ).
Јуралыԍ (ԍекретарлы). Кор, вај, ԍвіԃіԏеԉјассӧ татчӧ.
Ԍекретар (сувтӧ, јӧзлаԋ:) Свіԃіԏеԉјас, локтӧј татчӧ!
(Јӧз-пӧвсыԍ петӧны, матыԍтчӧны пызанлаԋ: Марја, Ваԋӧ, Анна, Петыр, Ӧԋіԍԍа, Каԏа, Ԍтепа, Натаԉ, Пекла, Ӧкԍіԋ, Іван, Ԍтепан, Ваԍка).
Јуралыԍ (ԍвіԃіԏеԉјаслы). Тіјансаԋ, ԍвіԃіԏеԉјас, суԁ віԁчіԍӧ со мыј: віԍталӧј веԍкыԁа, асланыԁ сӧвеԍтԍаԋ, ԋінӧм енӧ соԍԍӧј мыј тӧԁанныԁ, ԋінӧм енӧ асԍаԋныԁ соԁталӧј мыј онӧ тӧԁӧ. Лӧжӧс віԍталӧмыԍ аԍныԁ чорыԁа мыжманныԁ. (Ԍекретарлы) Вај, ԍекретар-јорт, гіжԍӧԁ најӧс.
Ԍекретар (ԍвіԃіԏеԉјаслы мытчӧ кабала — "подписка“). Вајӧ кырымаԍӧј тајӧ гумага-вылас. (Кырымаԍӧны сӧмын вітӧн: Марја, Петыр, Ваԋӧ, Ԍтепан ԁа Ваӧка. Ԍекретар мукӧԁыслы:) Ті-нӧ мыј онӧ кырымаԍӧј?
Коԁ-ԍурӧ. Мі ԋеграмотнејӧԍ.
Ԍекретар (Боԍтӧ ручка ԁа јуаԍӧ): Віԍтавлӧј, коԁјас — ԋім-овнытӧ асԍыныԁ!
Анна. Анна Намыров, мам Марјаыԁлӧн...
Пекла. Пекла Кікаров. (Ԍекретар гіжалӧ быԁӧнӧс).
Іван. Іван Папушԋіков.
Каԏа. Каԏеріна Тупјурова.
Натаԉ. Натаԉԉа Кынкоков, Закаровна.
Ӧԋіԍԍа. Ӧԋіԍԍа Тупјуров.
Ԍекретар. Јешшӧ коԁі?
Ӧкԍіԋ. Гащкӧ ме-ԋін сеԍԍа-ԁа?... Уп!.. Вај-нӧ гіж менӧ: Ӧкԍіԋ...
Ԍекретар. Овыԁ кыԇі?
Ӧкԍіԋ Кыԇі овлі?.. Ԍіԅімԁас-кӧкјамыс вонаԁ ме быԁԍамасӧ аԁԇылі...
Ԍекретар (гораҗыка). Овтӧ ме тенчыԁ јуала, паміԉԉӧтӧ...
Ӧкԍіԋ. Овӧс?.. Ӧні, ԃіԏа, менам овӧј Ԋарганов... Војԁӧр вӧвлі Тупјуров-жӧ, ԁа верӧс-сајӧ мунӧм-бӧрын вежԍыліс...
Ԍекретар. Јешшӧ коԁкӧ ем абу?
Ԍтепа. Менӧ ен-на гіж... Степаԋіԁа Куԅныров.
Ԍекретар. Сеԍԍа коԁі? (Ԋекоԁ оз шыаԍ).
Коԁ-ԍурӧ. Ставнымӧс-ԋін, буракӧ, пасјін.
Јуралыԍ (Секретарлы). Нуӧԁ ԍвіԃіԏеԉјассӧ торја комлатаӧ.
Ԍекретар (ԍвіԃіԏеԉјаслы). Локтӧј, ԍвіԃіԏеԉјас, ме-бӧрԍа
(петӧны веԍкыԁвыв ӧԇӧсӧԁ).
2-ԁ петкӧԁчӧм.
 
1 морт јӧз-костыԍ. Ставнысӧ кытчӧкӧ нуісны. Щӧщ, тыԁалӧ, најӧс кутасны суԃітны...
Јуралыԍ (звӧԋітӧ, јӧзлы). Тіјанӧс, гражԁана, татчӧ леԇісны сӧмын суԁсӧ віԇӧԁны-кывзыны, шумітны оз поԅ. Віԇӧј аԍнытӧ ԉучкі, шыԋітӧв олӧј.
 
3-ԁ петкӧԁчӧм.
 
Пырӧ Ԍекретар, пукԍӧ аслас местаӧ.
 
Јуралыԍ (боԍтӧ пызан-вылыԍ "ԃелӧ", ԉістыштӧ кымынкӧ ԉіст, сеԍԍа шуӧ:) Тајӧ ԃелӧыс, ԍԉеԁствіје вӧчӧм-бӧрын ԁа став гумагајассӧ тӧԁмалӧм-ԍерԏі, со кыԇі вӧлӧма. (Лыԃԃӧ:) ,,Ԃекабр 16-ӧԁ лунӧ 1923-ӧԁ воын Кунваԁорса ԍеԉсӧветын ԍекретаралыԍ Пеԁӧр Петрӧвіч Мырныров ԁа Кунваԁорса Коммуԋіст-јачејкаса ԍекретар Јогор Мікајлӧвіч Щалаков кывлӧмаӧԍ прӧстеј јӧз-ԍорԋі (слукјас): быԏԏӧ-кӧ сетчӧс гражԁанка Марја Маԏвејӧвна Намырова војԁӧр вӧвлі ԍӧкыԁ, а бӧрја лунјаснас сеԍԍа ԁруг воші ԍӧктӧмыс. Тащӧм прӧстеј ԍорԋі-куԅаыс Мырныров Шалаковкӧԁ чукӧртӧмаӧԍ ас-ԍіктса јӧзӧс, ԁас-кык мортӧс, ԁа мунӧмаӧԍ Марја Намыроваӧс віԁлавны, шобны сылыԍ кынӧмсӧ. Кор Марја Намырова ԁа сылӧн мамыс — Анна Макԍімовна Намырова — кутасны налы віԍтавны: ез-на-пӧ чуж кагаыс, ԁа понԁасны пеԏітчыны віԁлалӧмыԍ, — најӧ оз верітны. Меԁым мамыс ԁа ічӧԏік вокыс Марја Намыровалӧн ез мешајтны віԁлалігас — вӧтласны посвоԇӧ ԁа сувтӧԁасны ӧԇӧссӧ кутны міԉітсіоԋерӧс. Кор Марја Намырова кутӧма пыкԍыны ԁа бурӧн абу ԍетԍӧма віԁлавныс — Мырныров ԁа Щалаков щӧктӧмаӧԍ мырԁӧн віԁлавны, Щалаковыс веԍіг ачыс отсалӧма Намыроваӧс пӧртчӧԁны, а Мырныров щӧщ тојлалӧма сіјӧс занавес-сајӧ, кӧні віԁлалӧмаӧԍ. Намыроваӧс віԁлалігӧн, сіјӧс кіасӧԁыс і кокјасӧԁыс кутӧмаӧԍ мужікјас — Ԍтепан Тупјуров, Ваԍіԉіј Кынјуров ԁа Петыр Мырныров. Віԁлалӧмаӧԍ кык нывбаба — Ӧԋіԍԍа &Турпјурова Натаԉја Кынкоковакӧԁ, віԁлалӧмсӧ јешшӧ віԇӧԁӧма Пекла Кікарова. Віԁлалӧмаӧԍ со кыԇі: Марја Намыроваӧс җоҗӧ воԁтӧԁӧмаӧԍ ԁа чабралӧмаӧԍ сылыԍ кынӧмсӧ ԁа ԋоԋјассӧ. Віԁлалӧм-бӧрас Мырныров ԁа Щалаков акт вӧчӧмаӧԍ: быԏԏӧ-кӧ
Марја Намырова вӧлі ԍӧкыԁ, а оні кынӧмас кагаыс абу, ԁај јӧлыс ԋоԋјасԍыс петӧ. Сы-бӧрын, секі-жӧ Намыроваӧс арестујтасны, пукԍӧԁасны ԍеԉсӧветса ,,чіжовкаӧ“. Марја Намырова секіԍаԋ-жӧ кутас нораԍны кынӧм топӧԁӧм-вылӧ ԁа мӧԁ луннас, ԁыр кевмыԍӧм-мыԍԏі, Мырныров леԇлас сіјӧс міԉітсіоԋеркӧԁ ветлыны ԃеревԋаса бабітчыԍ-ԁінӧ — Ӧкԍіԋԋа Ԋарганова-ԁінӧ; сіјӧ віԁлалас Намыроваӧс ԁа віԍталас: кагаыс-пӧ кынӧмас-на. Кык суткі-чӧж мучітчӧм-мыԍԏі Марја Намыровалӧн пӧратӧг-воԇ чужӧ пі, — став тушаыс і јурыс кагаыслӧн лӧз-печатӧԍ вӧлӧма. Кагаыс кујім лун-мыԍԏі сеԍԍа і кулӧма. Тајӧ уҗԍыс Мырныровӧс ԁа Щалаковӧс Комі облаԍтувса суԁ шуіс мыжԁыны 106 стаԏԏаса 2-ӧԁ јукӧн-ԍерԏі; суԁсӧ вӧчны Кунваԁор-ԍіктын“. (Мыжаланјаслы). Ті, мыжаланјас, пӧлучітінныԁ мыжԁана-гумагајаснытӧ?
Пеԁӧр /
Јогор / (щӧщ). Пӧлучітім.
Јуралыԍ (Пеԁӧрлыԍ јуалӧ). Мырныров, те аԍтӧ лыԃԃан-он мыжаӧн тајӧ ԃелӧ-понԁаыс?
Пеӧӧр. Ме, суԃԃа-тӧварышјас, таыԍ ог лыԃԃы ачымӧс мыжаӧн. Кор став Кунваԁорса јӧзыс кутісны шуны: Намырова Марја-пӧ чеԉаԃаԍӧма ԁај віӧма асԍыс кагасӧ, а влаԍтјас-пӧ сы-вылӧ оз і віԇӧԁлыны, ме — кыԇі секі вӧлі Кунваԁорын ӧтнам сӧвет влаԍтлӧн преԁставіԏеԉыс — етакӧԁ (інԁӧ Јогор вылӧ), јачејкаса ԍекретаркӧԁ — Щалаков-јорткӧԁ — і решітім Марјатӧ віԁлавны... Ԋінӧм торја мырԁӧналӧм еԍкӧ ез і вӧв, бурӧн-кӧ сіјӧ ԍетԍіс секі віԁлавныс... Ог повԋіт прамеја, ачым ме щӧщ тојлалі аԉі ег Марјасӧ занавес-сајас секі. Гашкӧ і лоі-ԁа: ме-ӧԁ чорыԁа пыр вӧлі сулала Сӧвет-влаԍт-ԁор, меԁ ез вӧв ԋекущӧм омӧԉтор, меԁ еԍкӧ ставыс муніс по законам Ре-Се-Фе-Се-Ер. А міјан Кунваԁорсајасыԁ зев-на пемыԁӧԍ, унатор-на оз гӧгӧрвоны... Ме чајта, став ӧшыбкаыс секі со мыјла лоі: вывті јона Марјаыс віԁлалігас песԍіс ԁа секі віԁлалыԍјасыԁлы ез ԍур кі-уланыс кагаыс, сіјӧн-жӧ верміс і кагаыс ԁојмавны ԁа лӧз-інјасӧн чужны... Сеԍԍа ԋінӧм, буракӧ, віԍтавныс.
Јуралыԍ. А мыјла ті арестујтінныԁ секі Намыровасӧ?
Пеԁӧр. Кыԇі-нӧ вӧлі поԅӧ вӧԉа-вылӧ коԉны сы-ыжԁа мыж вӧчыԍӧс?.. Мі-ӧԁ збыԉ чајтлім — міԍа Марјаыԁ кагасӧ аіӧіма.
Јуралыԍ (кыкнан заԍеԁаԏеԉыслы). Тіјан ем-абу мыјкӧ јуавны?
Заԍеԁаԏеԉјас. Абу.
Јуралыԍ (мыжԁыԍлы). Мыжԁыԍ-јорт, те мыјкӧ јуалан-он?
Панасова. Јуала... (Пеԁӧрлы) Віԍтав вај, Мырныров: те пӧшԏі кујім во ԍекретаралӧмыԁ ԍеԉсӧветын, тенаԁ кі-пыр муніс уна распӧражеԋԋејас ԁа законјас Сӧвет-влаԍтлӧн; сеԍԍа те велӧԁчӧм-морт — лыԃԃывлін гаԅетјас, ԋігајас, — бура унатор-ԋін теныԁ колӧ тӧԁны. Вај віԍтав: мыјла те протоколаԁ-і, актаԁ-і, быԁлаын гіжан кагасӧ Намыровалыԍ ,,ԋезаконнорожԃеннејӧн“? Аԉі ен-на кывлы — Сӧвет-влаԍт-ӧԁ бырӧԁіс ,,чурка“-ԋімтӧ?..
Пеԁӧр. "Чурка“ сіјӧ аслыс ԋім, „ԋезаконнорожԃеннеј“ — бара-жӧ аслыс, оз поԅ ӧтлаавны кыкнансӧ... „Чурка“ — ԇік комі-ԋім, кор кущӧмкӧ ныв&кӧ піалас ԁа нылыс ачыс оз тӧԁ сылыԍ прамеј баԏсӧ, — шуны-кӧ, кор унакӧԁ нылыԁ кыскаԍас (суԃԃајас шваԋјалӧны). А „ԋезаконнорожԃеннеј" — роч ԋім, кор кущӧмкӧ ныв піалас верӧссајӧ мунтӧԇ, ісполкомын-кӧ ез-на гіжԍыны, важӧн вӧлі веԋчајтчытӧԇ-кӧ кага вајас .. Җеԋыԁҗыка-кӧ віԍтавны — кага вајӧм ԋе по законам Ре-Се-Фе-Се-Ер.
Панасова. Јешшӧ ӧԏі-тор. Кор Марја Намырова кагасӧ рӧԃітіс, ті-нӧ сы-бӧрын мыјкӧ вӧчны тајӧ ԃелӧ-јывԍыс боԍтԍылінныԁ аԉі енӧ?
Пеԁӧр. Ԋінӧм. Каԅалім-ԋін секі — ставнымлӧн ӧшыбітчыԍӧма.
Панасова (суԃԃајаслы). Ме еԍкӧ кора лыԃԃыны мыжаланјаслыԍ зајавԉеԋԋенысӧ Курјавомса-волісполком-ԋім-вылӧ (віԇӧԁлӧ аслас гумага-вылӧ), ԃелӧас 13-ӧԁ ԉістбок.
Јуралыԍ (ԉісталӧ ԁа сеԍԍа лыԃԃӧ:) "Курьявомскому
ВИК'у. Члена-секретаря Кунвадорского Сельсовета Мырнырова и Члена-секретаря Кунвадорской ячейки Ер-Ка-Пе (бе) Щалакова — заявление. Настоящим заявляем том, что дочь гражданки Анны Максимовны — Марья Матвеевна, которую актовали о небеременности ребенком, а теперь оказывается что родила 18 декабря вечером сына и доказывает, что голова была сухая, тело суховатое, только будто
маслянистое, была во время родов бабка Ксения Нярганова, и ребенок был около четверти аршина и плачет сильно. Почему заявляет вам известность и прекращение переписки по сему делу, как нашего протокола и акта 16-го декабря, потому что ясно доказывает это, что вышло все ошибка. 1923 года 19-го декабря. Член-секретарь сельсовета Мырныров. Член ячейки РКП (б.) Щалаков". Тајӧ зајавԉеԋԋе-вылас ем јешшӧ кык соԁтӧԁ-гіжӧԁ. Ӧԏікыс (лыԃԃӧ:) „Акт рождения зарегистрирован Курьявом ВИК-е 21-го декабря 1923 года в рождении № 64. Отцом выявился Филипп Димитриевич Изтабов, гражданин села Кунвадорского, женившийся 16-го июля 1923 года на гражданке Парасковье Тупьуровой. Марья Намырова заявила, что она добровольно отказывается от взыскания с Филиппа Изтабова средств на воспитание своего ребенка. Член-секретарь ВИК‘-а Жырников“. Мӧԁыс Курјаԁорса волміԉісіоԋерлы (лыԃԃӧ): „Дополнение к матерьялу, при чем сообщается, что голова после мытья ведь возможно сухо бывает и плачет после рождения этого тоже возможно. 23 декабря 1923 года № 927. Предволисполкома Шабалов. Член-секретарь Жырников“... Ставыс.
Панасова. Меным сеԍԍа ԋінӧм оз ков ӧні (пукԍӧ).
Јуралыԍ. (Пеԁӧрлы). Пукԍы, Мырныров. (Јогорлы). Те, гражԁаԋін Щалаков, мыжаӧн аԍтӧ лыԃԃан-он тајӧ ԃелӧ-јывԍыс?
Јогор (сувтӧ). Ог лыԃԃы мыжаӧн.Тӧварыш-Мырныров-тај віԍталіс-ԋін ставсӧ. Меным сетчӧ соԁтыны пӧшԏі ԋінӧм... Ме, кыԇі коммуԋіст, мӧԁ-ногӧн ег вермы секі вӧчны. Кор став јӧзыс-ԋін тӧԁӧны вӧлі: Марја-пӧ асԍыс кагасӧ кытчӧкӧ меԍԏітӧма, меным быԏ лоі ԍујԍыны сіјӧ ԃелӧас, раз міјан „ԃјктатура проԉетаріата“ мунӧ... Ме ԋекущӧма ег мырԁӧнав Марјаӧс віԁлалігӧн, віԁлалісны нывбабајасӧс... Мыжԁыны менӧ ԋінӧмыԍ - ме тоԉкӧ честнеја сулалі за Сӧветскеј-влаԍт ԁа парԏіјнеј ԃіԍԏјпԉіна-вӧсна... Сеԍԍа віԍтавны ԋінӧм ог тӧԁ... Ԁа, пӧԃԉіннӧ, јешшӧ ме вӧлі чајта: міԍа, менӧ сіјӧ уҗԍыс уком ошкыштас-на-а...
Јуралыԍ (заԍеԁаԏеԉјаслыԍ јуалӧ). Ті мыјкӧ јуаланныԁ-онӧ?
1-ј заԍеԁ.. Ме ог-а.
2-ԁ заԍеԁ. Ме јуала... (Јогорлы) Віԍтав. Щалаков, важӧн-ӧ те парԏіјаас шԉенын?
Јогор. 1920-ӧԁ воԍаԋ, Краснеј арміјаын служітігӧн пыралі...
2-ӧԁ заԍеԁ. Сеԍԍа ԋінӧм.
Јуралыԍ (Панасовалы). Те, мыжԁыԍ-јорт, јуалан-он мыјкӧ?
Панасова. Јуала. (Јогорлы) Віԍтав, Щалаков: те-коммуԋіст, секі ԋоԉӧԁ во-ԋін вӧлӧмыԁ шԉенын, јешшӧ јачејкаса ԍекретар, служітлӧмыԁ Краснеј-Арміјаын; те-мукӧԁ-ԁорыԍ вежӧраҗык-ԋін, — мыјла-нӧ те сещӧм ԉок-уҗас щӧщ ԍујԍін, ԁа јешшӧ ныршщікалӧмыԁ?
Јогор. Віԍталі-ԋін-тај. Міԍа, коммуԋістјас нуӧԁӧны "ԃіктатура проԉетаріата", ԉібӧ веԍкӧԁлӧны став пӧԉіԏікасӧ... .
Панасова. Јешшӧ ічӧԏіктор. Те-ӧԁ тӧԁан-ԋін: „чурка“-ԋім-ԋі, "ԋезаконнорожԃеннеј"-ԋім-ԋі ӧні абу. Мыјла-нӧ те протоколаԁ і актаԁ кырымалӧмыԁ „ԋезаконнорожԃеннеј“-кывсӧ?
Јогор. Вернӧ, сіјӧ менам і вунлі... Ме еԍкӧ шулі секі Пеԁӧр Петрӧвічлы: міԍа, „ԋезаконнорожԃеннеј“-кывсӧ колӧ вежны „вԋебрачнејӧн-ԁа, кыԇкӧ-тај сіԇі-і коԉі секі... (Суԃԃајас шваԋмунӧны бара).
Панасова. Сеԍԍа ме ԋінӧм ог јуав.
Јуралыԍ (Јогорлы): Он-ӧ куж те, Щалаков, інԁыны, коԁі меԁ-војԁӧр леԇӧма вӧлі ԍорԋісӧ Намырова чеԉаԃаԍӧм-јывԍыс?
Јогор. Ог тӧԁ, тӧварыш-суԃԃа... Став Кунваԁорыс-ԋін вӧлі ызгӧ сы-јылыԍ-ԁа, коԁӧс кужан шуны меԁвоԇԇанас...
Јуралыԍ. Но, пукԍы сеԍԍа... Ӧні сеԍԍа суԁ кутас јуаԍны ԍвіԃіԏеԉјаслыԍ. (Јогорлы ԁа Пеԁӧрлы) Ті мыжаланјас, верманныԁ ԍвіԃіԏеԉјаслыԍ щӧщ јуаԍны, мыјкӧ-кӧ онӧ гӧгӧрвоӧ-ԉі, мыј-ԉі... (Ԍекретарлы). Вај, ԍекретаԍ-јорт, сеԍԍа ӧԏікӧн-ӧԏікӧн корав татчӧ ԍвіԃіԏеԉјасӧс.
Ԍекретар (боԍтӧ гумага, мунӧ ӧԇӧслаԋ ԁа горӧԁӧ:) Марја Намырова, лок! (Бӧр пукԍӧ).
 
1-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пырӧ Марја, вуҗӧ шујга-вылӧ, сувтӧ пызан-ԁорӧ.
 
Јуралыԍ. Вај віԍтав, Намырова, мыј те тӧԁан тајӧ ԃелӧ-јылыԍ, кыԇі тенӧ віԁлалісны ԃекабр 16-ԁ лунӧ 1923 воын?
Марја. Віԍтавны, суԃԃа-јортјас, оз ковмы зев уна. Сылы пӧшԏі кык во-ԋін лоӧ. Кыԇкӧ, вӧскреԍеԋԋа вӧлі луныс, мі муртса уԃітім пажнајтны, локтісны міјанӧ ас-ԍіктса јӧз, морт ԁас-кымын, буракӧ; Накӧԁ щӧщ вӧліны тајӧјас (інԁӧ мыжаланјас-вылӧ). Менчым ԁруг кутісны корны: інԁы-пӧ вај асԍыԁ кага-шојтӧ... Мі мамӧкӧԁ веԍкыԁа чујмім — "кущӧм кага-нӧ, шуам налы, тіјанлы колӧ?" Асԍыԁ-пӧ, шуӧны: те-пӧ чеԉаԃаԍлӧмыԁ-ԋін ԁај віӧмыԁ кагатӧ. Ме вӧлі нӧбаԍа меԁ-борја тӧлыԍ-ԋін, чеԉаԃаԍныс вӧлі віԁчыԍа рӧштво-гӧгӧр. Віԍталі еԍкӧ налы: міса, ег-на вај кагасӧ, ԁа кӧԏ і вајі — ог ві асԍым ԃіԏаӧс, — ԁа ез верітны. Мырԁӧн пӧртчӧԁісны менӧ, мамӧс ԁа Ваԋӧ-вокӧс ыстісны посвоԇӧ, ачымӧс нуісны кӧщасӧ ԁа сені і віԁлалісны кык нывбаба — Натаԉԉа ԁа Ӧԋіԍԍа... Кымынкӧ мужік кутісны секі менӧ кі&асӧԁ ԁа кокјасӧԁ... Ме ег ԍетчы бурӧн ачымӧс віԁлавны ԁа зев јона песԍі, секі буракӧ кынӧмӧј менам і ԁојмалӧма... Мыјлакӧ нывбабајаслы абу вӧлі секі тӧԁчӧма кынӧмыԍ кагаӧј... Сы-бӧрын менӧ пукԍӧԁлісны "чіжовкаӧ"... Менам зев јона кутіс кынӧмӧј ԁојмыны-ԁа, міԉітсіоԋеркӧԁ ветлі Ӧкԍіԋԋа-орԁӧ — пӧрыԍ-бабітчыԍ орԁӧ. Сіјӧ віԁлаліс ԁа шуіс: кагаыԁ-пӧ кынӧмаԁ-на. Кык лун-мыԍԏі, Мікӧла-вечерԋаӧ рытнас і рӧԃітчіс пі, јона вӧлі тӧԁчӧ лӧз-інјас сылӧн јајас ԁа кујім суткі-мыԍԏі і кулі... Пеԁӧрыԁ ԁа Јогорыԁ секі јона вӧлі повԅӧмаӧԍ сеԍԍа, корлісны менӧ ԍеԉсӧветӧ ԁа быԁ-ногыс ме-воԇын кевмыԍісны меԁ еԍкӧ ме ԋекоԁлы ег нораԍ сы-јылыԍ... Ме ԋекоԁлы ег і кӧсјыв нораԍныс. Сӧмын тајӧ-жӧ, мыј ӧні тані вјԍтала, віԍтавлі кыкыԍ Курјавомса міԉітсіоԋерлы ԁа ӧтчыԁ, таво-ԋін ԍԉеԁӧваԏеԉлы... Сы-бӧрын, ԋеуна бурԁышті-ԁа, ме муні карӧ, велӧԁчі сені воӧн-җынјӧн-кымын — ӧні ме каԋԃіԁатка коммуԋіст-парԏіјаӧ, уҗала нывбабајас-костын, мыј-верма југԁӧԁа најӧс, велӧԁа бурҗыка овны. Таво, ԋеважӧн-на, ме волі гортӧ-ԁа і кылі: Пеԁӧрӧс-пӧ ԁа Јогорӧс Облаԍтувса-суԁ кутас суԃітны тані, Кунваԁорас, щӧщ і меным ԍетісны пӧвестка... Со і ставыс...
Јуралыԍ (заоеԁаԏеԉјаслы). Мыјкӧ ем-абу тіјан јуавныныԁ?
1-ј заԍеԁаԏеԉ. Менам ем. (Марјалы). Те-нӧ ачыԁ, Марја, кытчӧкӧ нораԍлін-ен тенӧ ӧбӧԃітӧмԍыс?
Марја. Віԍталі тај — ег, міԍа... Пӧвестка ԍетігӧн ԍеԉсӧветын самеј вӧліны тајӧјас кыкнанныс ԁа кутісны меным шуавны: ен-пӧ-тај-нӧ кӧсјыв, Марја, ԋекытчӧ нораԍны-а, міјанӧс суԁӧ ԍетӧмаӧԍ? Ме налы і шуа секі воча: ме, міԍа, збыԉ ег нораԍлы ԋекоԁлы, ог тӧԃ міԍа, кыԇі сіԇсӧ лоӧма. Тајӧјас ԋекущӧма оз верітны. Ме сеԍԍа налы і шуа: онӧ-кӧ, міԍа, верітӧј ті, ме со мыј вӧча: мыжаланјаслы ԍетчӧ суԁ-вылын ԁорјыԍ. Ті, міԍа, бокыԍ ԁорјыԍӧс енӧ корԍыԍӧј — ме тіјанӧс кыԇі верма ԁа ԍамма ачым сені ԁԍрја... (Кыскӧ піщӧгԍыс гумага ԁа ԍетӧ јуралыԍлы). Со, меԍаԋ гумага; ме кора суԁԍаԋ: вӧчны мыј сетчӧ гіжӧма.
Јуралыԍ (раԅӧ ԁа лыԃԃӧ:) „Комі Облаԍтувса-суԁԍаԋ ветлӧԁлан-ԍеԍԍіјалы. Кунваԁорса гражԁанкаԍаԋ Марја Намыроваԍаԋ шыӧԁчӧм. Јуԉ 2-ӧԁ лунын таво Кунваԁор-ԍіктын лоӧ суԁ Пеԁӧр Петрӧвіч Мырныровлы ԁа Јогор Мікајлӧвіч Щалаковлы — најӧс мыжԁӧны Уголовнеј Коԃекс‘а 106-ӧԁ стаԏԏа-ԍерԏі (превышенне власти). Кора суԁ-вылас менӧ леԇны најӧс ԁорјыԍӧ. Гражԁанка Марја Намырова“. (Панасовалы). Те, мыжԁыԍ-јорт, мыјкӧ шуан-он?
Панасова. Ԋінӧм ог шу
Јуралыԍ (регыԃік заԍеԁаԏеԉјаскӧԁ ас-костын ԍорԋітыштӧм-мыԍԏі) Суԁ шуіс леԇны Марја Намыроваӧс мыжаланјасӧс ԁорјыԍ-пыԃԃі (Марјалы) Пукԍы, Намырԍва, есіјӧ пызан-сајас.
Марја (пукԍӧ). Меным поԅӧ кыв-мӧԁ шуны?
Јуралыԍ. Поԅӧ.
Марја. Меԁым прӧста суԁыс куԅа оз ԋужав, ме еԍкӧ кора суԁсӧ јуавны мыжаланјаслыс: збыԉ аԉі ег ме вістав. Најӧ, ме чајта, веԍкыԁа віԍталасны, сознајтчасны асланыс ӧшыбкаыԍ... Секі ԍвіԃіԏеԉјассӧ поԅас ԋе јуавны...
Јуралыԍ (мыжаланјаслы). Кывзӧј ті, Мырныров ԁа Щалаков, збыԉ сіԇі вӧлі ԃелӧыс, кыԇі Намырова віԍталіс, аԉі ез?
Пеԁӧр /
Јогор / (щӧщ) Збыԉ, збыԉ сіԇі; тоԉкӧ мі абу мыжаӧԍ... (Марја на-вылӧ букышӧн віԇӧԁлӧ).
Јуралыԍ (Панасовалы). Те, мыжԁыԍ, мыјкӧ шуан-он та-вылӧ?
Панасова Ԋінӧм воча ог шу.
Јуралыԍ (бара заԍеԁаԏеԉјаскӧԁ ас-костаныс ічӧԏіка вашкӧԁчӧм-бӧрын шуӧ:) Суԁ шуіс: мукӧԁ свіԃіԏеԉјаслыԍ сеԍԍа тајӧ ԃелӧ-јылыԍ ԋе-јуаԍны. (Ԍекретарлы) Кор, ԍекретар-јорт, татчӧ ставнысӧ.
Ԍекретар (мунӧ ԁа ӧԇӧсӧԁ горӧԁӧ). Локтӧј, ԍвіԃіԏеԉјас, татчӧ, ставныԁ локтӧј! (Бӧр пукԍӧ).
 
5-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Пырӧны ставныс. Сувтӧны ӧԇӧс-ԁорас.
 
Јуралыԍ (ԍвіԃіԏеԉјаслы). Но, ԍвіԃіԏеԉјас, тіјанлыԍ ез ковмы ԋінӧм јуаԍны. Пукԍалӧј естчӧ (інԁӧ јӧзлаԋ) јӧзыскӧԁ щӧщ. (Ԍвіԃіԏеԉјас вуҗӧны шујга-вылӧ — коԁыс пукԍалӧны скамјајас-вылӧ, мукӧԁыс сулалӧны). Ӧні сеԍԍа воԍԍӧ венԅӧм мыжԁыԍа-ԁорјыԍа-костын. Војԁӧр ԍетԍӧ кыв мыжԁыԍыԍлы — Панасовалы.
Панасова (сувтӧ). Суԃԃа-јортјас, ԁај ті, Комі-војтыр! Ставным мі тӧԁам: зев-на пемыԁӧԍ комі-јӧз, торја пемыԁӧԍ ԃеревԋаса комі-аԋјас, нывбабајас. Војԁӧр најӧ ез тӧԁлыны морт-ногса олӧмсӧ, ез вермывны кокԋіҗыка лолыштны, — гӧгӧр најӧс увтыртлісны ԁа нарԏітлісны. Коммуԋіст-парԏіја ԁа Сӧвет-влаԍт ревоԉутсіја-первој-лунԍаԋыс ӧткоԃалісны нывбабајаслыԍ праванысӧ мужікјаскӧԁ, быԁ-ногыс тӧжԁыԍӧны најӧс југԁӧԁны, вежӧртӧԁны, ԍетны налы унҗык кокԋӧԃјас. Мыј-нӧ мі сы-пыԃԃі тані аԁԇам, јортјас? Кунваԁор-ԍіктын кык „чіна-влаԍта“ морт: — ӧԏікыс ԍеԉсоветса ԍекретар, шуны-кӧ Сӧвет-влаԍтлӧн преԁставіԏеԉ, мӧԁыс — коммуԋіст-јачејкаса ԍекретар — парԏіјалӧн преԁставіԏеԉ, прӧстӧј јӧз-боԉгӧм-вылӧ-віԇӧԁӧмӧн ӧбӧԃітӧмаӧԍ ӧԏік нылӧс: мырԁӧн щӧктӧмаӧԍ меԁ-бӧрја каԁјассӧ нӧбаԍігӧн віԁлавны (шобны) сылыԍ кынӧмсӧ. Вӧлі налӧн сы-вылӧ влаԍтыс? Ез! Кӧԏ і чеԉаԃаԍӧма-ԋін вӧлі нылыс — налӧн ез вӧв праваыс сіԇі вӧчны. Гашкӧ најӧ ас-тӧԁтӧмлуннысла сіԇі вӧчісны? Ез-жӧ! Ԍеԉсӧветса ԍекретар Мырныров — грамотнеј морт, пӧшԏі кујім во служјтӧма ԍекретарын, сіјо тӧԁӧ-ԋін вӧлі Сӧвет-влаԍтлыс уҗ-вӧчӧмсӧ ԁа нывбабајас-ԁор тӧжԁыԍӧмсӧ; сеԍԍа оз ков вунӧԁны: сіјӧ вӧлі 1923-ӧԁ воын, окԏабрса ревоԉутсіјаԍаԋ ԍіԅімӧԁ во-вылын-ԋін. Гашкӧ-нӧ мӧԁ тӧварышыс сылӧн — Шалаковыс гӧгӧрвотӧмысла-жӧ вӧчіс-ԁа? Веԍіг оз поԅ сі-
ԇі мӧвпыштны. Морт служітӧма краснеј арміјаын, 1920-ӧԁ воԍаԋ-ԋін коммуԋіст-парԏіјаын шԉенын. Сылы Мырныров-ԁорыԍ-на бурҗыка колӧ тӧԁныс вӧлі. Најӧ-нӧ мыј віԍталісны тані? Најӧ веԍіг асланыс мыж вӧчӧмԍыныс ез сознајтчыны. Најӧ, ԋінӧм гӧгӧрвотӧм-улӧ летчыԍӧмӧн, кӧсјӧны мезԁыԍны мыжԍыныс. Најӧ быԏԏӧ оз тӧԁны: „чурка"-ԋім ӧні бырӧма, быԏԏӧ оз тӧԁны — „ԋезаконнорожԃеннеј“-кӧԏ, „вԋебрачнеј“-кӧԏ, „чурка“-кӧԏ — ставыс ӧткоԃ, ставыс увтыртӧ, уԋіжајтӧ нывбабаӧс. Мыј сеԍԍа најӧ воԇӧ вӧчісны? Арестујтісны ԁојԁалӧм-нылӧс, мучітісны кык-суткі-чӧж. Нывлӧн чужлӧма пі, ставыс лӧз-печатӧԍ — јајыс і јурыс. Ԃерт, ез вӧв сіјӧ му-вылын ԁыр-олыԍ — кујім суткі-мыԍԏі і кулӧма. Коԁјас сыыԍ мыжаӧԍ? Гашкӧ, шуанныԁ, сіјӧ пемыԁ нывбабајасыс, коԁјас чабралісны кагаыслыԍ мамсӧ? Абу најӧ, мыжаӧԍ етіјӧјас (інԁӧ мыжаланјас вылӧ); најӧ мырԁӧн щӧктісны віԁлавны нывсӧ, најӧ воштісны сы-выјӧԇыс, на-понԁа кулі ԇоԉа кагаыс!.. Сеԍԍа воԇӧ. Кор нывлӧн кагаыс чужӧма, најӧ гіжӧны воліспмлкомӧ гумага, шуӧны: ставыс-пӧ ӧшыбка лоӧма ԁа колӧ-пӧ ԃелӧсӧ тупкыны (прекраԏітны), корӧмаӧԍ сеԍԍа нывтӧ ԍеԉсӧветӧ-ԁа щӧктӧны сылы ԋекытчӧ ԋе-нораԍны та-понԁа. Мыјла-нӧ секі каԅалісны асԍыныс мыжсӧ, мыјла воԇвыв ез ԁумыштны најӧ?.. Јортјас, тіјан-воԇын пукалӧны бура тӧԁыԍ мортјас, грамотнејјас. сӧмын вывті најанӧԍ-муԃерӧԍ. Комі пеԉӧсјасыԍ уна-на ԍурасны тащӧм Мырныровјасыԁ ԁа Щалаковјасыԁ, јона-на најӧ вывті вылӧ пукԍӧны, јона-на на-вӧсна страԁајтӧны пемыԁ комі-војтырыԁ, меԁԍа-јона полыԍ-ԍӧлӧма комі-аԋјас. Колӧ тащӧмјасыԁкӧԁ чорыԁа вермаԍны, весавны комі мусӧ тащӧм вывті-вылӧ-пукԍыԍ „уна-влаԍта"-јӧзԍыс: најӧ торкӧны выԉ-ногӧн овмӧԁчӧмсӧ, најӧ ԋајтӧԍтӧны ԁа јірӧны Сӧвет-влаотлыԍ ԁа Коммуԋіст-парԏјјалыԍ јӧз-понԁа уҗалӧмсӧ... Ме кора суԁԍаԋ: Пеԁӧр Мырныровӧс ԁа Јогор Щалаковӧс чорыԁҗыка суԃітны — мыжԁыны ԋе-пӧштӧ 106-ӧԁ стаԏԏа-ԍерԏі, колӧ најӧс мыжԁыны јешшӧ 109-ӧԁ стаԏԏа-ԍерԏі (влаԍтӧс порочітӧмыԍ) ԁа 112-ӧԁ стаԏԏа-серԏі (ԋезаконнеј арест вӧчӧмыԍ) — ӧтвылыԍ ставԍыс 5 во-кежлӧ ԏурмаӧ пукԍӧԁны... Ме помалі. (Пукԍӧ).
(Јӧз-костын вӧрӧны, вашкӧԁчӧны, јурнаныс качајтӧны).
Јурал. Ӧні кыв ԍетԍӧ ԁорјыԍлы. Намырова віԍтав сеԍԍа те.
Марја (сувтӧ). Веԍкыԁа кӧ віԍтавны, јортјас, тајӧ ԃелӧыс меԁ-јонасӧ меным інміс. Коԁі мыжа тані? Јортјас, оз поԅ мыжԁыны тоԉкӧ кык мортӧс, коԁјас тані пукалӧны, кыԇі шуӧ мыжԁыԍ — Панасова-јорт. Мыжаыс тані — важ, сар-ԁырԍа олӧмлӧн коԉасыс... Енӧ ԁумајтӧј ті сіԇі: быԏԏӧ етіјӧјас (інԁӧ мыжаланјас-вылӧ) ԍекретар-"чінӧԇ" воӧмаӧԍ-ԁа, зев-ԋін унатор тӧԁӧны. Кор-нӧ налы пӧраыс вӧлі бурасӧ велӧԁчыныс? Најӧ-ӧԁ аԍныс сещӧм-жӧ уҗалыԍ-креԍԏанајас, кущӧм Іван-ԃаԃ, ԉібӧ Ԍтепан-сват ԁа мукӧԁ, со, естӧн (інԁӧ јӧз вылӧ) кывзыԍјаԍ. Коԁі ԃеревԋатӧ, пемыԁ комі ԍіктјастӧ тӧԁӧ ԁа аслас ԍінвоԇын тыԁалӧ сетчӧс олӧмыс сіјӧ пыр веԍкыԁа і шуас: став ԉокыс мунӧ пемыԁлун-вӧсна, велӧԁчытӧм понԁа. Карјасаԁ-еԍкӧ ԋеуна мӧԁ-ногсаҗык-ԋін олӧмыԁ — ԍені јӧзыԁ јонҗыка велӧԁчӧмаӧԍ-ԁа, сені-нӧ оз овлывлы ԋекущӧм ԉок-вӧчӧмјасыс? Уна овлывлӧ. Мыј-ԋін-нӧ сеԍԍа міјан Кунваԁор-коԃ пемыԁ ԍіктјастӧ і каԅтывныс — тані быԁторјыс вермас лоны... Ме тӧԁа, Пеԁӧр Мырныров Курјавомыԍ ылӧҗык ез-на ветлы немнас. Лун-лун уҗ-вылын, рытјаснас ԁа праԅԋікјасӧ ԍеԉсӧветын гіжӧ — уҗыс уна, отсаԍыԍ сылӧн ез вӧв, — кор сеԍԍа сылы вӧлі лыԃԃыԍныс ԁа велӧԁчыныс?.. Мӧԁыс — Јогор Щалаков — еԍкӧ служітліс краснеј арміјаын-ԁа, мыј-нӧ комі-мортыԁ роч пӧвсаԁ гӧгӧрвоас? Но, шуам, сіјӧ — коммуԋіст. Ті чајтанныԁ, гашкӧ: коммуԋіст-кӧ, быԁтор-ԋін колӧ вӧчны бура. Сіԇ еԍкӧ колӧ-ԁа, колӧ јӧзыслы бур прімерјассӧ сылы петкӧԁлыны-ԁа, Щалаков ез-на сы-выјӧԇыс во, оз-на став уставсӧ коммуԋістјаслыԍ тӧԁ — велӧԁныс ԋекоԁлы вӧлі, веԍіг-ӧԁ сіјӧ гіжныс оз куж, ӧԁва ассыс ԋім-овсӧ пасјыны ԍаммӧ... Јортјас, најӧ ԁумԍыныс, еԍкӧ, бур вӧчісны Сӧвет-влаԍтлы ԁа парԏіјалы, артміс сӧмын ԉок-а... Суԃԃа-јортјас, ме кора ԇікӧԇ најӧс мыжԍыс мезԁыны, најӧ ез нароԍнӧ сіјӧс вӧчны... Војԁӧр колӧ бура велӧԁны тащӧмјассӧ, југԁӧԁны вежӧрнысӧ, а сы-бӧрын-кӧ вӧчасны ԉоксӧ — секі вӧԉіԍԏі і суԃітны, чорыԁа суԃітны!.. Секі і ме ог кутчіԍ сещӧмјастӧ ԁорјыны... Сеԍԍа ме ԋінӧм ог шу. Кора, міԍа, ӧԏітор — мезԁыны ԇікӧԇ тајӧјасӧс, најӧ бура јона-ԋін і аԍныс, ме чајта, страԁајтісны тајӧ суԁсӧ віԁчіԍігӧн... (Пукԍӧ).
(Јӧз-костын ԋімкоԃа вӧрӧшітчӧны, шенԅӧны).
Јуралыԍ (Панасовалы). Мыјкӧ, гашкӧ, јешшӧ тенаԁ, мыжԁыԍ-јорт, ем шуныԁ?
Панасова. Ԋінӧм абу.
Јуралыԍ. Ӧні сеԍԍа мыжаланјаслы сетчӧ меԁ-бӧрја кыв. Мырныров, мыј те верман віԍтавны јешшӧ суԁлы?
Пеԁӧр (сувтӧ). Ставсӧ вернӧ віԍталіс Марја Намыроваыԁ... Мі егӧ нароԍнӧ ԉок-вылӧ вӧчӧ ԃелӧсӧ, мі абу мыжаӧԍ, корам ԋебыԁҗыка суԃітны, ԉібӧ — ԇікӧԇ прӧԍԏітны, поԅӧ-кӧ по законам Ре-Се-Фе-Се-Ер...
Јуралыԍ. Пукԍы, Мырныров (сіјӧ пукԍӧ).
Јуралыԍ (Јогорлы). Те, Щалаков, мыјкӧ јешшӧ віԍталан-он?
Јогор. Ԋінӧм-ԋін соԁтыныс; Пеԁӧр Петрӧвіч мыј віԍталіс — сіԇі-ј ме шуа: мі ставсӧ вӧчім бур-вылӧ. Ме пронтјас-вылын пыр коԍаԍлі меԁ-воԇԇа раԁјасас „ԃіктатура проԉетаріата“-вӧсна, ԁај воԇӧ кута уҗавны за сӧветскеј-власт ԁа „проԉетаріј" ԍек стран-понԁа... (Пукԍӧ ).
Јуралыԍ. Пукԍы, Щалаков! (Сіјӧ пукԍӧ). Суԁ петӧ прігӧвӧр лӧԍӧԁны (петӧ веԍкыԁ-вылӧ, сы-бӧрԍа петӧны кыкнан заԍеԁаԏеԉыс).
 
6-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Јӧз-костын јонҗыка (ԍмелҗыка) вӧром; унаӧн ӧтпырјӧ кызӧны; ԍорԋітӧны ԋӧжјӧԋік — артмо ічӧԏік мургӧм, сеԍԍа вочасӧн-пыр соԁӧ; коркӧ кывны кутас торја кывјас: "оз јона", "аттӧ, Марјушкаыԁ бура-жӧ віԍталіс!"..
Натаԉ (Петырлы). Ме чајта, Петыр-сват, Пеԃӧтӧ ӧні ԇікӧԇ мезԁасны.
Петыр. Но, кыԇі-нӧ! Мезԁасны ԃерт.
Натаԉ. Марјаыԁ-жӧ, сват, мезԁіс кыкнаннысӧ-а, ескӧ суԃітісны чорыԁа (гуԍӧн пеԉас мыјкӧ вашкӧԁӧ ԁа чуԋнас інԁӧ Панасова-вылӧ).
Петыр. Кӧԋешнӧ сіԇі еԍкӧ лоі...
Ӧԋіԍԍа (матыотчӧ на-ԁінӧ). Ӧні ставыс бура помасас... Аттӧ, бур ԍӧлӧма-жӧ вӧлӧма Марјаыԁ!.. Віԇӧԁтӧ, кыкнанысӧ кущӧма ԁорјіс?
Натаԉ. Ӧні он і гӧгӧрво, кыԇі мыј вӧчԍӧ? Ставным первојсӧ чајтлім: міԍа, Марјаӧс суԃітны кутасны-а, лоі мӧԁарӧ, — он-жӧ тӧԁ, кыԇі госпоԃыԁ вермас бергӧԁны.
Габӧ (щӧщ сетчӧ локтӧ). Пеԁӧр Петрӧвічыԁ-кӧ, еԍкӧ, менчым кывзіс ԁа ручка помнас кутіс гіжны, — секі еԍкӧ і суԁӧԇыс, гашкӧ, ез ков волыныс... Оз-тај, вот, кывзыны ӧніја том-уловыԁ міјан-коԃјасыԁлыԍ.
Ԍекретар (јӧзлы). Ԋӧжјӧнҗык, гражԁана, ԍорԋітӧј, енӧ шумітӧј!
(Јӧз лаԋтыштлӧны; сеԍԍа бара вочасӧн завоԃітӧны воԇԇа-моз гӧлӧсјас лептыны).
Ваԋӧ Мунам-ԋін сеԍԍа, мамӧ, гортӧ, кынӧмӧј ԍумалӧ...
Анна. Лаԋт, ен ԍорԋіт сещӧм гораа, суԃԃаыԁ есіјӧ віԁчас...
Ваԋӧ. Мыјла-нӧ, мамӧ, Марјатӧ сетчӧ пукԍӧԁӧмаӧԍ?
Анна Ен, міԍа, увгы, сулав шыԋітӧв!..
 
7-ӧԁ петкӧԁчӧм.
 
Ӧԇӧсӧԁ пырӧны: Јуралыԍ ԁа кык заԍеԁаԏеԉ. Пырӧны пызан-сајӧ.
Ԍекретар (ӧԁјӧ четчӧ, јӧзлы:) Суԁ локтӧ, щӧкта сувтны ставныԁлы! (Ставныс сувтӧны).
Јуралыԍ (Лыԃԃӧ:) „ Роԍԍіјаса Сотсіала Ӧтувја Сӧвет-Респубԉіка ԋімӧн. 1925-ӧԁ во јуԉ 2-ӧԁ лун. Комі автономіја облаԍтувса-суԁлӧн ветлӧԁлан-ԍеԍԍіја віԁлаліс уголовнеј ԃелӧ Кунваԁорса гражԁанаӧс Пеԁӧр Петрӧвјч Мырныровӧс ԁа Јогор Мјкајлӧвіч Щалаковӧс мыжԁӧм-јылыԍ Уголовнеј Коԃексса 106-ӧԁ стаԏԏа-ԍерԏі, ԁа аԁԇіс: мыжыс налӧн сԉеԁствіје-ԁырјі ԁај суԁ-вылын ставнас тыԁовтчіс: 1923-ӧԁ воын, ԃекабр 16-ӧԁ лунӧ Мырныров ԁа Щалаков кывлӧмаӧԍ јӧзԍаԋ ԍорԋіјас: быԏԏӧ-кӧ ӧԏі ныв — гражԁанка Марја Намырова — вӧлі нӧбаԍӧ, сеԍԍа быԏԏӧ чеԉаԃаԍӧма ԁа кагасӧ асԍыс віӧма. Тащӧм ԍорԋіјас-куԅаыс најӧ чукӧртӧмаӧԍ Кунваԁорыԍ морт ԁасӧс-кымын ԁај мунӧмаӧԍ Марја Намыроваӧс віԁлавны. Кор сіјӧ мамыскӧԁ кутӧма пыкԍыны — мамсӧ ԁа ічӧԏік-воксӧ вӧтлӧмаӧԍ посвоԇӧ, а аԍсӧ Марја Намыровасӧ щӧктӧмаӧԍ мырԁӧн віԁлавны. Уԍкӧԁӧмаӧԍ сіјӧс җоҗӧ, мужікјас кутӧмаӧԍ кіасӧԁыс ԁа кокјасӧԁыс, а кык нывбаба чабралӧмаӧԍ сылыԍ кынӧмсӧ ԁа морӧссӧ (ԋоԋјассӧ). Сы-бӧрын Мырныров Щалаковкӧԁ гіжӧмаӧԍ акт ԁа Намыроваӧс арестујтӧмаӧԍ. Чабралігас ԁојԁалӧмаӧԍ кынӧмԍыс кагасӧ, сы-вӧсна Марја Намырова че-
ԉаԃаԍӧма каԁ-вотӧԇ, воԇҗык. Кагаыс чужӧма уна лӧз-печатӧԍ ԁа кујім суткі-мыԍԏі і кулӧма сеԍԍа. Тајӧ мыжԍыс ԋекоԁнаныс ез сознајтчыны суԁ-вылын. Ставсӧ арталӧм-бӧрын суԁ шуіс: 1) Пеԁӧр Петрӧвіч Мырныровӧс, Кунваԁорса гражԁаԋінӧс, Курјавом вӧлӧԍтыԍ, Комі облаԍтыԍ, 20 арӧса, беспарԏіјнеј, 106-ӧԁ стаԏԏаса 2-ԁ јукӧн-ԍерԏі пукԍӧԁны ԏурмаӧ 3 во-кежлӧ ԁа 109-ӧԁ стаԏԏа-ԍерԏі — 2 во-кежлӧ, ӧтпырјӧ ставыс — кујім во-кежлӧ ԁа став правасӧ сылыԍ боԍтлыны сы-бӧрын јешшӧ кык во-чӧж-кежлӧ. 2) Сіјӧ ԍіктса гражԁаԋінӧс-жӧ, Јогор Мікајлӧвіч Щалаковӧс, 25 арӧса, 1920-ӧԁ воԍаԋ коммуԋіст парԏјјаын шԉен, сещӧм стаԏԏајас-ԍерԏі-жӧ — ԏурмаын пукӧԁны кујім во-чӧж ԁа став правасӧ сылыԍ боԍтлыны кык во-чӧж-кежлӧ. (Кост. Сы кості јӧз-пӧвсын кылӧ гӧлӧс: "аттӧ кущӧм чорыԁа!" Суԁ-вывса рӧскоԁсӧ ԍујны мыжалӧмјасыслы шӧріӧн. Мырныровӧс ԁа Щалаковӧс пукԍӧԁны ӧніԍаԋ-жӧ. Тајӧ пріговор-вылас вермасны ԍетны Верковнеј-Суԁӧ касатсіоннеј жалӧба, 72 часӧн строк-тыртӧԇ". (Јурсӧ лептӧ, мыжаланјаслы:) Гӧгӧрвԍінныԁ?.. Час-нӧ кыјвӧн& јешшӧ віԍтала. Тіјанӧс кыкнанытӧ суԁ шуіс ԏурмаын пукӧԁны морт-кујім воӧн; сы-бӧрын, кор пукаланныԁ сіјӧ строксӧ, јешшӧ кык во-чӧж ті онӧ вермӧ служітны бӧрјӧм общественнеј службајасын ԁај аԍныԁ онӧ вермӧ бӧԁјыны ԋекоԁӧс — праваныԁ тіјан кык во-чӧж кежлӧ лоӧ боԍтлӧма. Сеԍԍа тајӧ прігԍворсӧ верманныԁ обжалујтны, ԋелаԁнӧ-кӧ мыјкӧ чајтанныԁ вӧчӧма, ԉібӧ чінтыны-ԉі, ԇікӧԇ мезԁыны-ԉі, Верковнеј Суԁӧ, Мӧскуаӧ. Жалӧбасӧ колӧ ԍетны облаԍтувса суԁ-пыр. Сы-вылӧ тіјанлы ԍетԍӧ строк 72 час, — строкыс лыԃԃыԍԍӧ тајӧ пріговорыслыԍ копіјасӧ тіјанлы кіанныԁ ԍетӧмԍаԋ... Суԁлӧн заԍеԁаԋԋе помаԍіс. (Пукԍӧ, чукӧртӧ гумагајас, ԍекретаркӧԁ щӧщ).
Пеԁӧр. Мыјла-нӧ тащӧм чорыԁа суԃітісны? Ез-кӧ најӧ ӧшыбітчыны?
Јогор. Ез! Мыжным асланым вывті ыҗыԁ, Пеԁӧр Петрӧвіч! Мӧԁ-ног оз поԅ вӧлі вӧчны.
Натаԉ (Петырлы). Ме, сватӧ, ԋінӧм ег кут гӧгӧрвоны... Кујім во-кежлӧ ԏурмаӧ пукԍӧԁны аԉі мыј-нӧ шуісны?
Петыр. Сіԇ-тај, буракӧ, ԋојкԋітісны!
Марја (Јогорлы ԁа Пеԁӧрлы). Енӧ-на вывті ті шогԍӧј — мі жалӧба ԍетам Верковнеј Суԁӧ.
Јогор. Ԋінӧмла, Марја, — аԍным-ӧԁ мыжсӧ вӧчім. Проԉетарскеј суԁԍаԋ тајӧс заслужітім... Мі, Марја, тенӧ вӧлі кӧсјам віт во-кежлӧ ԏурмааԁ ԍујны-а, аԍным бурещ веԍкалім сетчӧ... Прӧԍԏіт, Мгрја! (кісӧ ԋужӧԁӧ).
Пеԁӧр. Ен лӧгав, Марја, і ме вылӧ щӧщ (ԍетӧ кісӧ).
Марја. Ме ог лӧгав тіјан-вылӧ-ԁа?.. Воԇӧ енӧ ԉокасӧ уҗалӧј-а.
Занавес.

Текущая версия от 20:08, 20 апреля 2019

Быль ли, небыль... Важын ни эта вӧлӧм. Сэк и тӧв пӧ абу вӧлӧм таланьын. Ыджыт Шонді абу и вешшывлӧм эна местаэзісь. Пыр вӧлӧма мича да гажа. Быдмӧма сэк татӧн басӧк лапья вӧр - Парма. Олӧмась вӧрас зверь-пӧткапӧлӧс. Отир эшӧ абу на вӧлӧм. Уна ли, етша ли чулалас кад - Пармаыс чужтас зонӧс. Шуасӧ сійӧ Пераӧн. Бытшӧм да кодя быдмас хозяин - и вӧрыслӧ, и муыслӧ. Керас сія аслыс ньӧв, лӧсьӧтас ёссез. Ветлӧтӧ пӧ аслас му кузя, видзӧтлӧ, медбы и пуэс быдмисӧ бура, медбы и зверь-пӧткапӧлӧс оліс бытшӧмика, медбы и чериыс уяліс сӧдз ваэзын. Ӧтпыр Пераыс лэдзчас Кӧсва дорӧ, аддзӧ: мышкыртчӧма кымӧрсянь сизим рӧма Енӧшка да юӧ васӧ. - Тэ мыля юан менам юись васӧ? - юалӧ Енӧшкаыслісь Пера. - Мун татісь. - Ме эг тӧд, что ваыс тэнат, - шуӧ Енӧшка, - а ютӧг ме ог вермы овны. Сет юны пӧттӧдз. - Сета, ежели тэ менӧ кайӧтан кымӧрас. Ме бы видзӧта, мый сэтчин керсьӧ. - Пуксьы, - шуӧ Енӧшка, - сюррезӧ вылӧ. Пера пуксяс сы сюррез вылӧ, мӧтыд и лэбтас сійӧ кымӧрас. Сувтас кымӧрас Пера, и оссяс сы одзын Енма. Кытчӧ оз видзӧт, быдлаын городдэз да городдэз - дӧс алмазісь да чар изісь керӧмась. Быдлаын биэз сотчӧны: ыджытӧсь и учӧтӧсь, гӧрдӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. А шӧрас сотчӧ медыджыт би, Шонді-Би. Охота лоас Пераыслӧ босьтны кӧть неыджыт би тор да лэдзчӧтны сійӧ му вылас. Локтас сія Шонді-Биыс дынӧ да кватитас бы... Сэтчӧ кыдз гымыштас, кыдз вирдыштас - и чапкач Перасӧ ылӧ-ылӧ Би дынсяняс. Пондас усьны Пераыс тартарарыӧ. Но вот кутас кинкӧ сійӧ, лэбтас и пуксьӧтас мыйӧкӧ небытӧ. Видзӧтӧ Пераыс - аддзӧ: пукалӧ сія кымӧровӧй подушкаэз вылын, золотӧй додьын, а кыскӧ сійӧ серебрянӧй вӧв. Бокас сыкӧт пукалӧ басӧкся-басӧк нывка. Синнэс сылӧн лӧз кымӧрись, рожабаннэс - асывся зарниись, юрсиыс - чистӧй золотоись, а паськӧмыс свиттялӧ, нельки синнэз янӧтӧ. - Тэ кин сэтшӧмыс? - юалӧ нывкаыслісь Пера. - Ме Зарань, Шонділӧн ныв. Быд асылӧ ме сайма одзджык Шондіысся и быд рытӧ вода сысся сёрӧнжык. Ме дозирайта, медбы Шондіыс некинӧс эз сот. А тэ мыля павкин Шонді-Биас? - юалӧ сія Пераыслісь. - Ме мӧді лэдзчӧтны сійӧ му вылас, - шуӧ Пера. - А мыйлӧ сія тэныт му вылас? - Медбы городдэз сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь быдмисӧ, кыдз Енмаас. - А кин пондас нія городдэзын овны? - юалӧ Зарань. - Миян тэкӧт челядьным. Эд ме тэныт, тыдалӧ, гленитчи, раз тэ менӧ дорйин, - шуӧ Пераыс. - О-о, смев тэ, зонка. Смев да удав, - шуӧ Зарань, - эшӧ некин эз на лысьт кайны татчӧ, а тэ вот кайин. Эшӧ некин эз на лысьт павкӧтны Шонді-Бисӧ, а тэ павкӧтін. Дорйи бы ме кӧть кинӧс, но тэнӧ эшӧ и радейта. - Сэк лэдзчам мекӧт му вылас, - шуӧ Пера. - Ме мыччала тэныт ассим богатствоэз: керӧссэз да вӧррез, юэз да тыэз, видззез да ыббез. И иньдӧтас Зарань ассис серебрянӧй вӧвсӧ увлань, муыслань. Лэдзчасӧ нія му вылӧ, и Пера пондас мыччавны Зараньыслӧ ассис богатствоэз: вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез. Гленитчӧмась нія Зараньыслӧ, и согласитчас сія кольччыны Пераыскӧт му вылас. Сэк окалас Парма-Вӧрлӧн зоныс Шонділісь нывсӧ. Казялас этӧ кымӧрсянь Шондіыс, лӧгасяс Зараньыс вылӧ и пышшас эна местаэзісь: ась пӧ кынмӧны кӧдзытсяняс. Му вылас сэк жӧ лоӧма кӧдзыт да пемыт, пондӧмась пӧльтны ойся тӧввез, кынмӧмась юэз да тыэз, лым столаэз тыртӧмась быд пельӧсок. Лёк тӧвчик пондӧма гӧрдззыны ассис кузь бӧж, каляннэз пондӧмась уннявны-повзьӧтчыны. Сэк Пера лэбтас Зараньсӧ киэз вылас да пыртас вӧрӧ. И Парма-мамыс примитас нійӧ ласкова и дзебас аслас лапъя да небыт уввез увтӧ. Сизим год сьӧрна абу вовлӧма талань Шондіыс, сизим год сьӧрна олӧмась Пера да Зарань вӧр пытшкын. Сы коста Зарань быдтас ни Пераыслӧ сизим зонӧс - вынася-вынаэзӧ да сизим нылӧс - басӧкся-басӧккезӧ. Зоннэс пондасӧ вӧравны ни, и ныввес - гортовисявны. Ветлӧтас-ветлӧтас кытӧнкӧ Шонді и охота лоас сылӧ видзӧтны, мый ни лоис нылыскӧт. Локтас сія талань бӧр. Сэк жӧ лоас бӧра шоныт да югыт. Пышшасӧ тӧввез и каляннэз, дзебсисяс тӧвчик. Сыласӧ юэз да тыэз, пондасӧ цветитны быдмассэз. Енӧшка мышкыртчас Кӧсва весьтӧ юны. Пондас корны Шондіыс Зараньсӧ, медбы кайис сія бӧр кымӧрас, кытӧн пыр шоныт да гажа, кытӧн быдӧс тырмӧ, мый бы эз ков. Зарань оз бы кай. - Меным, - шуӧ, - татӧн бур. Сэк Шонді пондас грӧзитчыны: - Ме бӧра пышша татісь, ась ті кынматӧ. Зарань и баитӧ: - Сизим год олім - эг кынмӧ. Вӧр шонтіс. - Сэк сота быдӧннытӧ ӧтлаын вӧрыскӧт, - повзьӧтлӧ Шонді. Повзяс Зарань и шуӧ Пераыслӧ: - Только кымӧрас ме верма видзны сійӧ, медбы эз сот. Колас кайны. Каям быдӧнным. Пера и шуӧ: - Ме татӧн чужи, быдми, татчӧ и кольчча. Торйӧтасӧ сэк нія челядьнысӧ кык торйӧн - мукӧдсӧ кольны му вылӧ, мукӧдсӧ кайӧтны кымӧрӧ. Но лӧгасяс сэк Парма-вӧр: - Ме нійӧ шонті, верді, а нія пышшӧны бы. Ась мунӧ Зараньыс ӧтнас, кысянь локтіс, а челядьыс ась кольччӧны му вылӧ! И лӧсьӧтас сія говк: ӧтӧрын ыкӧстан - мӧдӧрын кылӧ. Пондас Зарань кытсавны челядьсӧ, медбы кайӧтны Енмаас: ыкӧстас ӧтӧрӧ - мӧдӧр кылӧ. Сідз нія и янсӧтчасӧ: Зарань мунас лунлань, челядьыс - ойлань. Дыр горзас, корас челядьсӧ Зарань, но нія озӧ кылӧ. Эта коста Шондіыс сыбурна пондас сотны ни, нельки ваэз косьмасӧ, муыс потласяс, быдмассэз кельдӧтасӧ. Нем керны - Зарань каяс кымӧрас ӧтнас, медбы не сетны Шондіыслӧ сотны челядьсӧ. Лишь коляс му вылас ассис серебрянӧй вӧв да золотӧй додь, медбы кӧр-нибудь кайисӧ челядьыс сы дынӧ Енмаас. Эта кадӧ Пераыс ӧктас ассис зоннэсӧ, сетас нылӧ ньӧввез да кайӧтас медвылын керӧс вылӧ мыччавны Шондісӧ. - Видзӧтӧ, - шуӧ сія нылӧ, - вон ыджытся-ыджыт би, Шонді-Би; сысянь быдӧс бурыс: шоныт и югыт, сыснь городдэз быдмӧны. Но сысянь жӧ и быдӧс умӧльыс: сія сотӧ и сія кынтӧ, сія янсӧтіс быдӧннытӧ тіянӧс и менӧ мамныткӧт. Ме пондылі сыкӧт вермасьны, но ӧтнам эг вермы. А ӧні мийӧ унаӧсь. Лэбтасӧ сэк сизимнан зоныс ньӧв и лыясӧ веськыт Шонді-Биас. Ӧтдруг ныкӧт лыяс Пера аслас медыджыт ньӧлісь. Зэгалас быдӧс Шонді-Би, чеччӧвтас сы бердісь ыджыт би тор да киссяс бичиррезӧн омӧн му кузяс. Ӧзъясӧ Пармаын сэк биэз, ыджытӧсь и учӧтӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. И пондасӧ быдмыны городдэз, сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь, кыдз Енмаас. Нія городдэзын важся каддэзсянь олӧ отир - Пералӧн да Зараньлӧн челядь. Шуӧны нійӧ пермяккезӧн да зырянаӧн. Кодя отир. И шоныт, и гажа эта странаын. Вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез, а сідзжӧ городдэз да посаддэз - ыджыт богатствоэзӧн тырӧма край. Шонді бы и ӧні пышшӧ татісь (быд годӧ сы коста тӧввез овлӧны), но оз вермы, раз ыджыт тор сылӧн мусӧ шонтӧ. Сія бы и сотӧ гожумнас, но Зарань оз сет. Сія сё медодз чеччӧ асывнас и медбӧръя водӧ рытнас - дозирайтӧ, медбы некинӧс эз сот Шондіыс. Только быд гожумся асылӧ мусӧ да вӧрсӧ вевттьӧ кыз сӧстӧм лысва. Этӧ Зарань одз асывнас, кӧр эшӧ быдӧнныс узьӧны, горзӧ - гажтӧм сылӧ челядьыстӧг. Да и челядьыс сылӧн частожык баитлӧны, кыдз бы адззыны серебрянӧй вӧвсӧ золотӧй додьнас да кайны Енмаас. Одзжык эз веритлӧ, а ӧні веритӧны ни тай, что кымӧрас туйӧ кайнытӧ. Ме бы кайла жӧ сэтчин.

Источник — http://wiki.fu-lab.ru/index.php?title=Пос&oldid=52660