Пос: различия между версиями

Текущая версия от 20:08, 20 апреля 2019

Быль ли, небыль... Важын ни эта вӧлӧм. Сэк и тӧв пӧ абу вӧлӧм таланьын. Ыджыт Шонді абу и вешшывлӧм эна местаэзісь. Пыр вӧлӧма мича да гажа. Быдмӧма сэк татӧн басӧк лапья вӧр - Парма. Олӧмась вӧрас зверь-пӧткапӧлӧс. Отир эшӧ абу на вӧлӧм. Уна ли, етша ли чулалас кад - Пармаыс чужтас зонӧс. Шуасӧ сійӧ Пераӧн. Бытшӧм да кодя быдмас хозяин - и вӧрыслӧ, и муыслӧ. Керас сія аслыс ньӧв, лӧсьӧтас ёссез. Ветлӧтӧ пӧ аслас му кузя, видзӧтлӧ, медбы и пуэс быдмисӧ бура, медбы и зверь-пӧткапӧлӧс оліс бытшӧмика, медбы и чериыс уяліс сӧдз ваэзын. Ӧтпыр Пераыс лэдзчас Кӧсва дорӧ, аддзӧ: мышкыртчӧма кымӧрсянь сизим рӧма Енӧшка да юӧ васӧ. - Тэ мыля юан менам юись васӧ? - юалӧ Енӧшкаыслісь Пера. - Мун татісь. - Ме эг тӧд, что ваыс тэнат, - шуӧ Енӧшка, - а ютӧг ме ог вермы овны. Сет юны пӧттӧдз. - Сета, ежели тэ менӧ кайӧтан кымӧрас. Ме бы видзӧта, мый сэтчин керсьӧ. - Пуксьы, - шуӧ Енӧшка, - сюррезӧ вылӧ. Пера пуксяс сы сюррез вылӧ, мӧтыд и лэбтас сійӧ кымӧрас. Сувтас кымӧрас Пера, и оссяс сы одзын Енма. Кытчӧ оз видзӧт, быдлаын городдэз да городдэз - дӧс алмазісь да чар изісь керӧмась. Быдлаын биэз сотчӧны: ыджытӧсь и учӧтӧсь, гӧрдӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. А шӧрас сотчӧ медыджыт би, Шонді-Би. Охота лоас Пераыслӧ босьтны кӧть неыджыт би тор да лэдзчӧтны сійӧ му вылас. Локтас сія Шонді-Биыс дынӧ да кватитас бы... Сэтчӧ кыдз гымыштас, кыдз вирдыштас - и чапкач Перасӧ ылӧ-ылӧ Би дынсяняс. Пондас усьны Пераыс тартарарыӧ. Но вот кутас кинкӧ сійӧ, лэбтас и пуксьӧтас мыйӧкӧ небытӧ. Видзӧтӧ Пераыс - аддзӧ: пукалӧ сія кымӧровӧй подушкаэз вылын, золотӧй додьын, а кыскӧ сійӧ серебрянӧй вӧв. Бокас сыкӧт пукалӧ басӧкся-басӧк нывка. Синнэс сылӧн лӧз кымӧрись, рожабаннэс - асывся зарниись, юрсиыс - чистӧй золотоись, а паськӧмыс свиттялӧ, нельки синнэз янӧтӧ. - Тэ кин сэтшӧмыс? - юалӧ нывкаыслісь Пера. - Ме Зарань, Шонділӧн ныв. Быд асылӧ ме сайма одзджык Шондіысся и быд рытӧ вода сысся сёрӧнжык. Ме дозирайта, медбы Шондіыс некинӧс эз сот. А тэ мыля павкин Шонді-Биас? - юалӧ сія Пераыслісь. - Ме мӧді лэдзчӧтны сійӧ му вылас, - шуӧ Пера. - А мыйлӧ сія тэныт му вылас? - Медбы городдэз сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь быдмисӧ, кыдз Енмаас. - А кин пондас нія городдэзын овны? - юалӧ Зарань. - Миян тэкӧт челядьным. Эд ме тэныт, тыдалӧ, гленитчи, раз тэ менӧ дорйин, - шуӧ Пераыс. - О-о, смев тэ, зонка. Смев да удав, - шуӧ Зарань, - эшӧ некин эз на лысьт кайны татчӧ, а тэ вот кайин. Эшӧ некин эз на лысьт павкӧтны Шонді-Бисӧ, а тэ павкӧтін. Дорйи бы ме кӧть кинӧс, но тэнӧ эшӧ и радейта. - Сэк лэдзчам мекӧт му вылас, - шуӧ Пера. - Ме мыччала тэныт ассим богатствоэз: керӧссэз да вӧррез, юэз да тыэз, видззез да ыббез. И иньдӧтас Зарань ассис серебрянӧй вӧвсӧ увлань, муыслань. Лэдзчасӧ нія му вылӧ, и Пера пондас мыччавны Зараньыслӧ ассис богатствоэз: вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез. Гленитчӧмась нія Зараньыслӧ, и согласитчас сія кольччыны Пераыскӧт му вылас. Сэк окалас Парма-Вӧрлӧн зоныс Шонділісь нывсӧ. Казялас этӧ кымӧрсянь Шондіыс, лӧгасяс Зараньыс вылӧ и пышшас эна местаэзісь: ась пӧ кынмӧны кӧдзытсяняс. Му вылас сэк жӧ лоӧма кӧдзыт да пемыт, пондӧмась пӧльтны ойся тӧввез, кынмӧмась юэз да тыэз, лым столаэз тыртӧмась быд пельӧсок. Лёк тӧвчик пондӧма гӧрдззыны ассис кузь бӧж, каляннэз пондӧмась уннявны-повзьӧтчыны. Сэк Пера лэбтас Зараньсӧ киэз вылас да пыртас вӧрӧ. И Парма-мамыс примитас нійӧ ласкова и дзебас аслас лапъя да небыт уввез увтӧ. Сизим год сьӧрна абу вовлӧма талань Шондіыс, сизим год сьӧрна олӧмась Пера да Зарань вӧр пытшкын. Сы коста Зарань быдтас ни Пераыслӧ сизим зонӧс - вынася-вынаэзӧ да сизим нылӧс - басӧкся-басӧккезӧ. Зоннэс пондасӧ вӧравны ни, и ныввес - гортовисявны. Ветлӧтас-ветлӧтас кытӧнкӧ Шонді и охота лоас сылӧ видзӧтны, мый ни лоис нылыскӧт. Локтас сія талань бӧр. Сэк жӧ лоас бӧра шоныт да югыт. Пышшасӧ тӧввез и каляннэз, дзебсисяс тӧвчик. Сыласӧ юэз да тыэз, пондасӧ цветитны быдмассэз. Енӧшка мышкыртчас Кӧсва весьтӧ юны. Пондас корны Шондіыс Зараньсӧ, медбы кайис сія бӧр кымӧрас, кытӧн пыр шоныт да гажа, кытӧн быдӧс тырмӧ, мый бы эз ков. Зарань оз бы кай. - Меным, - шуӧ, - татӧн бур. Сэк Шонді пондас грӧзитчыны: - Ме бӧра пышша татісь, ась ті кынматӧ. Зарань и баитӧ: - Сизим год олім - эг кынмӧ. Вӧр шонтіс. - Сэк сота быдӧннытӧ ӧтлаын вӧрыскӧт, - повзьӧтлӧ Шонді. Повзяс Зарань и шуӧ Пераыслӧ: - Только кымӧрас ме верма видзны сійӧ, медбы эз сот. Колас кайны. Каям быдӧнным. Пера и шуӧ: - Ме татӧн чужи, быдми, татчӧ и кольчча. Торйӧтасӧ сэк нія челядьнысӧ кык торйӧн - мукӧдсӧ кольны му вылӧ, мукӧдсӧ кайӧтны кымӧрӧ. Но лӧгасяс сэк Парма-вӧр: - Ме нійӧ шонті, верді, а нія пышшӧны бы. Ась мунӧ Зараньыс ӧтнас, кысянь локтіс, а челядьыс ась кольччӧны му вылӧ! И лӧсьӧтас сія говк: ӧтӧрын ыкӧстан - мӧдӧрын кылӧ. Пондас Зарань кытсавны челядьсӧ, медбы кайӧтны Енмаас: ыкӧстас ӧтӧрӧ - мӧдӧр кылӧ. Сідз нія и янсӧтчасӧ: Зарань мунас лунлань, челядьыс - ойлань. Дыр горзас, корас челядьсӧ Зарань, но нія озӧ кылӧ. Эта коста Шондіыс сыбурна пондас сотны ни, нельки ваэз косьмасӧ, муыс потласяс, быдмассэз кельдӧтасӧ. Нем керны - Зарань каяс кымӧрас ӧтнас, медбы не сетны Шондіыслӧ сотны челядьсӧ. Лишь коляс му вылас ассис серебрянӧй вӧв да золотӧй додь, медбы кӧр-нибудь кайисӧ челядьыс сы дынӧ Енмаас. Эта кадӧ Пераыс ӧктас ассис зоннэсӧ, сетас нылӧ ньӧввез да кайӧтас медвылын керӧс вылӧ мыччавны Шондісӧ. - Видзӧтӧ, - шуӧ сія нылӧ, - вон ыджытся-ыджыт би, Шонді-Би; сысянь быдӧс бурыс: шоныт и югыт, сыснь городдэз быдмӧны. Но сысянь жӧ и быдӧс умӧльыс: сія сотӧ и сія кынтӧ, сія янсӧтіс быдӧннытӧ тіянӧс и менӧ мамныткӧт. Ме пондылі сыкӧт вермасьны, но ӧтнам эг вермы. А ӧні мийӧ унаӧсь. Лэбтасӧ сэк сизимнан зоныс ньӧв и лыясӧ веськыт Шонді-Биас. Ӧтдруг ныкӧт лыяс Пера аслас медыджыт ньӧлісь. Зэгалас быдӧс Шонді-Би, чеччӧвтас сы бердісь ыджыт би тор да киссяс бичиррезӧн омӧн му кузяс. Ӧзъясӧ Пармаын сэк биэз, ыджытӧсь и учӧтӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. И пондасӧ быдмыны городдэз, сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь, кыдз Енмаас. Нія городдэзын важся каддэзсянь олӧ отир - Пералӧн да Зараньлӧн челядь. Шуӧны нійӧ пермяккезӧн да зырянаӧн. Кодя отир. И шоныт, и гажа эта странаын. Вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез, а сідзжӧ городдэз да посаддэз - ыджыт богатствоэзӧн тырӧма край. Шонді бы и ӧні пышшӧ татісь (быд годӧ сы коста тӧввез овлӧны), но оз вермы, раз ыджыт тор сылӧн мусӧ шонтӧ. Сія бы и сотӧ гожумнас, но Зарань оз сет. Сія сё медодз чеччӧ асывнас и медбӧръя водӧ рытнас - дозирайтӧ, медбы некинӧс эз сот Шондіыс. Только быд гожумся асылӧ мусӧ да вӧрсӧ вевттьӧ кыз сӧстӧм лысва. Этӧ Зарань одз асывнас, кӧр эшӧ быдӧнныс узьӧны, горзӧ - гажтӧм сылӧ челядьыстӧг. Да и челядьыс сылӧн частожык баитлӧны, кыдз бы адззыны серебрянӧй вӧвсӧ золотӧй додьнас да кайны Енмаас. Одзжык эз веритлӧ, а ӧні веритӧны ни тай, что кымӧрас туйӧ кайнытӧ. Ме бы кайла жӧ сэтчин.

@@ Строка 1: / Строка 1: @@
-ЈУӦРТАС.
+Быль ли, небыль... Важын ни эта вӧлӧм. Сэк и тӧв пӧ абу вӧлӧм таланьын. Ыджыт Шонді абу и вешшывлӧм эна местаэзісь. Пыр вӧлӧма мича да гажа. Быдмӧма сэк татӧн басӧк лапья вӧр - Парма. Олӧмась вӧрас зверь-пӧткапӧлӧс. Отир эшӧ абу на вӧлӧм. Уна ли, етша ли чулалас кад - Пармаыс чужтас зонӧс. Шуасӧ сійӧ Пераӧн. Бытшӧм да кодя быдмас хозяин - и вӧрыслӧ, и муыслӧ. Керас сія аслыс ньӧв, лӧсьӧтас ёссез. Ветлӧтӧ пӧ аслас му кузя, видзӧтлӧ, медбы и пуэс быдмисӧ бура, медбы и зверь-пӧткапӧлӧс оліс бытшӧмика, медбы и чериыс уяліс сӧдз ваэзын. Ӧтпыр Пераыс лэдзчас Кӧсва дорӧ, аддзӧ: мышкыртчӧма кымӧрсянь сизим рӧма Енӧшка да юӧ васӧ. - Тэ мыля юан менам юись васӧ? - юалӧ Енӧшкаыслісь Пера. - Мун татісь. - Ме эг тӧд, что ваыс тэнат, - шуӧ Енӧшка, - а ютӧг ме ог вермы овны. Сет юны пӧттӧдз. - Сета, ежели тэ менӧ кайӧтан кымӧрас. Ме бы видзӧта, мый сэтчин керсьӧ. - Пуксьы, - шуӧ Енӧшка, - сюррезӧ вылӧ. Пера пуксяс сы сюррез вылӧ, мӧтыд и лэбтас сійӧ кымӧрас. Сувтас кымӧрас Пера, и оссяс сы одзын Енма. Кытчӧ оз видзӧт, быдлаын городдэз да городдэз - дӧс алмазісь да чар изісь керӧмась. Быдлаын биэз сотчӧны: ыджытӧсь и учӧтӧсь, гӧрдӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. А шӧрас сотчӧ медыджыт би, Шонді-Би. Охота лоас Пераыслӧ босьтны кӧть неыджыт би тор да лэдзчӧтны сійӧ му вылас. Локтас сія Шонді-Биыс дынӧ да кватитас бы... Сэтчӧ кыдз гымыштас, кыдз вирдыштас - и чапкач Перасӧ ылӧ-ылӧ Би дынсяняс. Пондас усьны Пераыс тартарарыӧ. Но вот кутас кинкӧ сійӧ, лэбтас и пуксьӧтас мыйӧкӧ небытӧ. Видзӧтӧ Пераыс - аддзӧ: пукалӧ сія кымӧровӧй подушкаэз вылын, золотӧй додьын, а кыскӧ сійӧ серебрянӧй вӧв. Бокас сыкӧт пукалӧ басӧкся-басӧк нывка. Синнэс сылӧн лӧз кымӧрись, рожабаннэс - асывся зарниись, юрсиыс - чистӧй золотоись, а паськӧмыс свиттялӧ, нельки синнэз янӧтӧ. - Тэ кин сэтшӧмыс? - юалӧ нывкаыслісь Пера. - Ме Зарань, Шонділӧн ныв. Быд асылӧ ме сайма одзджык Шондіысся и быд рытӧ вода сысся сёрӧнжык. Ме дозирайта, медбы Шондіыс некинӧс эз сот. А тэ мыля павкин Шонді-Биас? - юалӧ сія Пераыслісь. - Ме мӧді лэдзчӧтны сійӧ му вылас, - шуӧ Пера. - А мыйлӧ сія тэныт му вылас? - Медбы городдэз сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь быдмисӧ, кыдз Енмаас. - А кин пондас нія городдэзын овны? - юалӧ Зарань. - Миян тэкӧт челядьным. Эд ме тэныт, тыдалӧ, гленитчи, раз тэ менӧ дорйин, - шуӧ Пераыс. - О-о, смев тэ, зонка. Смев да удав, - шуӧ Зарань, - эшӧ некин эз на лысьт кайны татчӧ, а тэ вот кайин. Эшӧ некин эз на лысьт павкӧтны Шонді-Бисӧ, а тэ павкӧтін. Дорйи бы ме кӧть кинӧс, но тэнӧ эшӧ и радейта. - Сэк лэдзчам мекӧт му вылас, - шуӧ Пера. - Ме мыччала тэныт ассим богатствоэз: керӧссэз да вӧррез, юэз да тыэз, видззез да ыббез. И иньдӧтас Зарань ассис серебрянӧй вӧвсӧ увлань, муыслань. Лэдзчасӧ нія му вылӧ, и Пера пондас мыччавны Зараньыслӧ ассис богатствоэз: вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез. Гленитчӧмась нія Зараньыслӧ, и согласитчас сія кольччыны Пераыскӧт му вылас. Сэк окалас Парма-Вӧрлӧн зоныс Шонділісь нывсӧ. Казялас этӧ кымӧрсянь Шондіыс, лӧгасяс Зараньыс вылӧ и пышшас эна местаэзісь: ась пӧ кынмӧны кӧдзытсяняс. Му вылас сэк жӧ лоӧма кӧдзыт да пемыт, пондӧмась пӧльтны ойся тӧввез, кынмӧмась юэз да тыэз, лым столаэз тыртӧмась быд пельӧсок. Лёк тӧвчик пондӧма гӧрдззыны ассис кузь бӧж, каляннэз пондӧмась уннявны-повзьӧтчыны. Сэк Пера лэбтас Зараньсӧ киэз вылас да пыртас вӧрӧ. И Парма-мамыс примитас нійӧ ласкова и дзебас аслас лапъя да небыт уввез увтӧ. Сизим год сьӧрна абу вовлӧма талань Шондіыс, сизим год сьӧрна олӧмась Пера да Зарань вӧр пытшкын. Сы коста Зарань быдтас ни Пераыслӧ сизим зонӧс - вынася-вынаэзӧ да сизим нылӧс - басӧкся-басӧккезӧ. Зоннэс пондасӧ вӧравны ни, и ныввес - гортовисявны. Ветлӧтас-ветлӧтас кытӧнкӧ Шонді и охота лоас сылӧ видзӧтны, мый ни лоис нылыскӧт. Локтас сія талань бӧр. Сэк жӧ лоас бӧра шоныт да югыт. Пышшасӧ тӧввез и каляннэз, дзебсисяс тӧвчик. Сыласӧ юэз да тыэз, пондасӧ цветитны быдмассэз. Енӧшка мышкыртчас Кӧсва весьтӧ юны. Пондас корны Шондіыс Зараньсӧ, медбы кайис сія бӧр кымӧрас, кытӧн пыр шоныт да гажа, кытӧн быдӧс тырмӧ, мый бы эз ков. Зарань оз бы кай. - Меным, - шуӧ, - татӧн бур. Сэк Шонді пондас грӧзитчыны: - Ме бӧра пышша татісь, ась ті кынматӧ. Зарань и баитӧ: - Сизим год олім - эг кынмӧ. Вӧр шонтіс. - Сэк сота быдӧннытӧ ӧтлаын вӧрыскӧт, - повзьӧтлӧ Шонді. Повзяс Зарань и шуӧ Пераыслӧ: - Только кымӧрас ме верма видзны сійӧ, медбы эз сот. Колас кайны. Каям быдӧнным. Пера и шуӧ: - Ме татӧн чужи, быдми, татчӧ и кольчча. Торйӧтасӧ сэк нія челядьнысӧ кык торйӧн - мукӧдсӧ кольны му вылӧ, мукӧдсӧ кайӧтны кымӧрӧ. Но лӧгасяс сэк Парма-вӧр: - Ме нійӧ шонті, верді, а нія пышшӧны бы. Ась мунӧ Зараньыс ӧтнас, кысянь локтіс, а челядьыс ась кольччӧны му вылӧ! И лӧсьӧтас сія говк: ӧтӧрын ыкӧстан - мӧдӧрын кылӧ. Пондас Зарань кытсавны челядьсӧ, медбы кайӧтны Енмаас: ыкӧстас ӧтӧрӧ - мӧдӧр кылӧ. Сідз нія и янсӧтчасӧ: Зарань мунас лунлань, челядьыс - ойлань. Дыр горзас, корас челядьсӧ Зарань, но нія озӧ кылӧ. Эта коста Шондіыс сыбурна пондас сотны ни, нельки ваэз косьмасӧ, муыс потласяс, быдмассэз кельдӧтасӧ. Нем керны - Зарань каяс кымӧрас ӧтнас, медбы не сетны Шондіыслӧ сотны челядьсӧ. Лишь коляс му вылас ассис серебрянӧй вӧв да золотӧй додь, медбы кӧр-нибудь кайисӧ челядьыс сы дынӧ Енмаас. Эта кадӧ Пераыс ӧктас ассис зоннэсӧ, сетас нылӧ ньӧввез да кайӧтас медвылын керӧс вылӧ мыччавны Шондісӧ. - Видзӧтӧ, - шуӧ сія нылӧ, - вон ыджытся-ыджыт би, Шонді-Би; сысянь быдӧс бурыс: шоныт и югыт, сыснь городдэз быдмӧны. Но сысянь жӧ и быдӧс умӧльыс: сія сотӧ и сія кынтӧ, сія янсӧтіс быдӧннытӧ тіянӧс и менӧ мамныткӧт. Ме пондылі сыкӧт вермасьны, но ӧтнам эг вермы. А ӧні мийӧ унаӧсь. Лэбтасӧ сэк сизимнан зоныс ньӧв и лыясӧ веськыт Шонді-Биас. Ӧтдруг ныкӧт лыяс Пера аслас медыджыт ньӧлісь. Зэгалас быдӧс Шонді-Би, чеччӧвтас сы бердісь ыджыт би тор да киссяс бичиррезӧн омӧн му кузяс. Ӧзъясӧ Пармаын сэк биэз, ыджытӧсь и учӧтӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. И пондасӧ быдмыны городдэз, сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь, кыдз Енмаас. Нія городдэзын важся каддэзсянь олӧ отир - Пералӧн да Зараньлӧн челядь. Шуӧны нійӧ пермяккезӧн да зырянаӧн. Кодя отир. И шоныт, и гажа эта странаын. Вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез, а сідзжӧ городдэз да посаддэз - ыджыт богатствоэзӧн тырӧма край. Шонді бы и ӧні пышшӧ татісь (быд годӧ сы коста тӧввез овлӧны), но оз вермы, раз ыджыт тор сылӧн мусӧ шонтӧ. Сія бы и сотӧ гожумнас, но Зарань оз сет. Сія сё медодз чеччӧ асывнас и медбӧръя водӧ рытнас - дозирайтӧ, медбы некинӧс эз сот Шондіыс. Только быд гожумся асылӧ мусӧ да вӧрсӧ вевттьӧ кыз сӧстӧм лысва. Этӧ Зарань одз асывнас, кӧр эшӧ быдӧнныс узьӧны, горзӧ - гажтӧм сылӧ челядьыстӧг. Да и челядьыс сылӧн частожык баитлӧны, кыдз бы адззыны серебрянӧй вӧвсӧ золотӧй додьнас да кайны Енмаас. Одзжык эз веритлӧ, а ӧні веритӧны ни тай, что кымӧрас туйӧ кайнытӧ. Ме бы кайла жӧ сэтчин.
-Ԉістбок.
-Реԁактсіјаԍаԋ..........................................1
-Ӧкмыс воӧн. Міԋін . . . .... .......................3
-Комуԋістјаслӧн велӧԁчӧм. Булышев.......................13
-Боԍтчамӧј коміӧԁан уҗ-берԁӧ. Комі-Мішӧ.................16
-Лӧԍӧԁчӧј Сӧветјасӧ бӧрјіг-кежлӧ. К. Н..................17
-Міјан ԍіктын:
-Ԅемԉемерӧн віԇму-јуклӧм-уҗ нуӧԁан. С Ԃ. К..............21
-Кыԇі креԍԏаналы быԁтыны бур-мӧс. Істомін А.............23
-Курӧг-тӧвјӧԁӧм. Комі-Мішӧ..............................27
-Војԁӧр і ӧні. Ӧпім-ныв . . . .........................29
-Міјан коператсіја:
-Панлам ԍорԋі копераԏів-јылыԍ...........................31
-Мыј колӧ вӧчны ........................................32
-Кыԇі отсавны гӧԉ-јӧзлы копераԏівӧ пырны. Роч ... 33 Копераԏівјаслӧн ас-костын ԁа јӧз-костын велӧԁчан-југԁӧԁчан-уҗ. Комі . . 33
-Мыј вермас вӧчны ԉок-прікаԁщік. Парма..................35
-Кыԇі бурмӧԁны віԇму-уҗалыԍ-тӧварішществојаслыԍ уҗсӧ.
-А. Попов......................................... 36
-Мыј-ԍурӧ посԋіторјас...................................39
-Комі-гіжӧԁчукӧр:
-- окԏабр 9 - 1926. Ԍпіра-Прокӧ .................43
-Меԁ паԍкалас, шыԉалас „Орԁым" I. Ԍімаков...............44
-Комі-аԋлы. Ԍпіра-Прокӧ............................... 44
-Велӧтчӧм. Іву-Ваԍіԉ....................................45
-Сортӧвӧј-леԇӧм. Ічӧт-Іван .............................47
-Коԋӧр-нывлӧн ԍылӧм. Біја-ӧгыр........................ . 48
-„Ԋінӧм абу“ ԉібӧ „ԍо-ԍікас“. (віԍт). Ічӧт-Іван .... 50
-Аԉімент-частушкајас. Јуԍ...............................54
-„Регыԁ нырвомаԁ рабышта" (віԍт). Ічӧт-Іван...........57
-Воԇӧ — јонҗыка ԁа бурҗыка! А. Чарԁ.....................59
-Ставмувывса проԉетаріјјас, ӧтувтчӧј!
-Комі-јӧзлы журнал
-Леԇӧ ВКП-лӧн Обком быԁ-тӧлыԍын ӧтчыԁ.
-№.
-Сыктывԁін-кар.
-во.
-Реԁактсіјаԍаԋ.
-Ӧкмыс во коԉі Сӧвет-влаԍт лоӧмԍаԋ... Ӧкмыс во-сајын Роԍԍіјаса робочеј ԁа креԍԏана боԍтісны ас-кіаныс олӧмсӧ ԁа боԍтԍісны аԍныс аслыныс выԉ-олӧм ԁорны.
-Ӧкмыс во-сајын комі-јӧз щӧщ боԍтчіс лӧԍӧԁны аслыс выԉ-бур олӧм. Комі-јӧз тајӧ војаснас јона воԇӧ тувтчіс.
-Быԁ-јӧзлы тајӧ выԉ-олӧмсӧ лӧԍӧԁігӧн јона отсаԍӧ печатнеј гіжӧԁ (гаԅетјас, журналјас ԁа ԋігајас). Гіжӧԁ-пыр мі велӧԁчам асԍыным овмӧс кыпӧԁны, бурҗыка олӧмнымӧс лӧԍӧԁны, вежӧрнымӧс ԍуԍмӧԁам, тӧԁмӧԁам асланым олӧмӧн мукӧԁ-јӧзӧс, тӧԁмалам олӧмсӧ мукӧԁ-госуԁарствоса војтырлыԍ і с. в.
-Сӧмын колӧ, меԁ гіжӧԁыс вӧлі ас-гӧгӧрвоана-кыв-вылын. Міјан, комі-јӧзлӧн, ӧнӧԇ зев-на еща вӧлі комі-кыв-вылын печатнеј-гіжӧԁ: быԁ вежонын пето вӧлі ӧԏі нумер гаԅет ԁа быԁ во петӧ вӧлі 10 — 15 ԇоԉаԋік комі ԋіга.
-Гаԅетаԁ он вермы быԁтор-јылыԍ ԉучкі гіҗны — гаԅетаԁ куԅа-гіжӧԁјасыԁ оз тӧрны; сеԍԍа гаԅетыԁ регыԁ коԍаԍлӧ, вошлаԍӧ.
-Торја ԋігајас быԁтор-јылыԍ огӧ-на-жӧ вермӧ ӧні леԇны — гӧԉӧԍ-на мі.
-А гіҗны колӧ унатор-јылыԍ ԁај куԅҗыка ԁа ԉучкіҗыка.
-Сіԇкӧ, ӧні-кежлӧ комі-јӧзлы зев колантор — кор-ԍурӧ (быԁ тӧлыԍын) леԇны шӧркоԃԃем-ԋіга-ыжԁаӧн комі-журнал. Сетчӧ меԁ вӧлі коміӧн гіжӧма комі-јӧзлы, комі-креԍԏаналы уна-колантор-јылыԍ ԁа бура-ԉучкіа.
-"Орԁым»-җурналным міјан гащӧм-коԃ і лоӧ.
-Сетӧн понԁам гіжны со-мыј-јылыԍҗык:
-) кущӧма мунӧ олӧмыс ԁа выԉ-бур-олӧм ԁорӧмыс Совет-Респубԉікајасын ԁа міјан Облаԍтын; кущӧм гырыԍ-уҗјаԍ талун-кежлӧ ԁа аскі-кежлӧ сулалӧны комуԋіст-парԏіја-воԇын ԁа став удалыԍ-јӧз-воԇын.
-) Кущӧма олӧ міјан ԍікт ԁа кыԇі сетӧн олӧмсӧ ԁа овмӧссӧ регыԁҗык ԁа кокԋіԁҗыка бурмӧԁны-лептыны: віԇму-уҗалӧм бурмӧԁӧм-јылыԍ, бура скӧт-віԇӧм-јылыԍ, вӧралӧм-јылыԍ, быԁԍама мукӧԁ ԍіктса-уҗјас-јылыԍ; віԍӧмјасыԍ бурԁӧԁчӧм-јылыԍ ԁа віԍӧмјасыԍ-вітчіԍӧм-јылыԍ; выԉ-ногӧн олӧм лӧԍӧԁӧм-јылыԍ, велӧԁчӧм-југԁӧԁчӧм-јылыԍ ԁа уна мукӧԁтор.
-) Кущӧм колӧ міјан ԍіктјасын копераԏівјас, тӧварішществојас ԁа мыјӧн најӧ бурӧԍ, мыјла најӧ колӧны; кыԇі бурмӧԁны-паԍкӧԁны налыԍ уҗсӧ.
-) Мыјла колӧ комі-ԉіԏература (комі міча-гіжӧԁјас), кущӧм ԉітература міјан ем-ԋін, кыԇі колӧ бура-мічаа гіжны коміӧн, кущӧм уҗјас КАПП воԇын, кыԇі ԁа мыј вӧчӧны комі-гіжыԍјас ԁа КАПП, кыԇі најӧ аслас-міча-гіжӧԁјаснас комі-јӧзӧс гажӧԁӧны ԁа чуксалӧны воԇӧ, бур-олӧмлаԋ.
-) Мыј-ԍурӧ-јылыԍ посԋіԃік гіжӧԁјас.
-Тајӧ ставыс зев колантор комі-јӧзлы, комі-креԍԏаналы, комі-ԍіктса робоԏԋікјаслы... «Орԁым»-воԇын зев ыҗыԁ уҗ. «Орԁым оз вермы уна пӧԉза вајны, оз-кӧ сетчӧ понԁыны гіжны міјан воԇмӧстчыԍјас ԁа воԇынҗык-муныԍ-војтыр: велӧԁчӧм-јӧз, олӧмсӧ-бура-тӧԁыԍјас, выԉ-олӧм-вӧсна тӧжԁыԍыԍ-војтыр, комі-гіжыԍјас ԁа му-берԁын-уҗалыԍ креԍԏана.
-Ӧні міјан тырі 9 во Окԏабрса-ревоԉутсіјаԍаԋ. Јона быԁмім тајӧ 9 вонас, јона воԇӧ тувтчім выԉ-бур-олӧмлаԋ; јона уна вӧчім асԍыным-овмӧс-лептӧм-куԅа ԁа вежӧр-ԍуԍмӧԁӧм-куԅа; јона уна комі-гіжыԍ петі тајӧ 9 воӧн, јона најӧ саԃмӧԁісны асланыс міча-гіжӧԁјаснас комі-јӧзӧс ԁа чуксалісны-отсалісны налы тувтчавны воԇӧ, бур-олӧмлаԋ.
-Асланым комі-журнал-пыр, орԁымӧԁ-моз, нӧшта ӧԁјӧ ԁа чорыԁа, Ԉеԋін-інԁӧԁјас-ԍерԏі ԁа комуԋіст-парԏіја-берԁӧ топӧԁчӧмӧн, понԁам комі-јӧзӧс нуӧԁны воԇӧ, выԉ-бур-олӧмӧ.
-Чуксалам комі-војтырӧс, лыԃԃыны асԍыныԁ журналтӧ!
-Чуксалам быԁӧнӧс гіжны журналӧ!
-Реԁактсіја.
-Ӧкмыс воӧн.
-Уна ԍо-во комі-војтыр олісны роч-сар ԁа озыр-јӧз кіпоԁ-улын.
-Быԁ-ногӧн најӧ ԃікујтчісны, нарԏітісны пемыԁ-војтыртӧ. Ԁолыԁлун уҗалыԍ-јӧзлы ез тыԁовтчыв. Чераԋјас-моз вӧлі кӧласӧмаӧс креԍԏана-ԍылі-вылӧ озыр-чукӧр.
-Ӧԏі-мӧԁ сбој-ԍӧлӧма-мортјас јона вермаԍлісны саркӧԁ. Сувтлывлісны сылы паныԁ і быԁса комі-ԍіктјас. Сӧмын выныс ез тырмыв. Быԁса ԍіктјас сотӧмӧн, лыјлӧмӧн ԁа Ԍібырӧ ыстӧмӧн вӧлі вір-јуыԍјасыԁ бырӧԁӧны міјанлыԍ бурлун-корԍӧмтӧ. Лоі-тај чӧв-уԍлыны, чукӧртны воԇӧ ассыным вынтӧ.
-МУКӦԀ-ԌОРԊІА УҖАЛЫԌ-ЈӦЗЛӦН ОЛӦМ.
-Ԍӧкыԁ-олӧмыс ез вӧв сӧмын міјан. Роч креԍԏанатӧ ез-жӧ малавны ԁа выјӧн верԁны помешщікјасыԁ. Став уҗалыԍ-јӧзыс му-паԍта ԁыр-ԋін олӧны чорыԁ-кабыр-улын. Лӧԍыԁа, гажаа олӧны сӧмын озыр-чукӧр ԁа најӧс кыпӧԁыԍјасыс. Уҗалысјаслӧн кіԍԍіс ԋылӧмыс, ԍінваыс, вірыс быԁ пеԉӧсын. Мукӧԁлаын мі-моз-жӧ муніс вермаԍӧм озыр-јӧзкӧԁ. Меԁԍа јона вермаԍісны робочејјас. На-піјын регыԁҗыка артміс ӧтувтчӧмыс, ӧԁјӧҗык соԁі выныс. Важӧн-ԋін робочејјас шеԁӧԁӧны выԉ-олӧм, кыјӧԁӧны путкыԉтны капітаԉістјасӧс. Меԁ кокԋіԁҗык вӧлі вермаԍны, робочејјас лӧԍӧԁалісны парԏіјајас ԁа профсојузјас. Сӧмын уналаын тајӧ парԏіјајаслы ԁыр ез ԍур веԍкыԁ туј. Сені торкісны уҗсӧ ԉок-јуралыԍјас, коԁјас сулалӧны вӧлі озырјас-ԁор. Меԁ-воԇас ез-на вӧвны комуԋіст-парԏіјајасыԁ. Ӧнӧԇ-на ас-пемыԁ-вӧснаыс уна мукӧԁ-муса робочејјас пырӧмаӧԍ сещӧм парԏіјајасас, кӧні јуралыԍјасыс пӧрјӧԁлӧны, ылӧԁлӧны робочејјассӧ, нуӧԁӧны најӧс важ-олӧмас.
-КОԀІ МІЈАНЛЫ ОТСАЛІС МЕЗԀЫԌНЫ.
-Роч-му-вывса робочејјас сіԇ-жӧ ԁыр-коԃ вермаԍісны саркӧԁ ԁа озыр-војтыркӧԁ. Налы веԍкыԁ-туј інԁіс комуԋіст-парԏіја, коԁос быԁ-
-тіс, јонмӧԁіс, паԍкӧԁіс Ԉеԋін-јорт. Ԉеԋін велӧԁіс робочејјасӧс топыԁа ӧтувтчыны креԍԏанакӧԁ ԁа мӧԁ-ԍорԋіа уҗалыԍ-јӧзкӧԁ. Комуԋіст-парԏіја Ԉеԋін-велӧԁӧм-ԍерԏі веԍкыԁа, кежлытӧг нуӧԁіс міјанӧс ревоԉутсіјалаԋ. Уҗалыԍ-јӧз ԁырӧн-регыԁӧн аԁԇісны, мыј сӧмын комуԋіст-парԏіја вермас петкӧԁны выԉ-туј-вылӧ. Сар-ԁырԍа војна јона ӧԁԇӧԁіс ревоԉутсіја-сувтӧԁӧм-каԁ. Секі-ԋін быԁӧнлӧн ԍінјасыс воԍԍісны.
-Робочеј ԁа креԍԏана каԅалісны, мӧвпыштісны — мыј-вӧсна мунӧ тајӧ војнаыс, коԁлы сіјӧ колӧ. Кујім во муніс војна. Олӧм кутіс кіԍԍыны, уна-міԉԉон-мортӧс віјісны, раԋітісны, воштісны каԉекаӧ, а војналӧн ԋекӧн-на помыс оз тыԁав. Таԇі став уҗалыԍјас воісны пікӧԇ. Ԋекущӧм југыԁ ез кут воԇын тыԁавны. Секі став робочеј ԁа креԍԏана бура ӧтувтчӧмӧн сувтісны, шыбытісны 1917 воын сарӧс, путкыԉтісны важ-олӧм. Сы-бӧрын регыԁ, окԏабр-тӧлыԍын уҗалыԍ-јӧз мырԃԃісны озырјас-кіпоԁ-улыԍ влаԍԏ, став пабрік-завоԁјас ԁа віԇмујас. Секі шеԁі вӧԉа і міјанлы, комі-јӧзлы, секі воԍԍіс мі-воԇын выԉ-туј.
-КУЩОМ& ПРАВА ВАЈІС МІЈАН-РЕВОԈУТСІЈА.
-Окԏабрса-ревоԉутсіја ԇікӧԇ путкыԉтіс важ-оласног, ԍетіс став права ԁа вӧԉа уҗалыԍ-јӧзлы. Быԁ аслас-ԍорԋіја-јӧзлы сӧвет-влаԍт ԍетіс ӧткоԃ-права. Быԁ аслас-ԍорԋіа-јӧз ӧні вермасны торјӧԁчыны ԁа ас-ногӧн овмӧԁчыны. Ӧні оз поԅ жмітны ԋекущӧм посԋі мӧԁ-кывја-војтырӧс. Сӧвет-влаԍт ԍетӧ отсӧг овмӧс-кыпӧԁігӧн ԁа велӧԁчігӧн сещӧм-јӧзлы, коԁі коԉӧма бӧрӧ. Вывті јона важӧн міјанӧс нарԏітлісны. Быԁ-ногӧн еԍкӧ вӧлі мырԍӧ комі-мортыԁ, ԁа сӧмын веԍшӧрӧ бертӧ асԍыс-вынсӧ. Ӧні ковмас міјан котӧрӧн вӧтӧԁны мукӧԁӧс воԇынҗык-муныԍ-јӧзӧс.
-МЫЈЈАС АРТМАЛІС ӦКМЫС ВОӦН.
-Комі-јӧзлы ӧні ԍетӧма автономіја. Коԉан-тулысын тырі віт-во тајӧ автономіја-воԍтӧмԍаԋыс. Мај вітӧԁ-лунӧ 1921 воын чужіс комі-јӧзлӧн аслас-олӧм. Ас-кіӧн, ас-вежӧрон, Ԉеԋін-щӧктӧмјас ԁа бурԍіӧмјас-ԍерԏі мі ԁорам бур-оласног. Воыԍ-воӧ міјан креԍԏана мунӧны воԇӧ, бырӧԁӧны пемыԁлун, јонмӧԁӧны асԍыныс овмӧссӧ. Кыптӧ облаԍтувса-овмӧс-лептан завоԁјас.
-Окԏабрса-ревоԉутсіјаԍаԋ коԉі ӧкмыс во. Мыјнӧ тајӧ војаснас соԁі? Кытјас мі мунім воԇӧ? Віԇӧԁлам віԇму-уҗалӧм. Војна-бӧрын тајӧ уҗ јона торкԍыліс. Мукӧԁлаын кутлісны кӧԇавны сӧмын җын мујассӧ. Турун сіԇ-жӧ омӧԉа чукӧрталісны. Уҗалан-кіјас вӧлі оз тырмыны. Ӧкмыс во бӧрын ԁоза гырыԍа воԍковтім воԇӧ.
-ВІԆМУ УҖАЛӦМ.
-воын вӧлі ԋаԋјас ԁа пуктасјас-улын 29.151 ԃеԍаԏіна. 1925 воын лоі-ԋін 31.033 ԃеԍаԏіна. Важ ԁонӧн-кӧ, сіав урожајыс мујас ԁа граԁјас-вылыԍ сулалӧ 1924-25 воын — 2 міԉԉон ԁа 277 ԍурс шајт. Сіјӧ воас-жӧ став віԇјас-вывса урожајлӧн ԁоныс артаԍԍӧ 3 міԉԉон ԁа 518 ԍурс шајтӧн. Скӧт-віԇӧмыԍ став ԁокоԁыс (абу чістӧј) лыԃԃысӧ — 2 міԉԉон ԁа 431 ԍурс шајт-ԁон. Став (валовӧј) ԁокоԁыс віԇму-уҗалӧмыԍ ԁа скӧт-віԇӧмыԍ облаԍт-паԍта 1924 — 25 воын — 8 міԉԉон ԁа 227 ԍурс шајт-ԁон.
--25 воын креԍԏаналӧн ԁокоԁыс вӧлі 15,2 прӧчентӧн вылӧҗык 1912 воыԍ. Сіԇ-кӧ, ӧніја-војасӧн мі коԉім-ԋін бӧрӧ војнаӧԇса нормајастӧ.
-Ревоԉутсіја бӧрԏі јона соԁіс скӧт. Гырыԍ скӧт (вӧвјас, мӧсјас, ӧшјас, кукаԋјас) 1925-26 воын вӧлі 105.912 јур. Посԋі скӧт (ыжјас, порԍјас, кӧзајас) — 17.519 јур. Став скӧтыс (кӧрјас абу тані лыԃԃӧма) — 288.541 јур. Локтан-во, ԃерт, скӧтыс чіныштас — турунјасыԁ оз тырмы-ԁа.
-Сӧвет-влаԍт кыԇі вермӧ отсалӧ кыпӧԁны креԍԏаналыԍ овмӧссӧ. 1922-воын на-пӧвсын уҗаліс 9 агроном, ӧні — 18. Најӧ јона отсалісны петны креԍԏаналы выԉ-туј-вылӧ. Весалӧм-кӧјԁысӧн јона соԁӧ урожај. 1925 лоын облаԍт-паԍта вӧлі лӧԍӧԁӧма 19 кӧјԁыс-весалан-ін. Сені весалісны (сорԏірујтісны) — 73.000 пуԁ; 1922 воԍаԋ 1925 воӧԇ креԍԏана-пӧвсӧ лоі вузалӧма;& 6835 плуг, 217 піԋа (агас), 27 кӧԇан машіна, 19 тӧлӧԁчан-машіна, 102 кӧјԁыс-весалан-машіна, 30 ыщкан-машіна, 69 вартан-машіна, 32 вӧла-нарман (куран), 58 іԇас-шыран, 15 шабԁі-ԋарјалан-машіна. Таво бара лоі уна вајӧма быԁԍама віԇму-уҗалан-машінајас. Важӧн-тӧ та-јылыԍ креԍԏанаыԁ ез і кывлыны. Креԍԏаналӧн ӧні ставыс 15 ԍурс плуг.
-Ӧні ԍетчӧ ыҗыԁ отсӧг креԍԏаналы і скӧт бурмӧԁігӧн. Уҗалӧ на-пӧвсын 19 скӧт-ԉечітыԍ першал. Бур-порозјас ԁа бур-пӧрӧԁа-мӧсјас важӧн міјан ез вӧвлыны. Тајӧ војасын скӧт ԋӧжјӧԋікӧн кутіс бурмыны. 1925 воын вӧлі лӧԍӧԁӧма 34 пороз-віԇан-ін. Сені лоі тырԍӧԁӧма 1815 мӧскӧс. Сеԍԍа вајӧма облаԍтӧ выԉ-пӧроԁаа порԍјас (шуԍӧ — &іоркшірскеј). Лӧԍӧԁӧма сіԇ-жӧ вӧв-бурмӧԁан-картајас (рочӧн-кӧ — пԉеменнӧј коԋушԋа). 1925 воын сещӧм-інјасас вӧлі тырԍӧԁӧма 537 кӧбыла. Скӧт бурмӧԁӧмыс — зев колана уҗ. Емӧԍ міјан сещӧм ԍіктјас, кӧні скӧтыс вывті омӧԉ. Боԍтам Сыктыв-вож. Сені мӧсјасыс ԍетӧны җын-јӧв Јемва-мӧсјас-ԍерԏі. Сеԍԍа міјан оз-на
-кужны верԁны скӧтсӧ; віԇӧны најӧс кӧԇыԁ-інын. Ковмас јона велӧԁчыны.
-Тавоԍа урожај-праԅԋік-лунӧ мі вермім аԁԇывны, кыԇі кыптӧ, вежԍӧ креԍԏаналӧн овмӧсыс. Ӧԏі-мӧԁ кӧԇӧны-ԋін аԋкыщ, турунјас, мӧс-верԁан-ԍоркԋј, уҗалӧны машінајасӧн ԁа уна-переменаӧн, выԉ-ногӧн. Пԉеныԍ локтыԍјас, салԁатӧ ветлыԍјас, велӧԁчыштӧма-војтыр ԁа мукӧԁ воԇын-муныԍ кресԏана ас овмӧсас лӧԍӧԁісны-ԋін бур петасјас. На-бӧрԍаԋ колӧ мӧԁӧԁчыны став комі креԍԏаналы. Важ-ногӧн мі огӧ вермӧј овны. Тајӧ ыҗыԁ-уҗын отсалас сӧвет-влаԍт ԁа коператсіја. Локтан во-кежлӧ лӧԍӧԁӧма ԍетны облаԍтувса-бјуԁжетыԍ віԇму-уҗалӧм-лӧԍӧԁӧм-вылӧ 254 ԍурс шајт-гӧгӧр. Міјан облаԍтын кык во-сајын-ԋін лӧԍӧԁӧма комі-креԍԏаналы віԇму-вӧԃітӧм-кыпӧԁӧм-вылӧ Уҗԁыԍан Банк (шуԍӧ — Коміԍеԉбанк). Креԍԏаналыԍ-овмӧс кыпӧԁӧм-вылӧ тајӧ банксыс кык вонас лоі ԍетӧма уҗӧн 985 сурс шајт. Сы-піыԍ регыԁҗык-кежлӧ ԍетӧма 812 ԍурс шајт, мукӧԁсӧ — ԁырҗык-кежлӧ, уна-во-кежлӧ. Тајӧ банкыс отсаліс ԍіктјасын вӧчавны уҗԁыԍан-тӧварішществојас. Ӧні-кежлӧ лыԃԃыԍӧ облаԍт паԍта 41 уҗԁыԍан тӧварішщество. Гӧԉ, вермытӧм, ԁа шӧркоԃԃема-олыԍ креԍԏана сетчӧ пырӧма 11.203 морт. Омӧԉа-на креԍԏанаыԁ гӧгӧрвоӧны, — кущӧм ыҗыԁ-пӧԉза вајӧны уҗԁыԍан-тӧварішществојасыԁ. Сы-вӧсна ԉока мынталӧны асԍыныс уҗјӧзјассӧ. Воԇӧ ковмас бура мынтыԍны.
-Ӧтувтчӧмӧн кокԋіҗык бурмӧԁны овмӧс. Воԇын-муныԍ креԍԏана сіјӧ важӧн-ԋін мӧвпыштісны ԁа вӧчалісны быԁ-пӧлӧс копераԏівјас. Ԉеԋін-јӧрт& ԁа і став комуԋіст-парԏіја пуктӧ коператсіја-вылӧ ыҗыԁ наԃејајас. Міјан облаԍтын коԉан-тулыс-кежлӧ вӧлі лӧԍӧԁӧма 202 быԁ-пӧлӧс ԍеԉско-кӧԅајственнеј-копераԏівјас. На-піын емӧԍ 42 віԇму-уҗалан-арԏеԉјас, 37 машіннеј-тӧварішществојас, 12 ԋур-коԍтан-тӧварішщество, 2 выј-вӧчан-тӧварішщество, 45 ԍеԉско-кӧԅајственнеј, 41 уҗԁыԍан, ԁа сіԇі воԇӧ. Ԃерт, унҗык копераԏівыс уҗалӧ-на омӧԉа. Најӧ артмісны увԍаԋ, креԍԏана-тӧжԁыԍӧмӧн. Ԋеважӧн-на лоі Іԅваын ԁа Сыктывԁін-карын налӧн сојузјас, коԁјас понԁасны воԇӧ-кежлӧ ԍетны уна інԁӧԁјас, ыҗыԁ-отсӧг.
-Меԁ кресԏаналӧн кыптіс віԇму уҗалӧм, Сӧвет-влаԍт таво кутіс боԍтны ԍеԉкозналог мӧԁ-ногӧн. Важӧн вӧлі налог пуктыԍԍӧ сӧмын віԇму ԁа скӧт-ԍерԏі. Ӧні артаԍсӧ овмӧсыԍ став ԁокоԁыс. Лоӧ кокԋіҗык Ссщӧм креԍԏаналы, коԁі бергалӧ сӧмын віԇму-гӧгӧр. Вермытӧм-јӧз ӧз мынтыны налогсӧ. Налы сӧвет-влаԍт кыԇі вермӧ отсалӧ петны гӧԉ олӧмыԍ. Мӧԁа-мӧԁлы-отсаԍан-коміԏетјас-пыр, ԍіктса-сӧветјас-пыр ԁа коператсіја-пыр вермытӧм-јӧзлы ӧні ԍетчӧ отсӧг. Ԃерт, уналаын-на міјан оз вермыны бура паԍкӧԁны тајӧ колан-уҗсӧ. Оз-на тырмы ԍӧмыс, ԁа і мывкыԁыс. Мукӧԁлаын торкӧны уҗсӧ озыр-војтыр. Воԇӧ колӧ чорыԁҗыка кутчіԍны татчӧ. Вермытӧм-јӧзыслы колӧ аслыныс јонҗыка ӧтувтчыны, топӧԁчыны комуԋіст-парԏіја-берԁӧ ԁа сувтны паныԁ озыр-јӧзлы, кулакјаслы.
-Ԍӧкыԁ-на креԍԏаналы овны, еща-на мі вермім кокԋӧԁны налыԍ віԇ-му-гӧгӧр тіԉԍӧмсӧ, уна-на колӧ вӧчны. Но ыҗыԁ-уҗԍыс огӧј повԅӧ. Кутам тувчавны воԇӧ.
-ВӦР ЛЕԆӦМ.
-Ас-ԋаԋјаснаԁ мі ԁыр-на огӧ понԁӧ вермыны бергӧԁчыны. Тыԁалӧ, ковмас корԍны нажеткајас. Кер-берԁын-уҗалӧм ԍетӧ міјанлы пӧтӧса-олӧм. Војна-бӧраԁ кер-леԇан-уҗыԁ сіԇ-жӧ јона торкԍыліс. Сӧвет-влаԍтлы лоі уна вын пуктыны сіјӧ лӧԍӧԁӧм-вылӧ. Меԁ-бӧрја војаснас кер-леԇӧмыс век соԁӧ. 1921 воын вӧлі леԇӧма сӧмын 142 ԍурс кер ԁа 8 ԍурс шпал. 1925-26 воын лоі-ԋін леԇӧма 1872 ԍурс кер, 989 ԍурс шпал. Заграԋічаӧ вуҗӧԁӧм-вылӧ сы-піыԍ леԇӧма 1186 ԍурс кер. Став леԇӧмыс воінаӧԇ-ԍерԏі соԁӧма 17 прӧчент. Меԁ-јона паԍкаліс кер-леԇӧм Кулӧмԁін ԁа Сыктывԁін карулын. Соԁіс і Јемԁін-карулын. Кер-леԇӧмыԍ міјан креԍԏана боԍтісны коԉан-во (1925-26 во) 2800 ԍурс шајт. Госуԁарстволы (казналы) вӧр-леԇыԍјас мынтӧны мыр-ԁон (попеннеј плата). Сетыԍ коԉан-во локтіс госуԁарстволы ԁокоԁ 2742 ԍурс шајт. Талӧн җынјыс ԍетчӧ міјан облаԍтувса-бјуԁжетӧ.
-Печера-вылын важӧн-ԋін ез мун кер-леԇӧм. Коԉан-во сетчӧ міјан облаԍт лӧԍӧԁіс Печероԉес, коԁі кутас сені сіԇ-жӧ леԇны кер. Важӧн міјан ез вӧвлы кер-піԉітан-завоԁјас. Таво вӧчіс міјан облаԍт сещӧм завоԁсӧ Сыктывԁін-карӧ. Сеԍса Печера-вомын, море-ԁорын міјан облаԍт вӧчӧ мӧԁ піԉітчан-завоԁ. Таԇі кутам паԍкӧԁны облаԍтувса овмӧс-кыпӧԁан-завоԁјас. Ԃерт, уна-на вӧр міјан сіԍмӧ, сотчӧ. Огӧ-на мі кужӧ бура віԇны вӧрсӧ. Ԇоԋ-кертӧ пурјасӧн кылӧԁӧмнаԁ, віԇтӧг-олӧмнаԁ мі регыԁ вермам коԉны куш-вылӧ, вӧртӧг. Воԇӧ-вылӧ ковмас мӧвпыштны лӧԍӧԁны сещӧм завоԁјас, кӧні поԅӧ пуԍыс вӧчны кабала, вӧтлыны скіпіԁар, пу-выјјас, ԃӧгӧԃ ԁа сіԇі воԇӧ. Та-јылыԍ міјан облаԍт ӧні кутіс тӧжԁыԍны.
-Мукӧԁ креԍԏаԋін шуас: еща-на-пӧ кер леԇӧмԍыԁ мынтӧны ԁонсӧ. Тащӧм ԍорԋіјас мунӧ сы-вӧсна, мыј војтырыс оз тӧԁны — поԅӧ-ӧ ӧні пыр лептыны ԁонсӧ. Вӧлӧма-кӧ оз поԅ. Міјан госуԁарство вузалӧ керсӧ мукӧԁ-госуԁарствојаслы. Сені кер-ԁоныс абу зев вылын. Віԇӧԁлам-кӧ тавоԍа уҗсӧ Печероԉеслыԍ, секі аԁԇам, мыј сылӧн керјасыс ӧні-ԋін сувтӧ вылӧҗык заграԋічаса-ԁон-ԍерԏі. Міјан ковмас чорыԁа бырӧԁны быԁ-ковтӧм-рӧскоԁјас кер-леԇыԍ-учрежԁеԋԋејаслыԍ. Сӧмын секі ӧԁјӧҗык вермам соԁтыны ԁон.
-ВӦРАЛӦМ.
-Воралӧмыԍ ԁокоԁ абу міјан быԁлаын, ԁа і воыԍ-воӧ вежԍӧ. Урыԁ оз лок ӧткоԃа быԁ во. 1923 воын вӧлі меԁ-уна ур. Коԉан-војасӧ јона чініс. Коԉан-воын вӧралыԍјас боԍтлісны прӧмысыԍ ԁо-
-коԁ 600 ԍурс шајт-гӧгӧр. Ӧні прӧмысыԁлӧн ԁоныс сулалӧ вылын. Сӧвет-влаԍт оз щӧкты важ-моз жмітны креԍԏанатӧ. Унҗык ур ԁа ԅвер-кујассӧ боԍтӧ коператсіја ԁа Госторг. На-костын вӧвлі ыҗыԁ мырԃԃыԍӧм. Сіјӧ ковмас помӧԇ бырӧԁны. Локтан-во-кежлӧ лӧԍӧԁӧма ԍетны унҗык прӧмыс-боԍтаԍӧмсӧ коператсіјалы.
-ОБЛАԌТУВСА ОВМӦС КЫПӦԀӦМ.
-Муыс міјан паԍкыԁ, озыр быԁԍама-бурторјаснас. Сӧмын комі војтырыс олӧны-на гӧԉа, жеба. Міјан оз ков мунны Ԍібырӧ; Ԍібырыс — міјан кок-улын тупԉаԍӧ. Важӧн ԋекоԁ ез шогԍыв мі-понԁаыԍ, ез ԁумыштлы отсыштны. Озыр-чукӧԁ вӧлі волывлӧны Комі-муӧ сӧмын тыртны асԍыныс ԅепјассӧ, перјыны мыј кокԋіа шеԁӧ. Җын-ԁон-вылӧ вӧлі чукӧртӧны вӧралыԍјаслыԍ прӧмыссӧ, пӧртӧны најӧс вінаӧн. Уҗјӧзыԍ ԃаԃӧјасыԁ ез і петавлыны.
-Комі-муыԍ ԁугԁывтӧг нуісны ԁона-вӧрсӧ, луныԍ-лунӧ жугӧԁісны паԍкыԁ-гажа-пармајассӧ, бырӧԁісны міјанлыԍ озырлун. Мыј ез вевјавны нуны, сіјӧ соталіс бі. Мыј лоӧ воԇын, кыԇі кутасны мырԍыны комі-јӧз — сы-понԁа ԋекоԁ ез тӧжԁыԍ. Таԇі воыԍ-воӧ, бур-мӧскӧс-моз, лыԍтісны комі-му сар-ԁырјі, а буртор ԋінӧм ез лӧԍӧԁлыны.
-Важӧн-ԋін коркӧ вӧчлӧмаӧԍ Ԋувчімӧ ԁа Кажымӧ кӧрт ԁа чугун-вӧчан завоԁјас. Сеԍԍа Ԍереговын вӧлі сов-перјан завоԁ. Вот і ставыс. Ревоԉутсіја-кежлӧ тајӧ завоԁјас вӧлі ӧԁва лолалӧны, кутӧмаӧԍ кіԍԍыны. Мукӧԁлаын-кӧ тащӧм завоԁјастӧ важӧн-ԋін еԍкӧ тупкісны. Чугуныс ԁа кӧртыс сені вӧлі омӧԉҗык мукӧԁ-ԍерԏі ԁа і ԁонаҗык. Завоԁ кутыԍјасыс, веԍкыԁа-кӧ шуны, секі боԍтісны ԁокоԁсӧ ез ас-вӧчан-помԍыс, а бокыԍ. Сарлӧн правіԏеԉство вӧлі ԍетӧ завоԁчікјаслы ԁонтӧм-ԁоныԍ завоԁјас-гӧгӧрса став вӧрсӧ. Сетыԍ і олісны. Сарыԁ ас-војтыртӧ ез ӧбӧԃіт.
-Міјан облаԍт ез еновт, шыбыт завоԁјастӧ, а пуктіс најӧс кыпӧԁӧм-вылӧ уна ԍӧм ԁа вын. Робочејјас ԍӧлӧмԍаԋыс отсалісны. Ревоԉутсіјалы ӧкмысӧԁ во-кежлӧ завоԁјас бӧр сувтісны кок-вылӧ. Завоԁјаслӧн прӧԁуктсіја (вӧчӧмыс) воыԍ-воӧ соԁӧ. 1917 во-ԍерԏі Кажымса завоԁлӧн вӧчӧмыс ӧні кык-мынԁаыԍ унҗык. Ԋувчімын ԁа Ԍереговын сіԇ-жӧ орԁјӧԁіс. 1925-26 воын Кажымса-завоԁ вӧчіс 114 ԍурс шајт-ԁон, завоԁас уҗалӧ 180 морт; Ԋувчімса — 143 ԍурс шајт-ԁон, сені — 111 робочеј; Ԍереговса — 65 ԍурс шајт-ԁон, робочеј — 92 морт. Воԇӧ паԍкӧԁны уҗ завоԁјас пыр ез-на вермыны: ԍӧмыс ез тырмы. Емӧԍ, ԃерт, завоԁјасын ԋеԉучкіторјас. Вӧчӧм-чугуныслӧн ԁоныс вылын-на, ԋӧжјӧ кыптӧ уҗ-бурмӧԁӧм-спорітчӧм (проізвоԃіԏеԉноԍԏ труԁа), омӧԉа-на бырӧԁӧны ковтӧм-рӧскоԁјас ԁа сіԇі воԇӧ.
-Сӧмын важ завоԁјасӧн Комі облаԍт оз вермы овны. Міјан Обісполком тӧжԁыԍӧ вӧчны выԉ завоԁјас. Артмас-кӧ выԉ завоԁјасыԁ,
-секі міјан оз кут гӧԉмыны областыԁ, секі оз понԁыны куштыны ԁона-парматӧ, секі, овмӧс кутас кыптыны, лоӧ кокԋіҗык креԍԏаналы. Сӧвет-Респубԉікајас-Сојуз-паԍта ӧні прӧмышԉенноԍԏ паԍкалӧ. Коԉан-војасӧ Сӧвет-влаԍт пыр-на важ жугалӧмјассӧ, кіԍԍӧмсӧ ԁӧмліс. Воԇӧ-кежлӧ міјанлы ковмас-ԋін выԉ-вылӧ ставсӧ завоԃітны вӧчны, паԍкӧԁны, меԁ ас-тӧварјасӧн, заграԋічаыԍ боԍттӧг, мі вермім тувтчавны бур-олӧмлаԋ, сотсіаԉізмӧ. Тајӧ ыҗыԁ-уҗыс рочӧн шуԍӧ — інԁустріаԉізатсіја. Пабрік-завоԁјас оз кут паԍкавны сӧмын Тсентрын. Кутас быԁмыны промышԉенноԍԏ і увԍаԋ, местајасын, кӧні ем завоԁјаслы: вӧр, ԋерп, із-шом, мукӧԁ-пӧлӧс сырје. Міјан-облаԍтын поԅӧ јона паԍкӧԁны завоԁјастӧ. Вӧрыԍ-ӧтԁор комі-муын ем: ԋерп, із-шом, кӧрт ԁа мукӧԁ ԁона-руԁајас. Тајӧ уҗсӧ лӧԍӧԁӧм-вылас колӧ вывті уна ԍӧм, вын, кужӧм ԁа бур тујјас. Пырыԍ-пыр ставас он вермы кутчіԍны. Сы-вӧсна міјан облаԍт меԁвоԇ кутчіԍіс вермана-уҗјасӧ. Бура арталӧмӧн Обісполкомлӧн локтан-віт-во-кежлӧ лӧԍӧԁӧма овмӧс-паԍкӧԁан план.
-Тајӧ план-ԍерԏі ӧнӧԇ лоі вӧчӧма: кер-піԉітан-завоԁ Сыктывԁін-карын, Печероԉес, Ԍевероԉесыԍ торјӧԁчӧ Коміԉес, коԁі лоӧ облаԍт-кіпоԁ-улын, паԍкӧԁӧма уҗ Печера-вылын тӧчіла ԁа зуԁјас перјан-інын, завоԃітӧма стрӧітны Печераын кер-піԉітан-завоԁ, паԍкӧԁӧма Сыктывԁін-карса еԉектростантсіја, шеԁӧԁӧма Тсентрыԍ креԃіт Печераын чері-кыјӧм паԍкӧԁӧм-вылӧ, стрӧітчӧ Јакшінскеј шоԍԍејнӧј-туј, коԁі ӧтлаӧԁас Печера Камакӧԁ, вӧчалӧма ӧԏі-мӧԁлаын мір-тујјас, сувтӧԁӧма уналаӧ ԏеԉеграп ԁа ԏеԉепӧн.
-Тсентр міјанлы ԍетӧ ыҗыԁ отсӧг овмӧс-кыпӧԁігӧн. Печераса кер-піԉітан-завоԁ стрӧітӧм-вылӧ таво ԍетасны 400 ԍурс шајт. Завоԁ лоӧ ыҗыԁ, кутас уҗавны квајт рамаӧн. Печераыԁ зев озыр быԁԍама ԁона-черіӧн, кӧр-јајӧн, пӧтка-јајӧн. Сетчӧ таво Тсентр кӧсјӧ ԍетны конԍерв-вӧчан-завоԁ-вӧчӧм-вылӧ 100 ԍурс шајт.
-Міјан Комі облаԍтын, војвылын, тунԁрајасын віԇӧны уна кӧр. Став кӧрыс лыԃԃыԍӧ 384 ԍурс јур-гӧгӧр. Сетчӧс комі војтыртӧ ԁа јаранјастӧ кӧрыԁ верԁӧ, паԍтӧԁӧ, шонтӧ. Паԍкӧмыԍ-ӧтԁор кӧр-куыԍ вӧчӧны замша, коԁӧс јона боԍтӧны заграԋічаӧ. Важӧн вӧлі замшасӧ вӧчӧны кустарјас. Таво Іԅва-вылын кутасны стрӧітны ыҗыԁ замша-вӧчан-завоԁ, коԁі ештас кык воӧн.
-Таԇі ԋӧжјӧԋікӧн кыптӧ облаԍтувса овмӧс. Воԇӧ ковмас, план-ԍерԏі тӧчілајас, зуԁјас-перјан-інӧ шеԁӧԁны машінајас, вӧчны фосфоріт-завоԁ, кабала-вӧчан завоԁ. Ԃерт, регыԁӧн ставыс оз артмы. Локтан во-кежлӧ облаԍтувса бјуԁжет завоԁјасӧс кыпӧԁӧм-вылӧ ԍетӧ 260 ԍурс шајт.
-ОБЛАԌТУВСА БЈУԀЖЕТ.
-Овмӧс-кыптӧм-ԍерԏі паԍкалӧ, ыжԁӧ міјан бјуԁжет. Коԉан-во бјуԁжет вӧлі — 3.011.000 шајт, таво лоӧ — 3.400.000 шајт-гӧгӧр. Облаԍтувса бјуԁжетӧ Тсентр коԉӧ: став ԍеԉкозналогсӧ, став промна-
-логсӧ, 50 прӧчент ԉеснӧј ԁокоԁыс, ԁа јешщӧ ԍетӧ отсӧг (ԁотатсіја) 938.000 шајт-гӧгӧр. Овмӧс кыпӧԁӧмыԍ-ӧтԁор бјуԁжетыԍ сетчӧ велӧԁчӧм-уҗ лӧԍӧԁӧм-вылӧ — 1.081.000 шајт (32%), војтырӧс-бурԁӧԁан-уҗ-вылӧ — 480.000 шајт (14,2%). Ԃерт, уна-на мунӧ ԍӧм учрежԃеԋԋејас-вылӧ. Сы-вӧсна, ӧні сӧвет-влаԍт ԁа комуԋіст-парԏіја нуӧԁӧны режім-економіі, меԁ ӧԁјӧҗык бырас ковтӧм рӧскоԁјас.
-Вӧлӧԍтјаслы ԍетӧма ыҗыԁ права. Најӧ аԍныс лӧԍӧԁалӧны бјуԁжетјас. Тајӧ уҗыс ӧні кутіс-ԋін воны лаԁ-вылӧ. Вӧлӧԍтјасӧ ӧні коԉӧ став сеԉкозналог, ԁа јешщӧ облаԍтыԍ локтӧ ыҗыԁ отсӧг.
-ВУЗАԍӦМ, НтӦБАԍӦМ.
-Тӧвар-вајӧм воыԍ-воӧ соԁӧ. 1925 — 26 воын вӧлі вајӧма быԁԍама тӧварјас 7.961.000 шајт-ԁон. Сы-піыс ԋаԋ ԁа кӧјԁысјас — 2.630.000 шајт-ԁон (Обплан арталӧм-ԍерԏі). Меԁ ыҗыԁ вузаԍыԍјас міјан: Обсојуз, Госторг, Кԉебопроԁукт. Ԍіктјасын вузаԍӧм пӧшԏі ставыс коператсіја-кіын. Частнӧј тӧргӧвечјас ез-на вевјавны паԍкавны. Вузаԍан-коператсіја јона-ԋін паԍкыԁа пукԍӧма ԁа чорыԁа сувтӧма. Боԍтам Обсојузлыԍ шԉенјассӧ. Сылӧн шԉенын — 120 общество, налӧн 180-кымын лавка. Лавкајасас шԉен-лыԁыс коԉан-гожӧмнас вӧлӧма 22.700 морт. Быԁ ԍо-керкаыс 63-ыс пајӧ-пырӧма. Пајӧн-пуктӧм-ԍӧм копераԏівјаслӧн — 82.000 шајт. Ставыс ас-капіталыс ԍіктса-копераԏівјаслӧн гожӧмнас вӧлі 500.000 шајт-гӧгӧр. Во-гӧгӧрја оборот лоӧ 4 міԉԉон ԁа 300 ԍурс шајт-кымын. Емӧԍ, ԃерт
-і омӧԉторјас. Уна-на уҗјӧзӧн тӧргујтӧны, сеԍԍа ԁонӧн вузаԍӧны, гӧԉ-јӧзлы еща отсалӧны пајӧ пырны, уна зев растратајас.
-Іԅваын асланыс Крајсојуз. Сені сіԇ-жӧ емӧԍ бур і омӧԉторјас. Уҗыс паԍкалӧ.
-ВЕЛӦԀЧӦМ, КУԈТУРА-ЛӦԌӦԀӦМ.
-Воԇас ме гіжлі-ԋін, кыԇі мі пемыԁ-гуын-моз овлім ревоԉутсіјаӧԇ. Ревоԉутсіја міјанӧс саԃмӧԁіс, ԍетіс быԏԏӧ борԁјас. Быԁ пеԉӧсыԍ кутісны том-војтыр кысԍыны југыԁлаԋ. Школајасын понԁісны велӧԁны выԉ-ногӧн, шыбытісны сені јенмӧс ԁа сарӧс. Ԃерт, велӧԁӧм ез мун пыр бура. Велӧԁан-уҗ торкԍыліс уна тор-вӧсна. Мукӧԁлаын кутіс кіԍԍавны став школаыс, ез вӧв пескыс лонтыснысӧ, ез тырмыв ԋігајас ԁа гіжԍан кӧлујыс. Ԍӧмыс лӧԍӧԁӧм-вылас ез вӧв. Меԁ-ԍӧкыԁ вӧлі учіԏеԉјаслы. Најӧ уна-тӧлыԍӧн ез аԁԇывны жалӧваԋԋӧ, щыгјалісны, но уҗ ез шыбітны. Таԇі вӧлі ԍӧкыԁ-војасӧ, кор мі вермаԍім врагјаскӧԁ.
-Ӧні мі понԁім бӧр кыптыны. Воыԍ-воӧ велӧԁчӧм-вылӧ ԍӧм сетчӧ унҗык. Коԉан-во міјан вӧлі: 282 школа 1 ст., сені 456 учіԏеԉ; 5 школа II ст. — 65 учіԏеԉ, 5 ԍеміԉетка, 4 том-креԍԏанаӧс велӧԁан-ін, 11 ԃетсаԁ, 2 пеԁԏехԋікум, 1 ԍеԉскокоԅајственнеј ԏехԋікум, 2 профԏехԋіч. школа, 3 совпартшкола. Мамтӧм, баԏтӧм чеԉаԃӧс
-быԁтӧны — 320 мортӧс. Ічӧт школаын ӧні воԇԇа кык-восӧ велӧԁӧны комі-кывјӧн. Лӧԍӧԁалӧма ас-кывјӧн велӧԁчан-ԋігајас.
-Мукӧԁ-гырыԍ-карјасса ыҗыԁ-школајасын велӧԁчӧны комі-піјан — 250 морт-гӧгӧр. На-вылӧ міјан наԃеја.
-Сӧвет-влаԍт ԁа коммуԋіст-парԏіја мыј вермӧны тӧжԁыԍӧны кыпӧԁны вежӧрсӧ, воштыны грамотаӧ і гырыԍ креԍԏанаӧс. Облаԍт-паԍта лӧԍӧԁӧма 94 лыԃԃыԍан-керка, 95 гырыԍӧс-велӧԁан-школа. Ем сеԍԍа 5 ыҗыԁ-бібԉіоԏекајас, 10 інструкԏівнӧј-школа. Совпарт-школајас бура лӧԍӧԁӧны комі-ԍіктјасӧ уҗалыԍјасӧс.
-Комі-јӧз-пӧвсын кӧкјамыс во-ԋін петӧ гаԅет. Уна буртор сіјӧ вајіс. Меԁ-бӧрја војаснас ӧткымын нумер вежонын вӧлі петӧ коміӧн. Воӧн-җынјӧн-ԋін креԍԏаналы петӧ „Комі-Ԍікт“. Рочӧн петӧ „Комі-му“-журнал, „Југыԁ-туј“-гаԅет. Ӧні сеԍԍа кутас коміӧн петны „Орԁым“-ԋіма журнал. Іԅваын петӧ рочӧн „Красная Печора“. Ԃерт, колӧ еԍкӧ ставсӧ гіжны коміӧн, ԁа выныс-на оз тырмы.
-Автономіја ԍетӧм-бӧрын міјан понԁіс паԍкавны комі гіжӧм, соԁі комі ԉітература. Ревоԉутсіја чужтіс уна выԉ-гіжыԍӧс. Комі-ԋіга леԇан-ін-пыр ԁа Мӧскуаса Тсентрізԁатса-Комі-Ԍектсіԁа-пыр ӧнӧԇ лоі леԇӧма 108-ԋіма комі ԋіга ԁа брошура.
-Аԍнымӧс тӧԁмавны ԁа велӧԁчыны міјанлы отсалӧ „Общество изучения Коми края“ ԁа комі муԅеј. Најӧ сіԇ-жӧ чужісны ревоԉутсіја-бӧрын.
-КЫԆІ МУНІ МУКӦԀ УҖ.
-Ԇоԋвіԇалун-кутан, бурԁӧԁчан-уҗ автономіја воԍтӧм-бӧрын јона паԍкаліс. 1925 воын облаԍтувса бјуԁжетыԍ лоі-ԋін ԍетӧма быԁ-морт-ԉечітӧм-вылӧ 1 шајт ԁа 67 ур. Стракујтӧма-војтырлы сіјӧ-жӧ воас ԍетӧм-отсӧг воӧ 11 шајтӧн морт-вылӧ. 1921 воын вӧлі сӧмын 2 боԉԋіча, 3 ԁоктор. Ӧні лоі 15 боԉԋіча, 2 пріемнӧј-покој, 25 ԁоктор, 135 першал ԁа бабка. 1924 — 25 воын кујлісны боԉԋјчајасын 4247 морт, волісны ԉечітчыны, корны отсӧг боԉԋічајасӧ ԁа першалјас-ԁінӧ — 273.350 морт. Сеԍԍа гортас отсалӧма 5609 мортлы.
-* * *
-Јӧз-костын уҗ кыпӧԁны, овмӧс бурмӧԁны, велӧԁны уҗалыԍјасӧс мунны Ԉеԋін-щӧктӧм-тујӧԁ отсалӧны пропсојузјас. Міјан облаԍтын пропсојузјасын ставыс 13687 шԉен (сы-піын 7000-гӧгӧр кер-леԇыԍјас). Пропсојузјас бура ԁорјӧны уҗалыԍјасӧс. Коԉан во міјан кер-берԁын уҗаліс 32 ԍурс-гӧгӧр креԍԏана. Сеԍԍа ветлісны Уралӧ пес-керны 6000 ԍурс-гӧгӧр. Налыԍ уҗсӧ ԁорјӧ пропсојуз. Робочејјас, уҗалыԍ-војтыр велӧԁчӧны пропсојузјас-пыр ԁорны выԉ-олӧм.
-Комі-јӧзыԍ-ӧтԁор міјан облаԍтын олӧны јаранјас (самојеԁјас). Најӧс важӧн мі-моз-жӧ нарԏітісны. Велӧԁчӧм, куԉтура-корԍӧм налӧн ез вӧв. Најӧ міјаныԍ-на пемыԁӧԍ. Сӧвет-влаԍт ԁа і міјан Облаԍт уна отсалісны налы выԉ-туј-вылӧ петны. Јаранјаслӧн ӧні асланыс Ісполком, лӧԍӧԁчам налы локтан-во-кежлӧ воԍтыны школајас, боԉԋіча ԁа мукӧԁ буртор.
-Таԇі ӧкмыс-во-чӧж мырԍӧмӧн, комі војтыр петіс выԉ-туј-вылӧ. Нуӧԁіс міјанӧс воԇӧ комуԋіст-парԏіја Ԉеԋін-щӧктӧм ԁа бурԍіӧм-ԍерԏі. Воԇӧ-вылӧ комі уҗалыԍ-јӧз сіԇ-жӧ кутасны тувтчавны воԇӧ Ԉеԋін-тујӧԁ, јонҗыка-на топӧԁчасны комуԋіст-парԏіја-берԁӧ. Ӧблаԍтувса комуԋіст-јачејкајас воыԍ-воӧ вынԍалӧны, соԁӧны. Ӧні лыԃԃыԍӧ обԉаԍт-паԍта 770 комуԋіст, 613 каԋԃіԁат, ставыс — 1383 морт. Комуԋістјас-бӧрԍа быԁмӧ ԍмена: комсомоԉетсјас ԁа піоԋерјас. Міјан облаԍтын ӧні 3403 комсомԍԉетс, 3761 піоԋер. Воԇӧ јешщӧ-на соԁас.
-Міԋін.
-Став уна-пӧлӧс-ԍорԋіа-јӧз аслас куԉтура-пыр, асԍыныс овмӧс лептӧмӧн Ԉеԋін щоктӧм-ԍерԏі — ӧтув ԁорӧны выԉ-бур-олӧм!
-Комуԋістјаслӧн велӧԁчӧм.
-Комуԋістјаслӧн-чукӧр Комі-муын лоі сӧмын Окԏабрскеј-ревоԉутсіја-бӧрын. Та-серԏі колӧ гӧгӧрвоны — Комі облаԍтын став комуԋістыс (кык-кујім морт-кынԇі, коԁјас локтісны татчӧ уҗавны рочыԍ) парԏіјаын лыԃԃыԍӧны том шԉенјасӧн, најӧ сар-ԁырјі ревоԉутсіја-уҗ гуԍӧн ез нуӧԁлыны. Сеԍԍа міјан унҗык шԉеныԁ — креԍԏана: налы век-на лоӧ велӧԁчыны робочејјаслыԍ чорыԁа-кутчіԍны ревоԉутсіја уҗ-берԁӧ: унаыԍ-на-ӧԁ најӧс ԃеревенскеј-олӧмыс комуԋіст-парԏіја-туј-вывԍыс кежӧԁлӧ.
-Тащӧм шԉенјас-костын, ԃерт, комуԋіст-парԏіја-уҗаԁ-велӧԁчӧмыԁ ӧні-кежлӧ — меԁ-ыҗыԁ колантор. Колӧ тӧԁны: кыԇі боԉшевікјасыԁ вермаԍісны сарыԁкӧԁ, озырјаскӧԁ, мукӧԁ парԏіјајаскӧԁ ԁа кыԇі вӧчісны Окԏабрскеј ревоԉутсіја. Та-кынԇі-ӧԁ бура колӧ тӧԁны і Ԉеԋін-јортлыԍ інԁӧԁјассӧ ԁа щӧктӧмјассӧ. Огӧ-кӧ кутӧ чорыԁа тӧԁны кущӧм туј-куԅа муніс боԉшевікјаслӧн парԏіја ԁа кущӧм-ногӧн парԏіја ԁа сылӧн нуӧԁыԍыс — Ԉеԋін-јорт — робочејјасӧс ԁа креԍԏанаӧс вајӧԁіс Сӧвет-влаԍтӧԇ, секі јона мі вермам торклаԍны. Тајӧ быԁ комуԋістлы колӧ бура тӧԁны.
-Важӧн ег вевјалӧ велӧԁчыны.
-Мі быԁсӧн тӧԁам — 1917-ӧԁ воԍаԋ ԁа 1921-ӧԁ воӧԇ комуԋістјаслы прамеја-велӧԁчыны вӧлі ԋекор: секі вӧлі колӧ ӧружјӧӧн весавны Сӧвет-Респубԉікасӧ јеҗыԁјасыԍ ԁа чорыԁа пуктыны сӧвет-влаԍт. Гражԁанскеј-војна ештӧм-бӧрын уҗалыԍјаслы лоі став выннас кутчіԍны жугалӧм-кіԍԍӧм-овмӧс лептыны — секі щӧщ чорыԁа лоіс боԍтчыны велӧԁчыны выԉ-олӧм-лӧԍӧԁны ԁа комуԋіст-парԏіјалыԍ уҗсӧ бура пуктыны.
-Велӧԁчытӧгыԁ, олӧмсӧ тӧԁтӧгыԁ, овмӧс-кыпӧԁан тујјассӧ тӧԁтӧг он вермы бура тӧԁны парԏіја-воԅын-сулалан уҗјас ԁа он вермы јӧткыны воԇӧ олӧмсӧ.
-Кущӧма мі велӧԁчам.
-Ме ӧнтајҗык шулі-ԋіԋ: міјан-облаԍтса комуԋістјас-костын велӧԁчӧм — меԁ-ыҗыԁ ӧні-кежло уҗ. А НЕП * пукԍӧм-бӧрын, кор парԏіјаԍыԁ понԁісны коԁ-ԍурӧ шԉенјасыс петавны, велӧԁчӧмыԁ торја-ԋін колантор лоі. Кущӧма-жӧ міјан тајӧ уҗыс муніс коԉан-војасӧ ԁа кыԇі лӧԍӧԁӧма ӧні, Окԏабрскеј-ревоԉутсіјалы ӧкмыс во тыран-лун-кежлӧ? Велӧԁчӧм-уҗ муніс міјан җебыԋіка, но мыј-ԍурӧ ӧні-
-*) НЕП — новая экономическая политика — выԉ-ногӧн ӧвмӧс-кыпӧԁанітуј;
-кежлӧ вӧчӧма-жӧ-ԋін. Со-кыԇі муніс комуԋістјаслӧн-велӧԁчӧм 1922-ӧԁ воԍаԋ:
-/23 во 1923/24 во 1924/25 во 1925/26 во
-Кущӧм школајас.
-Карса-поԉітшк. 1-ԁ ст. 8 253 16 192 9 58 14 104
-Карса-поԉітшк. 2-ԁ ст. — — — — 8 127 10 132
-Маркоіскеј-кружокјас 1 25 8 129 5 148 4 62
-Ԃеревԋаса-поԉітшкола — — _ 34 334 55 374
-Посԋіԃік поԉіт-кружок. — — — — 92 14 82/183
-Сӧвет-парԏіја-уҗӧ велӧԁчан-ін (рытја) — — — — — — — —
-Ставыс 9 2781 24 321 56 759 97 937
-Облаԍтын став комуԋістыс вӧлӧма 753 754 901 1207
-Татчӧ абу інԁӧма: кымын комуԋіст велӧԁчіс Сӧвет-парԏіја-уҗӧ велӧԁчан-інјасын ԁа кымын мӧԁӧԁӧма гырыԍ-школајасӧ (ВУЗ-јасӧ).
-Мыј лоӧ таво.
-Таво-кежлӧ воԍтам: карса-поԉітшкола 1-ӧԁ ступ. — 8: карса-поԉітшкола 2-ԁ ст. — 10; Ԉеԋінскеј-кружокјас — 8; ԃеревԋаса-поԉітшкола — 90; сӧвет-парԏіја-уҗӧ-велӧԁчан-ін (рытја) — 1; посԋіԃік поԉіткружокјас — 15. Сӧвет-парԏіја-уҗӧ велӧԁчан-ін ем: 1-ԁ ст. — 2 ԁа ІІ-ԁ ст. — 1.
-Со-кымын велӧԁчан-ін таво воԍтам комуԋістјаслы. Тајӧ став школајасас ԁа кружокјасас велӧԁчыны кутас ԃерт коԉан-воԍа-ԁорыԍ јона-уна комуԋіст ԁа і беспарԏіјнејыс унҗык-жӧ (коԉан-во беспарԏіјнејыс міјан поԉітшколајасын ԁа кружокјасын велӧԁчіс 2566 морт).
-Паԍкӧԁам уҗ ԍіктјасын.
-Поԉітшколајас ԁа кружокјас таво меԁ-уна лоӧ воԍтӧма ԍіктјасын: сіԇ-жӧ чајтам, ԍіктјасын колӧ меԁ-бура пуктыны і велӧԁӧмсӧ. Мыјла-жӧ тајӧ таԇі? Лаԁнӧ-ӧ тајӧ лоӧ? Колӧ гӧгӧрвоны сјԇ:
-Ӧԏі-кӧ, таво ԃеревԋаса-комуԋістјасӧс велӧԁны мӧԁӧԁӧма 15 велӧԁыԍӧс, — најӧ сіјӧ уҗсӧ сӧмын і тӧԁны кутасны; коԉан-вӧ& тащӧм велӧԁыԍыс вӧлі 10 морт;
-Мӧԁ-кӧ, віԇму-ԁорын уҗалыԍ-коммуԋістјасӧс-велӧԁӧм-вылӧ лоӧ віԇӧԁлыны, ԃерт, меԁ-јона; креԍԏана-костын бура-уҗ-нуӧԁӧм-вылӧ ӧні парԏіја пуктӧ став вынсӧ, а ԍіктса-комуԋістјасыԁ-кӧ лоӧны омӧԉа-тӧԁыԍӧԍ, вежӧртӧмӧԍ — секі креԍԏана-берԁаԁ сӧвет-влаԍттӧ ԁа бур олӧмтӧ матыԍтныԁ лоӧ ԍӧкыԁ.
-Којмӧԁ-кӧ, ԍіктјасаԁ пемыԁлуныԁ ԁа важ-омӧԉторјасыԁ зев-на уна: креԍԏаԋін-комуԋісттӧ сещӧмыс ӧԁјӧ вермас торкны ԁа парԏіјаыԁлыԍ уҗтӧ ԋінӧмӧԇ воштыны.
-Со-мыјјас меԁ-јона щӧктӧны парԏіјатӧ бурҗыка кутчіԍны ԍіктса-комуԋісԏјасӧс парԏіја-уҗ-нуӧԁны велӧԁны. Ԃерт і карса-комуԋістјасӧс ԁа робочеј-комуԋістјасӧс велӧԁӧм оз җебмы; сіԇ-жӧ, кыԇ і ԍіктјасын, век ӧтарӧ паԍкалӧ ԁа јонмӧ.
-Кыԇі лоԍӧԁны велӧԁчом.
-Тајӧ-велӧԁчӧм-берԁас кутчіԍігӧн быԁ-комуԋістлы колӧ мӧвпыштлыны ԁа тӧԁны сещӧмторјас: кыԇі боԉшевікјас уҗалыԍ-јӧзӧс вајісны сӧвет-влаԍтӧԇ: мыј шуіс комуԋіст-парԏіјалӧн 14-ԁыԍ чукӧртчылӧм ԁа кыԇі ӧні сіјӧ шуӧмјас-ԍерԏі колӧ бурҗыка уҗавны; кытчӧ кыскӧны ӧні парԏіјалы-паныԁ-муныԍјас (оппоԅітсіоԋерјас); кыԇі колӧ ԍіктјасын пуктыны уҗ, меԁым еԍкӧ шӧркоԃԃем-креԍԏанасӧ ԋе леԇны озырјас ԁа кулакјас-туј-куԅта мунны; кыԇі гӧԉ-јӧзӧс-ӧтувтӧмӧн бурҗыка пуктыны ԍіктса-коператсіја ԁа ԍетны робочејјаслы чорыԁҗык отсӧг выԉ-бур-олӧм лӧԍӧԁігӧн.
-Меԁым еԍкӧ тавоԍа велӧԁчӧмыс верміс унҗык бур ԍетны Облаԍтувса-Парԏіјнеј-Коміԏетлӧн Агітпроп-јукӧԁ шуіс таво велӧԁчӧм-берԁӧ кутчіԍӧԁны мырԁӧн-моз, коԁјас оз вежӧртны олӧм-јылыԍ ԁа уҗалӧм-јылыԍ поԉітшколајас-программа-выјӧн. Коԁјас оз вермыны ветлыны поԉітшколаӧ, налы лоӧ боԍтны ԋіга ԁо& велӧԁчыны аскежас, а тулыснас тӧԁмӧԁны јачејкаӧс аслас-вежӧртӧм-јылыԍ.
-Поԉітшколајас ԁа кружокјас воԍталігӧн ковмас щӧщ боԍтавны і бурҗыка сӧвет-влаԍт-берԁӧ кутчіԍыԍ беспарԏіјнеј-креԍԏанаӧс ԁа профсојузса-шԉенјасӧс, сеԍԍа ԋӧжјӧԋікӧн наыԍ велӧԁны бур сӧветскеј-уҗ-нуӧԁыԍјасӧс.
-Поԉітшколајасын ԁа кружокјасын уҗ колӧ пуктыны сіԇі, меԁым быԁ гырыԍ-сӧветскеј-уҗ-нуӧԁігӧн (сӧветјасӧ бӧрјігӧн, мӧԁа-мӧԁлы-отсасан-уҗ пуктігӧн, копераԏівлыԍ уҗсӧ јонмӧԁӧмӧн і с. в.) велӧԁчыԍјас вӧліны воԇмӧстчыԍјасӧн. Сӧмын таԇі поԅӧ ԋіга-вылыԍ велӧԁчіг-моз велӧԁчыны і бура уҗавны.
-Јортјас! Ԍӧлӧмԍаԋыԁ боԍтчӧј велӧԁчӧм-берԁӧ. Таво быԁ-комуԋістлы колӧ чорыԁа боԍтны вежӧрӧ выԉ-бур-олӧм-лӧԍӧԁӧм-јылыԍ — парԏіја шуӧмјас-ԍерԏі.
-Булышев.
-Боԍтԍамӧј коміӧԁан-уҗ-берԁӧ.
-Окԏабр-тӧлыԍԍа ревоԉутсіја (1917-ԁ воӧ) пыԁӧсԍаԋыс путкыԉтіс став важ-олан-ногсӧ, шыбытіс важ-влаԍтсӧ. Щӧщ секі путкыԉтчіс важ гоԍуԁарствоса-аппарат, сылӧн уҗалан-ногыс, сылӧн уна-пӧлӧс-ас-кывја посԋі-јӧз-вылын нарԏітчӧмыс. Уҗалыԍ војтыр (робочејјас) креԍԏанакӧԁ лӧсӧԁісны выԉ-власт ԁај лӧԍӧԁісны выԉ-аппарат (учрежԃеԋԋејас), сӧветскеј-аппарат. Вежісны законјас: влаԍтыс гӧԉ-јӧз-ԁор понԁіс овны, быԁ-посԋі-ас-ԍорԋіја-јӧзӧс пыԃԃі понԁіс пуктыны. Выԉ сӧвет-закон лӧԁӧԁыԍјас шуӧны: быԁԍама-пӧлӧс уҗ колӧ нуӧԁны сещӧм кыв-вылын, кущӧм кывјӧн кӧні ԍорԋітӧны јӧзыс.
-Та-ԍерԏі, мукӧԁлаын-моз-жӧ, міјан Комі Облаԍтын мунӧ учрежԃеԋԋејаслыԍ, школајаслыԍ ԁа мукӧԁлыԍ уҗсӧ комі-кыв-вылӧ вуҗӧԁӧм. Меԁ еԍкӧ сіјӧ уҗыс шыԉыԁҗыка ԁа быԁлаын ӧтмоза мунас, 1923-ԁ воԍа нојабр-тӧлыԍӧ лӧԍӧԁісны Обісполком-берԁӧ Комі-Коміԍԍіја. Тајӧ кујім вонас Комі-Коміԍԍіја-інԁалӧм-куԅа лоі вӧчӧма бура унатор-ԋін, сӧмын омӧԉҗыка віԇӧԁлӧмӧн-кӧ быԏԏӧ омӧԉа коԃ-на тыԁалӧ-а.
-Меԁвоԇ ԍін-вылӧ уԍӧ војтырӧс-велӧԁӧм. Тајӧ уҗыс мунӧ 1918-ӧԁ воԍаԋ-ԋін. Ӧнӧԇ комі-школајас-пыр, велӧԁчіс бура-уна морт. Таыԍ-кынԇі бура-уна мортӧс лоі велӧԁӧма велӧԁчытӧм-војтырӧс-велӧԁан школајасын (ԉікпунктјасын). Боԍтам-кӧ став комі велӧԁчӧм-војтырсӧ, на-піыԍ 75%-ыс-кымын велӧԁчӧма комі-школајасын-ԋін. 1925-26 велӧԁчан-воӧ вӧлӧма велӧԁчыԍ ԍіктса посԋі (I ступеԋ) школајасын — 14,723 комі-морт, 922 роч-морт ԁа 39 самојеԁ; ԉікпунктјасын — 2633 комі-морт, 82 роч-морт, ԁа 1 самојеԁ; став гырыԍҗык школајасын: 1738 комі морт, 266 роч-морт ԁа 2 самојеԁ. Таыԍ-кынԇі роч-карјасын велӧԁчӧны комі облаԍтувса војтыр: рабфакјасын — 83 комі, 11 роч; ВУЗ-јасын — 250 комі, 47 роч.
-Комі-ԉіԏература-лӧԍӧԁӧм воыԍ-воӧ јонмӧ. Ӧнӧԇ Сыктывԁін-карса Комі-ԋіга-леԇан-ін ԁа Мӧскуаса Тсентрізԁатын Комі-Ԍектсіја леԇісны 108-пӧлӧс-ԋіма комі-ԋіга. Ԋіга-кызта-серԏі-кӧ — лоӧ 289 1/8 печатнеј ԉіст-гӧгӧр (быԁ печ. ԉістын — 16 ԉістбок). Став ԋіга-лыԁсӧ леԇома 354600 ԋіга. Тајӧ лыԁ-піыԍ лоі леԇӧма Коммуса-пермјакјас кыв-вылын 27000 ԋіга, 39 1/4 печатнеј-ԉіст-кызта.
-Учрежԃеԋԋејасыԍ служащщејјасӧс-велӧԁан курсјас-вылын ӧнӧԇ лоі велӧԁӧма: облаԍтувса комі-курсіас-вылын — 387 служашщејӧс, ујезԁјасын ԁа вӧлӧԍтјасын — 995-ӧс, мукӧԁ-пӧлӧс курсјас-вылын — 105-ӧс.
-Меԁым учрежԃеԋԋејасын кӧміӧн-гіжаԍӧм лаԁміс — лӧԍӧԁӧма тујԁӧԁјас ԁа інԁӧԁјас; најӧ бура-јона отсалісны коміӧԁан-уҗ-нуӧԁны завоԃітыԍјаслы.
-,
-Коміӧн гіжаԍӧм, ԍорԋітӧм ԁа уҗ-нуӧԁӧм учрежԃеԋԋејасын воыԍ-воӧ соԁӧ. Емӧԍ-ԋін сещӧм учрежԃеԋԋејас, коԁјас роч-војтыркӧԁ-кынԇі ԁа роч-учрежԃеԋԋејаскӧԁ-кынԇі рочнас оз ԍорԋітны ԋі оз гіжаԍны ԋекущӧма; емӧԍ і сещӧм учрежԃеԋԋејас, коԁјас комі-кыв-вылын воӧм-гіжӧԁ-вылӧ воча јуӧр-кынԇі ԋекущӧм гіжаԍан-уҗјас коміӧн оз нуӧԁны. Уна комі волісполкомјас-ԋін завоԃітісны гіҗаԍны коміӧн. Ԃерт, емӧԍ-на і сещӧм комі волісполкомјас, коԁјас (аԍнысӧ кужіг чајтӧмысла) кыті бӧрӧн-ԁа, кыті гугӧн-ԁа гіжӧны роч-кыв-вылын-на. Оз буракӧ комі кывтӧ чајтны роч кывјыԁ-коԃ вынаӧн.
-Коміӧԁан-уҗлы уна пыкӧԁјас емӧԍ. Ӧԏі-кӧ, гӧԉлунным јона-на пыкӧ міјанӧс унҗык комі-ԋіга леԇӧмыԍ; мӧԁ-кӧ оз-на тырмы коміӧн уҗ-нуӧԁыԍјасыс; којмӧԁ-кӧ, оз-на став уҗалыԍјасыс, ас-кужтӧмысла, ӧтмоза кутчіԍны коміӧԁан уҗ-берԁас ԁа і коміӧԁан ужыслыԍ коланлунсӧ абу-на, буракӧ, став уҗалыԍыс гӧгӧрвоӧма.
-Ԃерт, емӧо-на і артмытӧмторјасыԁ; сіјӧ артмытӧмторјасыԁ ԋе-сіԇҗык пыкӧны, сӧмын колӧ ԍӧлӧмԍаԋыԁ боԍтԍыны уҗ-берԁас.
-Воԇӧ-вылӧ колӧ: 1) быԁ учрежԃеԋԋелы ԁа оргаԋізатсіјалы (госуԁарственнеј, пӧԉіԏіческеј, профессіонаԉнеј ԁа общественнеј) топыԁҗыка кутчіԍны коміӧԁан-уҗ берԁӧ, меԁ ӧԁјӧнҗык матыԍмӧԁны учрежԃеԋԋејассӧ комі-војтыр-берԁӧ; 2) колӧ-на чорыԁа кутчіԍлыны уҗалыԍјасӧс-лӧԍӧԁӧм-берԁӧ; тајӧ уҗыс уԍӧ гырыԍ школајас-вылӧ, а меԁԍа јонасӧ — Сӧвет-парԏіја-уҗӧ-велӧԁан школајасӧ; 3) колӧ јонҗыка паԍкӧԁны комі-ԋіга леԇан-уҗ (ԉіԏература), лӧԍӧԁны быԁԍама тујԁӧԁчана ԋігајас; 4) Комі-облаԍтувса учрежԃеԋԋејаслы колӧ кутчіԍны комі-кыв-вылӧ вуҗӧԁны закон-чукӧрјас, уставјас, інԁӧԁјас ԁа мукоԁ-пӧлӧс тујԁӧԁчана-інԁоԁчана ԋігајас: 5) колӧ став служашщејјасыслы јонҗыка мырԍыны ӧԁјӧнҗык коміӧԁны учрежԃеԋԋејасыԍ-уҗ, меԁ ас-гӧгӧрвоана-комі-кыв-пыр кыпӧԁны комі војтырӧс ԁа матыԍмӧԁны сотсіаԉіԍԏіческеј-овмӧс-течӧм-берԁӧ.
-Ас-гӧгӧрвоана-комі-кыв комі-војтырлы јона-на колӧ. Комі-војтыр вермас асԍыс куԉтурасӧ кыпӧԁны ԁа матыԍмӧԁны став мувывса (інԏернатсіонаԉнӧј) куԉтура-берԁӧ сӧмын ас-комі-куԉтура-пыр.
-Бӧԍтԍылӧј-жӧ ԍӧлӧмԍаԋныԁ став комі-војтыр комі-уҗ-берԁӧ!
-Комі-Мішӧ
-Лӧԍӧԁчӧј Сӧветјас бӧрјіг-кежлӧ.
-Колӧ бурмӧԁны Сӧветјасын уҗ.
-Окԏабрса-ревоԉутсіја-ԁырјі гӧԉ-уҗалыԍ-јӧз мырԁԃіс озырлыԍ, буржујјаслыԍ влаԍт ԁа завоԃітіс лӧԍӧԁны выԉ-ногӧн асԍыныс олан-ногсӧ, став госуԁарствосӧ. Выԉ-ногӧн лоӧ лӧԍӧԁны уҗсӧ учрежԃеԋ-
-ԋејасын. Важӧн учрежԃеԋԋејасын пукалісны озырјас ԁа сӧмын аԍсӧ најӧ і ԁорјылісны; міјан сӧветскеј-учрежԃеԋԋејасын уҗалӧны робочеј ԁа креԍԏана, тӧжԁыԍӧны уҗалыԍ-јӧзлы быԁ-ногӧн отсавны.
-Меԁ бура кутасны уҗавны учрежԃеԋԋејас, меԁ бур уҗалыԍјас лоӧны сені, став уҗалыԍ-јӧзлы колӧ тӧжԁысны ԁа луныԍ лунӧ бурмӧԁны сӧветјасын ԁа мукӧԁ учрежԃеԋԋејасын уҗ.
-Бырӧԁны ԋеԋучкіјассӧ бӧрјыԍӧм-ԁырјі.
-Регыԁ став СССР-паԍта кутасны выԉ-во-вылӧ бӧрјыны Сӧветјас. Тајӧ-каԁыс матыԍмӧ і міјан Комі облаԍтын. Сӧветјасӧ бӧрјыԍӧм-ԁырјі быԁсӧнлы, быԁ-ԍіктын, быԁ-вӧлӧԍтын колӧ мӧвпыштны:
-коԁјасӧс пуктавны сӧветӧ, ісполкомӧ, — меԁ еԍкӧ сӧветјасо-бӧрјӧм-јӧз кутісны јона тӧжԁыԍны ԍіктса, вӧлӧԍтса овмӧс-понԁаыс, меԁ еԍкӧ најӧ понԁісны уҗавны зіԉа, ас окотаыԍ.
-Коԉан-војасын та-јылыԍ омӧԉа ԁумајтлісны, бӧрјылісны сӧветјасӧ коԁі вӧлі прӧст, унаӧн-на вӧлі віԇӧԁӧны ісполкомјасын уҗалӧм-вылӧ кыԇі кущӧмкӧ наказаԋԋе-вылӧ.
-Тащӧмсӧ комі-ԍіктјасын локтан-бӧрјыԍӧм-компаԋԋӧ-ԁырјі колӧ ԇікӧԇ бырӧԁны. Меԁ Ԍоԉԁін-вӧлӧԍтын-моз (Јемԁін ујезԁын), коԉан-бӧрјыԍӧм-ԁырјі-моз ез пырны сӧветјасӧ кулакјас ԁа сӧвет-влаԍтлы паныԁ-муныԍјас. Колӧ тӧжԁыԍны, меԁ сӧветјасӧ ԍурӧны беԃԋакјас ԁа шӧркоԃԃема олыԍ креԍԏана. Налы воԇыԍаԋ колӧ ӧтувтчыны ԁа сувтны паныԁ озыр-јӧзлы. Беԃԋакјаслы коло аслыныс чукӧртчывны воԇвыв-ԍорԋітны: коԁӧс бӧрјыны сӧветјасӧ, ԁа уҗавны комуԋіст-парԏіја інԁӧм-ԍерԏі.
-Јешщӧ-на мӧԁ-пӧлӧс омӧԉтор вӧлі коԉан-воԍа бӧрјыԍӧм-ԁырјі: оз вӧлі ставныс волыны бӧрјыԍан-собраԋԋејас-вылӧ: ԍо морт-пыщкыԍ сӧмын 40 волісны. Ԍемја-пыщкаԁ-кӧ шуам 4 — 5 бӧрјыԍ — мунӧ собраԋԋӧ-вылӧ сӧмын ӧԏі морт, ԉібӧ ԋекоԁ оз мун. Комі-ԍікԏјасын поԅӧ-на вӧлі кывлыны со-кущӧм ԍорԋіјас: „метӧг бӧрјасны“, „ме-понԁа бӧрјыԍӧмыс оз сувт“.
-Сеԍԍа нывбабајас ещаӧн-на вӧлі волӧны бӧрјыԍӧм-вылӧ, став бӧрјыԍыԍ-піыԍ сӧмын 36 прӧчент уԍӧ нывбабајас-вылӧ. Колӧ унҗык нывбаба бӧрјыны Ԍӧветјасӧ ԁа Ісполкомӧ ԍујны.
-Выл- інструктсіја сӧветјасӧ-бӧрјыԍӧм-јылыԍ.
-Ԍеԋԏабр 28-лунӧ СССР-са Тсентраԉнеј Ісполԋіԏеԉнеј Коміԏет вынԍӧԁӧма выԉ-інструктсіја сӧветјасӧ-бӧрјыԍӧм-јылыԍ.
-Інструктсіјаас гіжӧма: віԇӧԁлам-кӧ бӧрја кык воԍа сӧветјасӧ-бӧрјыԍӧм-вылӧ, мі аԁԇам уҗалыԍ-јӧзлыԍ (робочејјаслыԍ ԁа креԍԏакалыԍ) Сӧветјас-вӧсна тӧжԁыԍӧм. Тајӧ тӧжԁыԍӧмыс ваыԍ-воӧ пыр соԁӧ. Олӧм-бурмӧм-вӧсна робочејјас ԁа креԍԏана щӧщ зіԉӧны кутчіԍны пӧԉіԏіка-уҗӧ.
-Бӧрјыԍӧм-уҗ-нуӧԁан коміԍԍіјајас.
-Воԇӧ сеԍԍа інструктсіјаас гіжӧма бӧрјыԍӧм-уҗ-нуӧԁан коміԍԍіјајас лӧԍӧԁӧм-јылыԍ. Лоӧ лӧԍӧԁны Тсентраԉнеј, облаԍтувса, ујезԁувса, вӧлӧԍтувса ԁа ԍіктса коміԍԍіјајас.
-Ԍіктса коміԍԍіја лоӧ лӧԍӧԁӧма ԍіԅім мортыԍ: јуралыԍ (пуктӧ сіјӧс волісполком), кык шԉен ԍеԉсоветԍаԋ, ӧԏі шԉенӧн прсфсојузјасԍаԋ, ВЛКСМ-ԍаԋ, ԃеԉегатскеј собраԋԋеԍаԋ, мӧԁа-мӧԁлы отсаԍан-коміԏетԍаԋ.
-Вӧлӧԍтувса коміԍԍіјаӧ пырӧны ԍіԅім шԉен-жӧ, јуралыԍсӧ сетчӧ пуктӧ ујезԁувса ісполком, кык шԉеныс кԍміԍԍіјаас пырӧны волісполкомԍаԋ, сеԍԍа мукӧԁыс — ԍіктса коміԍԍіја-моз-жӧ.
-Тащӧм коміԍԍіјајассӧ лӧԍӧԁӧны сы-вӧсна, меԁ сӧветјасӧ оз пырны ковтӧм-јӧз, коԁјаслӧн бӧрјыԍӧм-праваыс абу.
-Інструктсіја інԁӧ щӧш Коміԍԍіјајаслыԍ уҗјас: віԇӧԁны, меԁ бӧрјыԍӧм вӧлі мунӧ закон-ԍерԏі ԁа лӧԍӧԁӧм бӧрјыԍӧм-вылӧ каԁӧн; віԇӧԁны улыԍжык-коміԍԍіјајаслыԍ уҗалӧмсӧ ԁа ԍетавны налы інԁӧԁјас: ԍетны вылысҗык-коміԍԍіјалы отчот уҗалӧм-јылыԍ: лӧԍӧԁавны ԍпісокјас: коԁі вермо& бӧрјыԍны ԁа коԁлӧн бӧрјыԍӧм-права мырԃӧма.
-Бӧрјыԍыԍјаслӧн права-бырӧм.
-Інԁӧма сеԍԍа інструктсіјаас, коԁјаслӧн бырӧма бӧрјыԍӧм-права. Сӧвет-Респубԉіка-законпуктас-ԍерԏі бӧрјыԍӧм права оз ԍетчы:
-мортыс-кӧ важӧн ԁа і ӧні ез уҗав ԁа бокыԍ меԁавлӧ уҗалыԍјасӧс, нарԏітӧ најӧс, важӧн ԁа і ӧні ез уҗавлы, олӧ јӧз-ԍылі-вылын ԉібӧ вузаԍӧм-ԁокоԁ-вылӧ. Сеԍԍа озырјаслы, буржујјаслы, попјаслы, сар-ԁырјі пӧԉітсаын служітыԍјаслы ԁа коԁ-ԍурӧ мукӧԁлы. Та-вылӧ інструктсіја щӧктӧ јона віԇӧԁны.
-Сіԇ-жӧ бара інструктсіјаас інԁӧма, оз-пӧ поԅ мырԃԃыны бӧрјыԍӧм-права уҗалыԍјаслыԍ (креԍԏаналыԍ), најӧ-кӧ боԍтӧны ԋеԁыр-кежлӧ уҗалыԍӧс бокыԍ, ԉібӧ меԁавлӧны страԁа-ԁырјі робоԏԋікӧс.
-Бӧрјыны сӧветјасӧ уҗалыԍжык ԁа тӧԁыԍҗык јӧзӧс.
-Сӧветјасӧ бӧрјылӧм-јӧзлӧн уҗалан воыс помаԍӧ. Выԉыԍ бӧрјытӧԇ важ-ԍеԉсоветјаслы, волісполкомјаслы ковмас бурҗыка віԍтавлыны-тӧԁмӧԁны асланыс во-гӧгӧрԍа-уҗалӧмнас. Бӧрјыԍыԍјаслы ковмас тајӧ тӧԁмӧԁӧмсӧ јӧна кывзыны ԁа мӧвпавны. Быԁӧнлы колӧ тӧԁны, мыј вӧчіс важ-ԍеԉсовет ԁа ісполком, мыј ез помав. Кор быԁӧн тӧԁны кутасны ісполкомлыԍ уҗалӧмсӧ, сӧмын сек верман воԇӧ-кежлӧ інԁыны уҗјас ԁа тӧԁны бур аԉі омӧԉ-уҗалыԍјас вӧліны ісполкомын.
-Воԇӧ-кежлӧ колӧ сӧветјасӧ бӧрјыны уҗалыԍјасҗык ԁа тӧԁыԍҗык јӧзӧс. Уҗалыԍ-јӧзлы аслыныс щӧщ ковмас чорыԁа завоԃітны Сӧветса-ԍектсіјајас-пыр отсавны сӧветјасын уҗалыԍјаслы, бурмӧԁны уҗсӧ.
-К. Н.
-Міјан ԍіктјасын
-ԄЕМЛЕМЕРӦН ВІԆМУ-ЈУКЛӦМ-УҖ НУӦԀӦМ.
-Чорыԁҗыка колӧ боԍтчыны віԇмуӧн-вӧԃітчӧм бурмӧԁны.
-Міјан, Комі облаԍтын, креԍԏаналӧн віԇму еща. Паԍкӧԁчыны-кӧ ԁа соԁтыны-кӧ — колӧ зев уна пӧԍ ԁа вын пуктыны вӧрыԍ ԁа ԋурыԍ віԇму вӧчігӧн. Колӧ сіԇ вӧчны, меԁ еԍкӧ ещаԋік віԇмуԍыс унҗык пӧԉза локтіс. Мі віԇмутӧ вӧԃітам зев-на ԉок-ногон: посԋі-торјӧԍ, разіпеԉӧԍ, а сы-вӧсна оз поԅ завоԃітны уна переменаӧн вӧԃітчыны, јонҗыка бурмӧԁны-вынԍӧԁны ԁа выԉ-пӧлӧс кӧԇајас кӧԇны. Вӧԃітам век важ-ног — кујім-переменаӧн (коԍкӧм, руԇӧг ԁа іԁ).
-Таԇнаԁ-віԇмутӧ-уҗалӧмыԁ ԁа вӧԃітӧмыԁ омӧԉтӧ мусӧ. Уналаын-ԋін каԅалӧмаӧԍ тајӧс ԁа песԍӧны еԍкӧ бурмӧԁны, сӧмын міјан унатор-на торкӧ.
-Ӧԏікӧ, міјан Облаԍтын ӧнӧԇ-на абу веԍіг ӧԏік вӧлӧԍт-ԋі-ԍікт, кӧні бура лӧԍӧԁӧма віԇмуӧн-вӧԃітчӧм; мӧԁкӧ, міјан облаԍтын зев еща ԅемԉемерјасыс, коԁјас нуӧԁӧны сіјӧ уҗсӧ; којмӧԁкӧ, креԍԏана полӧны ыҗыԁ-рӧскоԁыԍ ԁа став віԇму-учотӧ-боԍтӧм-вӧсна вот-соԁӧмыԍ; ԋоԉӧԁкӧ, мукӧԁыслӧн јонҗыка мувіԇсӧ бурмӧԁӧма ԁа мӧԁа-мӧԁлы-петкӧԁӧмыԍ полӧны.
-Ԅемԉемерӧн віԇму-јуклӧм-уҗ Комі облаԍтын мунӧ омӧԉа.
-Војнаӧԇ ԁа ревоԉутсіјаӧԇ Комі облаԍтын ԅемԉемерӧн віԇму-јуклӧм завоԃітлісны нуӧԁны 44 вӧлӧԍтын, но војнајас-вӧсна тајӧ уҗјасыс ез ло помалӧма. Віԇмуӧн вӧԃітчӧм ӧнӧԇ-на век важ-коԃыс.
-Ревоԉутсіја-бӧрын пырыԍ-пыр Совет-влаԍт шуіс, віԇму-уҗавны-пӧ колӧ агроном-велӧԁӧм-ԍерԏі, ԁа колӧ-пӧ бырӧԁны омӧԉторјассӧ віԇму-вӧԃітӧмын. Міјан облаԍтын тајӧ уҗ регыԁ паԍкавны ез вермы ԁај ӧні-на мунӧ зев ԋӧжјӧ.
--воын Облаԍт-паԍта уҗаліс 6 ԅемԉемер: 1920-ӧԁ воын — 4; 1922-ӧԁ воын — 13; 1925-ӧԁ — 19 ԅемԉемер.
-Тајӧ ԅемԉемерјаснас тавоӧԇ нуӧԁӧма со-кущӧм ужјас:
-. 1919-ӧԁ воын: віт коԉԉекԏівлы ԁа 2 совкозлы віԅму-вунԁыны лӧӧԁӧм-уҗ; 5 вӧлӧԍтлы граԋітса-сувтӧԁны ԁа віԇму-јуклыны-лӧԍӧԁчӧм-уҗ, но тајӧ уҗјасыс ԋекӧн абу помаԍлӧма.
-. 1920-ӧԁ воын 16 коԉԉекԏівлы віԇму-вунԁыны-лӧԍӧԁчӧм-уҗ ԁа ӧԏі вӧлӧԍтӧ граԋітса-сувтӧԁны-лӧԍӧԁчӧм-уҗ нуӧԁӧма; тајӧ уҗјасыс бара-жӧ абу понаԍлӧма.
-. 1921-ӧԁ воын 8 коԉԉекԏівлы віԇму-вунԁыны-лӧԍӧԁчӧм-уҗ нуӧԁӧма ԁа ӧԏі вӧлӧԍтлы граԋітса-сувтӧԁны-лӧԍӧԁчӧм уҗ нуӧԁӧма; сеԍԍа 6 коԉԉекԏівлы вунԁӧмаӧԍ віԇму ԁа 8 совкозлы граԋітса-сувтӧԁӧм-уҗ нуӧԁӧма; но тајӧ бӧрја-уҗјасас (сԍвкозјасыслыԍ) аԁԇӧмаӧԍ ԉок-ногӧн-уҗалӧм ԁа шуӧмаӧԍ 2 совкозын выԉыԍ вӧчны;
-. 1922-ӧԁ воын: 6 коԉԉекԏівлы віԇ-вунԁыны-лӧԍӧԁчӧм-уҗ нуӧԁӧма, ԋоԉ коԉԉекԏівлы віԇмусӧ вунԁӧмаӧԍ, ӧԏік завоԁлы сувтӧԁӧма граԋіча ԁа вунԁӧма места, кык пӧчінӧклы вӧрыԍ вунԁӧма места сетчӧ овны-кајӧм-вылӧ ԁа віԇму-вӧчӧм-вылӧ.
-. 1923-ӧԁ воын: 3 пӧчіноклы вӧрыԍ вунԁӧма места сетчӧ овны-кајӧм-вылӧ ԁа віԇму-вӧчӧм-вылӧ; 2 коԉԉекԏівлы вунԁӧма віԇму; вунԁӧма места ԉесопіԉнеј-завоԁ стрӧјітны.
-. 1924-ӧԁ воын: 2 пӧчіноклы вӧрыԍ вунԁӧма места сетчӧ кајӧм-вылӧ ԁа віԇму-вӧчӧм-вылӧ; 12 вӧлӧԍтын граԋітса-сувтӧԁӧм-уҗ мунӧ (3 вӧлӧԍтын уҗыс понаԍӧма, а мукӧԁас абу-на): ӧԏік коԉԉекԏівлы вунԁӧма віԇму ԁа 4 школалы вунԁӧма участокјас.
-. 1925-ӧԁ воын: 9 пӧчіноклы вӧрыԍ вунԁӧма віԇму-места сетчӧ кајӧм-вылӧ; помалӧма граԋітса-сувтӧԁӧм уҗ воԇԇа воԍаԋ коԉлӧм 9 вӧлӧԍтын; 6 коԉԉекԏівлы вунԁӧма віԇму; 2 совкозлы вунԁӧма віԇму; 3 школалы участок вунԁӧма: Сыктывԁінкар-гӧгӧр граԋітса сувтӧԁӧма. Сеԍԍа завоԃітӧма нуӧԁны Кӧԇвывса ԅемеԉнеј обществоын ԅемԉемерӧн віԇму-јуклӧм, но тајӧ уҗыс абу-на помаԍӧма.
-Тајӧ ставԍыс аԁԇам; міјан Облаԍтын сбыԉыԍҗыка ԋекытӧн-на абу нуӧԁӧма віԇмуӧн-вӧԃітчӧм бурмӧԁӧм-уҗ (кыԇі агрономіја щӧктӧ). Тащӧм уҗ нуӧԁны коԉан (1925-ԁ)-воԍан завоԃітӧма-ԋін, но тајӧ уҗыс ыҗыԁ ԁа таво, 1926-ԁ воын, оз-на ԇікӧԇ помаԍ. Тащӧм уҗ, Кӧԇвыв-вӧлӧԍтԍыԍ-ӧтԁор, мукӧԁлаын ԋекӧн-на-жӧ оз мун. Віԅін-вӧлӧԍтын понԁылісны таво нуӧԁны тащӧм уҗсӧ ԁа бӧр ԁугԁісны.
-Таво, Кӧԇвылыԍ-ӧтԁор, мунӧны нӧшта со-кущӧм уҗјас: 1) ԃеревԋа Чіт торјӧԁчӧ Выԉгортса-ԅемеԉнеј-Обществоыԍ і на-костын сувтӧԁчӧ граԋітса; 2) Лӧзымса-ԅемеԉнеј-Обществолы сувтӧԁчӧ граԋітса — Паҗгасакӧԁ сорті-костіӧ віԇму-уҗалӧм бырӧԁчӧ. (Тајӧ уҗјасыс таво, буракӧ, оз вермыны помаԍны спорујтӧны-ԁа); 3) Пӧчінӧкјаслы віԇму-места переԍеԉітчыны вунԁаԍԍӧ казна-вӧрыԍ Ԉеткаса, Ношуԉса ԁа Сыктывԁінса Ԉеԍԋічествојасыԍ. Ставыс таво лоӧ вунԁӧма 40-50 пӧчінӧклы. Уҗыс мунӧ-на ԁа ԇіксӧ ог-на вермӧ тӧԁны; 4) Јемва-вожса вӧлӧԍтјаслы лӧԍӧԁчӧ граԋітса казна-вӧркӧԁ.
-Тајӧ уҗјас-вылас гожӧмнас таво уҗалісны 19 ԅемԉемер, а ӧні уҗалӧ 14 морт. План-ԍерԏі таво-кежлӧ колӧ-вӧлі ставыс 36 ԅемԉемер, но міјан асланым ԅемԉемерјас абуӧԍ-на, а бокыԍ, мукӧԁ губерԋајасыс, суԇӧԁны его вермӧј, ԁај ԁона зев сувтӧ суԇӧԁӧмыс
-ԁа најӧс віԇӧмыс. Тајӧ уҗ ԅемԉемерјасӧс-бокыԍ-корӧмӧн мі огӧ вермӧ паԍкӧԁны ԁа ӧԁјӧ нуӧԁны: колӧ лоԍӧԁны асланым міјанлы ԅемԉемерјассӧ. Меԁ ԁыр-кежлӧ міјан-креԍԏаналӧн бурмӧԁтӧг віԇмуӧн-вӧԃітчӧм оз ԋужав, колӧ унҗык мортӧс ыстыны гырыԍ-школајасӧ велӧԁчыны. Ӧнӧԇ гырыԍ-школајасын ԅемԉемерӧ велӧԁчӧны сӧмын 5 морт.
-Сеԍԍа колӧ креԍԏаналы аслыныс завоԃітны віԇмуӧн-вӧԃітчӧм бурмӧԁны ԅемԉемерјастӧг — вештаԍігјас ԁа јукԍігјас-ԁырјі.
-Агрономјаслы, ԍеԉско-кӧԅајственнеј кружокјаслы, волісполкомјаслы, комуԋіст-парԏіја јачејкајаслы колӧ бурҗыка мӧвпыштлыны віԇмуӧн-вӧԃітчӧм бурмӧԁӧм-јылыԍ. Віԇмуӧн вештаԍігјас ԁа јукԍігјас-ԁырјі колӧ старајтчыны бырӧԁны посԋі-торјасӧн, сорті-костӧн ԁа разі-пеԉӧн віԇму-уҗалӧм.
-С.Ԃ.К.
-Кыԇі креԍԏаналы быԁтыны бур-мӧс.
-Ԁаԋіјаын * віԇму ԁуш-вылӧ зев ещаӧн воӧ, но сені креԍԏана олӧны јона-бура. Со мыј-вӧсна најӧ бура олӧны: сені зев уна віԇӧны скӧтсӧ ԁа ставыс зев-бур-рӧԁ. (Ԁаԋіјаын быԁ 100 ԃеԍаԏіна-паԍта места-вылӧ воӧ 50 ԁуш гырыс-мӧс, СССР-ын быԁ 100 ԃеԍаԏін-вылӧ — 7 ԁуш гырыԍ-мӧс, міјан облаԍтын — сыыԍ еща).
-Ԁаԋіааԁ& креԍԏанаыԁ важӧн-ԋін гӧгӧрвоӧмаӧԍ: муыԁ-пӧ оз вермы ԍеԏны сымԁа сојан мортлы, мыјԁа ԍетӧ скӧт. Сы-понԁа Ԁаԋіјаса креԍԏана му-вывса-быԁтасјассӧ скӧт-пыр пӧртӧны јајӧ, выјӧ, јӧлӧ, госӧ ԁа мукӧԁ ԁобраӧ. Уна-скӧтнаԁ најӧ мујассӧ јона кујӧԁалӧны — сы-понԁа ещаԋік муӧн вермӧны зев бура бергӧԁчыны во-гӧгӧр.
-Та-ԍерԏі-кӧ, міјан Комі облаԍтын, кужӧмӧн-уҗалӧмӧн, уна-переменаӧн мујас-вӧԃітӧмӧн-ԁа, скӧт-віԇӧм вермас ԍетны зев-ыҗыԁ ԁокоԁ і вермас бура ԍвмӧԁны комі-креԍԏанаӧс.
-*) Ԋеыҗыԁ госуԁарство Јевропаын.
-Татчӧ унҗыкыс шуасны, міјан скӧтыԍ-пӧ он-на ыҗыԁ-пӧԉзатӧ боԍт. Сіԇ еԍкӧ, но поԅӧ-ӧԁ јона бурмӧԁны міјанлыԍ скӧт-рӧԁсӧ јӧлаҗык-мӧскӧс бур-ӧшкӧн тырԍӧԁӧмӧн ԁа бура, кужӧмӧн быԁтӧмӧн. Кукаԋӧс быԁтыны колӧ татчӧс мӧсјасыԍ, міјан-муын овны-велалӧм мӧсјасыԍ. Мукӧԁ-госуԁарствоыԍ ԁа мӧԁ-кԉімата местаыԍ бур-мӧс-рӧԁ вајӧмыԍ бурыс ԋінӧм абу. Најӧ оз вермыны міјанын овмӧԁчыны ԁа рӧԁ кык-кујім-бӧрын бӧр-жӧ міјан ӧніја скӧт-коԃ лоасны: омӧԉік ԁа јӧвтӧм.
-Поԅӧ ԃерт јӧлаҗык татчӧс мӧскӧс тырԍӧԁны бур-пӧрӧԁаса (вајӧм)-ӧшкӧн. Меԁ сӧмын ез вӧв јона ыҗыԁ ԁа ԍӧкыԁ міјан мӧсјаслы. Арӧсыԍ-томҗык-ӧшкӧн тырԍӧԁны оз ков. Сеԍԍа оз ков ӧшкӧс бӧрјыны векԋіԃік-топалӧм-морӧсаӧс, җеԋыԃік-орԁлыа ԁа гӧрба-мышкувылаӧс.
-Бурҗык лоӧ, завоԃітан-кӧ бурмӧԁны татчӧс-рӧԁсӧ вајӧм-пӧрӧԁајас-ԁорԍыс. Татчӧс скӧт, — јӧлаҗык-мӧслыԍ бӧрјӧмӧн, бур-ӧшкӧн тырԍӧԁӧмӧн ԁа бура кукаԋјас быԁтӧмӧн, — воыԍ-воӧ, рӧԁыԍ-рӧԁӧ век кутас бурмыны ԁа кутас вермыны ԍетны ыҗыԁ ԁокоԁ.
-Кукаԋ-быԁтыны колӧ кужны.
-Кукаԋ-быԁтӧм-јылыԍ креԍԏана зев омӧԉа мӧвпыштлӧны. Чужіс-кӧ ловјӧн ԁа ԇоԋвіԇаӧн — сіјӧ зев-ԋін бур. А кыԇі сіјӧс віԇны воԇӧ — оз мӧвпыштлыны. Јукталасны ԁа верԁасны кыԇ-ԍурӧ — віԇӧԁан-ԁа, кукаԋыԁ віԍмӧма, мыԏітӧ. А кукаԋлы мыт — меԁԍа омӧԉтор. Сіјӧ век-кежлӧ став бур-вынсӧ боԍтас кукаԋлыԍ і ԋінӧмӧн-ԋін справітны сеԍԍа он вермы. Сіԇі міјан кукаԋ-быԁтӧм-труԁыԁ і веԍшӧрӧ вошӧ. Меԁ еԍкӧ сещӧм-торјыс ез кут лоны, колӧ бурҗыка череԃітны (раԃејтны) кукаԋӧс, колӧ мам-рушкуԍаԋ сіјӧс бурҗыка віԇны.
-Мам-рушкуын віԇӧм-јылыԍ.
-Кукаԋӧс колӧ завоԃітны быԁтыны чужтӧԇыс-на (2-3 тӧлыԍ воԇвыв). Кукаԋыԁ чужӧм-мыԍԏі сувтӧ-ԋін ас-кок-вылас. Сіԇкӧ, сіјӧ быԁміс ԁа јонміс мам-рушкуас. Вӧлӧмкӧ, кукаԋыԁ, бӧрја 3-4 тӧлыԍнас зев ӧԁјӧ быԁмӧ ԁа јонмӧ. Чужтӧм-кукаԋ ачыс оз сој — сы-пыԃі ԍојӧ мамыс ԁа верԁӧ аслас-вірӧн пісӧ. Сіԇкӧ, меԁым піыс бура быԁміс мам-рушкуас, колӧ секі мамсӧ бура ԁа кужӧмӧн верԁны.
-Мамыслы ԍојансӧ, аслыс-тырмымӧн-ӧтԁор, колӧ соԁтыны щӧщ пісӧ верԁны. Піыслы соԁтӧԁсӧ ԍетны завоԃітны колӧ тӧлыԍ-кујім-ԋоԉ кукаԋаԍтӧԇыс ӧԏі тув-мынԁа-кымын пӧтӧса-ԍојантор (ԋаԋ, жмык ԁа мукӧԁтор). Кукаԋаԍан-кежлас соԁтыны-ԋін тувјӧн-җынјӧн. Оз ков верԁны мамсӧ пӧԁӧм, сіԍмӧм ԁа кынмӧм ԍојанјасӧн; сіԇ-жӧ оз ков јуктавны кӧԇыԁ-јуанӧн ԁа тӧлын јукмӧс-ԁорын.
-Тыра мӧслы колӧ уна ԁа бур сынӧԁ: аслыс ԁа і кукаԋ-пыԃԃі лолавны. Мӧс-карта колӧ лӧԍӧԁны сіԇі: 1) меԁ ев вӧв ԁука — вӧчны колӧ сынӧԁ-вежан-труба: 2) меԁ вӧлі кос, меԁ ез чукӧрмы уна ԋајт ԁа кујӧԁ; 3) меԁ вӧлі југыԁ ԁа шоныԁ; 4) колӧ мӧскӧс быԁлун сынавны ԁа іԇасӧн ԋіртыштавны, меԁым еща буссӧ ԁа ԋајтсӧ кучік-вывԍыс іԁравны.
-Сеԍԍа мӧскӧс быԁлун колӧ леԇлывлыны вӧԉа-вылӧ, шоныԁҗык ԁа гажаҗык-каԁын.
-Кӧԏ кущӧм скӧԏінаӧс, а тыра-тӧ-ԋін ԃерт, оз ков нӧјтны (кучкавны, чужјавны). Сіԇі вермас ԁојмыны рушку-пыщса кукаԋыԁ. Сіԇ-жӧ оз ков тыра-мӧскӧс леԇны ӧԁјӧ ветлыны.
-Кукаԋӧс чужӧм-бӧрын віԇӧм.
-Таԇі мӧскӧс віԇӧмӧн кукаԋ чужас зев-ԋін кокԋіа, морт отсавтӧг. Вермас, ԃерт, ӧткымыныԍ мӧскыԁ і торксыны кукаԋаԍігӧн, — сек колӧ корны скӧт-пеԉшерӧс.
-Мыјӧн кукаԋ чужас, колӧ гӧгсӧ сылыԍ кынӧм-ԁінтіыс (саԋԏіметр 4-6-куԅа вылітіҗык) вунԁыны ԁа вірсӧ пычіктӧԁны сеԍ. Бур лоӧ — вунԁӧм-местасӧ-кӧ мыԍкыны 2% карболка-сора-ваӧн, ԉібӧ пуԅӧԁлӧм-ваӧн. Сеԍԍа чышкыны кукаԋӧс міча-веԏӧкӧн, вомԍыс ԁа пеԉԍыс іԁравны ԋіԉӧгсӧ ԁај ԍетны мӧслы ԋувны. Лӧԍӧԁны торја-вежӧс — поԅӧ пощыштны мӧс-картааԁ, меԁ сӧмын вӧлі кос, југыԁ ԁа шоныԁ. А кӧԇыԁҗык-кӧ — меԁ-воԇԇа-лунјассӧ колӧ віԇны гартӧмӧн ԉібӧ шоныԁ гӧбӧчын. Пузчужӧм-кукаԋыԁ-ӧԁ зев кынмыԍ — мам-рушкуаԁ шоныԁ вӧлі-ԁа.
-Чужӧм-бӧрын кукаԋӧс поԅӧ јуктавны сӧмын јӧлӧн. Меԁ-воԇԇа лунјассӧ колӧ омӧԉҗыка верԁны (лун-кежлӧ 3 — 5 стӧкан-јӧв, воԇӧ сеԍԍа ԋеунаӧн соԁтавны). Меԁ-бур верԁны чӧж-јӧвнас пырыԍ-пыр-жӧ лыԍтӧм-бӧрын, пуӧԁтӧг. Пуӧԁтӧм чӧж-јӧв весалӧ ԁа крепітӧԁӧ кукаԋлыԍ гырксӧ.
-Кутаԁ-кӧ јуктавны јӧлӧн мӧԁ-мӧслыԍ — колӧ пуӧԁлывлыны ԁа мӧс-вӧра-шоныԁӧԇ кӧԇӧԁӧмӧн (30-35° Тсеԉԍіј-ԍерԏі) вӧԉіԍԏі јуктавны. Кукаԋӧс јуны колӧ велӧԁны первој лунԍаԋыс-жӧ ԁозјыԍ (веԁраыԍ ԉібӧ шајкаыԍ). Зев лӧԍыԁ велӧԁны чуԋӧн, сӧмын колӧ сӧстӧм чуԋӧн.
-Меԁԍа-ԋін јона колӧ віԁчыԍны, меԁ јуаныс ез вӧв важ ԁа кӧԇыԁ (33-35° бурещ лоас). Јукталан-ԁоз меԁ абу ԋајт. Ԋајт, шома ԁа щыкӧм-јуаныԍ кукаԋјасыԁ меԁ јонасӧ і мыԏітӧны. Мытыԁ-ӧԁ меԁ-јона кукаԋтӧ щыкӧԁӧ: мытнаԁ-віԍлӧм кукаԋԍыԁ бур-мӧскыԁ оз-ԋін вермы лоны.
-Кукаԋлӧн мыԏітӧмыԁ ԁа кынӧм-віԍӧмыԁ нӧшта вермас лоны јона-верԁӧмыԍ. Сіԇкӧ, колӧ тӧԁны — унаӧ колӧ ԍетны јуны ԁа ԍојны кукаԋлы.
-Мыјӧн ԁа мынԁаӧн верԁны кукаԋӧс быԁміг-чӧжыс, кор кущӧм ԍојан вежлавны — емӧԍ табԉітсајас. Сӧмын та-јылыԍ мі ічӧԏіка ԍорԋітыштам-жӧ. Чужӧм-бӧрԏіыс колӧ јуктавны кукаԋӧс мам-јӧлӧн, 4-6-14 тувјӧԇ суткі-кежлӧ. Сіԇі кык вежон — завоԃітны 4 тувԍаԋ, сеԍԍа пыр соԁтавны 14 тувјӧԇ.
-Кык-вежон-бӧрԏі сылы колӧ јӧвсӧ век соԁтыны, поԅӧ пуԁҗынјӧԇ суткі-кежлӧ. Сек-жӧ сылы поԅӧ завоԃітны ԍетыштавны ԋеунаӧн посԋі бур-турун. Та-бӧрын быԁ 3-4 лун-бӧрын јӧвтӧ чінтыны ӧԏі бутулка-мынԁа, а сы-пыԃԃі ԍетны сымԁа-жӧ болтушка, ԉібӧ пунт-чеԏверт (1/4) зӧр-пыԅ куртӧм-јӧв-пыщкын гуԁралӧмӧн.
-Ԋоԉӧԁ-вежонԍаԋ поԅӧ јуктавны вылыссӧ боԍтӧм-јӧлӧн. Вітӧԁ-вежонԍаԋ поԅӧ-ԋін кукаԋлы ԍетны 2-3-4 тув турун ԁа і леԇлывлыны вӧԉа-вылӧ јірԍыны (сӧмын пӧт-јылыԍ),
-Кӧкјамысӧԁ-вежонԍаԋ јӧвԍаԋ поԅӧ вуҗны шоныԁ пыԅа-ва-вылӧ (ныас-вылӧ).
-Којмӧԁ-тӧлысԍаԋ поԅӧ верԁны турунӧн, мынԁа ԍојас.
-Ноԉӧԁ тӧлыԍԍаԋ поԅӧ ԁугԁыны јуктавны ныасӧн. А јуктавны куш-ваӧн ԁа торјӧн верԁыштавны пыԅӧн — суткіын пунт 4-5. Таԇі і верԁны кукаԋӧс арӧсӧԇ. Арӧсԍаԋ-кымын завоԃітны верԁны сіԇ-жӧ, кыԇі і сулалан-мӧскӧс.
-Кукаԋӧс чужӧмԍаԋыс колӧ луннас верԁны пырҗык ӧԏік пӧраӧ: асылын, лунын ԁа рытын.
-Кукаԋјасӧс колӧ віԇны воԇ (2 арӧсӧԇ) тырԍалӧмыԍ.
-Тащӧм быԁтӧм-труԁыԁ креԍԏаԋінлӧн ԋекор оз вош, сӧмын колӧ быԁтыны јӧлаҗык-мӧслыԍ ԁа бур-ӧшкӧн тырԍӧԁӧмаӧс.
-Кукаԋыԍ артмас бур-мӧс, вајас уна-пӧԉза, креԍԏана-кӧ понԁасны кужӧмӧн быԁтыԍны.
-Істомін А.
-Курӧг-тӧвјӧԁӧм.
-Быԁԍама-пӧлӧс віԇан-пемӧсјасӧс поԅӧ бурмӧԁны ас-колан-ногыԁ, сӧмын колӧ ԋеуна старајтчыштны. Боԍтам кӧԏ курӧгӧс (мукӧԁлаын шуӧны чіпанӧн). Курӧг-віԇӧм-вылӧ міјан ӧнӧԇ омӧԉа-на лоі віԇӧԁлӧма. Ԃерт бурҗыка ԁӧԅӧрітӧмӧн міјан поԅӧ боԍтны сы-помыԍ ыҗыԁ пӧԉза, сӧмын бурасӧ віԇны мі огӧ-на кужӧ.
-Міјан Комі облаԍтын унҗык креԍԏаԋіныс віԇӧ кык ԉібӧ кујім курӧгӧԇ, а мукӧԁыс — ԋоԉоԇ, вітӧԇ, ԁасӧԇ і сіԇ воԇӧ. Курӧгјасӧс верԁӧны ԁона кӧрымӧн, віԇӧны кыԇі-ԍурӧ ԁа ічӧт-інјасын. Ас-олан-інын уна-курӧг віԇны ԋекущӧма оз поԅ. Ӧԏікӧ, курӧгԍыс керкаыԁ ԁукԍӧ ԁа вермас сеԍаԋ шеԁны ԍемјаӧ віԍӧмјас; мӧԁкӧ, он вермы лӧԍӧԁны ас олан-інӧ кущӧм колӧ налы места ԁа мыј налы колӧ. Тӧвјӧԁан-інјас міјан емӧԍ зев бурӧԍ, сӧмын ԋеуна колӧ лӧԍӧԁыштны.
-Курӧгјаслы оз ков јона-шоныԁ-места. Шоныԁ-картајасын (гіԁјасын) лоӧ меԁԍа-бур најӧс віԇны, сӧмын колӧ лӧԍӧԁыштны гырыԍҗык-ӧшіԋјас ԁа вӧчны аслыныс вежӧс скӧтјаскӧԁ ӧтлааԍӧмыԍ. Вежӧссӧ поԅӧ пощны сувтса-понӧԉјасӧн ԉібӧ вӧсԋі-ԏӧсјасӧн. Ыҗԁаыс лӧԍӧԁԍӧ курӧг-лыԁ-ԍерԏі, меԁ быԁ курӧг-вылӧ воӧ аршын-куԅа ԁа аршын-паԍтаӧн. Сіјӧ лӧԍӧԁан местаԍыс важ-кујӧԁсӧ колӧ шыблавны. Сеԍԍа ва-воӧмыԍ аршын-җын-вылаӧ җоҗ вӧчны ԁа сетчӧ вајны гаԉа-сора-лыа. Ӧԏік пеԉӧсыԍ колӧ лыасӧ торјӧԁны пӧвјӧн-жӧ ԁа лептыны веԍтӧн-кымын вылӧҗык. Торјӧԁан-інас лыаыс віԇԍӧ сӧстӧмҗыка, меԁ курӧгјасыс кор колӧ вермасны сені пуртыкаԍны, сіјӧ местаыԍ оз ков бырӧԁлыны гаԉа-ізјас. Пуртыкаԍігас најӧ гаԉа-ізјассӧ кокалӧны асԍыныс-лыԍер * вынԍӧԁӧм-вылӧ. Меԁ еԍкӧ вӧлі сынӧԁыс сӧстӧмҗык — колӧ лӧԍӧԁны сынӧԁ-весалан (венԏіԉатсіја).
-Верԁны колӧ ӧԏіҗык-каԁјасӧ, кыкыԍ лун-кежлӧ: асывоԇын і рытын. ԇік ԋаԋӧн-верԁӧм сувтӧ зев-вылӧ, сы вӧсна і колӧ лӧԍӧԁны ԁонтӧм-кӧрымјас. Курӧгјасӧс поԅӧ верԁны быԁторјӧн, сӧмын колӧ кужны лӧԍӧԁнысӧ. Асывоԇын лӧԍӧԁԍӧ ԋебыԁ-кӧрым. Асја-кӧрым-вылӧ поԅӧ лӧԍӧԁны: 1) пуӧм-картупеԉ пыԅ-сорӧн рок-моз нырӧмӧн; 2) посԋіԃіка шырны веж-турун ԁа пӧжны пыԅ-сорӧн; 3) поԅӧ чукӧртны веж-турун-чір ԁа верԁны шырӧм-турун-моз-жӧ; 4) пуӧм ԍоркԋі, галанка ԁа мукӧԁ-пӧлӧс граԁвыв-пуктасјас пуӧм-бӧрын пыԅӧн-сорлалӧмӧн ԁа рок-моз нырӧмӧн, і сіԇ воԇӧ. Тајӧ ставыс зев бур ԍојанторјас, сӧмын луныԍ-лунӧ асја-ԍојанјассӧ колӧ вежлавны, меԁ оз умны. Рытын ԍетԍӧ чорыԁ-кӧрым вежлалӧмӧн-жӧ: зӧр, іԁ, шыԁӧсјас, поԅӧ верԁны і просаӧн.
-Курӧгјас јуӧны зев щӧкыԁа ԁа і оз ӧԏік-каԁын. Сы-вӧсна јуан-ва век колӧ віԇны на-ԁінын (сӧстӧм-ԁозјын). Меԁ еԍкӧ јуан-ва-
-*) Лыԍер — костяк.
-ыс вӧлі пыр сӧстӧм, поԅӧ лоԍӧԁны сіԇ: партӧвӧј-суԉаӧ (бутылкаӧ) пуктӧны ва ԁа пробкаалӧны. Пробкасӧ роԅӧԁӧны шылаӧн, меԁ ԋожјӧԋік пыр-вочасӧн кутас ваыс војтавны. Пуыԍ вӧчӧны прӧстеј-улӧс-коԃ (табуретка-моз) вевта ԁа пыԁӧса (җоҗа), бокјасыс коԉԍӧ воԍсаӧн. Вылыс-пӧв-шӧрсӧ роԅӧԁӧны бутылка-тӧрмӧныс, меԁ сӧмын бутылкаыс сетчӧ ӧшјас-жӧ. Сіјӧ піԍкӧԁӧм-інас суԉԉасӧ сувтӧԁӧны увлаԋ-јурӧн, а ва-војталан-веԍтас пуктыԍԍӧ сӧстӧм-бԉуԁ. Мӧԁлун, васӧ пуктігӧн бԉуԁјыс мічаа мыԍкыԍԍӧ. Бурҗык еԍкӧ лоӧ, рытԍаԋыс-кӧ боԍтан бԉуԁсӧ ԁа мыԍкӧм-бӧрас косӧԁлан.
-Тувсовла-ԁор курӧгјаслы ԍетԍӧ іԅвеска, меԁ оз вермыны лоны кыштӧм-коԉкјас (гӧлышјас). Іԅвескасӧ поԅӧ посԋіа-крӧшітӧмӧн кіԍтны лыа-вылас, поԅӧ віԇны і торја ԁозјын. Поԅӧ пӧраыԍ-пӧраӧ номсӧԁлыны уԉ-јајӧн, рыԍкӧн ԁа мукӧԁ-торјӧн.
-Верԁны колӧ сіԇ, меԁ оз щӧгны, ԁа меԁ оз і щыгјавны. Ԁыр кӧнтуԍӧн верԁны оз поԅ. Верԁан-нормаыс лӧԍӧԁоӧ курӧгјас-ԍерԏі: гырыԍҗык-рӧԁлы — унҗык, посԋілы — ещаҗык.
-Уԅлігӧн курӧгјас раԃејтӧны пукавны ԍорјас-вылын. Ԍорјасыс лӧԍӧԁԍӧ тӧвԍа-позјас муԍаԋыс аршын-вылаӧ-кымын, меԁ налы оз ков ԍорјас-лебԅігӧн ӧԁԇӧԁчыны.
-Тулысын меԁ-воԇԇа коԉкјассӧ курӧгјас раԃејтӧны кокавны. Меԁым коԉкјастӧ сіԇтӧ ԋевоштавны, колӧ мелыԍ ԉібӧ іԅвескаыԍ вӧчны сещӧм-жӧ коԉкјас — сетчӧ најӧ ӧԁјӧ велалӧны ԁа і коԉкјастӧ ԍојны оз кутны. Позјас ӧԏік сещӧм коԉкјыԍ унҗык пуктыны оз поԅ.
-Коԉкјалан-позјассӧ колӧ вӧчны быԁ-курӧглы торјӧн, меԁ сіјӧ вӧлі ԋебыԁ, му-берԁын ԁа і ԋекоԁ меԁ ез вермы најӧс торкны. Сылы-нога-кӧ лоӧ позјыԁ — курӧгыԁ бокӧ коԉкјавны ԋӧтчыԁ оз кут.
-Воԇҗык-кӧ кӧсјан пӧжԍӧԁны — сіјӧ-позјас поԅӧ пуктыны унҗык іԅвескаыԍ-вӧчӧм коԉкјас (вітӧԇ ԉібӧ нӧшта-на унҗык). Коԉкјассӧ раԃејтӧмысла ԍіјӧ коԉкјалігас кутас ԁырҗык пукавны ԁа і воԇҗык мӧԁӧԁчас пӧжԍыны. Воԇԇа-петӧм курӧг-піјаныԁ ӧԁјӧнҗык быԁмасны ԁа і ар-кежлас лоӧны крепыԁӧԍҗык.
-Коԉк-іналан-ін міјан поԅӧ лӧԍӧԁны копераԏівјас-пыр, а копераԏівыԁ налы аԁԇас местасӧ. Воԇвыв-лӧԍӧԁчӧмӧн вермас інавны карӧ, шојтчан-керкајасӧ ԁа бурԁӧԁчан-інјасӧ (дома отдыха и санатории) ԁа мукӧԁлаӧ, сӧмын колӧ лӧԍӧԁны іналанторсӧ.
-Креԍԏаналы таыԍ зев поԅӧ боԍтны јон отсӧг, а унҗыклаыԍ-кӧ лӧԍӧԁан тащӧм-отсӧгјастӧ — лоӧ ыҗыԁ нажетка, ԁа і аслыԁ ԍојны коԉкјыԁ зев пӧтӧс.
-Комі-Мішӧ.
-Војԁӧр і ӧні.
-(Нывбабајас-олӧмыԍ).
-А ԁумыштан-кӧ, — олӧм-жӧ вӧлі војԁӧр нывбабаыԁлӧн! Ԁа, јешщӧ, ԍурӧма-кӧ ԉок еԋка-ајка-воԇӧ ԁа чорыԁ мужік-ԁінӧ... Јона ԃелӧ вӧлі. Кыԅ бара, сіјӧ олӧмыс коԉӧма-а!
-Повԋіта ме пӧчӧлыԍ аслас-олӧм-јылыԍ мојԁӧмсӧ. Ԍетісны-пӧ менӧ ԁасвіт-арӧсӧн комын-кык-арӧса-сајӧ: му-коԃ-пӧ ԇік тіјан ԃеԁныԁ вӧлі, букышӧн-пӧ і віԇӧԁлывліс. Јона-пӧ і нарԏітліс! Ԁасквајт-арӧснас-пӧ ме ԍӧкыԁ-ԋін вӧлі. Мӧԁӧԁчам-по страԁујтныԁ весас-вылаԁ-ԁа, меным-пӧ нопсӧ ԍӧкыԁҗыкӧс пуктас, а муннысӧ-пӧ комын верст-сајӧԇ колӧ — Луԁ-вожӧ. Менӧ-пӧ воԇын ыстас, ачыс-пӧ бӧрын куԅ-беԃԃа. Он, бара, пукԍы шојтчыштнытӧ кык-пуԁја-нопнаԁ! Ез-ӧԁ і кув, пӧрыԍӧԇ оліс. А бур кыв ез шулы, кујімур ез ԍетлы праԅԋікјас воласны-ԁа. Ԋінӧмӧн каԅтыштны! Ог і каԅтыштлы — грек-кӧԏ-спаԍеԋԋӧ!
-Уна труԁ вӧлі пӧчӧ пуктӧма, уна чеԉаԃ быԁтӧма, немыс керка-гӧгӧр бергалӧма, віԇму уҗалӧма. Картаын ԁа віԇ-вылын рӧԃітлӧма, јенлыԍ кокԋӧԁ кевмылӧма.
-Повԋіта ме, ічӧт-ԁырјі јона повлім шышјасыԍ. Меԁԍа јона — Јеԉеԍ-Парӧыԍ. Кӧн-кӧ, бара, коԋӧр, ловја абу-а?
-Повԋіта ме сіјӧс јон-міча-шаԋ нылӧн. Меным віԍтавлісны, Парӧӧс-пӧ мырԁӧн пӧрыԍ, Ԍӧԁ-Јогор-сајӧ ԍетӧны. Вокјасыс-пӧ (баԏтӧм вӧлі) ԉӧм-пу-ԋӧрјӧн нӧјтӧны ԁа ԍетӧны. Мунім віԇӧԁлыны: Парӧ зев бӧрԁӧм-чужӧма пукалӧ гӧбӧч-вылас, ԍінмӧԇыс чышјансӧ леԇӧма-ԁа.
-Ԍетјсны мырԁӧн. Пірујтісны, гажӧԁчісны.
-Лун-кык-мыԍԏі кывԍӧ — пышјӧма-пӧ. Ԃівӧыԁ! Ԍтав вӧлӧԍтыс шыԅіс. Петӧма-пӧ мӧс-лыԍтыны ԁа ԁыр абу пырӧма. Петасны-кӧ віԇӧԁлыны — сӧмын пӧԁӧԋчаыԁ сарајпос-вылаԁ. Јавітісны правԉеԋԋеӧ, уԍкӧԁчасны корԍны, ԃеԍатскејјасӧн, понјасӧн. Аԁԇасны рынышыԍ лун ԋоԉ-віт-мыԍԏі. А ԃелӧыс тӧлын вӧлӧма, кӧԇыԁ. Јӧзыԁ! Јеԉеԍ-Парӧӧс-пӧ кутӧмаӧԍ! А сіјӧ шуӧ: ог-пӧ вермы овны, мустӧм-пӧ, віԇӧԁны-пӧ ог вермы, ԇік-пӧ вӧрса-коԃ. Җагӧԁча-пӧ! Җагӧԁчыны ез җагӧԁчы, во-кымын пыр сіԇ пышјаліс: кутасны, нӧјтасны, вежон-мӧԁ олас, сеԍԍа бара пышјас. Рынышјасын, пывԍанјасын ԇебԍасіс Парӧ. Сеԍԍа коркӧ і мӧԁ вӧлӧԍтӧ вуҗӧма. Вајісны етапӧн. Став кучіксӧ гезјӧн мужікыс леԇӧма — ӧԁва і ловја коԉӧма. Во-кык кујім-мыԍԏі Парӧ бара сајмовтчӧма; секі ылӧҗык-ԋін уԁајтчӧма пышјыны. Мужікыс вӧԉіԍ еновтіс.
-Повԋіта ме сіԇ-жӧ Габӧ-Матренаӧс. Сіԇ-жо (Парӧ-моз) ԍінмӧԇыс чышјанаԍӧмӧн ветлӧԁлӧ. Ме мамӧлыԍ јуалі — мыјыԍ Габӧ-Матрена шогԍӧ. Сіјӧ-пӧ зев-ыҗыԁ грешԋіча: 24 арӧсӧԇ-пӧ ӧлӧма бура,
-нылӧн; ӧні-пӧ нӧбаԍӧ — сы-вӧсна вокјасыс вӧтлӧмаӧԍ, јӧз-орԁын олӧ, тащӧм ԃівӧыԁ-пӧ кыԅ во-пыщкын мӧԁ-на.
-Баԏ-ԋі-мам сылӧн ез вӧв. Тӧв. Кӧԇыԁ. Вајӧма сіјӧ кагатӧ сарајпос-улын, сеԍԍа кынмӧмԍыԁ і кулӧма кымынкӧ-лун-мыԍԏі. Кагатӧ вокјасыԁ мыјкӧ мучітісны! Ӧԏі чужјас, мӧԁ тувкас, помеј-вылын вӧлі олӧ, ыж-веԁраԍыс вӧлі лепталӧ, оз верԁны-ԁа. Рушкуыс ыҗыԁ — "ыҗыԁ-рушкуа-чурка“ і ԋімыс вӧлі. Арӧс кујімӧԇ оліс ԁа і кулі. Војԁӧр-ӧԁ баԏтӧ ез корԍлыны.
-Таво мі тыртам ӧкмысӧԁ во секԍаԋ, кор уҗалыԍ-јӧз влаԍтсӧ мырԁԃіс озырјаслыԍ — помешщікјаслыԍ ԁа пабрікантјаслыԍ. А влаԍтнас щӧщ боԍтісны уна права аслыныс. Нывбабајаслы Сӧвет-влаԍт сымынԁа права ԍетіс — ӧнӧԇ-на огӧ кужӧ став праванас поԉзујтчынысӧ. Ԇікӧԇ-ӧԁ ӧткоԃаліс мужікјаскӧԁ! Суԃԃааԁ-і, сӧветаԁ-і, мӧԁа-мӧԁлы-отсаԍан-коміԏетаԁ-і, ԅемеԉнеј-коміԍԍіјааԁ-і — быԁлаӧ бабајас ԍујӧны бабајасӧс! Таво, 9-ӧԁ во тырігаԁ, сещӧм бӧрјӧм нывбабаыԁ Комі облаԍтын — 833 морт. На-піыԍ 533 мортыс — суԃітыԍјас, јӧзԍаԋ заԍеԁаԏеԉјас.
-Уна вӧлӧԍтын емӧԍ ԃеԉегаткајас, — сіјӧ нывбајас ас-костԍыс бӧрјӧмаӧԍ велӧԁчыны выԉ олӧмсӧ лӧԍӧԁны. Ӧблаԍ-паԍтаас ставыс — 2058 ԃеԉегатка 70 чукӧрын (вӧлӧԍтын).
-Ԃеԉегаткајас быԁ-ног кутчіԍӧны олӧмсӧ асԍыныс кокԋӧԁны:
-. Таво гожӧм-кежлас лӧԍӧԁлӧмаӧԍ 53 јаԍԉі (чеԉаԃлы гожԍа-оланін). Ԃерт, ԍӧмнас отсаліс-жӧ Сӧвет-влаԍтыԁ. Аԍныс быԁ-ногӧн-жӧ чукӧртӧмаӧԍ-ԁај: Катыԁ-Ыбын-пӧ ӧԏі морт абу ӧткажітчӧма, кор ԃеԉегаткајас ӧктысӧмаӧԍ.
-Ԁумыштан-кӧ, мыј кагаыԁ гожӧмнаԁ мучітчас: понјаскӧԁ ԁа каԋјаскӧԁ ԍојасны, гӧлӧс-ԍібԁытӧԇ бӧрԁасны, вӧв-кок-улаԁ ԍурӧны, вӧјӧны... Јона бур јаԍԉіаԁ чеԉаԃыԁлы; віԇӧны, верԁӧны, ԁӧԅӧрітӧны арлыԁа-нывбабајас ԁа јешщӧ-ӧԁ пеԉшӧрјас волывлӧны.
-. Кокԋӧԁны кутчіԍӧмаӧԍ і асԍыныс уҗсӧ: 34 ԋарјаԍан-машіна-ԋін суԇӧԁӧмаӧԍ ԁа ӧтвылыԍ (арԏеԉӧн) поԉзујтчӧны. Ӧԏі луннас-пӧ ԋоԉӧн 150-200 јур ԋарјалӧны — зев-пӧ лӧԍыԁ! Сыктыв-катыԁыԍ ԃеԉегаткајас-пӧ кӧсјӧны суԇӧԁны ԋіраԍан, зуаԍан, печкан-машінајас — јона тыԁалӧ кажітчӧма!
-. Куԅ-шабԁі завоԃітӧмаӧԍ јона вӧԃітны — катыԁлаԋ кӧԇӧмаӧԍ таво вӧлі 123 пуԁ. Ыбса ԃеԉегатка віԍталӧ вӧлі: ме-пӧ кӧԇлі агроном інԁӧм-серԏі пӧјімӧн ԁа ӧԏік тувјыԍ-пӧ воіс 25 тув шабԁі.
-. Нывбабајас і грамотаӧ велӧԁчӧны. Ӧԏі ԃеԉегаткаӧс ме тӧԁа: 52 арӧса, а велалӧма лыԃԃыԍны; ԁа-ӧԁ і кырымаԍны кужӧ — ԃівӧ менӧ кутіс.
-Тыԁалӧ Сӧвет-влаԍтыԁ ԋе тајӧ ԃівӧјас-на јешщӧ вӧчас.
-Быԁ баба-кӧ велӧԁчас ԁа быԁ уҗ-кӧ машінаӧн понԁам уҗавны — секі олӧмыԁ кущӧм лоӧ!
-А тајӧ ԃівӧыԁ лоӧ!
-Опім-ныв.
-Панлам ԍорԋі копераԏівјас-јылыԍ.
-Комі-журналӧ мі шуім лӧԍӧԁны щощ коператсіја-јукоԁ, гіжны сетчӧ коператсіја уҗ-јылыԍ. Сіјӧ, зон, зев колантор. Мӧԁа-мӧԁтӧ сы-пыр поԅӧ тӧԁмӧԁны ԁај коператсіја-уҗсӧ веԍкыԁ тујӧ інԁыны.
-Копераԏівтӧг ӧніја-пӧраӧ ԃеревԋалы ԋе овны. Уҗыԁ паԍкыԁа кутіс панԍыны. Сіԇі і колӧ. Сӧмын, кыт-ԍурӧ ԁа кӧн-ԍурӧ уна-на оз артмы.
-Вајӧ понԁамӧ ӧтвылыԍ лаԁсӧ корԍны. Гіжӧј татчӧ. Тӧлыԍ-мӧԁӧн ставным бурсӧ аԁԇам.
-Мыј-јылыԍ колӧ гіжны?
-Поԅӧ ас-уҗ-јывԍыԁ бурсӧ і омӧԉсӧ татчӧ, јӧз-ԍорԋі-выԉӧ, петкӧԁны.
-Ме-ногӧн со-мыј-јылыԍ перво-на-перво быԁ-ԃеревԋаыԍ колӧ гіжны:
-. Кыԇі тӧвар-ԁон леԇны.
-. Кыԇі јӧз-кост-уҗ нуны.
-. Кыті оз артмы уҗыс Сојузјаслӧн.
-. Мыјла уҗӧн оз ков вузаԍны.
-. Кыԇі растратајасыԍ мынтӧԁчыны.
-Зев-ӧԁ ԉубӧ овлӧ, кор ас-копераԏів-јывԍыԁ гіжӧма, ԁај мукӧԁлы сыыԍ ыҗыԁ бур.
-Мі щӧктам быԁ копераԏівлы тајӧ журналсӧ суԇӧԁны во-кежлӧ.
-Мыј колӧ вӧчны.
-Ӧні, арјавылыԁ копераԏівјасын во-помԍа собраԋԋејас вӧчалӧны выԉ уҗалыԍјасӧс бӧрјӧны ԁа уҗ-јылыԍ воԇӧ-вылӧ ԍорԋітӧны.
-Колӧ со мыј вӧчны:
-. Уҗыслыԍ лаԁсӧ тӧԁыԍӧс ԁа ԉучкі-олыԍ-јӧзӧс бӧрјыны Правԉеԋԋеӧ. Прамеј-сајын-ӧԁ став уҗыԁ. Сещӧмыԁлы і ыҗыԁҗык ԁон колӧ пуктыны — ас-уҗнас бергӧԁас ԁа і јӧзлы уна бур вајас.
-. Быԁӧнлы, нӧшта-ԋін нывбабајаслы, колӧ шԉено пырны, віт-шајта пај мынтыны, меԁым копераԏівлӧн среԁство лоӧ. Гӧԉ-јӧзлы колӧ отсӧг ԍетны.
-. Век ԍін-воԇаԁ копераԏівса-уҗ кутны. Меԁ ревізујтыԍјас тӧԁӧны: мыј кӧні вӧчԍӧ. Меԁ-јона растратаыԍ колӧ вітчыԍны.
-. Тӧвар-ԁон леԇны: быԁԍама-ногӧн артавны ԁа лаԁсӧ корԍны, кыԇі еԍкӧ ԁонтӧгҗык ԁа век быԁ-ԍікас тӧварӧн копераԏівлы вузаԍны.
-. Ԍӧм чӧжны, важ уҗјӧзјас корԍны, воԇӧ уҗӧн ԋе вузаԍны. Ԁыр-кујлан-тӧвар ԁонтӧммӧԁны ԁа ԍӧмтӧ оборотӧ леԇны.
-. Јӧз-кост југԁӧԁан-велӧԁан уҗ пуктыны.
-Унаӧн-на-ӧԁ ӧз гӧгӧрвоны — кыԇі ԁа мыј вермас копераԏівыԁ креԍԏаналы пӧԉза вајны.
-Кыԇі отсавны гӧԉ-јӧзлы копераԏівӧ пырны.
-Комі-коператсіја-воԇын сулалӧ ыҗыԁ уҗ: унҗык шԉенӧс чукӧртны гӧԉ-јӧз-піыԍ. Став уҗнуӧԁыԍјаслы коператсіјаын оз ков вунӧԁны, мыј кымын-уна пырӧ-гӧԉ-јӧз копераԏівӧ, сымын ыҗыԁ выгӧԁа ԋе тоԉкӧ гӧԉ-јӧзлы, но і копераԏівлы.
-Кыԇі-жӧ јонҗыка копераԏівлы чукӧртны ас-пыщкӧ гӧԉ-јӧзӧс? Меԁвоԇ колӧ тӧԁны, унаӧ вӧлӧԍтас гӧԉ мортыс ԁа кымын морт пырӧма на-пыщкыԍ копераԏівӧ.
-Меԁым гӧԉ јӧз јонҗыка пырас копераԏівӧ, колӧ налы собраԋԋејас-вылын віԍтавны асланыԁ-копераԏівса уҗ-јылыԍ; сеԍԍа колӧ віԍтавны, мыјла воԍтавлӧны быԁлаӧ копераԏівсӧ, кущӧм бур сіјӧ вајӧ јӧзыслы.
-Копераԏівӧ пырны, ԃерт, колӧ ԍӧм. Копераԏівјаслӧн вітӧԁ сјезԁ шуліс лӧԍӧԁны віт-шајта пај-ԁон. Кыԇ-жӧ гӧԉ-јӧзлы кокԋіԁҗыка тајӧ пај-ԁонсӧ мынтыны? Меԁвоԇ колӧ пај мынтан-сроксӧ ԋужӧԁны кык воӧԇ. Пај-ԁонсӧ поԅӧ беԁгӧԁны преміјаыԍ, коԁі ԍетчӧ копераԏів-прібыԉыԍ ԋӧбаԉӧм-тӧвар-вылӧ; сетчӧ-жӧ кутыштны пушԋінаыԍ, выјыԍ, кукаԋ-куыԍ ԁа мукӧԁторјыԍ, — јӧзыс вајасны копераԏівӧ ԃеԋга-вылӧ вузавны-ԁа. Сеԍԍа копераԏівын унаыԍ овлывлӧ уҗјас: тӧвар вајны, ԉібӧ кыткӧ-мыјкӧ вӧчны. Колӧ сещӧм ужјассӧ ԍетны гӧԉ јӧзлы, меԁ асланыс, уҗӧн мынтасны пај-ԁонсӧ. Тащӧм-торнас поԅӧ петкӧԁлыны гӧԉ-јӧзлы — кущӧм пӧԉза вајӧ коператсіја, ԁај поԅӧ отсавны налы мынтыны пај-ԁонсӧ.
-Таыԍ ӧтԁор быԁ копераԏівлы во-помаԍігас собраԋԋе-вылын колӧ став барышԍыс, коԁі коԉӧ копераԏівӧ вогӧгӧрԍа вузаԍӧмыԍ, торјӧԁны 5 % торја фонԁӧ. Сіјӧ ԍӧмнас бара-жӧ отсавны гӧԉ-јӧзлы пај-ԁонсӧ мынтыны. Меԁым сіјӧ фонԁас ԍӧмыс вӧлі унҗык, колӧ соԁтӧԁ корны мӧԁа-мӧԁлы отсаԍан-коміԏетлыԍ. Мынтыԍігӧн колӧ тӧԁмавны олӧмсӧ: коԁі ачыс вермӧ мынтыны ԁа коԁі оз вермы; мынтыны сӧмын сы-пыԃԃі, коԁі ачыс оз вермы мынтыны. Мынтыԍігӧн-жӧ колӧ віԍтавны гӧԉ-мортлы: тајӧ-пӧ ԍӧмыс оз век-кежлӧ сылы ԍетчы, а бӧр бергӧԁӧм-вылӧ, колӧ інԁыны бӧр-мынтан срок, кущӧм-ногӧн — ԍӧмӧн, аԉі вочасӧн преміјајасыԍ бергӧԁны.
-Сӧмын таԇікӧн поԅӧ гӧԉ-јӧзӧс чукӧртны копераԏівӧ.
-Роч.
-Коператівјаслӧн ас-костын ԁа јӧз-костын велӧԁчан-југԁӧԁчан-уҗ.
-Коператсіја-воԇын сулалӧ кык ыҗыԁ-уҗ: ӧԏі-кӧ, коператсіја-гӧгӧрса-уҗ колӧ лӧԍӧԁны сіԇі, меԁым еԍкӧ сіјӧ ԍетіс уҗалыԍ-јӧзлы
-јонҗык, тӧԁчымӧна отсӧг; мӧԁ-кӧ, колӧ кыскыны коператсіјаӧ став уҗалыԍ-јӧзсӧ, меԁым сетчӧ-пыртӧм-морт ез вӧв.
-Тајӧ уҗјассӧ бурҗыка нуӧԁӧм-могыԍ колӧ меԁ-војԁӧр уҗалыԍ-јӧзлыԍ вежӧрсӧ југԁӧԁны, меԁым еԍкӧ быԁӧн гӧгӧрвоӧ-вӧлі коператсіјалыԍ бурлунсӧ, кущӧм отсӧг вермас сіјӧ ԍетны, бура-кӧ сіјӧс лаԁ-вылӧ пуктыны ԁа ԉучкі нуӧԁны. Јӧзлыԍ вежӧр југԁӧԁны поԅӧ уна-ногӧн.
-Копераԏівіас-берԁын уҗалыԍјасӧс (счетовоԁјасӧс, лавкаын вузаԍыԍјасӧс, правԉеԋԋӧӧ бӧрјӧм-јӧзӧс) поԅас чукӧртлывлыны курсјас-вылӧ копераԏів-гӧгӧрса-уҗјас тӧԁмалӧм ԁа велӧԁӧм-могыԍ.
-Воԇӧ-велӧԁӧм-могыԍ поԅас ыстыны ԍуԍҗык, велӧԁчӧм-војтырӧс Высшеј-Копераԏівнеј-курс-вылӧ Ԉеԋінграԁӧ.
-Коператсіја-јылыԍ велӧԁӧны, копераԏівса-уҗјасӧн тӧԁмӧԁӧны том-велӧԁчыԍ-војтырӧс школајасын: совпартшколаын ԁа гырыԍҗык чеԉаԃӧс-велӧԁан карса школаын (школа 2-й ступенн).
-Коператсіја-велӧԁӧм-могыԍ ԁа гӧгӧрбок сылыԍ уҗјассӧ тӧԁмӧԁӧм-могыԍ јонҗык потребобществојас-берԁӧ, бура-уҗалыԍ лыԃԃыԍан-керкајас-берԁӧ поԅас чукӧртны ԁа воԍтыны коператсіја-велӧԁан кружок.
-Кружок-кӧ чукӧрмас, меԁым сіјӧ воԇвыв тӧԁӧ, — лоӧ сылы кык-пӧлӧс уҗ нуӧԁны: ӧԏік-кӧ, ас-кост-велӧԁчан уҗ, мӧԁ-кӧ, јӧз-кост велӧԁан уҗ.
-Емӧԍ уна сещӧм војтыр, коԁјас ԁӧза еԍкӧ велӧԁчісны, ԁа оз вермыны курсјас-вылӧ ветлыны, школаын велӧԁчыны, кружокӧ пырны; сещӧм јӧзлы коператсіја-велӧԁӧм-могыԍ поԅас гіжԍыны Тсентросојуз-берԁса заочнеј копераԏівнеј-курс-вылӧ (пошта-пыр велӧԁан курс). Ԋеыҗыԁ ԁоныԍ, кор-ԍурӧ прӧст-пӧраӧ, гортын поԅас велӧԁны коператсіја гӧгӧрбок.
-Кытӧн кружок оз поԅ воԍтыны, сені јӧз-воԇын колӧ сувтӧԁлывлыны копераԏів-гӧгӧрса уҗјас-јылыԍ ԁоклаԁјас, ԉектсіјајас, чукӧра-ԍорԋіјас (беседы), ԍпектакԉјас, агітсуԁјас, ловја-гаԅет ԁа сԏен-гаԅетјас ԁа мукӧԁтор.
-Коператсіја велӧԁӧм-могыԍ быԁ вӧлӧԍтса лыԃԃыԍан-керкајас-берԁӧ колӧ лӧԍӧԁны коператсіја-уголок ԁа бібԉіоԏека. Сіјӧ уголоксӧ ԁа бібԉіоԏекасӧ луныԍ-лунӧ колӧ бурмӧԁны ԁа баԍітны выԉ-плакатјасӧн, портретјасӧн, ԁіаграммајасӧн, ԁа уҗалыԍ-војтырлы колан-ԋігајасӧн.
-Копераԏівјас-гӧгӧрса уҗјасӧн тӧԁмӧԁӧм-могыԍ колӧ щӧкыԁҗыка гіжавлыны комі гаԅетӧ ԁа журналӧ, — кущӧм бур јӧзыслы копераԏів ԍетіс, мыјӧн сіјо віԍӧ, кыԇі бурмӧԁны, лаԁ-вылӧ пуктыны ԁа мукӧԁтор — меԁым гаԅет-пыр быԁӧн вермісны тӧԁмавны кущӧм копераԏів уҗалӧ бура, кущӧм — ԉока, кыԇі колӧ бура уҗавны ԁа сіԇ воԇӧ.
-Ԋекущӧм велӧԁчӧм воԇӧ оз мун, огӧ-кӧ кугӧј паԍкӧԁны, јӧз-костӧ разӧԁны уҗалыԍ-војтырлы-колан, ԁонтӧм ԋігајас.
-Велӧԁчытӧм ԁа омӧԉіка-велӧԁчӧм-јӧз от& тӧԁны ԋігајаслыс бурлунсӧ. Сіјӧн најӧ ԋекор ԋекущӧм ԋіга оз ԋӧбны.
-Сещӧм пемыԁ јӧзыслы колӧ ԁугԁывтӧг мојԁны, ԍывны, віԍтавны ԋігајас-јылыԍ, мытчӧԁлыны колан-ԋігајассӧ, меԁым быԁӧн гӧгӧрвоасны ԋігајаслыԍ коланлунсӧ ԁа воԇӧ понԁасны ԋӧбавны.
-Коператсіја-велӧԁӧм-могыԍ, сіјӧ уҗсӧ ԉучкі-нуӧԁӧм-могыԍ быԁ потребобществолы колӧ торјӧԁны прібыԉыԍ 5% ԁа сіјӧ ԍӧмсӧ пуктыны куԉтфонԁӧ.
-Тајӧ ԍӧмсӧ кытчӧ-ԍурӧ віԇны оз поԅ. Тајӧ ԍӧм-вылӧ поԅас корны (выпішітны) колан-гаԅетјас, журналјас, ԋігајас, плакатјас, портретјас ԁа мукӧԁ-пӧлӧс колан-торјас коператсіја-уголокӧ ԁа бібԉіоԏекаӧ. Нӧшта сетыԍ поԅас торјӧԁны ԍӧмтор чеԉаԃ-јаԍԉі-вылӧ.
-Куԉтфонԁӧ-кынԇіыс колӧ нӧшта торјӧԁны прібыԉыԍ 5%-мынԁа ԍӧм коператсіја-гӧгӧр уҗалыԍјасӧс велӧԁӧм-вылӧ (на подготовку кооперативных работннков).
-Војтырлыԍ вежӧр југԁӧԁан-уҗ бура-ԉучкі-нуӧԁӧм-могыԍ колӧ сӧмын ӧтувја уҗ. Колӧ, меԁым потребобществојас кутасны тајӧ уҗсӧ нуӧԁны ԁа чукӧстчасны мукӧԁ-берԁӧ отсӧг-могыԍ, а парԏіјнеј ԁа общественнеј оргаԋізатсіјајас чепӧсјасны налы отсавны тајӧ уҗсӧ нуӧԁны.
-Комі.
-Мыј вермас вӧчны ԉок прікащік.
-Прікащік-сајаԁ копераԏівыԁлӧн җын-уҗыс. Сы-понԁа јона-бӧрјыԍӧмӧн сіјӧс колӧ пуктыны. Поԅас сіјӧс правԉеԋԋӧӧ і ԋе бӧрјыны, а ԉаԁаҗык меԁалӧм-мортӧс прікащікын віԇны. Ԁоговор вӧчан сыкӧԁ — поԅӧ сеԍԍа і уҗсӧ сылыԍ јуавны.
-Кыԇі тӧԁны омӧԉ прікащікӧс?
-Омӧԉ прікащікыԁлӧн лавка-пыщкӧсыԁ ԇік пежвор-коԃ. Пыран-ԁа — бӧр петны ӧԁјӧҗык туј корԍан. Ԋајтԍыс ԁа бусԍыс горшаԁ кԉачаԍӧ. Сакар-ԁорын — треска віԇӧ, шыԁӧсјас-піын — шырјас уԅлӧны. Ԍіԏеч-пона — стојка-улӧ ԍујӧма. Локтан-ԁа — јӧз-вылӧ горзӧ, чіннас ышԋаԍӧ. Он-кӧ віԇӧԁ — регыԁ-на вескі-лыԁӧн кокыштас, гортаԁ локтан ԁа кіло оз суԇԍы. Колан-тӧвар унаыԍ оз овлы — мем-пӧ ічӧт сетчӧԇ ԃелӧ, — шуас. Век ічӧт-жалӧваԋԋӧ-вылӧ нораԍӧ; — ачыс зев ԁыш, јӧзыԁ тащӧмыԁлы бара-жӧ і ԁонсӧ оз пукты унҗыксӧ.
-Ԉок-прікащікыԁ ԃерт-ԋін віна јуӧ. Віна-кӧ јуӧ — кыт-ԍурӧ сіјӧ гуԍалӧ-ԋін. Җын-пӧрасӧ сіјӧ сетчӧ і ԍојӧ, локтан коланторла-ԁа, — лавкааԁ коԉкја-томан ӧшалӧ. Учот вӧчасны ԁа тащӧм прікащікыԁ-лӧн ԃерт-ԋін ԍо-кыкыԁ, уԁајтчас ԁај ԍурс шајт, оз суԇԍы.
-Мыј керан? Коркӧ-ԋекоркӧ, ԍетасны суԁӧ, гашкӧ-пӧ перјасны, сесԍа, віԇӧԁан-ԁа, јӧзыԁ павкалісны копераԏів-берԁԍыԁ. Віԁчӧны: кыԍ-пӧ-ԋін, бара, мірскеј-ԁобра бур-інӧ волас. Сеԍԍа пӧра воас копераԏівлы тӧварыԍ векԍеԉ-серԏі мынтыны — ԍӧм оз суԇԍы. Карын векԍеԉтӧ проԏестујтасны, а сы-бӧрын боԍтас сеԍԍа кыԍкӧ уҗӧннаԁ! Ԋекоԁ оз ԍет. Правԉеԋԋӧ пікӧ воас, собраԋԋӧ чукӧртас. Собраԋԋӧ-вылӧ ԁас морт сӧмын локтас, ԁај најӧ пајсӧ бӧр корӧны. Віԇӧ&ран-ԁа, — копераԏівса уҗыԁ ԇікӧԇ торкоіс. Регыԁ, зон, торкныԁ — понԁыв бӧр течны, уна пӧԍ петас.
-Сеԍԍа копераԏів ԇікӧԇ кіԍԍіс. Ізтӧг веԍіг ԋекыԍ бостны. Віԇӧԁан-ԁа, Маԏвӧј-Прокӧ лӧԍӧԁчӧ вузаԍны боԍтчыны...
-Таԇ абу?
-— Меԁ, еԍкӧ, таԇ оз-жӧ ло!
-Тащӧм-кӧ прікащікыԁ — кык жеԉ-костӧ боԍтӧј ԁа реԉԉӧ ӧшӧј!
-Парма.
-Кыԇі бурмӧԁны віԇму-уҗалан-тӧварішществојаслыԍ уҗсӧ.
-Правԉеԋԋӧлӧн уҗ.
-Віԇму-уҗалыԍ-тӧварішществојас міјан унҗыкыс-на уҗалӧны омӧԉа. Унҗыкыс — омӧԉ правԉеԋԋӧнысла. Веԍкалӧны сетчӧ ԉібӧ уҗавны-кужтӧм-јӧз, ԉібӧ ԁыш-јӧз. Сещӧм правԉеԋԋӧјастӧ ԃерт таԇі воԇӧ еновтны оз поԅ. Колӧ, ԁышӧԍ-кӧ сен јӧзыс, — выԉјасӧс бӧрјыны, а оз-кӧ кужны уҗавныс — велӧԁны најӧс.
-,,Правԉеԋԋӧыԁ-ӧԁ і тӧварішществоыԁлӧн јурыс. Сы-вылӧ, бур-кӧԅајін-вылӧ-моз, леԇӧма став тујԁӧԁан ԁа мукӧԁ-пӧлӧс уҗсӧ ԇоԋ тӧварішществолыԍ, — ԃерт, устав-ԍерԏі-жӧ. Уставсӧ вынԍӧԁӧ обшщеј собраԋԋӧ тӧварішществоыслӧн“. Таԇі шуӧма машіннеј-копераԏів-тӧварішщество-уставын, 52 параграпын.
-Бур-кӧԅаіныԁ аслас-овмӧсыԍ воԇвыв ставсӧ арталӧ: кӧн-мыј сылӧн ем, кыԍ-мыј ԁа унаӧ сылӧн ԁокоԁ локтӧ, кытчӧкӧ оз-ӧ поԅ ԁонӧнҗык ԉішалантортӧ інӧԁны, ԉібӧ кӧнкӧ уҗыштны-нажӧвітчыштны. Сіԇ-жӧ тӧжԁыԍӧ, меԁ-еԍкӧ став тӧварішщество-шԉеныс тӧԁіс ԁа уҗаліс тӧварішщество-уҗас.
-А таԇі-ӧ уҗалӧны міјан правԉеԋԋӧјасыԁ?
-— Оз. Унҗык правԉеԋԋӧыс міјан оз тӧԁ, оз аԁԇы асԍыс уҗјассӧ.
-Бур-правԉенԋӧыԁ обшщеј собраԋԋӧјас-вылаԁ (став-тӧварішществоса-шԉенјаслӧн чукӧртчылӧмјас-вылаԁ) пуктӧ ԍорԋіјас сӧмын
-гырыԍ-уҗјас-јылыԍ, ԁа корӧ собраԋԋӧлыԍ бур-тујԁӧԁјас-інԁӧԁјас сіјӧ уҗјасас. Віԍтавлӧ аслас-вӧчӧмторјас-јылыԍ ԁа Ревіԅіоннеј Коміԍсіја (віԁлалыԍјас) вӧчӧм-уҗјас-јылыԍ, меԁым собраԋԋӧ тӧԁӧ ԁа вынԍӧԁӧ вӧчӧм-уҗјассӧ. Собраԋԋӧјас-костас сеԍԍа став-уҗсӧ ачыс нуӧԁӧ ԁа лӧԍӧԁлӧ воԇӧ-кежлӧ уҗјас.
-Омӧԉ-правԉеԋԋӧаԁ мӧԁ-ногса. Шԉенјас-костас ԋекущӧм уҗ-јітӧԁ абу: ԍекретарыс вӧчӧ асԍыс уҗ, гіжаԍан-уҗ; казначејыс ԍӧмсӧ лыԃԃӧ; јуралыԍыс, преԁԍеԁаԏеԉыс, бара-жӧ — котралӧ тӧварішществоса-ԃелӧјасӧн. Быԁӧн асԍыс нырувԍыс і тӧԁӧ. Таԇ-жӧ і міјан унҗыкыԍсӧ. Ас-костса собраԋԋӧ правԉеԋԋе-шԉенјаслӧн оз овлы. Ԍекретарыс быԁ-ԃелӧ чукӧртӧ обшщеј собраԋԋӧ-кежлӧ Воԇвыв аԍ-ныс оз і віԁлавлыны ԋі ԁумыштлыны сіјӧ ԃелӧјас-јывԍыс, гашкӧ, еԍкӧ, і вермасны вӧчны обшщеј-собраԋԋӧтӧгыс.
-Ԃерт сеԍԍа тащӧм правԉеԋԋӧнаԁ обшщеј-собраԋԋӧыԁлы лоӧ уна бур-каԁ воштыны прӧста. А правԉеԋԋӧыԁлӧн унаыԍ бурҗык-торјас-јывԍыԁ вунлывлӧ ԍорԋітны обшщеј-собраԋԋӧ-вылас.
-Бура-уҗалӧм-могыԍ правԉеԋԋӧлы колӧ:
-. уҗавны сіԇі, кыԇі щӧктӧма тӧварішщество-уставын;
-. меԁ правԉеԋԋӧса шԉенјасыс тӧжԁыԍісны став-уҗ-јывԍыс, а ез јуклыԍны ас-костас правԉеԋԋӧ-уҗнас ԁа нырувԍыс сӧмын і тӧԁны;
-. чукӧртлывлыны щӧкыԁҗыка ас-костса заԍеԁаԋԋејас, щӧщ корлывлыны Ревіԅіоннеј Коміԍԍіјаыԍ шԉенјассӧ ԁа зіԉҗык, ԍуԍҗык јӧзӧс тӧварішществоса шԉенјас-піыԍ;
-. лӧԍӧԁны уҗпас ԇоԋ-во-кежлӧ. Урчітавны — кущӧм каԁӧ (шуам-кӧԏ: тулысын, арын) мыј уҗавны. Уҗјассӧ вынԍӧԁӧ обшщеј-собраԋԋӧ тӧварішществолӧн;
-. обшщеј собраԋԋӧ-кежлӧ ԍорԋіјассӧ лӧԍӧԁны ԁумыштлӧмӧн. Меԁ та-јылыԍ тӧԁӧ быԁ-шԉен правԉеԋԋӧыԍ, а оз сӧмын ԍекретар, ԉібӧ јуралыԍыс.
-Тајӧ віԍталӧмјас-ногыс-кӧ понԁас тӧварішщество уҗавны, секі вӧԉіԍті обшщеј-собраԋԋӧјасыԁ ԉічалыштасны посԋі ԍорԋіјасыԍ, вӧԉіԍԏі вермыны кутастны тујԁӧԁны тӧварішществоӧс воԇӧ-уҗ-вылӧ.
-Тӧварішществолӧн уҗ
-Віԇму-уҗалан-тӧварішществојаслӧн, креԃітнеј (ужԁыԍан)-тӧварішществојас-кынԇі, меԁ-коланторјыс — кужӧмӧн-уҗалӧм ԁа уҗ-нуӧԁӧм.
-Боԍтам кущӧмкӧ тӧварішщество. Уҗалӧмыԍ сылӧн воӧ ічӧԏік барыштор. Сы-вылӧ сіјӧ вермӧ ԋӧжјӧԋікӧн бурмӧԁыштны віԇму-вӧԃітӧмсӧ, овмӧссӧ.
-Емӧԍ бур-жӧ товарішществојас, сӧмын омӧԉа пуктӧма уҗ-нуӧԁӧмсӧ, сіјӧн налы барыш-пыԃԃі локтӧ убытка.
-Віԇӧԁлам, кыԇі тащӧм тӧварішществојасас уҗыс мунӧ, јона-ӧ спорітчӧ.
--ӧԁ воӧ ӧԏі тӧварішщество кӧԇлӧма 4 пуԁ ԁа 10 пунт аԋкыщ. Арталан-кӧ 3 шајтӧн ԁа 40 урӧн пуԁ, ставыс — 13 шајт ԁа 40 ур-ԁон. Аԋкыщсӧ ԋӧбӧмаӧԍ 40 верст-сајыԍ-ԁа, ковмӧма сіјӧс вајны пыжӧн 5 мортлы; 80 урӧн пӧԃеншщіна, сувтӧма вајӧмыс 4 шајт. Кӧԇігас уҗалӧмаӧԍ: 34 мужік пӧԃеншщіна — 80 урӧн, 3 нывбаба-пӧԃеншщіна — 50 урӧн ԁа 25 вӧв-пӧԃеншщіна — 70 урӧн, ставыс 46 шајт ԁа 20 ур-ԁон. Чукӧртӧмӧ-теччӧмӧ петӧма 14 мужік-пӧԃеншщіна ԁа 39 нывбаба-пӧԃеншщіна, важ-ԁонјаснас-жӧ — сувтӧ 30 шајт ԁа 70 ур. Вартӧмӧ петӧма 15 мужік-пӧԃеншщіна — 12 шајт-ԁон. 4 пуԁ ԁа 10 пуԁ аԋкыщ вӧԃітӧм сувтӧма ставыс 106 шајт ԁа 30 ур.
-Воӧма 30 пуԁ аԋкыщ (бура воӧма). Аԋкыщ-корјыс (іԇасыс) —
-пуԁ-гӧгӧр.
-Сеԍԍа аԋкыщсӧ вузалӧмаӧԍ 2 шајтон-пуԁ, ԁоныс бура шеԁӧма. Іԇассӧ кыԇ-ԍурӧ артаԍтӧг коԁ-ԍурӧ віԇӧмаӧԍ. Вузавны-кӧ, ԃерт шеԁіс шајт 15-ыԁ.
-Став ԁокоԁыс локтӧма тӧварішществолы 60 шајт, а вӧԃј&тӧмас віԇӧмаӧԍ — 106 шајт ԁа 30 ур. Іԇас-ԁонсӧ-кӧ, 15 шајтсӧ, щӧщ лыԃԃам, — 31 шајт ԁа 30 ур убытка лоӧма тӧварішществолы кужтӧм уҗ-нуӧԁӧмыԍ.
-Бостам гӧрӧм-кӧԇӧмсӧ.
-п. ԁа 10 пунт кӧԇны (ԃеԍаԏіналӧн којмӧԁ-пај-кымын лоӧ), мунӧма 34 муж.-пӧԃеншщіна, 3 нывбаба ԁа 25 вӧв-пӧԃеншщіна —
-шајт ԁа 20 ур ԁон.
-Бура-уҗалӧмӧн, ,,Урочнеј-положеԋԋӧ“-ԍерԏі, кӧԏ і кык-мынԁа боԍтам тајӧ-жӧ уҗсӧ, колӧ: 5 муж.-пӧԃеншщіна — 80 урӧн, 4 шајт-ԁон ԁа 4 вӧв — 70 урӧн, 2 шајт ԁа 80 ур-ԁон. Ставыс сувтӧ 6 шајт ԁа 80 ур, а оз 46 шајт ԁа 20 ур.
-Со-кущӧм омӧԉа вӧлӧм налӧн уҗыс мунӧ. Ӧԏі-мортлы-мынԁа-уҗ вӧлӧм ԁышіԋіка вӧчӧны 6 — 7 морт (а мі јешщӧ кӧсјам лӧԍӧԁны, меԁ ӧԏі морт еԍкӧ уҗалӧ ԍіԅім морт-мынԁа). Таԇітӧ уҗалігӧн, ԃерт, тӧварішществолы ԋекущӧм барыш оз во, убыткаыԍ-кынԇі.
-Мыј колӧ вӧчны тӧварішществојаслы, меԁым воԇӧ-кежлӧ тащӧм-торјыс оз ло?
-Ем, шуам, кущӧмкӧ уҗ. Быԁ креԍԏаԋін, быԁ тӧварішществоса-шԉен тӧԁӧ воԇвыв-ԋін, уна-ӧ пӧԃеншщіна колӧ пуктыны сіјӧ уҗӧ. Уҗалігас-кӧ сеԍԍа уҗыс сыыԍ-ԋӧжјӧ кутас мунны, колӧ тӧԁмавны, мыјла уҗалыԍјасыс ԋӧжјӧ уҗалӧны. Оз-кӧ верітчыԍԍы налы, колӧ лептыны та-јылыԍ ԍорԋі обшщеј-собраԋԋӧ-вылын, лӧԍӧԁны урчітӧмӧн уҗ-пај-мортлы лун-вылӧ. Поԅӧ секі лӧԍӧԁчыны і уркӧвӧјјасӧн, сӧмын быԁ-ногыс зіԉны, меԁ тӧварішщество-уҗыс вајӧ оз уронт, а ԁокоԁтор.
-Кустарнеј-тӧварішществојасын, шуам-кӧԏ ԃӧгӧԃ-вӧчан-завоԁ, уҗнуӧԁыԍјасас колӧ інԁыны бура-уҗсӧ-тӧԁыԍ-јӧзӧс. Омӧԉа-тӧԁыԍјасӧн уҗ-нуӧԁны кужтӧгыԁ завоԁлӧн петӧ ԁона-тӧвар, ԉібӧ еща.
-Сы-тујӧԁ, вот, міјан ԃӧгӧԃ ԁа ԍір-вӧчан-завоԁјас уҗ-вылын поԅӧ велӧԁчыны... кыԇі оз ков уҗавны.
-Сыктыв-карын пунт ԃӧгӧԃ вузалӧны 20 урӧн.
-Карԁорын таво-гожӧм вӧлі вӧзјӧны ӧԏі пуԁ 1-ј сорт ԃӧгӧԃ, вокзал-вылӧԇ вајӧмӧн — 1 шајт ԁа 09 урӧн, 2-ԁ сорт — 92 урӧн.
-Јемԁінын ӧԏі завоԁын пуԁ ԃӧгӧԃ 1, 2 ԁа 3 сортыс сора вузалӧны 1 шајт ԁа 73 урӧн.
-Карԁорын бур скіпіԁар сулалӧ 3 шајт ԁа 30 ур, а міјан став сортыс сорӧн — 3 шајт ԁа 46 ур. Тајӧ-ӧԁ ставыс бур машінаа завоԁын, а посԋі (креԍԏанскеј) завоԁјасаԁ вӧчӧм-јывԍыԁ ԋінӧм і ԍорԋітны.
-Мыјла ԁона сувтӧ налӧн тӧварыс?
-Ԁа, ӧԏікӧ, скіпіԁарыс петӧ омӧԉ; мӧԁ-кӧ, — ԁона сувтӧ ԍірӧԁыс.
-Скіпіԁар — бур, колан тӧвар. Кужӧмӧн уҗалӧмӧн поԅӧ уна леԇны, а кужтӧгыԁ, кыԇі тані віԍталӧма, — 10 пуԁ-пыԃԃі артмас-сӧмын 2 п. ԁо 20 пунт.
-Ԋӧжјӧ уҗалӧмысла ԍірӧԁыс сувтӧ ԁона. Ԍмета-ԍерԏі налӧн вӧлі лӧԍӧԁӧма ӧԏі-куб-ԍірӧԁ-вылӧ віԇны 5 шајт, а сувтіс — 8 шајт. Тајӧ меԁ-јона лептӧ тӧвар-ԁонтӧ; ԃерт, емӧԍ-на і јешщӧ мыј-ԍурӧ ԁон-лептӧԁјас.
-Бырӧԁны тащӧм ԋеԉучкіјассӧ вермам сӧмын секі, кор став шԉеныс кутас ԁумајтӧмӧн, ԍӧлӧмԍаԋыс уҗавны тӧварішщество-уҗас.
-Міјан шԉенјасыԁ абу-на сещӧмӧԍ, сіјӧн і лоӧ лӧԍӧԁны бурҗык правԉеԋԋӧ, меԁ бурҗыка уҗсӧ тујԁӧԁас. Та-вылӧ-жӧ лӧԍӧԁӧма і Ревіԅіоннеј Коміԍԍіјатӧ; на-јылыԍ мі тані огӧ кутӧ ԍорԋітны, ставным-ӧԁ мі сіԇі тӧԁам, најӧ-сещӧм-жӧ уҗнуӧԁыԍјас, кущӧм і правԉеԋԋӧ.
-Меԁ-жӧ Правԉеԋԋејас ԁа Ревіԅіоннеј-Коміԍԍіјајас бурҗыка воԇӧ-кежлӧ боԍтԍасны асланыс уҗӧ ԁа боԍтчӧԁасны щӧщ став шԉенсӧ-тӧварішществојасыԍ.
-Агроном А. Попов.
-Ԋеԉучкіјас уҗԁыԍан-тӧварішществојас-уҗын.
-Август-тӧлыԍын ВКП-лӧн тсентраԉнӧј Коміԏет віԁлаліс (кывзіс ԁоклаԁ) уҗ Тсентроԍеԉбанклыԍ. Аслас постановԉеԋԋеӧн ЦК шуіс: уҗԁыԍан уҗ мунӧма бура-коԃ, уҗԁыԍан-тӧварішществојас век соԁӧны паԍкалӧны.
-Быԁ выԉ-уҗын ем кущӧм-ԍурӧ ԋеԉучкіјас. Ԃерт, емӧԍ ԋеԉучкіјас і уҗԁыԍан-уҗын. Гырыԍҗыкјасыс со-кущӧмӧԍ:
-. Уҗӧн-боԍтӧм-ԍӧм уҗԁыԍыԍјас віԇӧны ԋе сетчӧ, мыј-вылӧ боԍтӧмаӧԍ, а мукӧԁлаӧ (ԍојӧмӧ ԁа кытчӧ-ԁа, а оз уҗалан-кӧлуј лӧԍӧԁны); сеԍԍа боԍтӧм-ԍӧмсӧ, ссуԁајас оз вештыны строк-кежлӧ.
-. Тӧварішществојас абу-на кужӧмаӧԍ чукӧртны креԍԏана-орԁыԍ прӧст-ԍӧмјас асланыс кассајасӧ вклаԁјасӧн, учрежԃеԋԋејаслыԍ — вклаԁјасӧн ԁа ԏекушщеј счӧтјасӧн; уҗалӧны сӧмын госуԁарствоԍаԋ ԍетӧм ԍӧмӧн, а сіјӧ оз тырмы. Та-куԅа тырмыԇ-отсӧг вермытӧм-інӧ суԇԍытӧм-креԍԏаналы абу.
-. Тӧварішществојас омӧԉа-на воԇсаԍӧны ковтӧм-рӧскоԁјаскӧԁ, вӧчалӧны гырыԍ рӧскоԁјас Правԉеԋԋелы-ԁа, мыј-ԁа, тӧргујтӧны ас-ԍӧм-вылӧ, кујлӧԁӧны уҗԁыԍан-ԍӧм тӧварјасын.
-. Креԍԏана омӧԉа пырӧмаӧԍ уҗԁыԍан-тӧварішщество-уҗӧ: гіжԍӧмаӧԍ шԉенӧ, мынтӧмаӧԍ пај (а унҗыкыԍсӧ і пајсӧ абу мынтӧмаӧԍ), кор ковмас ссуԁа — воласны тӧварішществоӧ, а сытӧг, мукӧԁ-пӧраӧ, шԉенӧс тӧварішществоӧ, кыԇ шуласны, „ԍіра-ныра-гезјӧн кӧԏ кыскы“, — оз веԍіг волыны собраԋԋејас-вылӧ, оз тӧԁны мыј-і керԍӧ тӧварішществојасын.
-. Омӧԉа-на мунӧ отсасӧм гӧԉ-креԍԏаналы, најӧс уҗԁыԍан-тӧварішществојас-пыр кокјылӧ кыпӧԁӧм.
-Тащӧм гырыԍҗык ԋеԉучкіјас креԍԏаналы уҗԁыԍан-уҗын СССР-паԍта, тащӧмӧԍ-жӧ і міјан, Комі Облаԍтын.
-Коміԍеԉбанк важыԍаԋ-ԋін інԁалӧ уҗԁыԍан-тӧварішществојаслы тајӧ ԋеԉучкіјас-вылӧ, сӧмын ԍӧкыԁа вӧрӧны тӧварішществојас.
-Уҗ-лептӧмныԁ ас-сајаныԁ, креԍԏана: колӧкӧ унҗык, ԁонтӧмҗык креԃіт, — кор ем тенаԁ прӧст-ԍӧм, вајӧј уҗԁыԍан-тӧварішществоӧ вклаԁӧн; ссуԁајас вештӧј строкын (меԁ ԍӧм ӧԁјӧҗык бергалас), енӧ тӧргујтӧј ас-ԍӧм-вылӧ, нуӧԁӧј чорыԁҗыка ковтӧм-рӧскоԁјас-бырӧԁан-уҗ, ԁа бурҗыка віԇӧԁӧј правԉеԋԋе-уҗ-бӧрԍа, тојлалӧј сіјӧс уҗас! .
-Меԁ тіјан уҗԁыԍан-тӧварішщество лоас „Ԃеревԋаса Банк“-коԃ, чукӧртӧј сетчӧ прӧст-ԍӧмјас став вӧлӧԍтувса учрежԃеԋԋејасыԍ вклаԁјасӧ ԁа ԏекушщеј счӧтјасӧ.
-Ӧԉӧк-Ӧнԁреј.
-Коміԍеԋбанкын.
-Коміԍеԉбанк лӧԍӧԁчӧ выԉ І926-27-ӧԁ во-вылӧ. Тӧԁмалӧ асԍыс воԇԇа-уҗсӧ. Коԉан-воԍа уҗыс тыԁалӧ со-кущӧм цыфрајасыԍ:
-уҗԁыԍан-тӧварішществојас-пыр мунӧма креԃіт (ужԁыԍӧм): а) куԅ-строка — 117.030 шајт, б) җеԋыԁ-строка — 474.500 шајт.
-Тајӧ Іԅватӧг. Іԅва-агенство-пыр мунӧма ԍӧм 140.745 шајт ԁа 94 ур.
-Выԉ 1926-27-ӧԁ во-вылӧ план-ԍерԏі Коміԍеԉбанк корӧ Росԍеԉбанклыԍ 990.390 шајт. Таво лоі омӧԉ турун-ԋаԋ, сы-куԅа Обісполком Коміԍеԉбанк-пыр корӧ соԁтӧԁ ԍӧм кӧјԁысјас ԁа скӧтлы-вер-
-ԁасјас лӧԍӧԁны. Кӧјԁысјас-вылӧ план-ԍерԏі вӧлі інԁӧма 24.000 шајт, соԁтӧԁ корам нӧшта 80.000 шајт, ставыс лоас — 104.000 шајт. Скӧтлы кӧрымјас-вылӧ план-ԍерԏі вӧлі інԁӧма 12.000 шајт. Ӧнӧԇ огӧ-на тӧԁӧ, гырыԍӧ креԃітјас ԍетас Росԍеԉбанк.
-Комісеԉбанк-Правԉеԋԋеԍаԋ ӧні нароԍнӧ муніс ӧԏі морт Мӧскуаӧԇ, меԁым унҗык ԍӧм ԉікмӧԁны Росԍеԉбанкԍаԋ. Ԃерт, міјанлыԍ планјас чорыԁа чінталасны, корӧм-мынԁа ԍӧм Росԍеԉбанк ԍетны оз вермы, сіԇтӧ сылӧн ԍӧмыс ԋекытчӧ оз суԇԍы. Сы-понԁа Банклы, ԁа і уҗԁыԍан-тӧварішществојаслы чорыԁҗыка ковмас чукӧртны ԍӧм аслыныс: вклаԁјас ԁа ԏекущеј счӧтјас; меԁ ԍӧм-уҗԁыԍыԍјас-кіјӧ оз ԍібԁы, ӧԁјӧҗык бергалӧ (колӧ уҗӧн-боԍтӧм-ԍӧм строк-кежлӧ мынтыны, ԋе ԍујны ԍӧм тӧварјасӧ ԁа &ԍіԇ воԇӧ). Татӧг уҗԁыԍан-уҗ оз јонмы.
-Та-ног уҗавны боԍтчыны отсаласны Коміԍеԉбанклӧн Інспекторјас: најӧ ӧні муналісны тӧварішществојасӧ во-помавны, отчотјас лӧԍӧԁавны. Щӧщ інԁаласны, кыԇ воԇӧ уҗавны. Сеԍԍа-ӧԁ прамејҗык уҗалыԍјас лоасны тӧварішществојаслӧн асланыс: ӧні најӧ велӧԁчӧны счетовоԁјас-курс-вылын, сеԍ помалӧм-бӧрын кутасны тӧварішществоса-счетовоԁјасын уҗавны.
-Ӧԉӧк-Ӧԋԁреј.
-Спаспорубса Потребобщество.
-Во-гӧгӧрӧн ӧԏік морт, веԍіг, абу пырӧма пајшщікӧ, ӧԏік кујм-ур, веԍіг, абу соԁӧма пајевӧј-капіталӧ. Ԁӧза еԍкӧ колӧ капіталјас ԁа пајшщік-лыԁ соԁӧмыԁ, меԁым копераԏівыԁ јонмасҗык, ԁа тыԁалӧ Правԉеԋԋӧыс омӧԉа та-јылыԍ тӧжԁыԍӧма.
-Важ пајевӧј-уҗјӧз чукӧрттӧм. Віт-шајта пај-вылӧ петӧм-могыԍ ԍорԋі ез-на кыпавлы.
-Ԋемвіԇтӧг уна шыблалӧма абутӧм ԍӧмјастӧ кытчӧ-ԍурӧ& піԍмӧ, ԏеԉеграм-вылӧ віԇӧма 153 шајт ԁа 87 ур, векԍеԉјас ԍерԏі прӧчент-вылӧ віԇӧма 421 шајт ԁа 22 ур, тӧвар вајӧмыԍ мынтӧма 553 шајт ԁа 51 ур ԁа мукӧԁлаӧ.
-Кулӧмԁінса Потребобщество.
-Став капіталыс (ԍӧмыс) паԁмӧма: імушществоӧ пырӧма — 2861 шајт ԁа 25 ур, уҗӧн тӧвар ԍеталӧмаӧԍ — 5638 шајт ԁа 13 ур-ԁон
-Ԁӧза еԍкӧ мукӧԁ-ԁырјі колӧ тӧвартӧ ԋӧбыштны-ԁа, он буракӧ ԁругӧн боԍт.
-Мыј вӧчан секі? Лоӧ уҗԁыԍны ԉібӧ уҗӧн ԋӧбаԍны, векԍеԉјасӧн мынтыԍны.
-Сы-помыԍ рӧскоԁјасыԁ соԁӧны, тӧвар-гӧгӧрыԁ гартчӧны — тӧварыԁ ԁонԍалӧ.
-Морԁінса Потребобщество.
-Тајӧ воҗынӧн җебмӧма: уҗӧн ԍеталӧмаӧԍ тӧвар 7138 шајт ԁа 17 ур-ԁон, кытчӧ-ԍурӧ віԇӧмаӧԍ 937 шајт ԁа 79 ур. Сіјӧ рӧскоԁыс уԍӧ тӧвар-вылӧ, сы-вӧсна тӧвар ԁонԍалӧ.
-Счетовоԁ уҗалӧ ԋајта, ԉока. Сы-ногӧн соԁтӧԁ (наложеԋԋӧ) тӧвар-ԁон-вылӧ лоӧ сӧмын 10,3%, а кутан-кӧ ԉучкі артавны — петӧ унжык.
-Боԍтам со: Чӧԁԁінса отԃеԉеԋԋеын тӧвар коԉӧма, ас-ԁоннас-кӧ артавны, — 736 шајт-ԁон, соԁтӧԁ сы-вылӧ лӧԍӧԁӧма 232 шајт, мӧԁ-ногӧн-кӧ, — 31%-сајас.
-Гамса Потребобщество.
-Бӧрја-воҗынӧн тӧԁчӧмӧн јонміс, кок-јылӧ сувтіс. Тӧвар-ԁон вочасӧн леԇӧ. Обсојузкӧԁ кӧртаԍіс — векҗык сылыԍ кутіс ԋӧбаԍны: тӧвар паԍкӧԁӧм сылӧн соԁіс 70%-мынԁа важ-вузаԍӧм-ԍерԏіыс, боԍтаԍыԍјас вылыԍ важ-уҗјӧзсӧ 1229 шајт-сајас чукӧртіс, аслыс, лавка-вылӧ-пыԃԃі выԉ керка лептіс.
-Емӧԍ-ԃерт і ԉок-інјас-на: пајевӧј уҗјӧз абу ставыс чукӧртӧма. ԋӧбаԍӧмны кор-ԍурӧ частнеј тӧргӧвечјаслыԍ ԁа мукӧԁтор.
-Комі.
-Комі гіжӧԁчукӧр
-1926. 9-ӧд окԏабр
-Ошкамӧј талун мі Окԏабрӧс јона,
-Ошкамӧј мез, ревоԉутсіја-лун.
-Ӧкмыс-во тырігӧн бырі-ԋін шогјас,
-Ԋӧжјӧԋік паԉалі, Комі-јӧз, ун.
-Ԍӧлӧмԍаԋ раԃејтам, Окԏабрӧс, тенӧ,
-Мезлунӧс, вӧԉаӧс ԍетыԍӧс мі...
-Лептамӧј вылӧҗык гӧрԁ-плагјас, јортјас,
-Выԉ-тујӧԁ ԍмелҗыка тувчалӧј ті!
-Ӧкмыс-вӧ бура-ԋін-лӧԍыԁа олан,
-Те, комі-уҗалыԍ — му-гӧрыԍ-јорт.
-Ԍінјас ԁа јурвемјас воԍԍіс-ԋін тенаԁ.
-Мезлун ԁа вӧԉа аԁԇӧ быԁ-морт.
-Ӧкмыс-во помаԍіс, ԁасӧԁ-во мунӧ, —
-Ԁасӧԁ-і, кыԅӧԁ-і, лоӧ ԍо-во!
-Сӧвет-влаԍт јонмӧма, бырны оз вермы.
-Меԁ тајӧ влаԍтлы помыс оз во!
-Талунја-праԅԋіксӧ, талунја-лунсӧ,
-Ԍӧлӧмԍаԋ каԅтылам Комі-јӧз, мі!
-Југыԁлаԋ тувтчалам, пемыԁлун віјам,
-Ыҗԁӧԁам-паԍкӧԁам Окԏабрлыԍ бі!
-ԌПІРА-ПРОКӦ.
-Меԁ паԍкалас, шыԉалас „Орԁым“!
-Ԁыр-ԋін-зев мырԍісны, уна-пӧԍ кіԍтісны, уна-вын пуктісны, — сук-парма-пӧвсӧ кӧсјылісны піԍкӧԁны орԁым. Боԍтчылісны јона піԋӧн-гыжјӧн піԍкӧԁчыны, завоԃітлісны роԅӧԁны-піԍкӧԁны, — сӧмын сук-пармаса-лӧптӧн бӧр понԁіс тырны, вӧрԍавны, вошны...
-Ԁыр олӧм-бӧрын, кі-кок јонмӧм-бӧрын, выԉ-јон-лечыԁ-черјасӧн, пӧԍ-ԍӧлӧмӧн, боԍтчісны выԉыԍ піԍкӧԁны. Важ-орԁымлыԍ-тујсӧ корԍісны, роԅӧԁісны важ-тујӧԁ, піԍкӧԁісны. Ӧні векԋіԃік ічӧԏік орԁым-куԅа ветлам-ԋін, огӧ-ԋін вошӧј парма-пӧвсӧ. Орԁым-куԅа муніг-моз јона пасјалам, пыр воԇӧ піԍкӧԁам, увјассӧ-баԃјассӧ весалам, шыԉӧԁам, паԍкӧԁам, — меԁ сіјӧ орԁымыс став-пармаса-војтырлы, став комі-јӧзлы тӧԁса лоас. Меԁ сіјӧ орԁымыс пармаса-војтырӧс петкӧԁас ыҗыԁ-паԍкыԁ-тујӧ. Орԁым-куԅаыс повтӧг воԇӧ пыр тувчаламӧј паԍкыԁ чорыԁ-туј-вылӧ. Паԍкыԁ, чорыԁ-туј-куԅа воԇӧ петамӧ выԉ-ԁолыԁ-гажа-олӧмлаԋ.
-Меԁ-жӧ олас, паԍкалас-шыԉалас парма-пӧвсӧ „Орԁым“.
-Ԍімаков I. Н.
-Комі-аԋлы.
-Мезлун мі віԁчіԍім јона,
-Мезлуныԁ, комі-аԋ, бур;
-Велӧԁчӧм, чојјас, меԁ-ԁона,
-Велӧԁчӧм југԁӧԁӧ јур!
-Ԁыр-ԋін мі пемыԁӧн олім,
-Школаыԍ пышјавлім пыр;
-Сіјӧс мі омӧла тоԁлім&,
-Југыԁлаԋ песԍім мі ԁыр!
-Шыбітам, пемыԁлун, јортјас.
-Велӧԁчам ӧԏітӧг мі;
-Комі-аԋ, школаӧ ветлы,
-Пемыԁлун бырӧԁ ԁа ві!
-Чојјасӧј, воԍталӧј ԍінјас,
-Кыпӧԁлӧј чорыԁа коԍ;
-Пемыԁлун, комі-аԋ, бырӧԁ,
-Југыԁ-туј ас-кіаԁ боԍт!
-Велӧԁчы, комі-аԋ, саԃмы!
-Мезлуныԁ воіс-ԋін теԁ.
-Пемыԁлун ԍӧлӧмԍаԋ ставныԁ —
-Бырӧԁӧј, меԁ сеԍԍа оз шеԁ...
-Ԁона чојјасӧј, мыј-інӧ кераԁ?
-Саԃмӧԁӧј, паԉӧԁӧј ун;
-Велӧԁчӧј ԉікпунктын бура!..
-Комі-аԋ, ԉікпунктӧ мун!
-Ԍпіра-Прокӧ.
-Велӧтчӧм.
-І.
-Меным тыріс ԍіԅім гоԁ
-Кыщӧм арӧ ме ог тӧԁ;
-Мамӧ школаӧ мӧԁӧтіс.
-Віԉ-ԋінкӧм кокам кӧмӧтіс.
-Вонӧ * менӧ ԍӧрас боԍтіс,
-Велӧтіԍ ԁынӧ вајӧтіс.
-Школа жырјын тыр парта,
-Ԍтенын ӧшалӧ карта.
-Парта-сајӧ пукԍӧтісӧ,
-Гріпеԉ-ԁоскасӧ ԍетісӧ.
-Пыр ме куті велӧтчыны
-Тӧԁіԍ-мортӧԇіс пӧртчыны....
-Ԍіԅім гоԁ быԁӧс котралі
-Быԁ „Наукасӧ" арталі...
-Велӧтчӧмыс вӧлі бур,
-Сещӧм каԁыс оз-ԋі ԍур...
-Сек велӧтіԍ меным шуіс:
-„Јӧгын велӧтчӧмыт быріс,
-Мун-пӧ оԇлаԋ * те велӧтчы,
-Меԁ-бы ԋекінлӧ * ен ԍетчы,
-Ем-пӧ школа гороԁскӧј,
-Сек те лоан грамоԏеј"...
-II.
-Ме лӧԍӧті ыҗыԁ ноп...
-Коԉі асԍім ԁона горт;
-Ај-мам горзытӧн коԉлӧтіс,
-Вонӧ вӧлсӧ пыр вашӧтіс *.
-Мунім прістаԋӧԇ прокоԁ,
-Сеԍ нуӧтіс паракоԁ.
-Соԉекамскӧјӧ пыр локті,
-Кокын ԋінкӧм — чушкі-ԉошкі;
-Јувалі сеԍ гороԁскӧј,
-Кытӧн уна грамоԏеј.
-Муні, аԇԇі ыҗыт-керку,
-Ог лыԍт пырны, кӧсјі бертны;
-Ӧԃԃӧн * пыщкас кылӧ шум,
-Менам јурын ыҗыт-ԁум:
-"Сетӧн пыщкас быԁӧс роч, —
-Комі мортлӧ шуас проч;
-Мыј ме понԁа секі керны?
-Сӧмыс абу мунны бӧр-ԋі“....
-Жагӧԋікӧн * гуԍӧн пырі,
-Аслам саԃӧ быԁӧс быріс.
-Муні сајас, — аԇԇі жыр;
-Ыбӧс оԍԏі * ме „ԇур-вір".
-Сетӧн пукалӧны јӧз:
-Веж-кіԅаӧԍ, паԍкӧм — лӧз;
-Меным шуіс ӧԏік морт:
-Мыј-пӧ колӧ комі јорт?
-Ме віԍталі: сіԇ і сіԇ,
-Мыԍа менам татчӧԇ віԅ;
-Локті ме велӧтчыны
-Ԁа тӧԁіԍ мортӧԇ пӧртчыны.
-Сіја шуіс сетчӧ меным:
-„Вот испытание устроим,
-А там видно что и как:
-Может примем, а то и так“...
-Јуаԍісӧ менчім уна,
-Быԁӧс менам ӧні вунӧм;
-Віԍталісӧ меным сек:
-„Тенӧ боԍтім, „пермячок".
-Чожа ԁӧра паԍкӧм вежі,
-Нанка-паԍкӧмӧн паԍтаԍі;
-Аслым шуі: "лоі роч,
-Комі пышјы ԁіныԍ проч!“
-Ветлі школаӧ быԁлун,
-Ԁа мыјкӧ велӧтчӧм оз мун;
-Мыԉа мыԍа сещӧм мыж?
-— Наԏтӧ сіјӧн — ме ԍӧԁ гыж!
-Ме-коԃ-вылын быԁлун смек:
-Мыԉа рочнас ме ог тӧԁ.
-Аслам ԁумӧн — сіԇ-жӧ шуа:
-Мыԍа рочнас быԁтсӧн кужа;
-Мыј-ԋі керан кыԇ оз артмы?
-Кӧԏ-те маԏкыш... аԍтӧ вартлы!..
-Кӧԏ быԁлунӧн гуԍӧн бӧрԁ,
-Јанԇім аслыт — кӧԏ ен пет...
-То-еԁ кыщӧм вӧлі ԍӧкыт,
-Комі кывнат овны ԇескыт...
-Сетӧн ешшӧ ԋемӧн овны,
-Быԁлун ԋаԋыс абу ԍојны.
-Талун щыг те — ашын * пӧт,
-Ԋекін кынӧміԍ оз тӧԁ...
-Велӧтчӧм сек абу бур,
-Уна тӧԁӧмыс оз ԍур....
-Таԇі велӧтчі куім во,
-Тӧԁіԍ мортӧԇіс ег ло...
-III.
-Понԁі бӧра * ме кошјыны *,
-Меԁ бы оԇлаԋ велӧтчыны.
-Віԍталісӧ — „Ԉеснӧј школа",
-) Вокӧ, 2) воԇӧ, 3) ԋекоԁлы, 4) вӧтліс, 5) јона, (зев), 6) ԋӧжјӧ, 7) воԍті, 8) аскі, 9) бара, 10) корԍны.
-Мунны вітԍо-верст-пӧ колӧ;
-Арын боԍтімӧ котомка
-Важгорт-Јашакӧт — кык зонка
-Локтім сетчӧ ԋеԃеԉ куԅа,
-Туј вылас ег уна уԅӧ.
-Сетчӧ воім аԍным раԁ;
-„Завыс“ шуіс: „самӧј каԁ“.
-Уна локтӧм ԍурӧтчыны,
-Меԁ-бы петны ԉеԍԋічінӧ;
-Лун-мӧԁ сетӧн міјӧ мырԍім,
-Ӧԃԃӧн бура мыјкӧ гіжԍім;
-Јӧзыс вӧлі ԍіԅімԁас,
-Боԍтісӧ-тај ӧԏікԁас.
-Мыј те керан, кор ег ԍурӧ?
-Мӧԁӧԁчімӧ бӧр мі тујӧ...
-Міјан ԍӧмыс куім шаԏ,
-Поԁӧн мунны лоас ԋаԏ:
-Міјӧ кӧрт-туј беԉӧт ԋӧбім.
-Пунт-мӧԁ ԋаԋсӧ ԍӧрӧ боԍтім.
-Котӧртіс појезԁыс — „швач",
-Ԁа беԉӧт-выныс быріс „ԉач“.
-Шаԉа-стантсіјын мі четчім,
-Поԁӧн туј-куԅас інԁӧтчім...
-Ԍӧмыс абу, ԋаԋыс быріс,
-Кынӧм — пыщкӧԇіс-ԋі пыріс...
-Сіԇі мунім куім лун,
-Саԃным быріс... кӧԏ ен мун..
-Туј-вылас мі пелыԍ ԍојім...
-Етаԇ Перемӧԇіс воім,
-Каріԍ аԇԇім тӧԁса-морт,
-Отсалыштіс ԁона јорт;
-Ԍӧмсӧ ԍетіс куім шаԏ, —
-Аԏԏӧ сылӧ... Лоім раԁ...
-Бӧра паракоԁӧ пукԍім,
-Пожва-ԁынӧԇ ӧԁва кысԍім;
-Јаша сыԍаԋ чожа гортас,
-Ме-тај коԉтчі — мыј ԍеԍ шогмас..
-IV
-Лун-мӧԁ прістаԋӧт шатлаԍі
-Ԁа баржа-вылӧ сек меԁаԍі;
-Лоі сещӧм бур матрос,
-Понԁі тӧԁны чалка, трос.
-Тӧліԍ-кык ме сетӧн олі,
-Уҗыс ԍӧкыт керны вӧлі;
-Куті кошјыны ме "хоԁ“, —
-Меԁ-бы боԍтіс паракоԁ.
-Чожа сещӧм каԁыс ԍуріс:
-Баржа-вылӧ-куԅ-морт пыріс,
-"Чајка“-выліԍ капітан;
-Гуԍӧԋікӧн, кыԇі каԋ,
-Паныт муніс воԁоԉів;
-Шапка боԍтіс асԍіс "шԉів“,
-Матроссесӧ ԁынас коріс,
-Сетӧн менӧ сіја бӧрјіс...
-То кыԇ ԍурі паракоԁӧ,
-Сіјӧ, бур-јӧз, тіјӧ тӧԁӧ.
-Капітаныс сек віԍталіс,
-Міјан-коԃсӧ сіԇ пӧрјаліс:
-Кыԇ-пӧ лоан те меԁ-рам, —
-Ме-коԃ лоан, капітан...
-Вӧԉіԍ ԍуріс меным уҗ,
-Лун-ԋе-ој сетӧн он уԅ...
-Ар. Паракоԁыс јыӧ ԍібԁіс,
-Сетчӧ кык сещӧм-жӧ сувтіс;
-Кутім ніјӧ мі лӧԍӧтны,
-Меԁ тулыснас бӧра петны...
-Сіԇі понԁім „ԅімоваԏ",
-Міјан-коԃыс — морт ԁаскваԏ.
-Мем шуісӧ: абу гар,
-Те-пӧ лоан кашӧвар.
-Сетчӧ тулысӧԇіс коԉтчі,
-Шыԁӧн-јајӧн пыр-тај нокԍі;
-Сетӧн лоі грамоԏеј,
-Кытԍӧ ԍурі ме — јеј-јеј!
-Тулыс локтіс — бӧра ԍӧкыт,
-Луніԍ-лунӧ олӧм ԇескыт;
-Мыш-вылат пыр тенат гаԃ,
-Ԋекін оз тӧԁ ем абу саԃ.
-Во-гӧгӧр ме сіԇі мырԍі,
-Уна ԋылӧм менам кісԍіс....
-Камаԋԃірыс вӧлі лӧг,
-Мыј ԋе сы-моз — ԍетас шог.
-Сіја „ԍојӧміԍ" пыр пов,
-Менӧ јірӧ — кӧԏ ен ов;
-Пеԉԁынӧ мем ӧтпыр — клоп,
-А ме сылӧ паныт — шԉоп.
-Кӧсјім ваӧ сіјӧ ԍујны.
-Меԁ-бы сещӧма оз ԁур;
-Сылӧ шуім: „те, муԍју,
-Вірсӧ сещӧма ен ју!“
-Сіја лоіс сек кыԇ каԋ,
-Кыв-вылас — ԇік ԋебыт ԋаԋ...
-V.
-Паракоԁ прістаԋын — "стоп“,
-Капітан берӧгӧ — „строк“;
-Котӧртіс пыр ԏеԉепонӧ
-Нораԍны. .. Мі повԅім, зонӧ...
-Чожа локтіс гуԍӧн морт,
-Меным шуіс: Ваԍіԉ-јорт,
-Мун-пӧ пышјы бокӧ татіԍ,
-Меԁ ез кер кыщӧмкӧ „пакӧԍ"
-Капітаныс ӧԃԃӧн ԉок, —
-Ԍетны мӧԁӧ ыҗыт шог.
-Ԋеԁыр-мыјіԍ сіја бертіс,
-Аслас кајутаӧ ԇебԍіс....
-Ԁынас муні корны ԍӧм, —
-Мыԍа колӧ ԋӧбны кӧм.
-„Менам ӧні абу ԍӧмыс!" —
-Сіԇ горӧтіс меным лӧгіԍ.
-„Сещӧм „ԍӧм“ ме теныт ԍета, —
-Во-мӧԁ кытіԍ те он петав!
-Менӧ век-на те он тӧԁ?
-Мун... Кајутаԍіс пыр пет!“...
-Петі жагӧԋік сы-ԁыніԍ.
-Тӧварішезлӧ сы-јыліԍ
-Ме сіԇ шуі: „каԁыс тыріс,
-Мыԍа олӧм татӧн быріс;
-Ԁыԁҗык овны ез-тај овԍы,
-Мунӧміԍ ме ог-на повԅы,
-Аԇԇа аслым ыҗыԁ туј!“..
-Ачым паракоԁліԍ — „ԁуј“.
-VI.
-Паракоԁӧ пашпорт коԉіс,
-Менӧ сетчӧԇ „олӧм“ воԉіс,
-Мыј ме вермі керны сек?
-Кыԇ лоіс менам сещӧм „грек“!..
-Ԉовшінаӧ кысԍі пыр, —
-Тујыс җеныт, ег мун ԁыр...
-Сетӧн меԁаԍі уҗавны,
-Ӧтмоз јӧзыскӧт ԋакравны...
-Сіԇі песԍі тӧліԍ-кык, —
-Уҗыс бур, оз ков мӧԁік...
-Јӧзыс сещӧм вӧлі бур, —
-Ӧні сы-коԃыс оз ԍур;
-Быԁ рыт кошјӧ аслыс пыж, —
-Меԁ-бы уԅны кыԇі ыж...
-* * *
-То кыщӧм вӧлі „наука“, —
-Гіжны лоіс меным „скука“,
-Лыԃԃы, ԁона-Паԋԏеԉеј, —
-Кыԇ ме лоі грамоԏеј!
-Іву-Ваԍіԉ.
-Сортӧвӧј леԇӧм.
-Ез-на вун баԏӧкӧԁ сортӧвӧј леԇӧм:
-Тӧв шӧрын вӧрын
-Лым-пыщті келӧм;
-Кын-пујас јірӧм —
-Пілаӧн, черӧн.
-Ԁоԃ-вылӧ пуктӧм
-Зорјасӧн бертӧм.
-Пемыԁ-на ывлаын, —
-Оз на пет кыаыс,
-Баԏыԁ теԁ тувкӧԁӧ важӧн-ԋін бокаԁ:
-— Четчы, зон, четчы,
-Пет ԁа мун ԁоԃԃаԍ;
-Век-кӧԏ таԇ кашкы —
-Уԅӧм оз понаԍ“.
-Ԁыр-мыԍт те наԇӧԋік ԋужӧԁчан, четчан,
-Онзіԉыԍ чорыԁа гӧрԁԇалан кулак.
-Кӧмаԍан,
-Паԍтаԍан,
-Бі-јылын пуԍан,
-Мыԍԍытӧг сіԇі-і паԋаԍан-ԍојан.
-Сы-бӧрын ԋӧжјӧԋік ывлаӧ петан,
-Вӧлыԁлы ԍіӧссӧ гоԉаас ӧшан;
-Ԁоԃԃалан топыԁа,
-Зелыԁа-јона, і
-Вуграліг-тырјі
-Кер-ԁінӧ мунан.
-Шыԉыԁа воԁӧма, шмуткыԍӧм лымјӧ,
-Ылыԍаԋ керјыԁлӧн тыԁалӧ ежыс.
-Вӧвтӧ бергӧԁан,
-Ԁоԃтӧ лӧԍӧԁан
-Ԁа зевтчан і пӧԉтчан кер катны.
-Керлы ԋебыԁ лым-піын —
-Оз ԍетчы.
-Ԁолыԁ сен овны —
-Оз четчы...
-Скӧрмӧԁчан,
-Маԏыштан топыԁа-гора,
-Берјовтан мыј-верман зорјӧн.
-Повԅыштас јортԍӧмыԍ ԋеуна керјыԁ,
-Вӧрԅас ԁа пыԁӧҗык лым-піјӧ пырас.
-Тенаԁ сек вірыԁ
-Ставыс ԇік пуԅас, —
-I он тӧԁлы керјыԁ кыԇ ԁоԃ-вылӧ лыбас.
-Ԁоԃԃӧ кор кајас — ԃезјасӧн гартан;
-Меԁ бӧрлаԋ оз пышјы —
-Коԉчајас сащкан.
-Вӧлыԁлы ԍпінаас мајӧгӧн кащкан;
-Оз-кӧ боԍт —
-Мӧԁыԍ јонҗыка шлачкан.
-Лым-пышкӧ шыр пі-моз вӧлыԁ сен вошлӧ.
-Четчыштлас вывлаԋ
-Ԁа шԉіаыԁ орӧ.
-Зырјӧн лым којан,
-Туј вӧвлы вӧчан...
-I коркӧ ваԁорӧ кертӧ петкӧԁан.
-Баԏӧ кераԍӧ;
-Кын-путӧ јірӧ,
-Петаліг-костіыԁ выԉ пу мем перјӧ;
-Коркӧ пуыԁ кажӧптӧ-чегӧ,
-Сеԍԍа лым-піјӧ шмуткыԍӧ,
-Ԉок-ногыԍ уԍӧ.
-Јурыԁ бергӧԁчас,
-Кор ԇік-ԁінаԁ пӧрас;
-Он тӧԁлы кыԇ-ја-і лым-бусыс кыптас,
-Тӧв-нырыс шапкатӧ вывлаԋӧ лептлас.
-Јурԍіјас сувтлас,
-Ԁа јона зев шенԅан.
-Пемыԁыԍ-пемыԁӧ лунтыр век ԇӧран.
-Мыј-ԍурӧ аслыԁ
-Вом-улын сӧран.
-Војнас-ԋін локтан
-Чом-ԁорӧ вӧлӧн.
-Муԇӧмла,
-Кынмӧмла
-Ӧԁва-ԋін вӧран.
-Вӧлыԁлы мозԁортыр петкӧԁан турун
-I перыԁа чом-пыщкӧ пыран.
-Пеԉӧсӧ јокмыԉтчан,
-Тірԅан кынмӧмла,
-I віԁчіԍан бі-јылыԍ ԍојан.
-Кор кӧԇыԁа асывԍаԋ петалас тӧлыс, —
-Јона зев гартчан быԁ-ногыс.
-Но веԍкоԃ —
-Кӧԇыԁыԁ роԅтор-кӧ аԁԇас:
-Чужӧмԍыԁ кучіксӧ пырыԍ-пыр амас.
-.........................
-Таԇі мі сортӧвӧј петкӧԁлім баԏкӧԁ,
-Праԅԋік ег аԁԇылӧ јагын.
-Ічӧт-Іван
-КОԊӦР-НЫВЛӦН ԌЫЛӦМ
-I
-Мыјнӧ лоі Комі муын?
-Мыјла скӧрміс војвыв-тӧв:
-Мыјла кымӧрјасӧн вевԏԏіс
-Шонԁі-бансӧ сымын-пӧв?
-Мыјла Іԅва сіԇі збојміс?
-Век-тај оліс шы-ԋі-тӧв?!
-Мыјла сіјӧ сіԇі гыԅіс?
-Оз-тај тырмы пыжӧ кӧв*!
-Гашкӧ коԁкӧ кӧнкӧ кулі,
-Аԉі ловԅіс кулӧм-морт?
-Мыјла кымӧр лебӧ увті,
-Гашкӧ корԍӧ улыԍ горт?
-Мыјла вічко-пыщкын ӧзјӧ
-Сещӧм уна гырыԍ-ԍіԍ?
-Сені веԋеч јурас кутӧ
-Міча, томіԋік Аԋіԍ.
-II
-Комі-вӧр топыԁа уԅӧ,
-Тӧвлыԍ шуԏлалӧм оз кыв.
-Вој-тӧв вӧрлыԍ јурԍі ԉетӧ,
-Чіткыԉалӧ јурԍіјыв.
-Јурԍі-чіткыԉјаснас ворсӧ,
-Кыԇі ворслӧ ічӧт-ныв;
-Ачыс шуԏлалӧ ԁа ԍылӧ,
-Ԍылӧ нора ԍыланкыв.
-Шщеԉԉа -горувԍаԋыс * ворсӧ
-Уна-вожа Іԅва-ју;
-Гырыԍ гыӧн крежӧ * нӧјтӧ,
-Ворсӧм артмӧ — кӧԏ ен шу.
-Шлывгӧм-шуԏлалӧмјас-кості
-Кӧнкӧ ԍылӧ, кылӧ, ныв.
-Езыԍ-моз-жӧ гора јургӧ
-Сылӧн ԍылӧм ԍыланкыв.
-Ԋебыԁ уԉвыј-моз-жӧ кіԍԍӧ
-Нывлӧн мыла ԍылӧм-гор.
-Ԍӧлӧм-пыщкӧ јем-моз пырӧ,-
-Шоглы абу пом-ԋі-ԁор.
-III
-Нывлыԍ ԍылӧм-піыԍ кывны
-Поԅіс тащӧм ԍылантор:
-„Шуԏлав, шуԏлав војвыв-тӧлӧј!
-Ԍӧлӧм-везјыԁ оз-на ор.
-) Іԅваын пыжјассӧ ԁомавлӧны кӧвјӧн, а оз лептавны берегас.
-) Ју-берԁ жужыԁ кыркӧщ.
-) Креж — кыр.
-Комі-вӧрӧ разӧԁ ԍылӧм.
-Менԍым нора-ԍыланкыв:
-Комі-вӧрлы чӧлӧм ыстӧ,
-Ыстӧ коԋӧр-комі-ныв.
-Іԅва гыԅы, гыԅы јона,
-Аслаԁ гыӧн крежӧ нӧјт;
-Коԋӧр-ныв-вылӧ ен скӧрмы,
-Коԋӧр-нылӧс пыԁӧ вӧјт.
-Локті те-орԁӧ ме гӧԍԏі. —
-Асԍыԁ ӧԇӧстӧ мем воԍт;
-Верӧссајӧ кӧсја мунны, —
-Муса Іԅва, менӧ боԍт.
-Шогԍӧм, бӧрԁӧм ме ег тӧԁлы,
-Менам вӧлі быԁман шуԁ,
-Ԍыліг-ворсіг-моз ме ректі,
-Ректі век ме уҗлыԍ-куԁ.
-Уҗ-піын ме томԍаԋ быԁмі,
-Меным муса ԍӧкыԁ-уҗ:
-Меным раԃејтана-ԋӧвӧн
-Лыјіс Ӧԉекԍејлӧн вуҗ *
-Меным ԍӧлӧм-шӧрӧ пыріс
-Ӧԉекԍејлӧн лечыԁ-ԋӧв:
-Аслас-раԃејтӧмӧн гартіс
-Менӧ сіјӧ уна-пӧв.
-Ег ме повԅы сіјӧ ԋӧвыԍ, —
-Меным муса вӧлі Ӧԉ...
-Сыкӧԁ кӧсјі немӧс коԉны,
-Кӧԏ і вӧлі сіјӧ гӧԉ.
-Ԍывті кутчыԍӧмӧн сыкӧԁ
-Міјан коԉлі уна вој;
-Ԋекор міјанлы ез ковмыв
-Ежӧс-вылӧ ԁона-ној.
-Лӧԍыԁ вӧлі муса зонлыԍ
-Кывны ԋебыԁ-шуӧм-шы;
-Леԇліс ышловԅӧмјас уна,
-Морӧс-пыщкын мејам ты.
-Тувсов-рытын јона ԍојліс
-Му-јаг-берԁын зыԋгыԍ ном;
-Сені Ӧԉекԍејкӧԁ ԍывлім...
-Окаԍӧмлы ез вӧв пом.
-Регыԁ міјан ԁолыԁлунлы
-Воіс вітчыԍтӧм ԉок-пом;
-Пемыԁлунлӧн рушку рекміс,
-Воԍтіс сіјӧ паԍкыԁ-вом.
-Озыр-зонлы, міԍтӧм-мортлы
-Ԍӧлӧм-вылас воі ме;
-Тӧԁлін-ен-на? — меным шуӧ, —
-Ме-сајӧ-пӧ мунан те.
-Вынӧн менӧ озыр-морткӧԁ
-Веԋчајтісны талун-рыт;
-Менԍым бӧрԁӧм вічко-пыщкын
-Віԇӧԁісны морт-ԍо-віт.
-Сӧмын ӧԏік морт ез віԇӧԁ,
-Сіјӧ менам Ӧԉӧк-јорт;
-Сылӧн ԍӧлӧмыс ез іміт, —
-Віјіс асԍӧ муса-морт.
-Менам сыкӧԁ щӧщ-жӧ ештіс
-Му-выв олӧм, му-выв гаж;
-Менам ԍӧлӧм біӧн озјіс,
-Ԍуріс чукрі * — ныж кӧԏ важ.
-Менам полӧм ԇікӧԇ воші,
-Скӧрмӧм ԍетіс меным вын...
-......................................
-Верӧс-ԍӧлӧм-пыщкӧ пыріс
-Менам пуртлӧн сімӧм-јыв.
-Верӧс ышловԅіс ԁај кулі,
-Веԍіг ез шу ӧԏік-кыв.
-Менԍым петӧм морт ез тӧԁлы,
-Сӧмын тӧԁліс пемыԁ-вој;
-Нӧшта тӧԁліс верӧс-пулӧн
-Кулӧм, ловтӧм кӧԇыԁ-шој“.
-IV.
-Ԁыр-на ԍыліс таԇі Ӧԋіԍ,
-Ԁыр-на ва-піјӧ ез пӧԁ;
-Ԁыр-на пуԅӧм-ԍӧлӧм оліс,
-Ез-на вірыс сылӧн кӧјԁ.
-Ԁыр-на ӧвтчіс гыјас-вылын
-Сылӧн вір ԁа шоныԁ јај;
-Ԁыр-на скӧраліс скӧр-Іԅва,
-Ԁыр-на Ӧԋіԍӧс ез вај.
-Ԁыр-на окалјс вом сылыԍ
-Іԅва-гылӧн јеҗыԁ-быг;
-) Вуҗ — лук.
-) Чукрі — векԋіԃік јоԍ-пурт.
-Јона топӧԁліс ԁа кутліс,
-Кытчӧԇ ез боԍт кынӧм-щыг.
-Зарԋі чіткыԉјассӧ ԁыр-на
-Мыԍкіс валӧн ԋебыԁ-кі;
-Ԁыр-на олӧмыс ез помаԍ, —
-Ез кус ԍӧлӧм-піыԍ бі.
-Ԁыр-на бумгӧԁчіс ԁа увгіс
-Тӧвлӧн банԁур * — гы ԁа кыр;
-Ӧԋіԍ банԁур-бӧрԍа ԍыліс
-Асԍыс ԍыланкыв зев ԁыр.
-Вој-тӧв шуԏлаліс ԁа војліс
-Іԅва-вывті куԅ-војбыԁ;
-Мынԁа шогԍіс муса-Аԋіԍ, —
-Сылы ԋекоԁ оз тӧԁ лыԁ.
-Пемыԁ-костын кымӧр жӧԇіс,
-Ез-ԋін воԇԇа-коԃ вӧв збој;
-Ԍыланкывсӧ тајӧс кывзіс
-Са-коԃ пемыԁ арԍа-вој.
-Біја-ӧгыр.
-„Ԋінӧм ԍојны“
-ԉібӧ
-„Ԍо-ԍікас".
-Варук талун печканӧн коралӧ, гӧԍтјасӧс чукӧртӧ. Кујім лун-чӧж-ԋін лӧԍӧԁчӧ, быԁлаті пеԉкӧԁӧ, быԁсӧн ваа-&ԁузумӧн чышкалӧ. Асывнас воԇ ачыс четчас, ԁај чеԉаԃсӧ щӧщ воԇ кыпӧԁӧ. Тавој ез і прамӧја уԅлы, муртса-тај регыԃік-кежлӧ воԁыштліс пыр і бӧр четчіс. Анна-ԋіма нывсӧ щӧщ саԃмӧԁіс, щӧщ щӧктӧ отсасны. Ічӧт-Сашӧс печканајасӧс коравны ыстӧ. Мічаа мыԍԍӧԁіс. Кӧмӧԁіс паԍтӧԁіс ԁа-і шуӧ.
-— Мун ԁа ӧԁјӧн ветлы. Ставсӧ корав, меԁ ставыс печканӧн локтасны. Мам-пӧ еԍкӧн ԋінӧм абу лӧԍӧԁӧма, ԁа сіԇ-кӧԏ меԁ прӧста пукавны воласны. Ӧԃа-сваԏԏајасаԁ пырав ԁа Санԁрасӧ щӧщ кор. Сеԍԍа Ӧԋӧ-Каԏӧӧ пырав, Іван-Ӧԃӧӧ, Ԏікӧн-Сӧпјаӧ, Јепроԍ-ԏӧткааԁ, Мікаԉ-Санԁраӧ, Пӧԉка-Марјаӧ, Созон-Ԍтепаӧ, Ӧреп-Ԁомӧӧ, Ӧрін-ԏӧткааԁ... Марка-ԃаԃјасаԁ-ԁај пырав. Ставсӧ корав, меԁ ставныс локтасны. Коԁлӧн печканыс абу — меԁ кыԍансӧ боԍтасны... Ԁа ӧԁјӧ ветлы.
-Сашӧ раԁ-пырыԍ і муніс. Ічӧт-мортыԁ ԁа јона паԍтаԍӧмнаԁ — ԇік тупыԉ-коԃ кажітчӧ. Быԁ керкаын Сашӧс ԍорԋітӧԁӧны, малалӧны. Гӧԍԏітны корӧмтӧ быԁӧн раԃејтӧны, сы-понԁа Ічӧт-Сашӧ быԁӧнлы муса кажітчӧ: і бобукнаԁ, і ԍошајтнаԁ, і сӧкӧлнаԁ, і быԁ-ногыс еща ԋімтасны.
-Сашӧ быԁ керкаын пырӧм-мыԍт ӧԏік-пӧлӧс ԍорԋі лептӧ. Муӧ копыртчас, јурсӧ ӧшас ԁа терыба шуалӧ: Мамӧ тіјанӧс талун печканнаԁ коріс... Ԋінӧм еԍкӧ абу лӧԍӧԁӧма, ԁа меԁ-пӧ-тај прӧста пукавны-кӧԏ воласны...
-) Банԁур — ворсан.
-— Но-о, печканӧн!.. Бур ԃелӧ. Пукԍы-но ԁа шојтчы...
-— Ег-на-ӧԁ муԇ. Мамӧ ӧԁјӧн щӧктіс ветлыны ԁа ог ешты... Ставныԁ локтӧ, мамӧ ставнытӧ щӧктіс корны. Печканыԁ-кӧ абу-кыԍантӧ боԍтӧ...
-Сашӧ ӧԁјӧн і котраліс. Быԁлаӧ пыраліс. Гортас локтіс ԁа, мамыс выԉ-пӧв-на щӧктӧ ветлыны маті-гӧгӧрса суԍеԁјасӧс коравны.
-— Сашӧ, бур-ныв, вај Ԍтепан-Санԁрӧ-орԁаԁ јешщӧ ветлы, ԁај Јарӧ-Каԏааԁ пырав. Палӧ-Натаԉтӧ щӧщ чукӧст. Сеԍԍа јешщӧ Марја-вежаԋтӧ-ԁај кор, Пекла-ԏӧткатӧ, Ічін-Ӧгрӧтӧ, Мітреј-Ӧгаштӧ, Санԁыр-Тоԋӧтӧ... Но сеԍԍа мукӧԁ-орԁас бӧрынас бара ветлан.
-Сашӧ муртса шонтыԍыштіс ԁа бара і котӧртіс.
-Анна мыј вермӧ мамлы отсаԍӧ; ватӧ пыртӧ, шомӧс вӧчӧ, сӧчӧн быгԉалӧ, шаԋга разӧԁӧ, картопеԉ куԉӧ. Ставсӧ колӧ терыба вӧчны, меԁ еԍкӧ быԁлаӧ суԇчан, ԁа-ӧԁ меԁ быԁтор вӧлі вӧчӧма бура ԁа мічаа.
-Варуклӧн еща быԁԍама-ԍікас ԋаԋтӧ пӧжалісны!.. I іԁ-сора-тупӧԍтӧ, і шобԁі-сора-тупӧԍтӧ, і јеҗыԁ-кӧрӧвајтӧ, прӧстӧ-кӧрӧвајтӧ, і кӧвԁумтӧ, і пірӧгтӧ, і рыԍка-шаԋгатӧ, і ӧтруба-шаԋгатӧ, і шыԁӧса-шаԋгатӧ, і картупеԉа-шаԋгатӧ, і нӧкја-шаԋгатӧ, і аԋкыща-пірӧгтӧ, і шысоса-пірӧгтӧ, уна-ԍікас кӧлачкоԃјас, щап-преԋікјас, выјсукыԍ ԁа нӧкјыԍ гуԁралӧм ԉапајас ԁа уна-ԍікас сӧчӧнјас.
-Муртса-на пӧжаԍԍіс, бара-ԋін мӧԁісны пуԍыны лӧԍӧԁчыны, ԇік пач-тырыс чугун ԁа гырԋіч ԍујалісны. Унатор-на ез тӧр ԁа ортча-керкаса пачӧ петкӧԁісны.
-Ічӧт-Сашлӧн важӧн-ԋін ветлыԍԍіс. Гортӧ локтіс ԁа щӧщ отсаԍӧ, чышкӧ ԁа мыԍкӧ.
-Коркӧ лунлаԋыс пӧжаԍԍіс-керԍіс, пеԉкӧԁчыԍіс ԁај гӧԍтјас мӧԁісны локтавны, коԁыс печканӧн, коԁыс кыԍанӧн, быԁсӧн уҗӧн локтӧны. Пырасны ԁа ыҗыԁа пернапас чӧвтасны, сеԍԍа быԁӧнлы копыртчасны ԁа гӧсԋіч чургӧԁіг-мозыс варовітны мӧԁасны.
-— Уф, ԇік муԇтӧԇ лоі локтӧма... Еща кыԍԍі...
-— Лок-но, лок... Ԋінӧм еԍкӧ ег лӧԍӧԁӧ-ԁа, сіԇі кӧԏ, прӧстӧ пукалыштӧ, сӧмын јӧзсӧ мучітӧм еԍкӧ лоӧ-ԁа. Веԍіг ԍојны ԋінӧм ег лӧԍӧԁ... О-јој, мыјла-нӧ тамԁа ԋаԋсӧ вајін?.. Ӧԁ кущӧмакӧ пӧжаԍі-жӧ... Вај-но пӧртчыԍ ԁа муԇ-вылаԁ румка-віна кӧԏ віԁлышт, — быԁӧнлы Варук шуалӧ меліа. Пӧртчӧԁас ԁа вінаӧн јуктӧԁӧ.
-Гӧԍтјас ԇік-ԋін керка тырыс локталісны, ставыс міча сарапанаӧԍ. Лабіч-гӧгӧрыс быԁсӧн јӧз ԁај улӧсјас-вылӧ пукԍалӧмаӧԍ. Јепроԍ-ԏӧткаӧ нароԍнӧ скамјала лоі ветлыны ԁа пызан-ԁорӧ соԁтӧԁ вӧчны.
-Варук мыј вермӧ ӧтторјӧ јуктаԍӧ. Быԁԍама-ԍікас віна лӧԍӧԁӧма. Первој прӧстӧ-вінаӧн јукталіс, сеԍԍа сакарӧн, сеԍԍа чӧԁјаӧн, сеԍԍа сетӧраӧн, ԉӧмјаӧн, озјаӧн, ӧміԇаӧн, ԍӧла-озјаӧн, камбертаӧн, компаԍејаӧн. Мукӧԁ бабајас румкатӧ боԍтасны, вом-ԁорас вајласны ԁа еща шенԅасны:
-— Аттӧ, чӧскыԁ-жӧ тенаԁ, Варук, віна!.. Етамԁа ԍікас ԁа ставыс чӧскыԁыԍ чӧскыԁҗыкӧԍ...
-— Чӧв, нылеԋкој ԁажӧ ԋінӧм ег вермы лӧԍӧԁны... Мыј-кӧ сіԇ, кӧԏ прӧста пукалыштӧ ԁа мыјԁа... Но, вај-но јувышт; ԁа пыԁӧсӧԇыс і ју.
-Бабајас ічӧԏікаӧн, чіпан-моз, еща чурскӧԁасны. Чурсԋітасны ԁа јурнас ԉотԋітасны, чурсԋітасны ԁа ԉоԏԋітасны, сеԍԍа пыԁӧсӧԇыс швічԋітасны ԁа румкатӧ јурвылас кымыԋӧн тоԉкӧ кащкыласны.
-— Со-ӧԁ, јуі ег... Ԋебоԍ-тај румкаыԁ косамміс-на — быԁ-румка јуӧм-бӧрын бабајас ошјыԍӧны.
-Бабајас јона-ԋін гажмӧмны, вывті варовӧԍ. Ыҗыԁ туј-вылӧԇ шумыс кылӧ. Мукӧԁ мужікјаслӧн еԍкӧн гоԉаыс гіԉалӧ-жӧ-ԁа, сӧмын-тај ԋекоԁ оз лыԍт ветлынысӧ-а. Јогора важӧн-ԋін кыԉчі-вывԍаԋ чурјалӧ, кӧсјылас-ԋін мунны, мӧԁӧԁчылас-ԋін ԁа бӧр бергӧԁчас. Кымыныԍкӧ мурӧслас-жӧ!..
-Пӧԉка-Марја чӧрссӧ печканӧ сащкіс ԁа ԍывны горӧԁіс: „Ој-ԁај гӧгыԉ-кӧ, гӧгыԉ“... Бабајас ԍылӧмтӧ зев раԃејтӧны. Ԍылӧны гораа, лајкјӧԁлӧны куԅаа. Гӧлӧсјас бурӧԍ. Јогора ԍылӧмтӧ кывліс ԁа ԋекыԇі аԍсӧ кутны оз вермы, сіԇі і котӧртӧ. Керкаас пыріс ԁа &чеԏік могтӧр помка-пыԃԃі пуктіс.
-— О-о, Јогора локтӧма! — горӧԁісны ԁруг бабајас. — Вајӧ морԉыԍ гачсӧ коԍалӧ... леԇамӧј...
-Бабајаслы унаыԍ гаралӧм оз ков. Муртса кывлісны „гач коԍалӧм“ — ставныс сераліг-тырјі уԍкӧԁчісны Јогора-вылӧ.
-Јогора шӧјӧ-пӧјӧ воші. Первој сӧмын вӧлі шпыԋԋалӧ, «оз-жӧ-пӧ-ӧԁ збыԉыԍ коԍавны» — вӧлі мӧвпалӧ. Бабајасыԁ уԍкӧԁчісны-ԁа, ԋеуна повԅіс-коԃ. Мыј вермӧ еԍкӧ воԇсаԍӧ-жӧ, сӧмын уна јӧзыԁкӧԁ ԋем керԍыны оз вермы. Бабајас җоҗас воԁтӧԁісны ԁа муԇтӧԇыс песісны, зев ԁыр ԏешітчісны, сеԍԍа бӧрја-пом жаԉныс боԍтіс ԁа леԇісны.
-— Варук, чӧрту — вај ԍет ӧԏік чашка віна...
-— Тащӧма гажӧԁчӧм-вӧсна поԅӧ-ԋін јуктавны, — шуӧны бабајас.
-Варук кык чашка віна Јогор&лы ԍетіс ԁај румкаӧн јуктыштіс.
-Мукӧԁ бабајас асԍыс румка-пыԁӧссӧ быԁсӧ Јогоралы чурсԋітны ԍетӧны. Јогоралы веԉ лӧԍыԁ лоі, быԁсӧн ԍерамыс петӧ. Кӧсјіс-ԋін еԍкӧ јӧктыштны ԁа кущӧмкӧ баба барана гач-јывԍыԁ &каԉтыштјс. Јогора ӧԁјӧнҗык ывлаӧ уԍкӧԁчіс.Туј-вывті мунӧ ԁа быԁсӧн ԁовјалӧ, шатлалӧ. Ачыс зев раԁ, сераліг-тырјі вом-гор-улас шуӧ: «Тащӧма мучітӧмнаԁ-кӧ мынан, быԁлун кӧԏ ветлы... А ԍпеԍӧԍ бабајасыԁ!..»
-Бабајаслӧн гаж век соԁӧ ԁа соԁӧ. Ӧԃа-сваԏԏаӧс пӧԁтыны понԁылісны. Җоҗӧ воԁтӧԁісны ԁа ној-чышјанӧн вевԏԏісны. Варуклы куім суԉа вінаӧн лоі мезԁыны, чӧԁја-віна ԍетіс.
-&Оԃалы быԏ лоі віна суԉатӧ бостны ԁа јуктыштны. Гуԁӧк-пыԃԃі бабајас вомнас ворсыштісны:
-„Ԁа ԁӧрӧманӧј җеԋыԁ,
-Ԁа кушаканӧј паԍкыԁ“...
-Ӧԃа јӧктыштіс ԁа сеԍԍа кока-румкаӧн јуктаԍны мӧԁіс. Бабајас чурсјӧԁласны-чурсјӧԁласны ԁа пыԁӧсӧԇыс і шпычԋітасны, а румкасӧ век јурӧ камгӧны.
-Ԍылісны-јӧктісны ԁа сеԍԍа Варук ԍојны понԁіс корԍны. Пызан-сајӧ пукԍісны, ставныс тӧрӧԁчісны. Ој-ој, ԇескыԁа-жӧ ԍујԍісны! Веԍіг јем коластаныс оз тӧр.
-— Вајӧ-но ԍојыштӧ, ԍојыштӧ... Ԋінӧм-ӧԁ ег лӧԍӧԁ-ԁа і верԁныс еԍкӧ ԋінӧмӧн-ԁа... Но-ӧԁ ԋаԋсӧ ԁа мыјԁа ԍојӧ-ԁај... Ӧԃа-сваԏԏа вај черіԋаԋсӧ коԍав-но...
-Варук меԁвоԇ кеԉчі-черіԋаԋ вајіс, сеԍԍа щука-черіԋаԋ, сеԍԍа сола-черіԋаԋ. Чері-бӧрын ыҗыԁ таԍтіӧн порԍ-јаја-шыԁ вајіс, таԍтіас куімыԍ соԁтыліс. Сеԍԍа ԍвежеј-кукаԋ-шыԁ вајіс. Кукаԋ шыԁ бара-на соԁтыліс, сеԍԍа нӧкјӧн-жарітӧм картошка, сеԍԍа порԍ-госӧн жарітӧм. Карԏошка-бӧрын жарітӧм-јај вајіс, сеԍԍа жарітӧм-чері вајіс, сеԍԍа шыԁӧса-рок, картопеԉа-рок, госа-рок, ӧтруба-рок, зӧр-шыԁӧса-рок, гречуга-рок, роч-аԋкыщ, прӧстӧј аԋкыщ, јӧла-рок, проса-рок, ріса-рок, јајӧсԋіча, выјсука-ԁрӧчӧна, шобԁі-пыԅа-нӧкја-ԁрӧчӧна, јум-ԉаз, ԉӧмја-ԉаз, чӧԁја-ԉаз, сетӧра-ԉаз. Ԉаз-бӧрын сеԍԍа кіԍеԉ понԁіс вајавны, меԁвоԇ картопеԉа-кіԍеԉ вајіс, чӧԁ-сора-кіԍеԉ, чужваа-кіԍеԉ, нӧкја-кіԍеԉ, сола-кіԍеԉ, прӧстӧј-кіԍеԉ. Сеԍԍа чӧԁја-чужва вајіс, кӧтӧԁӧм-пареԋча, пӧжӧм-јӧв, пувја-јӧв, чӧԁја-јӧв, нӧкја-рыԍ. Ԍојіг-чӧжыс сеԍԍа Варук сурӧн јукталӧ: тагја-сурӧн, прӧста-сурӧн, ырӧшӧн.
-Бабајас ԍојӧны ԋожјӧн, оз зев јона термаԍны. Ԍојантӧ вајасны ԁа, сӧмын морт-ӧԏікыԍӧн паԋыштны-і ԍурлӧ. Уна-мортыԁлы ыҗыԁ таԍтіӧн колӧ вајны, а ԍікасјастӧ зев ещаӧн вајӧны. Ԉазјастӧ зев ічӧт бԉуԁјӧн вајыштасны, бабајас морт-ӧԏікыԍӧн ԋаԋӧн чуԋыштасны ԁај косаммас.
-Уна-ԍікас ԋаԋнаԁ, уна-ԍікас ԍојаннаԁ ԁа уна-ԍікас јуаннаԁ бабајаслӧн рушкујас быԁсӧн җаҗјалас, поԉтчас, нӧбаԍӧны быԏԏӧ.
-— Аттӧ тенаԁ, Варук, ԍојан лӧԍӧԁӧма! Ԍікас-вылӧ ԍікас... Поткӧԁны-кӧ те јӧзсӧ кӧсјӧмыԁ-а... — шуӧны мукӧԁ бабајас.
-— Чӧв, ԋінӧм-ӧԁ ег прамӧја лӧԍӧԁ... Меԁ-но мыјкӧ, ԋаԋсӧ ԁа мыјԁа кӧԏ ԍојінныԁ. Меԁ нурјаԍыштінныԁ... — шуӧ Варук быԁ ԍорԋі-бӧрын. Ԍікас вајас-ԁа, бара тајӧс-жӧ шуас.
-Ԍојӧм-бӧрын бабајас тојаԍны мӧԁісны ԁа вӧјпԍыны понԁісны. Ок, мукӧԁ бабајас јона і маԍԏерӧс, сорԋіыԁ тоԉкӧ ԇоԉгӧ-петӧ!...
-— Аттӧ, нылеԋкој, омӧԉ жӧ сіјӧ баба... Мужіксӧ оз кывзы... Ӧԁ &ыҗјассӧ-пӧ веԍіг кыԇкӧ мӧԁногӧн шырӧ... — Боԍԍасны ԁа еща быԁтортӧ віԍталасны ԁа-ӧԁ збыԉыԍӧԇ ескӧԁас, быԏԏӧ сіԇі і вӧвлӧма.
-Тојаԍӧмнаԁ ԁа вӧјпԍӧмнаԁ зев регыԁӧн пӧраыс коԉі. Варук пӧв-мӧԁ раԁјыԍіс віна-румкаӧн ԁа пажнајтны понԁіс корԍны. Корԍӧ ԍојны ԁа шуалӧ:
-— Ԋінӧм, ескӧн&, ԍојныс абу-ԁа, сіԇ кӧԏ ԋаԋсӧ ԁа мыјԁа ԍојыштӧ...
-Пажнајтігӧн бара-жӧ сымԁа-ԍікас ԍојан ԁа јуан вајаліс. Бабајас ԍојӧмԍыԁ оз зев пеԏітчыны, мыј вајасны сіјӧ і паԋыштӧны, ставыс мыјыԍкӧ-ԁа номсалӧны, рушку җаҗјалӧмыԍ ԋекоԁ оз пов.
-Рытја-ԁорын гӧԍтјас сеԍԍа гортлаԋ мӧԁісны ԁовгыны. Варук быԁ-бабалы гӧԍԋіч ԍетӧ. Быԁ-ԍікас ԋаԋтӧ пуктас, мозԁор-тыр течас. Мукӧԁ бабајас быԏԏӧ оз кӧсјыны боԍтны, пеԏітчӧны:
-— Чӧв, нылӧ, мун сетыԍ. Етамԁа ог-жӧ боԍт. Ӧԁ талун-на-жӧ гортын пӧжаԍі.
-— Кыԍ-на јешщӧ он боԍт...
-— Но, госпоԃіӧ, Марја! Мыјла-нӧ пуктан?..
-— Боԍт. Чеԉаԃыԁлы нуан-ԁа, кущӧм раԁӧԍ лоӧны... Мун сетыԍ, бара, ен чігаԋітчы, меԁԍа мортыс!.. Боԍт шуӧны.
-Бабајас ышԋаԍасны-ышԋаԍасны-ԁа, сеԍԍа бӧр-вылас боԍтасны-жӧ.
-— Паԍібӧ, паԍібӧ Варук... Ԍо-паоібӧ Сашӧлы-і, Анналы-і... Ыҗыԁ ԍо-паԍібӧ.
-— Ԋінӧм-вылӧ паԍібӧыс... Аслыныԁ паԍібӧ, јешщӧ-тај-со ен омӧԉтӧ ԁа волінныԁ... Сіԇ кӧԏ јӧзсӧ мучітӧма лоі... Сеԍԍа ен ԃівітӧ-ԁај... Воԇлаԋ волӧ... Тајӧ, еԍкӧ, ԇік прӧстӧ лоі коравлӧма-ԁа, ԋінӧм веԍіг прамӧја ԍојны ег лӧԍӧԁлы...
-Ічӧт-Іван.
-Аԉімент-частушкајас.
-(Нывјаслӧн ԍыланторјас).
-I
-Быԁӧн ӧні тӧԁӧ, мыј лоӧ „аԉімент'. Тајӧ аԉіментыс зев еԍкӧ буртор-ԁа, сӧмын зонјаслы аԉіментыс озҗык ԍӧлӧм-вылӧ во. Сы-вӧсна нывјас мукӧԁ-ԁырјі ԍеравлӧны зонјас-вылас ԁај частушкајас аԉімент-јывԍыс ԍылӧны.
-Ӧтчыԁ окалі ме зонмӧс.
-Саԃтӧг повԅіс коԋӧр-зон:
-Тајӧ окалӧмԍыԁ, шуӧ,
-Кага-кӧрым перјан-он?
-Муса-Ваԍук, мыјла пышјан?
-Мыјла аскоԃтӧ он чајт?
-Ваԍук шуӧ: ог-кӧ пышјы,
-Лоас ԍетны уна шајт!
-Војԁӧр нывјас-ԁінӧ мунны
-Зонлӧн терыб вӧлі кок.
-Ӧні мырԁӧн сіјӧс коран,
-Суԁыԍ полӧ ԁа оз лок!
-Важӧн зонлы лӧԍыԁ вӧлі,
-Ӧні нывлы воіс каԁ.
-Мукӧԁ-ԁырјі мукӧԁ зонмыс
-Ваӧ пырны веԍіг раԁ!
-Шонԁі-банӧј Петрованӧј,
-Ԁона-Пеԏук, муса-зон,
-Регыԁ кага теныԁ ваја:
-Ассыԁ пітӧ верԁан-он?
-II.
-Унҗык-нылыслы абу еԍкӧ зев ԁолыԁ, кор најӧ ԍӧктасны. Нораԍӧны најӧ зонјас-вылаԁ.
-Ваԋук окаԍігас кајтліс:
-Тетӧг ӧԏі-лун ог ов!
-Нӧксӧ курыштіс ԁа шуіс:
-Мем-пӧ тащӧмыԁ оз ков!
-Ӧкмыс тӧлыԍ-бӧрын мусук
-Менам вежԍіс, лоі мӧԁ.
-Кага-кӧрым куті корны, —
-Ме-пӧ тенӧ ог і тӧԁ!
-III.
-ԃерт, тащӧм мусукјасыԁлыԍ бурӧн ԋінӧм он боԍт, кӧԏ сеԍԍа каганаԁ щыглы кув. Лоӧ суԁӧ пырны кага-кӧрым (аԉімент) перјыны.
-Ен-на, зонмӧ, јона ԍерав,
-Сӧвет-влаԍтлӧн ем-на суԁ!
-Мыј ме кора, регыԁ ԍетан:
-Тащӧм ӧні тенаԁ шуԁ!
-Зонкӧԁ суԁ-воԇӧ мі пукԍім,
-Зонлӧн чужӧмјасыс гӧрԁ;
-Суԁлӧн шуӧм сещӧм лоі:
-Асԍыԁ кагатӧ-пӧ верԁ!
-Мыјла соԍԍан, муса Пашук?
-Суԁыс аԁԇас, коԁі баԏ.
-Коркӧ іславлін те бура,
-Ӧні кыскав сеԍԍа ԁаԃ!
-IV.
-Аԉімент-суԃітӧм-бӧрас ԁолыԁҗык-ԋін лоӧ нывјасыԁлы. Секі најӧ јешщӧ-на јона шмоԋітлӧны ԁа еԉтлӧны зонјассӧ.
-Уна мусук Коԉук віԇс.
-Быԁ-во кага, сӧмын верԁ.
-Кага-кӧрым-вылас, Коԉук,
-Зіԉа уҗав ԁа ен бӧрԁ!
-Быԁлун ԋаԋсӧ ізӧ, ізо
-Міјан Ӧԉӧ, меԉԋік-пі.
-Меԉԋік-Ӧԉӧ-орԁӧ мунам
-Аԉіментла ставным мі!
-Пінжак вурӧм-вылӧ Јакӧ
-Ԃеԋга чӧжіс кујім-во.
-Кага-кӧрым сеԍԍа мынтіс,
-Пінжак вурӧмјас ез ло!
-Лыԁтӧг мусукјассӧ віԇліс
-Јагԁор-ԍікса Алтомон.
-Ӧні лыԁӧн сеԍԍа ԍетӧ
-Налы мусукаԍан-ԁон!
-Асԍыс овсӧ Јогор вежіс:
-Ме-пӧ абу ӧні ме!
-Марја горзӧ: кага-кӧрым
-Зев-на бура мынтан те!
-Пемыԁ-інӧ Гріша пукԍіс,
-Кага верԁны ез-кӧ куж.
-Коԁі суԁлыԍ кыв оз кывзы,
-Сылы петкӧԁласны пуж!
-Текӧԁ, муса-аԉіментӧј,
-Нывлы воіс оланԁыр.
-Меԁ-жӧ тајӧ аԉіментыс
-Ԋекор му-вылыԍ оз быр!
--
-V.
-Каԅтывлӧны мукӧԁ-ԁырјі суԁсӧ-і, прокурорсӧ-і, міԉітсіјасӧ-і, ԋекоԁӧс оз вунӧԁны. Аԉімент-јывԍыс суԃітчӧмыс пыр-на налы кыԇкӧ ԏешӧн кажітчӧ
-Суԃԃа бӧрԁӧ. Мыј-нӧ лоін?
-Воші, шуӧ, менам јур.
-Быԁлун кагајасӧн мырԍа,
-Ԋекыԇ баԏјасыс оз ԍур!
-Ыҗыԁ ԃівӧ суԁын лоі:
-Ӧԏі кага — кујім баԏ.
-Кујім-пыщкас кыԇкӧ ԍурі
-Јеҗыԁ-тоша Спіра-ԃаԃ!
-Коԃԍаԋ лоі менам кага
-Ачым корԍыԍны ог кут.
-Баԏсӧ корԍны суԁлы щӧкта,
-Міјан сы-вылӧ і суԁ!
-Прокурор-ԁінӧ ме муна:
-Отсав меным, прокурор!
-Прокурор мем ԉучкі шуіс:
-Став законыс нывјас-ԁор!
-Те, міԉітсіја, мыј уԅан,
-Асԍыԁ службатӧ он тӧԁ?
-Аԉіменттӧ ӧԁјӧ перјы,
-Меԋым кіӧ ԃеԋга ԍет!
-Закон-чукӧрыԍ мем лыԃԃіс
-Ԃеԉегатка сещӧм кыв:
-Коԁі кага вајны кужӧ,
-Абу омӧԉ сіјӧ ныв!
-VI.
-Веԍкыԁа-кӧ шуны, мукӧԁ нылыс (шочіԋік жӧ еԍкӧ-ԁа) ачыс корԍӧ аԉіментсӧ, ачыс вӧтлыԍӧ зонјас-бӧрԍа. Оз поԅ став нывсӧ ошкыны. Емӧԍ і на-пыщкын шогмытӧм, јанԁыԍтӧм аԋјас. Тащӧм аԉімент-корԍыԍ-нылыс зев уԁал.
-Быԁ-вој ветла, мусук корԍа.
-Ԍіԅім мусук менам ем.
-Ԋінӧм повны, поԅӧ овны:
-Ставныс мынтыԍасны мем!
-Мам оз щӧкты зонкӧԁ уԅны.
-Ԋінӧм, мамук, те он тӧԁ!
-Зонкӧԁ уԅа, кага лоас,
-Сӧмын ԃеԋга ԅептаԁ лӧԁ!
-Гӧԉкӧԁ кутчіԍлі ме јона,
-Кага сы-вылӧ ег гіж.
-Гіжі баԏӧн озыр-мортӧс,
-Гӧԉкӧԁ суԃітчыны ԁыш!
-Ӧтчыԁ служашщӧјӧс кутлі.
-Ставыс лоі сеԍԍа шаԋ.
-Ӧні міча-плаԏԏӧ новла,
-Быԁлун ԍоја јеҗыԁ-ԋаԋ!
-Оз-кӧ раԃејт менӧ зонмыс,
-Пуа сылы самӧкур.
-Самӧкуртӧг, коԁа-суртӧг
-Аԉіментјасыс оз ԍур!
-Ӧгрӧ кага-кӧрым перјӧ,
-Кага-кӧрым перја ме.
-Те-ԁор віԍтала ме, Ӧгрӧ,
-Ме-ԁор, Ӧгрӧ, віԍтав те!
-Јуԍ.
-„Регыԁ нырвомаԁ рабышта“
-Талун праԅԋік. Вічко-жыԋԋан асыбыԁ-на јургӧ. То ӧткӧн ԅвӧԋітӧны, то ԁруг ставнас ватагаавны мӧԁасны. Ваԍка-стӧрӧж звӧԋітны ԍаммӧ. Уна-мортӧс звӧн-шыас јӧктӧԁас, ԇік быԃтӧ& гуԁӧкаԍӧ.
-Кырув-ԍіктын праԅԋік-кежлӧ уна віна вӧчӧны, уна гӧԍтјасӧс віԁчіԍӧны. Мужікјас-мужікӧс, бабајас-бабаӧс. Вічко-бӧрын быԁӧн ,,ӧбӧԁајтны“ корӧны, ставыс ас-гортаныс щӧктӧны пырны.
-Праԅԋік-кежлӧ Івӧ-Ԍтепан щӧщ веԍкалі. Віт-во-ԋін карын оліс ԁа гӧԍԏітны локтіс. Важ-чужан-інтӧ век гажыԁ петӧ віԁлыны. Ԍіктын быԁсӧн тӧԁсаӧԍ. Ставыс ԍорԋітӧны, быԁтор јуаԍӧны.
-— А-а, Ԍтепан Іванӧвіч локтӧма... Олан-вылан! Горттӧ віԁлыны бара-на локтӧмыԁ... Мыјыжԁа быԁмӧмыԁ!.. Мунігаԁ-ӧԁ ԇік-на чеԉаԃкоԃ і вӧлін... Том-јӧзыԁ со ӧԁјӧ быԁмӧны!..
-Ԍтепан-ԁорыԍ јӧзыԁ оз і бырав. Ӧԏік ԍорԋітӧԁас-ԍорԋітӧԁас, сеԍԍа мӧԁ локтас. Быԁсӧн зԁоровајтчӧны. Сіԇі асыв-быԁ.
-Луншӧрлаԋ јӧзыԁ гажмыштісны.
-Ԍтепан вінатӧ омӧԉа-на јулывліс-ԁа век кӧсјӧ ічӧԏіка пеԏітчыштны, быԃтӧ јанԁыԍӧ-коԃ. Быԁлаӧ чуксалӧны, ставыс ԍојны ԁа гӧԍтітны корӧны, а ачыс ԋекытчӧ оз вермы мунны. Ӧԏіклаӧ понԁылас мунны, а коԁкӧ паныԁ-ԍурӧ мӧԁ-морт ԁа бӧр бергӧԁас, мӧԁлаӧ понԁас кыскыны. Бӧрја-помыс сеԍԍа Оԋӧ-орԁӧ пыріс ԁа лабічас і пукԍіс.
-Ӧԋӧјасын керка-тырыс јӧз. Керкаас јӧзысла жар, табак щыныс-лӧз. Пызан-гӧгӧр тырыс јӧз пукԍӧмаԍ ԁа ԍојӧны. Ԍтепанлы ічӧԏік-кост вӧчісны ԁа щӧщ пукԍӧԁісны, паԋаԍны щӧктӧны, а Ӧԋӧ-ԃаԃыс ӧтторјӧ чашкаӧн ԁа чашкаӧн сетӧ.
-— Тырмас-ԋін-но... Сеԍԍа-ӧԁ ме таԇтӧ коԁԇа...
-— Но-о, тајӧнтӧ он-на-жӧ коԁԇы... Вај-но, боԍт регыԁҗык...
-— Тырмас, збыԉӧԇ тырмас...
-— Но, ен чігаԋітчы, бара... Мыј сен маԋітан... ју колӧкӧ, а то јур-вылаԁ кіԍта... Но, пыԁӧсӧԇыс ју. Тенԍыԁ-ӧмӧј мыԉӧстӧ коԁ-кӧ јуас...
-Ԍтепан ԇік-ԋін пӧԁны понԁіс, вылас-вылӧ чашка-тырӧн віна ԍетӧны. Јона і јуіс ԁа ԍојіс!.. Быԁсӧ гажмыштіс. Мурта-на ывла-вылӧ петіс пыр і бара кыскісны, Петыр-орԁӧԇ нуісны.
-— Ԍтепан, лок пукԍы ԁа ԍој... Ӧԁјӧнҗык-но... Уԇӧԁасны і быԁӧн.
-— Ԁа-ӧԁ ме ӧні ԍојі, муртса пызан-сајыԍ четчі. Рушкуӧј ԇік-ԋін тыр.
-— Аттӧ, кущӧм те најан-морт вӧлӧмыԁ. Пукԍан-он а... Лок, колӧкӧ, пукԍы, а то бара кучкыԍан.
-Ԍтепан век-на кӧсјӧ пеԏітчыны, рушкусӧ малалӧ ԁа петкӧԁлӧ. Ԋінӧмтор; колӧ кӧԏ оз, быԏ пукԍы ԁа ԍој. Кык кіӧԁыс боԍтісны ԁа пызан-ԁорас і пукԍӧԁісны. Петыр ԋеуна гажмыштӧма-ԋін. Ыҗыԁ чашка боԍтӧма ԁа вінасӧ туіснас і новлӧԁлӧ. Ԍтепанлы вылас-вылӧ ԍетӧ.
-— Ју колӧкӧ, а он-кӧ-ӧԁ регыԁ нырвомаԁ рабышта... Ју ԁа то ԋаԋсӧ-кӧԏ ԍој. Вот, ԍомокаԍтыԁ! Ју колӧкӧ пыԁӧсӧԇыс... На ԉібӧ туіс-помԍыс ју. Ставсӧ ју.
-— Збыԉӧԇ ԁажжӧ оз ков... Зев-ԋін ме јона коԁԇі...
-— Кыԍ-на јешщӧ он... Ју колӧкӧ ԁа ԍој, он-кӧ ӧԁ регыԁ чашканас шваԋіта.
-Ԍтепан і вӧрԅыныс оз лыԍт. Рушкуыс ԇік-ԋін җаҗјалӧма, а век јуны ԁа ԍојны щӧктӧны. Бӧрја-помыс ԇік-ԋін саԃтӧгыс коԁԇіс, јурыс сіԇі і бергалӧ. Муртса сарајӧԇыс котӧртны уԃітіс — пыр і восны мӧԁіс. Восіс ԁа восіс, чуԏ ты і ԍӧлӧм оз пет, а керка ӧԇӧссӧ воԍтӧма ԁа Петыр ыҗыԁ-гӧлӧсӧн горзӧ:
-— Ԍтепан, ен колӧкӧ чігаԋітчы... Ен колӧкӧ пышјав... Лок
-колӧкӧ, а то мунакӧ регыԁ нырвомаԁ рабышта...
-Ічӧт-Іван
-Воԇӧ — јонҗыка ԁа бурҗыка!
-Март-тӧлыоԍын таво мі, комі-гіжыԍјас ԁа комі-гіжӧԁ-ԁор олыԍјас, лӧԍӧԁім комі-гіжыԍјаслыԍ-чукӧр, проԉетаріат-моз олӧм-вылас-віԇӧԁыԍјаслыԍ ӧтувтчӧм, КАПП... Мі кӧсјім тајӧ чукӧр-пырыс: 1) котыртны комі гіжыԍјасӧс, меԁым најӧ ӧтувтчӧмӧн бурҗыка ԁа ӧԁјӧнҗык вермасны паԍкӧԁны, сӧвмӧԁны комі ԉіԏература, выԉ-бур-олӧм-лӧԍӧԁны отсалыԍ ԉіԏература: 2) тӧԁмавны выԉ завоԃітыԍ-гіжыԍјасӧс ԍеԉкорјас-пјыԍ, став комі јӧз-піыԍ ԁа најӧс КАПП-ӧ боԍтӧмӧн петкӧԁны бур-гіжыԍӧ: 3) ас-костын велӧԁчӧм-уҗ нуӧԁны — мыјла колӧ гіжӧм, кыԇі ԁа мыј-јылыԍ колӧ ӧні гіжны, кыԇі ԁа мыј-јылыԍҗык гіжавлӧмаӧԍ важӧн, кыԇі ԁа мыј-јылыԍҗык гіжӧны гіжыԍјас мукӧԁ-јӧзлӧн (рочлӧн, уԁмуртлӧн ԁа мукӧԁлӧн); комі гіжӧԁјас віԁлалӧмӧн ԁа на-јылыԍ ԍорԋітӧмӧн велӧԁчыны, мӧԁа-мӧԁӧс велӧԁны бурҗыка, лӧԍыԁҗыка, колантор-јылыԍҗык гіжны, комі гіжӧм бурмӧԁны; 4) тӧԁмӧԁны јонҗыка комі-јӧзсӧ кущӧм могјас комі ԉіԏература-воԇын, комі ԋігајаслӧн коланлуныс, КАПП-лӧн могјас; меԁԍа тајӧ уҗсӧ нуӧԁны том-јӧз-піын.
-Котыртчӧм-завоԃітӧмԍаԋ коԉі ԍіԅім тӧлыԍ. Ез вӧв кокԋі уҗавны КАПП-лы: комі-гіжысјас вывті разі-пеԉі олӧны, унаыԍ мӧԁа-мӧԁсӧ оз тӧԁны — кӧні коԁі, уҗавны лоі ԋӧԏі-ԍӧмтӧг, гіжӧԁјаснымӧс ԋекӧн прамеја вӧлі печатајтны...
-Но мыј поԅӧ вӧлі тајӧ каԁнас вӧчны — вӧчім; 1) унҗык бур-комі-гіжыԍјассӧ котыртім КАПП-ӧ; ӧні сен 31 морт; 2) чукӧртлім КАПП-лыԍ меԁвоԇԇа конферентсіја, кӧні бура ԍорԋітім кыԇі комі-гіжыԍјаслы воԇӧ котыртчыны, КАПП-уҗ-јылыԍ, комі-гіжӧм-јылыԍ... 3) тӧԁмӧԁім асланым уҗјасӧн ԍеԉкорјасӧс меԁвоԇԇа ԍеԉкор-ԍјезԁ-вылын; сы-бӧрын ԍеԉкорјас-піыԍ понԁісны унҗык петны комі-гіжыԍјас; 4) КАПП-ԋімԍаԋ леԇім автономіјалы-віт-во тыріг-кежлӧ коміӧн ԋіга („Комі“-ԋіма); 5) јона тӧԁмӧԁім КАПП-ӧн комі-јӧзӧс, віԍтавлім асԍыным уҗјас-јылыԍ, кущӧм могјас ԉіԏература-воԇын, ԋеуна петкӧԁлім важ-комі-гіжыԍјаслыԍ ԁа коԁ-ԍурӧ выԉ-гіжыԍјаслыԍ міча-гіжӧԁјассӧ „Комі-Ԍікт“-гаԅетса „Комі гіжӧм“-ԉістбокын; леԇім тајӧ тӧлыԍјаснас (мај-тӧлыԍԍаԋ) 20 нумер „Комі гіжӧм“-ԉістбок; сетчӧ леԇім: а) 16 стаԏԏа комі-ԉіԏература-јылыԍ, кущӧм колӧ лоны ԉіԏература, гіжыојас, КАПП уҗ-јылыԍ, комі-гіжыԍјас-јылыԍ...; б) 2 стаԏԏа — кыԇі бурҗыка гіжны коміӧн (гіжны завоԃітыԍјаслы інԁӧԁјас); в) ӧԏі ԋіга-вылӧ кріԏіка; г) 12 міча віԍт міча-гіжыԍјаслыԍ (9 авторлӧн); ԁ) 46 ԍыланлыԃԃанјас (ԍԏікотвореԋԋе) комі-гіжыԍјаслыԍ (21 авторлӧн). Тајӧ ԉістбок јона отсаліс котыԁтны& комі парма-паԍта-разалӧм комі-гіжыԍјасӧс, Југԁӧԁны выԉ-комі-гіжыԍјасӧс, петкӧԁлыны комі-гіжыԍјаслыԍ міча-гіжӧԁјассӧ, тӧԁмӧԁны комі-војтырӧс-ԉіԏература коланлуннас... 6) тајӧ тӧлыԍјаснас КАПП-ӧ воіс віԁлалӧм-вылӧ ԁа печатајтӧм-вылӧ уна міча-гіжӧԁјас комі-гіжыԍјас-
-лӧн, унҗыкыс — выԉ-завоԃітыԍ-гіжыԍјаслӧн; сӧмын еща тӧріс міјан „Комі гіжӧм“-ԉістбокаԁ. Ставыс воӧма вӧлі: а) 36 віԍт (10 важ-гіжыԍлӧн ԁа 14 выԉ-гіжыԍлӧн), б) 173 ԍыланлыԃԃан (11 важ-гіжыԍлӧн, 57 выԉ гіжыԍлӧн).
-Та-ԍерԏі-ԋін тӧԁчӧ: меԁым петкӧԁлыны комі-ԉіԏературасӧ комі-јӧзлы, меԁым сӧвмӧԁны комі-ԉіԏература, меԁым паԍкӧԁны КАПП выԉ-комі-гіжыԍјасӧн, меԁым велӧԁчыны гіжны — колӧ унҗык печатајтны комі-гіжӧԁјас. Печатајтан-ін прамеја ез вӧв. Мі мырԍім лӧԍӧԁны комі-ԉіԏература-журнал. Таво-кежлӧ тајӧ ез-на ло лӧԍӧԁӧм. Мі вермім таво-кежлӧ боԍтны аслыным сӧмын ԉіԏература-јукӧԁ „Орԁым“-журналыԍ. Тајӧ — ыҗыԁ воԍков-ԋін воԇӧ. Татчӧ унҗык-ԋін тӧрас міча-гіжӧԁјас, ыҗыԁҗык гіжӧԁјас. Колӧ сӧмын нӧшта јона боԍтчывны гіжны комі-гіжыԍјаслы.
-Кущӧм меԁ-колан уҗјас ӧні КАПП-воԇын:
-) Котыртны КАПП-ӧ важ-гіжыԍјасӧс (коԁі-на абу пырӧма) ԁа гіжны-завоԃітчыԍјас-піыԍ корԍавны бур-комі-гіжыԍјасӧс;
-) Јонҗыка гіжаԍны ВАПП-кӧԁ, сылыԍ отсӧг ԁа інԁӧԁјас корны; гіжаԍны щӧщ пермјак, воԏак ԁа мукӧԁ гіжыԍјаскӧԁ — тӧԁмавны налыԍ уҗалӧмсӧ ԁа віԍтавлыны асланым-уҗјас-јылыԍ;
-) лӧԍӧԁны бурҗыка ас-кост-велӧԁчан-уҗ: а) лӧԍӧԁавны кружокјас (кӧні ем 2-3 морт ԁа унҗык КАПП-шԉен) ԁа велӧԁчыны сен торја программа-ԍерԏі; б) „Орсԁым“-журналын щӧкыԁҗыка печатајтны інԁӧԁјас (кыԇі гіжны, мыј-јылыԍҗык гіжны і с. в.); сені печатајтны быԁԍамаҗык-ԍікаса комі-міча-гіжӧԁјас ԁа унҗык гіжыԍлыԍ (щӧщ бурлунсӧ ԁа омӧԉлунсӧ інԁалӧмӧн); в) щӧкыԁҗыка КАПП собраԋԋејас-вылын віԁлавны асԍыным міча-гіжӧԁјаснымӧс ԁа ԍорԋітны на-јылыԍ;
-) Комі-јӧзӧс јонҗыка тӧԁмӧԁны комі-ԉіԏератураӧн, віԍтавлыны комі-ԋігајаслыԍ, комі-ԉіԏературалыԍ коланлунсӧ, разӧԁны комі-ԋігајас на-піын; тащӧм уҗсӧ поԅӧ нуӧԁны собраԋԋејас-вылын, лыԃԃыԍан-керкајасын, бібԉіоԏекајасын, комі-рытјас вӧчалӧмӧн і с. в.
-) бурҗыка леԇны „Комі гіжӧԁчукӧр“-јукӧԁ „Орԁым“-журналын (колан-гіжӧԁјас, бур-гіжӧԁјас і с. в.).
-Тајӧ ставыс бура артмас, понԁасны-кӧ комі-гіжыԍјас быԁӧн уҗавны ԁа отсавны КАПП-правԉеԋԋелы.
-А. Чарԁ.
-Суԇӧԁӧј быԁ-тӧлыԍын-петан журнал
-ОРԀЫМ
-Гіжӧны сетчӧ коміӧн:
-Сӧвет-влаԍт ԁа ВКП-парԏіја уҗалӧм-јылыԍ, ԍіктса олӧм-јылыԍ, креԍԏана-олӧмсӧ ԁа овмӧссӧ бурмӧԁӧм-лӧԍӧԁӧм-јылыԍ, копераԏівјас-јылыԍ, коміӧн гіжӧм-јылыԍ ԁа бур-міча-гіжӧԁјас (ԍԏікјас, віԍтјас) ԁа уна мукӧԁ-тор.
-Быԁ номерын:
-— 60 ԉістбок-сајас, лоӧны ԍерпасјас.
-Ԁоныс:
-гражԁаналы . . 30 урӧн тӧлыԍ.
-учрежԃеԋԋејаслы ԁа оргаԋізатсіјајаслы 60 урӧн тӧлыԍ.
-Журнал суԇӧԁан ԁа гіжӧԁјас-ыстан аԁрес:
-Сыктывԁін-кар, Ваԁорвыв-уԉіч, 41 № керка — ,,ОРԀЫМ‘‘ журналлы.
-Торја-номерӧн ԋӧбыԍјаслы - 50 ур.

Пос: различия между версиями

Текущая версия от 20:08, 20 апреля 2019

Навигация

Поиск