|
|
(не показана 371 промежуточная версия 4 участников) |
Строка 1: |
Строка 1: |
| | | Быль ли, небыль... Важын ни эта вӧлӧм. Сэк и тӧв пӧ абу вӧлӧм таланьын. Ыджыт Шонді абу и вешшывлӧм эна местаэзісь. Пыр вӧлӧма мича да гажа. Быдмӧма сэк татӧн басӧк лапья вӧр - Парма. Олӧмась вӧрас зверь-пӧткапӧлӧс. Отир эшӧ абу на вӧлӧм. Уна ли, етша ли чулалас кад - Пармаыс чужтас зонӧс. Шуасӧ сійӧ Пераӧн. Бытшӧм да кодя быдмас хозяин - и вӧрыслӧ, и муыслӧ. Керас сія аслыс ньӧв, лӧсьӧтас ёссез. Ветлӧтӧ пӧ аслас му кузя, видзӧтлӧ, медбы и пуэс быдмисӧ бура, медбы и зверь-пӧткапӧлӧс оліс бытшӧмика, медбы и чериыс уяліс сӧдз ваэзын. Ӧтпыр Пераыс лэдзчас Кӧсва дорӧ, аддзӧ: мышкыртчӧма кымӧрсянь сизим рӧма Енӧшка да юӧ васӧ. - Тэ мыля юан менам юись васӧ? - юалӧ Енӧшкаыслісь Пера. - Мун татісь. - Ме эг тӧд, что ваыс тэнат, - шуӧ Енӧшка, - а ютӧг ме ог вермы овны. Сет юны пӧттӧдз. - Сета, ежели тэ менӧ кайӧтан кымӧрас. Ме бы видзӧта, мый сэтчин керсьӧ. - Пуксьы, - шуӧ Енӧшка, - сюррезӧ вылӧ. Пера пуксяс сы сюррез вылӧ, мӧтыд и лэбтас сійӧ кымӧрас. Сувтас кымӧрас Пера, и оссяс сы одзын Енма. Кытчӧ оз видзӧт, быдлаын городдэз да городдэз - дӧс алмазісь да чар изісь керӧмась. Быдлаын биэз сотчӧны: ыджытӧсь и учӧтӧсь, гӧрдӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. А шӧрас сотчӧ медыджыт би, Шонді-Би. Охота лоас Пераыслӧ босьтны кӧть неыджыт би тор да лэдзчӧтны сійӧ му вылас. Локтас сія Шонді-Биыс дынӧ да кватитас бы... Сэтчӧ кыдз гымыштас, кыдз вирдыштас - и чапкач Перасӧ ылӧ-ылӧ Би дынсяняс. Пондас усьны Пераыс тартарарыӧ. Но вот кутас кинкӧ сійӧ, лэбтас и пуксьӧтас мыйӧкӧ небытӧ. Видзӧтӧ Пераыс - аддзӧ: пукалӧ сія кымӧровӧй подушкаэз вылын, золотӧй додьын, а кыскӧ сійӧ серебрянӧй вӧв. Бокас сыкӧт пукалӧ басӧкся-басӧк нывка. Синнэс сылӧн лӧз кымӧрись, рожабаннэс - асывся зарниись, юрсиыс - чистӧй золотоись, а паськӧмыс свиттялӧ, нельки синнэз янӧтӧ. - Тэ кин сэтшӧмыс? - юалӧ нывкаыслісь Пера. - Ме Зарань, Шонділӧн ныв. Быд асылӧ ме сайма одзджык Шондіысся и быд рытӧ вода сысся сёрӧнжык. Ме дозирайта, медбы Шондіыс некинӧс эз сот. А тэ мыля павкин Шонді-Биас? - юалӧ сія Пераыслісь. - Ме мӧді лэдзчӧтны сійӧ му вылас, - шуӧ Пера. - А мыйлӧ сія тэныт му вылас? - Медбы городдэз сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь быдмисӧ, кыдз Енмаас. - А кин пондас нія городдэзын овны? - юалӧ Зарань. - Миян тэкӧт челядьным. Эд ме тэныт, тыдалӧ, гленитчи, раз тэ менӧ дорйин, - шуӧ Пераыс. - О-о, смев тэ, зонка. Смев да удав, - шуӧ Зарань, - эшӧ некин эз на лысьт кайны татчӧ, а тэ вот кайин. Эшӧ некин эз на лысьт павкӧтны Шонді-Бисӧ, а тэ павкӧтін. Дорйи бы ме кӧть кинӧс, но тэнӧ эшӧ и радейта. - Сэк лэдзчам мекӧт му вылас, - шуӧ Пера. - Ме мыччала тэныт ассим богатствоэз: керӧссэз да вӧррез, юэз да тыэз, видззез да ыббез. И иньдӧтас Зарань ассис серебрянӧй вӧвсӧ увлань, муыслань. Лэдзчасӧ нія му вылӧ, и Пера пондас мыччавны Зараньыслӧ ассис богатствоэз: вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез. Гленитчӧмась нія Зараньыслӧ, и согласитчас сія кольччыны Пераыскӧт му вылас. Сэк окалас Парма-Вӧрлӧн зоныс Шонділісь нывсӧ. Казялас этӧ кымӧрсянь Шондіыс, лӧгасяс Зараньыс вылӧ и пышшас эна местаэзісь: ась пӧ кынмӧны кӧдзытсяняс. Му вылас сэк жӧ лоӧма кӧдзыт да пемыт, пондӧмась пӧльтны ойся тӧввез, кынмӧмась юэз да тыэз, лым столаэз тыртӧмась быд пельӧсок. Лёк тӧвчик пондӧма гӧрдззыны ассис кузь бӧж, каляннэз пондӧмась уннявны-повзьӧтчыны. Сэк Пера лэбтас Зараньсӧ киэз вылас да пыртас вӧрӧ. И Парма-мамыс примитас нійӧ ласкова и дзебас аслас лапъя да небыт уввез увтӧ. Сизим год сьӧрна абу вовлӧма талань Шондіыс, сизим год сьӧрна олӧмась Пера да Зарань вӧр пытшкын. Сы коста Зарань быдтас ни Пераыслӧ сизим зонӧс - вынася-вынаэзӧ да сизим нылӧс - басӧкся-басӧккезӧ. Зоннэс пондасӧ вӧравны ни, и ныввес - гортовисявны. Ветлӧтас-ветлӧтас кытӧнкӧ Шонді и охота лоас сылӧ видзӧтны, мый ни лоис нылыскӧт. Локтас сія талань бӧр. Сэк жӧ лоас бӧра шоныт да югыт. Пышшасӧ тӧввез и каляннэз, дзебсисяс тӧвчик. Сыласӧ юэз да тыэз, пондасӧ цветитны быдмассэз. Енӧшка мышкыртчас Кӧсва весьтӧ юны. Пондас корны Шондіыс Зараньсӧ, медбы кайис сія бӧр кымӧрас, кытӧн пыр шоныт да гажа, кытӧн быдӧс тырмӧ, мый бы эз ков. Зарань оз бы кай. - Меным, - шуӧ, - татӧн бур. Сэк Шонді пондас грӧзитчыны: - Ме бӧра пышша татісь, ась ті кынматӧ. Зарань и баитӧ: - Сизим год олім - эг кынмӧ. Вӧр шонтіс. - Сэк сота быдӧннытӧ ӧтлаын вӧрыскӧт, - повзьӧтлӧ Шонді. Повзяс Зарань и шуӧ Пераыслӧ: - Только кымӧрас ме верма видзны сійӧ, медбы эз сот. Колас кайны. Каям быдӧнным. Пера и шуӧ: - Ме татӧн чужи, быдми, татчӧ и кольчча. Торйӧтасӧ сэк нія челядьнысӧ кык торйӧн - мукӧдсӧ кольны му вылӧ, мукӧдсӧ кайӧтны кымӧрӧ. Но лӧгасяс сэк Парма-вӧр: - Ме нійӧ шонті, верді, а нія пышшӧны бы. Ась мунӧ Зараньыс ӧтнас, кысянь локтіс, а челядьыс ась кольччӧны му вылӧ! И лӧсьӧтас сія говк: ӧтӧрын ыкӧстан - мӧдӧрын кылӧ. Пондас Зарань кытсавны челядьсӧ, медбы кайӧтны Енмаас: ыкӧстас ӧтӧрӧ - мӧдӧр кылӧ. Сідз нія и янсӧтчасӧ: Зарань мунас лунлань, челядьыс - ойлань. Дыр горзас, корас челядьсӧ Зарань, но нія озӧ кылӧ. Эта коста Шондіыс сыбурна пондас сотны ни, нельки ваэз косьмасӧ, муыс потласяс, быдмассэз кельдӧтасӧ. Нем керны - Зарань каяс кымӧрас ӧтнас, медбы не сетны Шондіыслӧ сотны челядьсӧ. Лишь коляс му вылас ассис серебрянӧй вӧв да золотӧй додь, медбы кӧр-нибудь кайисӧ челядьыс сы дынӧ Енмаас. Эта кадӧ Пераыс ӧктас ассис зоннэсӧ, сетас нылӧ ньӧввез да кайӧтас медвылын керӧс вылӧ мыччавны Шондісӧ. - Видзӧтӧ, - шуӧ сія нылӧ, - вон ыджытся-ыджыт би, Шонді-Би; сысянь быдӧс бурыс: шоныт и югыт, сыснь городдэз быдмӧны. Но сысянь жӧ и быдӧс умӧльыс: сія сотӧ и сія кынтӧ, сія янсӧтіс быдӧннытӧ тіянӧс и менӧ мамныткӧт. Ме пондылі сыкӧт вермасьны, но ӧтнам эг вермы. А ӧні мийӧ унаӧсь. Лэбтасӧ сэк сизимнан зоныс ньӧв и лыясӧ веськыт Шонді-Биас. Ӧтдруг ныкӧт лыяс Пера аслас медыджыт ньӧлісь. Зэгалас быдӧс Шонді-Би, чеччӧвтас сы бердісь ыджыт би тор да киссяс бичиррезӧн омӧн му кузяс. Ӧзъясӧ Пармаын сэк биэз, ыджытӧсь и учӧтӧсь, лӧзӧсь и вежӧсь. И пондасӧ быдмыны городдэз, сэтшӧмӧсь жӧ гырисьӧсь да басӧкӧсь, кыдз Енмаас. Нія городдэзын важся каддэзсянь олӧ отир - Пералӧн да Зараньлӧн челядь. Шуӧны нійӧ пермяккезӧн да зырянаӧн. Кодя отир. И шоныт, и гажа эта странаын. Вылын мыссэз-керӧссэз да гажа вӧррез, сӧстӧм юэз да басӧк тыэз, цветитан видззез да веж ыббез, а сідзжӧ городдэз да посаддэз - ыджыт богатствоэзӧн тырӧма край. Шонді бы и ӧні пышшӧ татісь (быд годӧ сы коста тӧввез овлӧны), но оз вермы, раз ыджыт тор сылӧн мусӧ шонтӧ. Сія бы и сотӧ гожумнас, но Зарань оз сет. Сія сё медодз чеччӧ асывнас и медбӧръя водӧ рытнас - дозирайтӧ, медбы некинӧс эз сот Шондіыс. Только быд гожумся асылӧ мусӧ да вӧрсӧ вевттьӧ кыз сӧстӧм лысва. Этӧ Зарань одз асывнас, кӧр эшӧ быдӧнныс узьӧны, горзӧ - гажтӧм сылӧ челядьыстӧг. Да и челядьыс сылӧн частожык баитлӧны, кыдз бы адззыны серебрянӧй вӧвсӧ золотӧй додьнас да кайны Енмаас. Одзжык эз веритлӧ, а ӧні веритӧны ни тай, что кымӧрас туйӧ кайнытӧ. Ме бы кайла жӧ сэтчин. |
| | |
| УЧИТЕЛЬЯСЛЫСЬ ТӦДӦМЛУНЪЯС КЫПӦДАН КОМИ РЕСПУБЛИКАСА ИНСТИТУТ
| |
| | |
| Видза олан,
| |
| коми кыв!
| |
| | |
| Роч челядьӧс комиӧн сёрнитны велӧдігӧн лыддьӧм вылӧ хрестоматия
| |
| Вӧзйис Народнӧй образованиелӧн Коми Республикаса министерство
| |
|
| |
| Сыктывкар 1992
| |
| | |
| ПЫДДИ ПУКТАНА ЁРТЪЯС!
| |
| Лӧсьӧдӧм хрестоматияыс лоас отсӧг пыдди детсадъясса воспитательяслы, кодъяс велӧдӧны роч сёрниа челядьӧс тӧдны коми кыв.
| |
| Книгаын чукӧртӧма кывпесанъяс, нӧдкывъяс, лыддьысянкывъяс, мойдъяс, кывбуръяс, висьтъяс. Пыртӧма уна кывбур, кодъясӧс коми поэтъяс лӧсьӧдӧмаӧсь роч гижысьяс серти. Позяс орччӧдны роч да коми кывбуръяссӧ налӧн сюрӧс (содержание) вылын уджалігӧн. Кывбуръяс абу ыджыдӧсь, кокниа лыддьыссьӧны.
| |
| Занятиеяс кежлӧ дасьтысигӧн воспитательлы колӧ бура мӧвпыштны, кутшӧм текст вылын медводз уджавны, а кутшӧмкӧд и сёрӧнджык тӧдмӧдны, мый велӧдны наизусть, а мый прӧстӧ лыддьыны челядьлы. Висьтъяс да мойдъяс лыддигӧн колӧ велӧдны челядьӧс вочавидзны юалӧмъяс вылӧ. Воспитательлы колӧ водзвыв дасьтыны юалӧмъяс, мед найӧ вӧліны стӧчӧсь, мед челядь кокниа сяммисны лӧсьӧдны вочакывъяссӧ.
| |
| Хрестоматия лӧсьӧдысь шыӧдчӧ воспитательяс дорӧ корӧмӧн, мед челядькӧд уджалысьяс индісны книгалысь тырмытӧмторъяссӧ да ассьыныс выль вылӧ чуйдӧдысь мӧвпъяссӧ ыстісны татшӧм адрес серти:
| |
| 167000, Сыктывкар, Сӧветскӧй улича, 49. Коми РИУУ, дошкольнӧй воспитание кабинет.
| |
| | |
| КЫВПЕСАНЪЯС, ПУДЪЯСЬӦМ ДА НӦДКЫВЪЯС
| |
| | |
| КЫВПЕСАНЪЯС
| |
| | |
| Перыд Педӧр
| |
| Ветліс недыр.
| |
| Вайис Педӧр
| |
| Китыр сэтӧр.
| |
| | |
| Пуыс сісь.
| |
| Пуас сизь.
| |
| Пусӧ сизьдӧ.
| |
| Розьыс письтӧ.
| |
| | |
| Тасьті-пань.
| |
| Черинянь.
| |
| Чери корӧ
| |
| Сера кань.
| |
| | |
| Сюра мегӧ.
| |
| Бӧжыс легӧ.
| |
| Ӧти сюрыс
| |
| Регыд чегӧ
| |
| Люкасьӧмысла.
| |
| Дзиръя дорын
| |
| Дзоля чибӧ
| |
| Сэтшӧм мича,
| |
| Но оз сибӧд.
| |
| | |
| Татшӧм вӧрад тшакыд эм.
| |
| Татшӧм вӧрад тшакыд тшем.
| |
| | |
| Г. Юшков
| |
| КЫВЙӦЗЪЯС ДА ШУСЬӦГЪЯС
| |
| | |
| Велӧдчӧм морт — синма, велӧдчытӧм — синтӧм.
| |
| *
| |
| Велӧдчытӧгыд мортӧ он во.
| |
| Ачыд ов да йӧзыслы эн мешайт.
| |
| Книга — медбур друг.
| |
| Коді оз уджав, сійӧ оз сёй.
| |
| Уджалан кӧ — лоас, а он кӧ уджав — важыс бырас.
| |
| Бур уджысь юрыд оз янды.
| |
| Коктӧ кӧ кӧтӧдлан, и чуньтӧ нюлыштан.
| |
| Сёйӧмсьыд эн пов, а уджсьыд эн лӧгась.
| |
| «Пӧыд» да «гашкӧыд» абу бур вокъяс, на вылӧ эн надейтчы.
| |
| Асьтӧ эн ошкы, мед йӧзыс тэнӧ ошкӧны.
| |
| Полысь мортлы быд мыр ошкӧн кажитчӧ.
| |
| | |
| Китш, китш, — тшапа
| |
| Катша китшкӧ,
| |
| Нитшкысь нетшкӧ
| |
| Тшӧгӧм тшак.
| |
| Тшаклӧн тшыкӧма нин пытшкыс,
| |
| Тшыкӧм тшакыд век на тшап.
| |
| | |
| | |
| Ыджыд мыджӧд джыджыд вуджис,
| |
| Джуджыд кӧджын джыджлӧн поз.
| |
| Джыджыд гыджгӧ — ыджыд уджыс,
| |
| Джыджлы уджавтӧг оз позь.
| |
| | |
| Николай Щукин
| |
| | |
| ПУДЪЯСЬӦМ
| |
| | |
| Ток, ток,
| |
| Ток, ток,
| |
| Кӧсйӧ лэбзьыны «Восток»,
| |
| Кӧсйӧ лэбны ылӧ-ылӧ,
| |
| Медся югыд кодзув вылӧ.
| |
| Медводз лэбны усьӧ пуд
| |
| Сылы, кодлӧн ыджыд шуд,
| |
| Коді немторйысь оз пов.
| |
| Тэ кӧ полан — гортын ов!
| |
| | |
| В. Ширяев
| |
| | |
| НӦДКЫВЪЯС
| |
| | |
| Сійӧс кӧ тэ вердан бура,
| |
| Ваяс пес и ваяс турун.
| |
| Он кӧ повзьы — вылас сӧв,
| |
| Тэнӧ тӧвзьӧдас бур...
| |
| (Вӧв)
| |
| | |
| Олӧ, тапикасьӧ вӧрын,
| |
| Некор некытчӧ оз вош.
| |
| Волывлӧ и ӧзим йӧрӧ,
| |
| Тайӧ варгыль кока...
| |
| (Ош)
| |
| | |
| Зарни рӧма, быдмӧ ыбын,
| |
| Сійӧ эм кӧ — ставыс шань.
| |
| Сійӧс некор тэ эн шыбит,
| |
| Тайӧ донаторйыс ...
| |
| (Нянь)
| |
| | |
| Лӧгыд петлӧ дзизгӧм вылас,
| |
| Кӧсъян кутны да он кут.
| |
| Дурка олысь любӧ сылы,
| |
| Тайӧ лэбалысьыс...
| |
| (Гут)
| |
| | |
| Яй кӧ сетан — мурзӧ-сёйӧ.
| |
| Сідзсӧ, мелі да зэв шань.
| |
| Быдтор аддзӧ пемыд войӧ,
| |
| Тайӧ зверыс гортса ...
| |
| (Кань)
| |
| | |
| Ӧткодь сылӧн гуг и бан,
| |
| Шысӧ сетлӧ сэн и тан:
| |
| Бум да бам, тара-рам,
| |
| Ворсанторйыс ...
| |
| (Барабан)
| |
| | |
| Гожӧмбыд оз ковмыв сійӧ.
| |
| Тӧвнас тӧвзян сы ни садь.
| |
| Овлӧ— нуас тола пиӧ,
| |
| Тайӧ ислӧдлысьыс ...
| |
| (Дадь)
| |
| | |
| Ӧнӧдз йӧзлы пӧльза вайӧ,
| |
| Тӧв и гожӧм ковлӧ пыр.
| |
| Дзик быд йӧрын овлӧ тайӧ,
| |
| Но, а шусьӧ сійӧ ...
| |
| (Зыр)
| |
| | |
| Сытӧг он вур гач ни дӧрӧм,
| |
| Сійӧ быд керкаын эм.
| |
| Весиг туйӧ босьтлан сьӧрад,
| |
| Тайӧ стальысь вӧчӧм ...
| |
| (Ем)
| |
| | |
| Витаминыс сыын уна,
| |
| Курччан — синва пычкас друг.
| |
| Уна вӧлӧгаӧ мунӧ,
| |
| Тайӧ, дерт жӧ, град выв ...
| |
| (Лук)
| |
| | |
| Сытӧг эськӧ эз вӧв олӧм,
| |
| Мусӧ, васӧ сійӧ шонтӧ.
| |
| Сылӧн нюмысь — тэныд долыд,
| |
| Тайӧ миян зарни ...
| |
| (Шонді)
| |
| | |
| Олӧ гидын, чукля сюра,
| |
| Сетӧ уна небыд вурун,
| |
| Нёльнан кокас вожа гыж,
| |
| Тайӧ, дерт жӧ, лоӧ ...
| |
| (Ыж)
| |
| | |
| Пуысь пуӧ чеччӧ-лэбӧ,
| |
| Бӧжыс пушыд, куыс бур.
| |
| Тшак кӧ сюрас, пыр и дзебас,
| |
| Тайӧ тэрыб кока ...
| |
| (Ур)
| |
| | |
| Николай Щукин
| |
| Уджала ме лун и вой,
| |
| Кӧть ог юлы ни ог сёй.
| |
| Кор тэд ковмас тӧдны кад,
| |
| Висьтавны ме сэки рад.
| |
| (Часі)
| |
| | |
| Чой ньылыд вӧлӧй
| |
| Менӧ нуӧ ӧдйӧ,
| |
| Чой паныд вӧлӧс
| |
| Ачым кыска кӧвйӧд.
| |
| (Дадь)
| |
| | |
| Ю вомӧн мича мегыр ӧшйӧма.
| |
| (Ӧшкамӧшка)
| |
| | |
| Кор ме кола — йӧзыс виччысьӧны, а кор ме локта — ставӧн дзебсьӧны.
| |
| (Зэр)
| |
| | |
| Биын оз сотчы — ваын оз вӧй.
| |
| (Йи)
| |
| | |
| Еджыд эшкын мусӧ вевттис.
| |
| (Лым)
| |
| | |
| Кык вок орччӧн олӧны, а ӧта-мӧднысӧ оз аддзыны.
| |
| (Пель)
| |
| | |
| Чужӧмсяньыд кувтӧдзыд ньылыштан и оз ньылыштчы, век эм.
| |
| (Кыв)
| |
| | |
| Нёль кок эм, а мунны оз вермы.
| |
| (Пызан)
| |
| | |
| Ичӧтик-ичӧтик, а некодӧс пырны оз лэдз.
| |
| (Томан)
| |
| | |
| Киӧн и кокӧн нӧйтӧны, а сійӧ век сералӧ-йӧктӧ.
| |
| (Мач)
| |
| | |
| Тӧвбыд карта пытшкын олӧ,
| |
| Гожӧмнас — куш узьны волӧ.
| |
| Эз кӧ видзанторйыс вӧв,
| |
| Эн и сёйлы нӧк ни йӧв.
| |
| (Мӧс)
| |
| | |
| Ачыс ыджыд, ичӧт кокыс,
| |
| Сёйны ковмас — чирзӧ лёкысь.
| |
| Кӧть и кисьтлӧ сёян вор,
| |
| Зэв на бур и видзантор.
| |
| (Порсь)
| |
| | |
| Сёйӧ нянь и сёйӧ турун,
| |
| Небыд гӧна, чукля сюра.
| |
| Тэрыб кока кӧть, но полысь,
| |
| Баблӧн гидас жӧ и олысь.
| |
| (Ыж)
| |
| | |
| Керка йӧрӧд тшапа ветлӧ,
| |
| Шонді петіг гӧлӧс сетлӧ.
| |
| Узьны пырӧ медся водз,
| |
| Сиктад сійӧ ӧні шоч.
| |
| (Петук)
| |
| | |
| Вӧралысь кӧ мунӧ вӧрӧ,
| |
| Сійӧс век нин босьтӧ сьӧрас.
| |
| Быдтор аддзӧ, кылӧ дук,
| |
| Мортлӧн сійӧ медбур друг.
| |
| (Пон)
| |
| | |
| Сійӧ мича вывті,
| |
| Голяыс кӧть кузь.
| |
| Ва веркӧсті кывтӧ.
| |
| Коді тайӧ? ...
| |
| (Юсь)
| |
| | |
| МОЙДКЫВЪЯС
| |
| МЫЙ МЕДЧӦСКЫД?
| |
| | |
| Олісны-вылісны куим друг: кань, пон да кӧза.
| |
| Рытъясын найӧ чукӧртчасны вӧлі ӧтлаӧ да ас костаныс сёрнитӧны-баитӧны.
| |
| — Вокъяс, йӧлысь чӧскыдтор таладор светын нинӧм абу... но шыр ещӧ на чӧскыдджык, — шуӧ кань.
| |
| — Но-но, — шуӧ Шарик, — вема лы кодь чӧскыд нинӧм жӧ нин бара абу!
| |
| — Эн, другъяс, пӧръясьӧй. Бур, свежӧй турунысь чӧскыдджык нинӧм оз вермы лоны, — шуӧ кӧза.
| |
| Рыт-рыт вензьӧны куим друг, а ӧта-мӧднысӧ некод оз вермы венны.
| |
| Висьталӧй, коді на пиысь прав.
| |
| | |
| ПЕТУК ДА КУРӦГ
| |
| | |
| Олісны-вылісны чоя-вока, петук да курӧг. Котӧртіс петук садйӧ да кутіс кокавны кын сэтӧр, а курӧг и шуӧ сылы:
| |
| — Эн сёй, Петя, виччысьышт сэтӧр воӧмсӧ.
| |
| Петук эз кывзысь сылысь да сэтчӧдз сёйис, мый ӧдва гортас воис.
| |
| — Ой, — горзӧ петук, — сё мат. Ой, вися, чойӧй, вися.
| |
| Вердіс курӧг петукӧс турун вужйӧн, пуктіс горчичник, и петук бурдіс.
| |
| ГАДЬ ДА ГОЛИК
| |
| | |
| Олісны-вылісны гадь да гӧлик.
| |
| Коркӧ гадь сетіс голиклы пыдӧстӧм туис да шуис:
| |
| — Гӧлик, гумлав гӧпсьыс васӧ туисас.
| |
| Гӧлик заводитіс гумлавны гӧптысь ва. Гумлаліс-гумлаліс, а туис оз тыр.
| |
| Гадь сулалӧ да гӧрдлӧ-сералӧ. Сераліс-сераліс да и потіс.
| |
| | |
| ШЫР ДА ГАДЬ
| |
| Теш
| |
| | |
| Шыр да Гадь мунасны пес керавны. Мунасны, мунасны да ёль воас. Ёльсӧ вуджны колӧ. Вӧчасны идзасысь пос и пондасны вензьыны, кодлы первойӧн вуджны. Шыр шуӧ: «Ме сьӧкыд да поссӧ чега, тэ вудж». Гадь шуӧ: «Ме кокни да тӧлыс пӧльыштас, и ме вӧя, тэ вудж». Вензясны, вензясны да медбӧрын Шыр кутас вуджны. Шӧрӧдзыс воас, идзас пос чегӧ, и Шыр вӧйӧ. А Гадь сералас, сералас — и потӧ.
| |
| Колӧ вӧлі ӧтлаын вуджны.
| |
| | |
| ДОЗМӦР ДА ТУРИ
| |
| Финскӧй мойдкыв
| |
| | |
| Тури лӧсьӧдчис лэбны тӧвйыны лунвылӧ. Сійӧ корис дозмӧрӧс аскӧдыс:
| |
| — Ми, ыджыд лэбачьяс, лэбам водзын, медым сяммисны мукӧдъясыс лэбны микӧд.
| |
| Дозмӧр шуис:
| |
| — Ме сэні кӧть тані, меным дзик ӧткодь: сёянӧй менам ньыв лыс.
| |
| Но та вылӧ видзӧдтӧг, дозмӧр мӧдӧдчис турикӧд радпырысь. Лэбисны найӧ муяс да юяс вомӧн и аддзӧны водзын паськыд саридз. Лыска вӧр некӧн оз тыдав, гӧгӧр ва да лӧз енэж. Лэбачьяс пуксисны саридз дорӧ шойччыны.
| |
| Дозмӧр шуӧ:
| |
| — Лыс ем сёя, лым пиын узьла и кольчча аслам чужан муӧ. Ог лэб саридз вомӧн тӧдтӧминӧ, аддзывтӧм муясӧ.
| |
| Тури вочавидзис:
| |
| — Меным колӧ лэбны лэбачьясыскӧд, петкӧдлыны налы туй шоныд муясӧ, а то найӧ куласны тані кӧдзыдас.
| |
| Тури лэбис водзӧ, босьтіс мыш вылас джыджъясӧс да мукӧд посни лэбачьясӧс, кодъяс вӧліны мудзӧмаӧсь нин да эз вермыны лэбны водзӧ. А дозмӧр бергӧдчис войвывса лыска вӧръясӧ.
| |
| | |
| АВТОБУС
| |
| | |
| Бабӧ, мойдышт меным, — корӧ нёль арӧса Женечка внукӧй.
| |
| — А кутшӧм мойд нӧ эськӧ тэд мойда?
| |
| — Автобус йылысь.
| |
| — Но кывзы сідзкӧ.
| |
| Сулалӧ туй бокын автобус и бӧрдӧ. Мунӧ велосипед.
| |
| — Мый нӧ, автобус ёртӧй, бӧрдан? — юаліс велосипед.
| |
| — Кӧлесаӧй жугалі. У-у-у.
| |
| — Эн бӧрд, босьт менсьым ӧтисӧ.
| |
| — А тэ кыдз ӧти кӧлесанас кутан овны?
| |
| — А ме муна уджавны циркӧ ӧти кӧлесанас, — шуис велосипед, сетіс автобуслы ӧти кӧлесасӧ да муніс уджавны циркӧ.
| |
| Автобус пуктіс велосипед кӧлесасӧ аслыс, тӧкӧтьӧ муныштіс, велосипед кӧлесаыд и кусыньтчис, дзик ӧгуреч кодь лои.
| |
| — У-у-у, мый кута вӧчны? — бара бӧрддзис автобус.
| |
| — Тыр-тыр-р-р... — мунӧ трактор. — Мый, автобусӧй, бӧрдан?
| |
| — Аслам кӧлесаӧй жугаліс, пукті велосипедлысь и сійӧ тшӧтш кусыньтчис. У-у-у!
| |
| — Эн бӧрд. Тэныд велосипед кӧлеса оз туй. Пуксьы менам мыш вылӧ и ме тэнӧ нуа гаражӧ. Сэні тэныд пуктасны шогмана кӧлеса. Автобус сідз и вӧчис.
| |
| С. Пылаева.
| |
| | |
| КОЛӦ АСЛЫД ЗАПТЫСЬНЫ
| |
| | |
| Туй кузя котӧртіс ур. Аддзис пирӧг. Зэв любӧ лои. «Косьта, тӧв кежлӧ дасьта», — думыштіс ур и ӧшӧдіс пирӧгсӧ томиник пожӧм йылӧ.
| |
| Мунӧ туй кузя кӧин. Аддзис пу йылысь пирӧгтӧ. Видзӧдӧ и шензьӧ:
| |
| — Судзӧда да сёя.
| |
| Чеччыштіс, пирӧгӧдз эз судз. «Котӧртла мырла, сувтӧда пожӧм бердӧ и судза сэки». Кавшасис мыр вылӧ, но пирӧгӧдз эз судз. Котӧртла мӧд мырла, джуджыдджыкӧс вая.
| |
| Кашкӧ кӧиныд, нӧшта на ыджыдджык мыр кыскӧ. Сэсся и кык мыр вывсянь кутіс судзӧдчыны. Сувтіс кыккокйыв, вот-вот ньылыштас пирӧгтӧ. Но сы кості ур кыськӧ чеччыштіс, водзджык кватитіс пирӧгтӧ да аслас позйӧ пыртіс. Пожӧм горссянь мыччысьліс урыд да эльтыштіс кӧинӧс:
| |
| — Эн горшась дась нянь вылӧ, колӧ аслыд заптысьны.
| |
| | |
| Соломония Пылаева
| |
| РУЧ ДА КОЗА
| |
| | |
| Котӧртӧ руч сикт помті, гӧгӧр гоньялӧ и друг юкмӧсӧ уси. А юкмӧсыс вӧлі джуджыд, бӧрсӧ петны оз вермы. Пукалӧ руч юкмӧсын да шогсьӧ.
| |
| Туй кузя мунӧ кӧза. Мунӧ и тошнас пыркӧдӧ, сюрнас шенасьӧ. Локтіс юкмӧс дорӧ, видзӧдліс пытшкас, аддзис сэтысь ручӧс да юалӧ:
| |
| — Мый тэ сэні, кузь бӧж, вӧчан?
| |
| — Шойчча, чукля сюрӧй,— вочавидзис руч. — Сэні выліас жар, а тані лӧсьыд, ыркыд... Горшыд кӧ косьмӧ, тані кӧдзыд ва эм. Ю, мыйта колӧ...
| |
| А кӧзалӧн важӧн нин горшыс косьмӧ.
| |
| — Чӧскыд ваыс? — юалӧ.
| |
| — Зэв чӧскыд,— нюмъялӧ руч.— Сӧстӧм, кӧдзыд... Лок чеччышт, колӧкӧ, местаыс кыкнаннымлы тырмас...
| |
| Кӧза чеччыштіс юкмӧсӧ, муртса ручсӧ эз лямӧд. Руч сылы шуӧ:
| |
| — Эк, тошка дурак, чеччыштнытӧ кыдзи колӧ он куж... Видзӧд, кыдзи менӧ ванас резін, муртса эн лямӧд...
| |
| Чеччыштіс руч сэки кӧзалы мыш вылас, сысянь сюръяс вылас да звирк петіс юкмӧсысь.
| |
| Кӧза дыр оліс юкмӧсын, тшыгйысла муртса эз кув. Коньӧрӧс ӧдва аддзисны да сюръясӧдыс кыскисны.
| |
| Петіс юкмӧсысь да шуис аслыс: «Сідзи и колӧ тэд. Мӧдысь кежлӧ быдтор думыштӧмӧн кутан вӧчны!»
| |
| Степан Раевский
| |
| КЫДЗИ ОШ БӦЖСӦ ВОШТІС
| |
| Комиӧдіс В. Амосов.
| |
| Ненецкӧй мойд
| |
| | |
| Коркӧ оліс руч, а сыкӧд орччӧн оліс ош. Частӧ найӧ аддзысьлісны, бӧжъяснас мерайтчисны. Сэкся кадӧ ошлӧн бӧжыс вӧлі кузь да пашкыр.
| |
| Ӧтчыд руч шуӧ ошлы:
| |
| — Окота лоис свежӧй кыйдӧсӧн чӧсмасьыштны, чери кыйны ветла.
| |
| — Кыдзи нӧ тэ, чойӧ, тӧвнас йи увсьыс черисӧ кыйны кӧсъян? — юалӧ ош.
| |
| — Зэв прӧстӧ,— вочавидзис руч.— Сюя бӧжӧс юкмӧсӧ, чериыс и самасяс: сійӧ радейтӧ бӧжӧ кутчысьны!
| |
| Муніс руч кыйсьыны.
| |
| Буретш сэні мужикъяс чери кыйисны. Водіс руч туй вылӧ да лэдзчысис кулӧм улӧ. Мужикъяс кыйӧм черисӧ тэчисны нарт вылӧ да мӧдӧдчисны гортлань. Аддзисны туй вылысь ручӧс да нарт вылӧ жӧ сійӧс пуктісны. Ручыд розьӧдіс чери тыра мешӧксӧ, став черисӧ туй вылӧ шыблаліс, а сэсся и ачыс пышйис.
| |
| Пукалӧ руч да чери сёйӧ. Ошлы завидь лои, мӧвпалӧ: «Сідзкӧ, и ме верма жӧ черисӧ кыйны».
| |
| Муніс ош ю вылӧ, сюйис бӧжсӧ юкмӧсӧ да пукалӧ. Дыр сідзи пукаліс. Дӧзмис. «Вай видла, — мӧвпалӧ,— уна чери нин, буракӧ, бӧж вылӧ ӧшйис!»
| |
| Заводитіс бӧжсӧ юкмӧсысь перйыны, а бӧжыс йиас кынмӧма. Кутіс ош мый вынысь нетшкыны ассьыс бӧжсӧ да и орӧдіс сійӧс.
| |
| Сійӧ кадсяньыс ош бӧжтӧм колис. Ӧні ошлӧн некутшӧм бӧж абу.
| |
| | |
| СЕРКНИ
| |
| Кӧдзис пӧльӧ сёркни,
| |
| Быдмис сёркни ыджыд,
| |
| Сэтшӧм ыджыд сёркни,
| |
| Кутшӧм эз на вӧвлы.
| |
| Сёркни пӧльӧ кыскӧ —
| |
| Кыскыны оз вермы!
| |
| Пӧрысь пӧчӧс пӧльӧ
| |
| Отсӧг вылӧ корӧ.
| |
| Воис пӧрысь пӧчӧ
| |
| Отсӧг вылӧ пӧльлы.
| |
| Кыскӧны нин кыкӧн —
| |
| Сёркни оз и вӧрзьы.
| |
| Корис сэки пӧчӧ
| |
| Нывлысь ичӧт нывсӧ.
| |
| Тільсьӧны зэв зіля
| |
| Ыджыд сёркни гӧгӧр.
| |
| Оз и вӧрзьы сёркни,
| |
| Куимлы оз сетчы!
| |
| Нывлӧн ичӧт нылыс
| |
| Корис сэки понсӧ.
| |
| Кутчысисны нёльӧн
| |
| Ӧти сёркни корйӧ.
| |
| Сёркни вылӧ налӧн
| |
| Оз на судзсьы выныс!
| |
| Понйыс сэки корис
| |
| Отсӧг вылӧ каньсӧ.
| |
| Надзӧникӧн локтіс
| |
| Шыльыд юра Машук.
| |
| Мырсьӧны нин витӧн —
| |
| Оз на кыпты сёркни!
| |
| Ветліс сэки каньыс
| |
| Рыныш дорӧ шырла.
| |
| Шыркӧд сэні лои
| |
| Сёркни перйысь квайтӧн,
| |
| Шыркӧд налӧн выныс
| |
| Бура уна содіс.
| |
| Кутчысьӧма пӧльыс,
| |
| Кутчысьӧма пӧчыс,
| |
| Кутчысьӧма нылыс,
| |
| Кутчысьӧма понйыс,
| |
| Кутчысьӧма каньыс,
| |
| Кутчысьӧма шырыс,
| |
| Кутчысисны квайтӧн —
| |
| Нетшыштісны сёркни!
| |
| | |
| М. Н. Лебедев.
| |
| | |
| БАСНЯ
| |
| Ош да кӧч
| |
| | |
| Но, другӧ, кывзы, пельтӧ чошкӧд,
| |
| Ме тэныд висьтала, мый ӧтчыд лои ошкӧд...
| |
| Кӧть ош эз висьӧдчы, а вӧлі ош кодь ён,
| |
| Но вывті вылӧ лэптіс ассьыс дон.
| |
| Со локтіс больничаӧ, водіс койка вылӧ,
| |
| Да сӧмын равзӧмыс и кылӧ:
| |
| — Ме тан медыджыдыс, ме некодысь ог пов,
| |
| И он кӧ лечитӧй, ме ставлысь пычка лов.
| |
| А сэсся кокнас грымӧдны на босьтчис,
| |
| Друг ӧдзӧс дзуртыштіс
| |
| Дай воссис,
| |
| И пырис доктор — ичӧт кӧч.
| |
| А ошкыд тшӧкмуніс
| |
| Да сӧмын чивзӧ шыр моз,
| |
| А полӧмыс — став больничаыс сырмӧ...
| |
| Но доктор шуӧ:
| |
| — Лӧвтныд сямыд эм,
| |
| А ӧні, ошкӧй, видлы лэчыд ем!
| |
| | |
| Александр Суворов.
| |
| | |
| КЫВБУРЪЯС
| |
| | |
| ДЕКАБРЬ
| |
| | |
| Сергей КУЛИКОВ
| |
| | |
| Луныс вывті дженьыд лоис.
| |
| Чайтан, войлӧн пом оз во.
| |
| Миян керкаӧ тшӧтш воис
| |
| Озыр гӧснечӧн Выль во.
| |
| Ветлім вӧрӧ, вайим сьӧрысь
| |
| Пашкыр лапъя мича коз.
| |
| ... Регыд локтас тошка, пӧрысь,
| |
| Сьӧкыд нопъя Дед Мороз.
| |
| | |
| пӧжӧм
| |
| | |
| Эрд вылын ӧтнас
| |
| Сулалӧ со пожӧм.
| |
| Лыскыс сылӧн ӧтмоз
| |
| веж пыр, тӧв и гожӧм.
| |
| | |
| А. БАРТО
| |
|
| |
| КОРАБЛЬ
| |
| | |
| Юрын бескозырка,
| |
| Пасьталі бушлат.
| |
| Кӧв йылын ме кыска
| |
| Паруса корабль.
| |
| Кӧчиль меным шуӧ
| |
| Кевмысьӧмӧн тан:
| |
| — Менӧ ылыс туяд
| |
| Босьт тшӧтш, капитан.
| |
| | |
| КӦЧИЛЬ
| |
| | |
| Бӧрдӧ кӧчиль лабич вылын,
| |
| Сылӧн бӧрдӧм ылӧдз кылӧ.
| |
| Талун сійӧ вывті нэр —
| |
| Дзикӧдз кӧтӧдӧма зэр.
| |
| | |
| СТАВӦН УЗЬӦНЫ
| |
| | |
| Узьӧ ошпи, узьӧ слӧн.
| |
| Локтӧ унмыс курӧглӧн.
| |
| Узьӧ-вӧтасьӧ, зэв шань,
| |
| Ӧшинь вылын миян кань.
| |
| Сӧмын пармаын оз узь
| |
| Ӧтнас сувтса синма сюзь.
| |
| | |
| ТАНЯЛӦН МАЧ
| |
| | |
| Миян Таня бӧрдӧ гора:
| |
| Мачсӧ уськӧдӧма шорӧ.
| |
| Ӧвсьы, Таня, тэ эн бӧрд,
| |
| Оз вӧй мачыд — кутам бӧр.
| |
| | |
| САМОЛЕТ
| |
| | |
| Ӧшинь улын, миян йӧрын,
| |
| Ачым вӧча самолёт.
| |
| Вӧръяс весьтті лэбӧм бӧрын
| |
| Мамӧ дорӧ пукся. Вот!
| |
| | |
| МИШКА
| |
| | |
| Ошкӧс джоджӧ уськӧдісны,
| |
| Сылысь коксӧ нетшыштісны.
| |
| Ог сет шыбитны ме сійӧс:
| |
| Кута бурдӧдны ошпиӧс.
| |
| | |
| ОШ
| |
| (Токмакова серти)
| |
| | |
| Коз пу вылын — лым, лым,
| |
| Коз пу улын — лым, лым, —
| |
| Гӧгӧр лымйӧн тырӧма.
| |
| Ошкыс гуӧ пырӧма,
| |
| Тӧвбыд узьӧ, вой и лун,—
| |
| Энӧ торкӧй ошлысь ун.
| |
| | |
| СЮЗЬ
| |
| | |
| Парма шӧрын быдмӧ коз.
| |
| Сэні пӧтка вӧчӧ поз.
| |
| Лапъяс пиын мудер сюзь
| |
| Войбыд гоннялӧ, оз узь.
| |
| Унзіль турун быдмӧ сэн,
| |
| Сӧмын сюзьӧс ун оз вен.
| |
| | |
| ВЫЛЬ ПАСЬКӦМ
| |
| (Воронько серти)
| |
| | |
| Каньлы праздник водзын
| |
| Лӧсьӧді бур козин:
| |
| Мича кӧмкот сюри,
| |
| Гачсӧ ачым вури.
| |
| Куті пасьтӧдны, — кӧть бӧрд! —
| |
| Бӧжыс гач пиас оз тӧр.
| |
| | |
| ШЫРПИ
| |
| (А. Введенский серти)
| |
| | |
| Кодкӧ гусьӧн, ӧти рытӧ,
| |
| Дозмук сайсянь мыччис ныр.
| |
| Сёян корсиг, ньӧжйӧ, шытӧг
| |
| Пырмӧс позйысь петіс шыр.
| |
| Нянь дук вылӧ мӧдіс тшапа.
| |
| Аддзӧ: сэні гӧна лапа,
| |
| Гыжъяс — крукыля,
| |
| Бӧжыс — чукыля.
| |
| Эй, эн нюжмась, ичӧт шыр,
| |
| Аслад позйӧ ӧдйӧ пыр.
| |
| Кутан корсьны чӧскыд нянь —
| |
| Асьтӧ сёяс сера кань.
| |
| | |
| КОДНЫД СЮСЬ
| |
| (С. Калутикян серти)
| |
| | |
| Мамыс нывлы кисьтіс йӧв,
| |
| Муртса лысьтӧм, чӧскыд зэв.
| |
| Кань сэн орччӧн сулалӧ,
| |
| Кынӧмӧй пӧ сюмалӧ.
| |
| Кыдз нӧ каньлы тшӧтш он сет!
| |
| Дозъяс кисьтам — юас мед.
| |
| Бокӧ медым войт эз усь,
| |
| Ноко, кодныд бӧльӧ сюсь?
| |
| | |
| ПОТАН ДОРЫН СЬЫЛАНКЫВ
| |
| (Б. Флис серти)
| |
| | |
| Узь, менам дзоляӧй, узь:
| |
| Луныс ӧд вӧлі зэв кузь,
| |
| Сад йӧрын кай оз нин сьыв,
| |
| Кысӧлӧн мургӧм оз кыв.
| |
| Дзирдалысь тӧлыся вой,
| |
| Ӧшиньӧд югӧр эн кой:
| |
| Пилы мед синмас оз усь,
| |
| Узь менам донаӧй, узь.
| |
| | |
| ЙӦЛА ТУРУН
| |
| (Е. Серова серти)
| |
| | |
| Мыйла, йӧла турун,
| |
| Уна платтьӧ вуран:
| |
| Первой вижӧс новлан;
| |
| Сэсся еджыд овлан?
| |
| Гӧн кодь кокни, небыд —
| |
| Пӧльышта кӧ — лэбан.
| |
| | |
| * * *
| |
| | |
| Тили-бом, Тили-бом!
| |
| Миян каньлӧн сотчӧ чом.
| |
| Каньыс чомйысь чепӧсйис,
| |
| Повзьӧм синма, чеччыштіс.
| |
| Чипан эз жӧ виччысь дыр:
| |
| Васӧ вайис ведра тыр.
| |
| Гортсьыс пӧнар аддзис вӧв,
| |
| Кӧчпи кыскис паськыд пӧв.
| |
| Гӧлик тюрӧдіс зіль пон...
| |
| Кусӧдісны сотчысь чом.
| |
| Швуч-швач — айда ми! —
| |
| Регыд кусіс би.
| |
| (С. Маршак серти)
| |
| | |
| КОЛЯОЗ
| |
| | |
| Сиктсянь матын, нӧрыс йылын
| |
| Быдмӧ джуджыд лапъя коз,
| |
| Сылӧн пашкыр увъяс вылын
| |
| Кисьмӧ мича коляоз.
| |
| Увъяс костӧд ур моз кая,
| |
| Ӧдйӧ вота чуман тыр.
| |
| Ичӧт чойлы гӧснеч вая,
| |
| Медым чӧсмасяс лунтыр.
| |
| | |
| МЫРПОМ
| |
| | |
| Кольквиж рӧмӧн ылӧ-ылӧ
| |
| Шылькнитчӧма паськыд нюр.
| |
| Зарни молльӧн мылькъяс вылын
| |
| Чӧскыд мырпом мыччӧ юр.
| |
| Збоя вотча вутшъяс костын.
| |
| Некод менӧ тан оз су.
| |
| Коркӧ-й мамлы, мед оз вошты,
| |
| Гажа горӧда: «А-у!»
| |
| | |
| Петр БУШЕНЕВ
| |
| | |
| СЮЗЬ ДА СИЗЬ
| |
| | |
| Кодкӧ торкис
| |
| Унсӧ сюзьлысь,
| |
| Садьмис сюзь —
| |
| Оз вермы узьны.
| |
| Пожӧм пуӧ —
| |
| «Дізь!» да «дізь!»
| |
| Дізьгӧ коді?
| |
| Тайӧ сизь.
| |
| Шуӧ сюзьлы
| |
| Лэбач сизь:
| |
| «Дона сюзьӧ,
| |
| Он-ӧ вись?
| |
| Мыйла узян
| |
| Лун шӧр лунӧ?
| |
| Вай жӧ чеччы,
| |
| Ворсны мунам!»
| |
| Но оз кӧсйы
| |
| Ворсны сюзь:
| |
| «Ме на пу йылысь
| |
| Эг усь!
| |
| Ворсан ёрттӧ
| |
| Мӧдӧс корсь,
| |
| Лун шӧр лунӧ
| |
| Сюзь оз ворс!»
| |
| | |
| МАЧ
| |
| | |
| Мамӧй меным
| |
| Ньӧбис мач.
| |
| Мачыс менам
| |
| Ветлӧ скач.
| |
| Кыдзи кучка
| |
| Муӧ — тач!
| |
| Меысь вылӧ
| |
| Чеччас мач.
| |
| Сӧмын лоис
| |
| Ӧтчыд тадз:
| |
| Кӧрт тув вылӧ
| |
| Инмис мач.
| |
| Кӧрт тув вӧчис
| |
| Мачлы розь,
| |
| Медым чеччавны
| |
| Эз позь.
| |
| Лоис жугыль
| |
| Менам мач.
| |
| Куйлӧ джоджын —
| |
| Шыч ни рач.
| |
| | |
| СИЗЬ
| |
| | |
| Гӧрд шапкаа
| |
| Варов сизь
| |
| Сизьдӧ пуӧ —
| |
| Дізь да дізь!
| |
| Пӧсялӧма
| |
| Сизьлӧн мыш —
| |
| Уджач лэбач,
| |
| Абу дыш.
| |
| Быттьӧ кӧрт тув,
| |
| Нырыс ёсь,
| |
| Регыд артмас
| |
| Джуджыд розь.
| |
| Но, а сэні,
| |
| Вӧчӧм розьын,
| |
| Сюрас пучӧй —
| |
| Чӧскыд козин.
| |
| | |
| ЖОНЬ
| |
| | |
| Аттӧ дивӧ!
| |
| Кыдз пу вылӧ
| |
| Ӧшйис яблӧк —
| |
| Гӧрдсьыс-гӧрд!
| |
| Киӧс нюжӧді
| |
| Ме сылань —
| |
| Лэбзис яблӧкыс —
| |
| Кӧть бӧрд!
| |
| Лэбзис яблӧкыс —
| |
| Он судзӧд,
| |
| Недыр вӧтлысян
| |
| Дай мудзан...
| |
| Ёртъяс!
| |
| Висьтала ме гусьӧн
| |
| Татшӧм яблӧк
| |
| Жоньӧн шусьӧ.
| |
| Кодыр петкӧді
| |
| Нянь крӧшки,
| |
| Недыр мысти
| |
| Воис нӧшта,
| |
| Пуксис матӧ —
| |
| Кутны позис...
| |
| Но эг вӧрзьы ме,
| |
| Эг повзьӧд.
| |
| | |
| ЛЭБАЧ СЁЯНІН
| |
| | |
| Шытӧг чечча
| |
| Кысук моз.
| |
| Меным узьны
| |
| Дыр оз позь.
| |
| Пета гортысь
| |
| Пырысь-пыр,
| |
| Босьта киӧ
| |
| Ыджыд зыр.
| |
| Лымсӧ весала
| |
| И сёян
| |
| Лэбач сёянінӧ
| |
| Коя.
| |
| Коді сёйны кӧсйӧ —
| |
| Локтӧй!
| |
| Ставлы тырмас
| |
| Чӧскыд рокӧй.
| |
| Воаласны
| |
| Недыр мысти
| |
| Пышкай, жонь,
| |
| А сэсся пыста.
| |
| Кылӧ пельын
| |
| Сьыланкыв —
| |
| Лэбачьяссянь
| |
| Аттьӧ кыв.
| |
| | |
| ТУВСОВЪЯ
| |
| | |
| Садьмис шонді,
| |
| Кайис вылӧ.
| |
| Здук — и лымйыс
| |
| Зіля сылӧ.
| |
| Лымйыс сылӧ —
| |
| Артмӧ шор.
| |
| Сійӧ миянлы
| |
| Оз сор.
| |
| Вӧча катер,
| |
| Лэдза туйӧ,
| |
| Медым мореӧдзыс
| |
| Уйӧ.
| |
| Медым сылысь
| |
| Парус-борд
| |
| Аддзас-казялас
| |
| Быд морт.
| |
| | |
| РАКА
| |
| | |
| Вӧр пасьтала
| |
| Горзіс рака:
| |
| — Зептысь
| |
| Гусялісны сакар!
| |
| Яблӧг!
| |
| Кампет!
| |
| Ӧмидз тусь
| |
| Зептысь
| |
| Пышйӧдӧма сюзь.
| |
| — Дугды, рака,
| |
| Зык эн лэпты.
| |
| Тэнад весиг
| |
| Абу зептыс.
| |
| — Кыдзи абу?
| |
| Эг ӧд дзеб!
| |
| Ой-ой
| |
| Гусялӧмны зеп!
| |
| | |
| ПИПУ КОР
| |
| | |
| Талун кӧдзыд. Муыс кын.
| |
| Кымӧр вывсянь усьӧ лым.
| |
| Кын му вылын ӧгыртор —
| |
| Гӧрдов рӧма пипу кор.
| |
| Кӧть и сотчӧ — абу пым.
| |
| Тыртӧ сійӧс — еджыд лым.
| |
| Тыртны корсӧ ме ог сет —
| |
| Босьта киӧ, сотчӧ мед.
| |
| Быттьӧ асъя шондітор,
| |
| Менам киын пипу кор.
| |
| | |
| Геннадий ЮШКОВ
| |
| ЫДЖЫД МАМӦ
| |
| | |
| Ыджыд мамӧ бурнас
| |
| Овлӧ сэтшӧм бур!
| |
| Окалас и кутлас,
| |
| Малалыштас юр.
| |
| Ыджыд мамӧ скӧрнас
| |
| Овлӧ сэтшӧм скӧр!
| |
| Колӧ пӧ тэд тасма
| |
| Либӧ вӧсни ньӧр.
| |
| Нюмъялӧ то сійӧ,
| |
| А то ньӧти оз,
| |
| Сы вӧсна мый овла
| |
| Рам и вильыш поз.
| |
| | |
| ИЧӦТ ВОК
| |
| | |
| Менам вок эм, меысь ичӧт.
| |
| Сӧмын сы бӧрся и видзӧд,
| |
| Мед оз мыйкӧ бара жугӧд,
| |
| Либӧ юрсӧ мед оз люкӧд.
| |
| Оз и пуксьыв, помся дурӧ.
| |
| А мен сытӧг уджыс сюрӧ:
| |
| Тасьті-пань и, пон и, кань и,
| |
| Ыджыд пачын черинянь и —
| |
| Ставыс ме вылын. А вокӧ
| |
| Сӧмын джодж дӧра и нокӧ.
| |
| Ачыс нинӧм на оз уджав.
| |
| Тадзтӧ ӧд ме тожӧ кужа.
| |
| | |
| УНА КЫВ
| |
| | |
| Уна кыв ме рочӧн тӧда.
| |
| Со вот висьтавлыны мӧда:
| |
| Каньыд — кошка,
| |
| Паньыд — ложка,
| |
| Пиыд — сын, а нылыд — дочь,
| |
| Луныд — день, а войыд — ночь,
| |
| Нырыд — нос, а вомыд — рот,
| |
| Пуктас йӧрыд — огород,
| |
| Пидзӧсыд — колено,
| |
| Кос пескыд — полено,
| |
| Туруныд — трава,
| |
| Юрыд — голова.
| |
| А вот, шуам, ПИОНЕР,
| |
| ШКОЛА, ТРАКТОР, ИНЖЕНЕР,
| |
| АВТОМАТ и ВИТАМИН —
| |
| Ӧти ногӧн шуам ми.
| |
| Уна кыв на ӧтмоз кылӧ,
| |
| Вежӧртасыс лоӧ стӧч.
| |
| Но ӧд аслыд кокньыд вылӧ
| |
| Ставсӧ ӧткодьӧн он вӧч!
| |
| Медым велӧдчыны водзӧ,
| |
| Колӧ бура кужны рочӧн.
| |
| Верстьӧ мортӧн лоан кор,
| |
| Кутан тӧдны унджыктор.
| |
| Но мед тӧдін, кытӧн олан,
| |
| Чужан кывйыд медся колан.
| |
| Чужан кывтӧ кӧ он тӧд,
| |
| Быттьӧ сёян и он пӧт.
| |
| Мыйкӧ шуны восьтан вом,
| |
| А он сяммы да и пом!
| |
| Медбур, видзӧдны кӧ водзӧ,
| |
| Кужны комиӧн и рочӧн.
| |
| | |
| ТӦВ ШОРЫН
| |
| | |
| Коркӧ важӧн ӧти ошлӧн
| |
| Тӧв шӧр тӧвнас унмыс вошлӧ.
| |
| Петас гусьыс, вужля улысь,
| |
| Чайтӧ воӧма нин тулыс.
| |
| Видзӧдӧ да, гӧгӧр тола,
| |
| Весиг тувччынытӧ полан.
| |
| Чизыр кӧдзыд нырсӧ сотӧ,
| |
| Бӧр жӧ пырас мед да водӧ.
| |
| Но а ошлӧн оз лок унмыс,
| |
| Колӧ кытчӧкӧ быть мунны,
| |
| Упкӧ-пошкӧ, чукльӧсь туйӧн,
| |
| Лымсӧ поткӧдӧмӧн уйӧ.
| |
| Сэсся лолыс кутіс тырны,
| |
| Кок эбӧсыс кутіс бырны,
| |
| Син водзас нин лои руа, —
| |
| Сэки вӧлись косіс гуас.
| |
| «Кор нин, — шуис, — лымйыс сылас,
| |
| Шоныд пуксяс ывла вылас?!»
| |
| Сюйис вомас веськыд певсӧ,
| |
| Медым оз на бӧрдсьы зэвсӧ.
| |
| Тадзикӧн и личкис унмыс,
| |
| Садьмис уна-уна лун мысьт.
| |
| Петіс гусьыс, вужля улысь,
| |
| Видзӧдӧ да збыльысь тулыс!
| |
| | |
| Серафим ПОПОВ
| |
| | |
| АСЫВСЯНЬ СЕР ВОЙӦДЗ
| |
| | |
| Асывсянь сёр войӧдз
| |
| Пучӧйясӧс сёйӧ
| |
| Гӧрд юрсиа сизь.
| |
| Котшкӧдчӧ зэв гора,
| |
| Докторлы оз норась,
| |
| Кынӧмыс оз вись.
| |
| Сійӧ ачыс доктор,
| |
| Некор оз вӧч лёктор, —
| |
| Сюся видзӧ вӧр.
| |
| Пучӧйястӧм пожӧм
| |
| Уна тӧв и гожӧм
| |
| Кок йывсьыс оз пӧр.
| |
| Гӧрд юрсиа сизьӧс
| |
| Асьсӧ, челядь, видзӧй!
| |
| | |
| СТАВЫС ЕДЖЫД
| |
| | |
| Тӧлын ставыс еджыд,
| |
| Петӧ весиг вежыд —
| |
| еджыд байдӧг,
| |
| еджыд кӧч,
| |
| лымйӧн вевттьысьӧм
| |
| быд рӧч,
| |
| еджыд сьӧдбӧж,
| |
| весиг сюзь
| |
| сэтшӧм еджыд,
| |
| быттьӧ юсь.
| |
| | |
| МЕДМУСА КОМИ КЫВЪЯС
| |
| | |
| Пызан бердад сёйны-юны
| |
| тэрмасьны оз ков,
| |
| эн, эн вунӧд йӧзлы шуны:
| |
| — Нянь да сов!
| |
| Олӧмыд кӧ ылӧ нуас,
| |
| медым оз босьт жуй,
| |
| чужан муыд тэныд шуас:
| |
| — Шуда туй!
| |
| Уджыд му вылад эм уна,
| |
| вӧчны быдтор куж,
| |
| мырсьысьлы эн вунӧд шуны:
| |
| — Кыпыд удж!
| |
| Кодзулӧн кор енэж жуӧ,
| |
| вод да синтӧ кунь,
| |
| мамыд тэныд, пиук, шуас:
| |
| — Чӧскыд ун!
| |
| Сылы, коді вӧчӧ бура,
| |
| кодлӧн зэв пӧсь сыв,
| |
| тэныд пыр мед шуны сюрас
| |
| «Аттьӧ» кыв!
| |
| Асыв пырас миян расӧ,
| |
| Сійӧс вежас рыт.
| |
| Воддзаыслы: — Шуда асыв!
| |
| Мӧдыслы: — Бур рыт!
| |
| | |
| СЬӦД ДА ЕДЖЫД
| |
| | |
| Ичӧт воклӧн
| |
| кучик кӧмыс
| |
| кыкнан пӧлыс
| |
| ӧткодь рӧма,
| |
| кыдз нӧ тӧдас
| |
| ичӧт вок,
| |
| кодыс сылӧн
| |
| веськыд кок!
| |
| Кӧмсӧ кӧмаліс,
| |
| но гугӧн,
| |
| дыр оз казяв,
| |
| кодсӧ дзугас,
| |
| мыйла кыкнан
| |
| кӧмлӧн ныр
| |
| бокӧ видзӧдӧны
| |
| пыр.
| |
| Ичӧт вокӧй
| |
| бӧрдӧм сорӧн
| |
| сэтшӧм краска
| |
| менсьым корӧ,
| |
| медым сылӧн
| |
| ӧти кӧм
| |
| вежис ассьыс
| |
| пемыд рӧм.
| |
| Ӧні кӧмасьны
| |
| кор пуксяс,
| |
| ичӧт вокӧй
| |
| оз нин дзугсьы:
| |
| ӧти кӧм пӧлыс кӧ
| |
| сьӧд,
| |
| мӧдыс — еджыд...
| |
| Вот и тӧд!
| |
| | |
| ПАРМА ВИДЗЫСЬЯС
| |
| | |
| Небыд вольпасьысь на небыд
| |
| мусӧ вевттис лым,
| |
| абу жар и абу гебйӧсь,
| |
| и оз садьмӧд гым.
| |
| Лунтыр котраліс да мудзис
| |
| шоныд пася кӧч,
| |
| крӧвать вылас сэсся узяс
| |
| сутки джынсӧ стӧч.
| |
| Сылӧн вольпасьыс зэв еджыд,
| |
| паськыд, — оз нин усь!
| |
| Оз ӧд весьшӧрӧ пыр вежав
| |
| кӧч олӧмлы сюзь.
| |
| Кыланныд, кыдз буксӧ сійӧ
| |
| помся лун и вой,
| |
| быттьӧ йӧрмис голя пиас
| |
| ыджыд китыр рой.
| |
| | |
| ӦШКАМӦШКА
| |
| | |
| Бара садьмис вӧр и ва
| |
| Тувсов гымлӧн горысь.
| |
| Ӧшкамӧшка юӧ ва
| |
| Миян визув шорысь.
| |
| | |
| М. ЛЕБЕДЕВ.
| |
| | |
| МЕД ДЗИРДАЛАС ШОНДІ
| |
| | |
| Мед дзирдалас шонді!
| |
| Мед югъялас луныс!
| |
| Мед дзоридзӧн тырас
| |
| Да нюмъялас му!
| |
| Мед шонділань быдӧн
| |
| Пыр восьлалас, мунас!
| |
| Мед шондіа туйсӧ
| |
| Оз вевттьыв сьӧд ру!
| |
| | |
| ГАЖА ТУЛЫС ВОИС
| |
| | |
| Гажа тулыс воис.
| |
| Гӧгӧр жургӧ шор.
| |
| Шонді лымсӧ сёйис,
| |
| Ловзис пулӧн кор.
| |
| Ю кузя йи кывтӧ —
| |
| Тувсов ва оз узь.
| |
| Югыд енэж вывті
| |
| Лэбзьӧ дзодзӧг, юсь.
| |
| | |
| ВЕЛӦДЧӦЙ, ЧЕЛЯДЬ!
| |
| | |
| Велӧдчӧй, челядь,
| |
| Югдӧдӧй юр.
| |
| Велӧдчӧм вайӧ
| |
| Тіянлы бур.
| |
| Понданныд тӧдны
| |
| Быдсяматор:
| |
| Шондіыс, муыс
| |
| Лоӧма кор;
| |
| Му вылын кутшӧм
| |
| Дивӧяс эм;
| |
| Мый вӧсна йӧзыс
| |
| Уджалӧ нэм.
| |
| | |
| МИЧА ЛУНӦ ВӦРЫН
| |
| | |
| Дзирдалӧ шонді,
| |
| Нюмъялӧ йӧр.
| |
| Меліа шувгӧ
| |
| Сикт гӧгӧр вӧр.
| |
| Коз пу да пожӧм,
| |
| Ньыв пу да кыдз
| |
| Гож улас муртса
| |
| Вӧрӧны сідз.
| |
| Вашкӧдчӧ накӧд
| |
| Небыдик тӧв,
| |
| Быттьӧкӧ некор
| |
| Скӧрӧн эз вӧв.
| |
| Кымӧрсӧ сійӧ
| |
| Талун оз вай.
| |
| Быдлаын кылӧ
| |
| Збой колипкай.
| |
| | |
| МИЯН ВӦРЫН
| |
| | |
| Шувгӧ, увгӧ гажа шыӧн
| |
| Миян паськыд коми вӧр.
| |
| Некор чӧв оз овлы сылӧн
| |
| Гажа яг выв, парма шӧр.
| |
| Ар и тулыс, тӧв и гожӧм
| |
| Сійӧ сулалӧ пыр веж.
| |
| Сус пу, ньыв пу, коз и пожӧм
| |
| Мичаӧсь во гӧгӧр чӧж.
| |
| | |
| КОМИ МУ
| |
| | |
| Коми му кузя ме муна,
| |
| Гӧгӧр сулалӧ сьӧд вӧр.
| |
| Вӧрыс вывті-вывті уна,
| |
| Сыысь унаыс оз тӧр.
| |
| Аддза: сэні шыльыд пожӧм
| |
| Вылӧ лэптӧ ассьыс юр.
| |
| Сылы ӧткодь тӧв кӧть гожӧм.
| |
| Сэтшӧм пуыс тайӧ бур.
| |
| Сэні быттьӧ пӧрысь пӧчӧ
| |
| Дзормӧм кыпӧдчӧма коз.
| |
| Сійӧ увъяс костын вӧчӧ
| |
| Вӧрса пӧтка шоныд поз.
| |
| | |
| МАМ ДА ЧЕЛЯДЬ
| |
| | |
| Коді челядь вӧсна шогсьӧ
| |
| Челядь гӧгӧр зіля ноксьӧ,
| |
| Видзӧ найӧс вой и лун.
| |
| Ылӧ на дінысь оз мун?
| |
| Налӧн муса мамыс!
| |
| Коді на вӧсна и олӧ,
| |
| Найӧс кывйӧн дойдны полӧ,
| |
| Сетӧ чӧскыд сёянтор,
| |
| Аслыс водзӧссӧ оз кор?
| |
| Налӧн дона мамыс!
| |
| Челядь быдмӧны кӧ бура,
| |
| Оз кӧ лоны пемыд юра,
| |
| Коді сэки медся рад,
| |
| Оз и аддзыв гажтӧм кад?
| |
| Налӧн зарни мамыс!
| |
| Оз кӧ челядь шаня овны,
| |
| Лёксӧ вӧчны оз кӧ повны,
| |
| Коді жугыльтчӧма сэк,
| |
| Быттьӧ арся лунӧ кӧк?
| |
| Налӧн коньӧр мамыс.
| |
| | |
| Зоя ШИЛИКОВА
| |
| | |
| ДАДЬ
| |
| | |
| Тӧвнас медбур другӧй —
| |
| Пуысь вӧчӧм дадь.
| |
| Нимлун кежлӧ сійӧс
| |
| Меным вӧчис бать.
| |
| Дадьлы паськыд нырас
| |
| Кӧрталӧма кӧв.
| |
| Дадь пыдӧсас батьӧ
| |
| Пуктӧма кык пӧв.
| |
| Гылыд чойсянь даддьӧн
| |
| Ислалам ми дыр.
| |
| Валя чойӧй метӧг
| |
| Гортӧ оз жӧ пыр.
| |
| | |
| СЬӦЛАОЗ
| |
| | |
| Яша да Маша
| |
| Ёльдорса вӧрысь
| |
| Вотісны чуман тыр
| |
| Гӧрд сьӧлаоз.
| |
| Чӧскыдысь-чӧскыд
| |
| Вотӧслӧн кӧрыс,
| |
| Мыйла тадз шусьӧ:
| |
| «Сьӧла да оз»?
| |
| | |
| МЫРПОМ
| |
| | |
| Кисьмӧм мырпом
| |
| Кольквиж юра
| |
| Лыдтӧм сюсьвидзӧ
| |
| Со нюрас.
| |
| Ыджыд мамкӧд
| |
| Лунтыр ӧктам
| |
| Юмов вотӧс, дозйӧ лӧдам.
| |
| Сӧмын мыйла
| |
| «Мырпом» нимыс
| |
| Тайӧ вотӧсыслы вичмис?
| |
| | |
| ТУРИПУВ
| |
| | |
| Гыбад нюрӧд собалім,
| |
| Ӧктім турипув.
| |
| Гортын тшӧктам мамӧлы:
| |
| «Шома кисель пу».
| |
| Нюрысь петім радлігтыр,
| |
| Енэж — мича лӧз.
| |
| Мыйла тадзи вотӧссӧ
| |
| Шулӧмаӧсь йӧз?
| |
| | |
| АКАНЬЛЫ СЬЫЛАНКЫВ
| |
| | |
| Маша аслас «кагалы» —
| |
| Веж юрсиа аканьлы
| |
| Сьыліс сьыланкыв:
| |
| «Узь жӧ, менам кагаӧй,
| |
| Сьӧд синкыма аканьӧй,
| |
| Унмовсь, ичӧт ныв.
| |
| Узьӧ нин со каньпиӧй,
| |
| Вод жӧ, дона аканьӧй,
| |
| Матыстчӧ сьӧд вой:
| |
| Лэччис югыд шондіыс,
| |
| Дугдіс сійӧ шонтыны,
| |
| Югӧрсӧ оз кой.
| |
| Узь жӧ, менам кагаӧй,
| |
| Лӧз синъяса аканьӧй,
| |
| Баюшки-бай-бай.
| |
| Понпи ланьтіс-унмовсис,
| |
| Менӧ сідзжӧ ун босьтіс,
| |
| Унмовсь зіля вай».
| |
| | |
| Иван ТОРОПОВ
| |
| | |
| УР КОДЬ
| |
| | |
| Миян пиыс ур кодь пельк,
| |
| Кӧть и абу сувтса пель,
| |
| Кӧть и абу пушыд бӧж,
| |
| Миян пиыс урысь чож!
| |
| | |
| ПОЖ ТЫР ДИВӦ
| |
| | |
| Ылын-ылын парма шӧрын,
| |
| Лапӧд лапъя козъя вӧрын
| |
| Ошкӧс нӧшалӧма кӧч —
| |
| Мый кӧть сэсся тэ эн вӧч!
| |
| Ошкыд норасьӧма сюзьлы —
| |
| Оз на, вӧлӧм, луннас узь да:
| |
| Ой пӧ, ӧдва эз пет лов,
| |
| Ой пӧ, кула да ог ло!
| |
| Сюзьыд вӧр пасьтанас семдас,
| |
| Серамысла син водз пемдас:
| |
| — Ха-ха-ха да хо-хо-хо!
| |
| Пож тыр дивӧ он жӧ ло!
| |
| кодлы вичмис коль
| |
| Ӧтик, кык, куим, нёль,
| |
| Коз пу йылысь усис коль,
| |
| Сійӧс нуис визув ёль,
| |
| Урлы немтор эз и коль.
| |
| | |
| АСЫВ
| |
| | |
| Чеччы, Маша, садьмис важӧн
| |
| Югыд шонді, асыв сэзь!
| |
| Петав, Маша, мӧстӧ вашӧд,
| |
| Баляясӧс гидйысь лэдз!
| |
| Чеччы, Маша, дзоридз этшӧн
| |
| Синтӧ восьты, пальӧд ун,
| |
| Узьны войнас бара эштан, —
| |
| Видзӧд, югзьӧ гажа лун!
| |
| | |
| ЙӦРА
| |
| | |
| Котӧртӧ йӧра
| |
| Чатӧра юра,
| |
| Лэбына сюра —
| |
| Кузь кокнас тюрӧ!
| |
| | |
| В. САВИН
| |
| | |
| ЮГЫД ВА
| |
| | |
| Югыд ва, сӧстӧм ва,
| |
| Мыськы чужӧм вылысь са,
| |
| Медым дзирдаліс син,
| |
| Медым югъяліс пинь,
| |
| Медым нюмъяліс вом,
| |
| Ачым вӧлі медъён!
| |
| | |
| БОМ, БОМ, БОМ
| |
| | |
| Бом, бом, бом, бом!
| |
| Звӧнӧн тыри катыд пом.
| |
| Петук лэптіс сорссӧ,
| |
| Курӧгъяслы горзӧ:
| |
| «Ӧзйис каньлӧн шоныд чом!
| |
| Он кӧ кусӧд, лоас пом,
| |
| Отсалыштам каньлы
| |
| Шыльыд юра аньлы.
| |
| | |
| ГОЖСЯ ВОЙ
| |
| | |
| Гожся войын Эжва юсянь
| |
| Кыптӧ еджыд кӧдзыд ру,
| |
| Видзьяс вылӧ лысва усьӧ,
| |
| Ланьтӧ-шойччӧ Коми му.
| |
| | |
| КОМИ МОРЕ
| |
| | |
| Эг ме аддзыв некор море,
| |
| Эг тӧд сылысь сьылан гор.
| |
| Зэв пӧ паськыд синьӧй море,
| |
| Абу некӧн пом ни дор.
| |
| Эг ме аддзыв некор море,
| |
| Зэв пӧ паськыд — пом ни дор.
| |
| Меным тӧдса коми море —
| |
| Помтӧм-дортӧм паськыд вӧр.
| |
| | |
| ЧУЖИ-БЫДМИ
| |
| | |
| СЬӦД ВОР ШОРЫН
| |
| | |
| Чужи-быдми сьӧд вӧр шӧрын,
| |
| Деревняысь петі,
| |
| Новлі чорыд сера дӧрӧм,
| |
| Визя гач да кӧті.
| |
| Муртса сувті ас кок йылӧ,
| |
| Удж пыр меным вичмис;
| |
| Зыбка дорын «ӧввӧ» сьывны.
| |
| Ичӧт кага видзны.
| |
| Кага бӧрдӧ, ачыд бӧрдан,
| |
| Гораджыка горзан.
| |
| Пӧжӧм йӧлӧн сюрысь вердан,
| |
| Косджык рузум корсян.
| |
| Бӧрдысь кага дыр оз бурась,
| |
| Абу сылӧн ланьтӧм;
| |
| Керка ӧдзӧс швачкан бура, —
| |
| Пышъян ворсны няйтӧн.
| |
| Ыджыд мамыд корсяс тэнӧ,
| |
| Юалас: «Кӧн вокыд?»
| |
| Вӧсньыд ньӧрйӧн шлачкас сэні, —
| |
| Луддзас кыкнан бокыд.
| |
| Рытын мамӧ уджысь воас,
| |
| Ваяс льӧм да ӧмидз...
| |
| Сэтшӧм вӧлі челядь вояс,
| |
| Казьтывлан на ӧнӧдз.
| |
| | |
| Пантелеймон ОБРАЗЦОВ.
| |
| | |
| МИЯН ДРУГЪЯС-ЛЭБАЧЬЯС
| |
| | |
| Сизь
| |
| | |
| Вӧрын кылӧ: тук-тук-тук!
| |
| Уджсӧ некоді оз дзуг.
| |
| Юрыс гӧрд, а бордас визь.
| |
| Нимыс лэбачыслӧн сизь.
| |
| | |
| Джыдж
| |
| | |
| Кытшов бӧрся тэрыб кытш
| |
| Ыбъяс весьтын вӧчӧ джыдж.
| |
| Лэбӧ улӧд-улӧд зэв,
| |
| Сідзкӧ, виччысь: лоас зэр.
| |
| | |
| Сырчик
| |
| | |
| Миян йӧрын кузь лунтыр
| |
| Сырчик жбыръялӧ, сьӧд ныр.
| |
| Оз-ӧ номыр кыськӧ сюр,
| |
| Ставыс град йӧрын-ӧ бур?
| |
| | |
| Жонь
| |
| | |
| Пелысь зёльӧдчӧ: тін-тонь,
| |
| Юмов тӧвся вотӧс,
| |
| Локтіс кыськӧ тэрыб жонь,
| |
| Ставсӧ ӧктіс-вотіс.
| |
| | |
| Пыста
| |
| | |
| Быттьӧкӧ тулысыс
| |
| Чолӧм мем ыстӧ.
| |
| Небзьыштӧм пу-пысын
| |
| Сьылӧ нин пыста.
| |
| | |
| Василий ЛОДЫГИН
| |
| | |
| ГОЛИК
| |
| | |
| Вайис пӧльӧ вӧрысь рос,
| |
| Меным гӧлик вӧчис.
| |
| Чышка кильчӧ выв и пос,
| |
| Мезді уджысь пӧчӧс.
| |
| Чышка ӧшинь улысь лым,
| |
| Пывсян дорӧдз вола.
| |
| Уджалӧмысь чужӧм пым,
| |
| Весиг жар мен лолӧ.
| |
| «Тырмас, внукӧ!» — горзӧ мем
| |
| Кильчӧ вывсянь пӧльӧ.
| |
| Пыкис гӧлик керка стен —
| |
| Шойччас сэсся гӧлик.
| |
| | |
| РЫЖКО
| |
| | |
| Менам другӧй — Рыжко вӧв —
| |
| Зарни рӧма чибӧ,
| |
| Мукӧд сы вылӧ оз сӧв,
| |
| Мукӧдӧс оз сибӧд.
| |
| Сыкӧд аддзысьла ме кор,
| |
| Верда сола няньӧн.
| |
| Сета тшӧтш и сакар тор,
| |
| Медым вӧлі шаньӧн.
| |
| Рыжко вӧчӧ йӧзлы бур —
| |
| Пес да турун вайӧ.
| |
| Мекӧд новлӧ турун юр
| |
| Гожӧмнас ю сайын.
| |
| | |
| Евгений КОЗЛОВ
| |
| | |
| КОДЛЫ МЫЙ КӦЛӦ!
| |
| | |
| Ичӧт бычӧ шуӧ:
| |
| — Му-у-у!
| |
| Талун некытчӧ ог му-у-ун.
| |
| Колӧ быдтыны мен сюр,
| |
| Ичӧт сюрнад
| |
| Дикмӧ юр,
| |
| Кор ме люкала кыз пу.
| |
| Му-у-у!
| |
| Кӧнкӧ гӧрдлӧ ичӧт чибӧ.
| |
| Со тай —
| |
| Воӧма нин ыбӧ!
| |
| Тэрыб кок мед лоас, скачӧн
| |
| Сійӧ ветлӧ сэтчӧ-татчӧ.
| |
| Кор пӧ лоа ыджыд вӧв,
| |
| Мӧда лэбны —
| |
| Быттьӧ ньӧв!
| |
| Увтчӧ скӧра ичӧт пон.
| |
| — Жулик, мый нӧ лоис?
| |
| — Колӧ гӧлӧс меным ён,
| |
| Медым кӧин поліс.
| |
| Да мед пиньӧй вӧлі ёсь,
| |
| Сытӧг понйыдлы оз позь.
| |
| Помтӧг дурӧ ичӧт кысӧ...
| |
| Мамыс велӧдӧ со писӧ:
| |
| — Колӧ сёйны йӧв да нянь,
| |
| Колӧ каньыдлы ёсь нырис,
| |
| Медым кыйны ичӧт шырӧс,
| |
| Дуран, сёйны кӧ он кут,
| |
| Сэк оз шед и синтӧм гут.
| |
| Бычӧ, чибӧ, кань и пон
| |
| Быдӧн кӧсйӧ лоны ёнӧн.
| |
| Кӧсйӧ тшӧтш и ёртныс,
| |
| Коля,
| |
| Ассьыс гыжъялӧ со пель.
| |
| Но оз тӧд, мый сылы колӧ,
| |
| Медым быдмис ён да пельк.
| |
| | |
| * * *
| |
| | |
| Ичӧт Жулик кӧть и пон,
| |
| Сійӧ тӧдӧ аслыс дон.
| |
| Сизим часын сувтӧ,
| |
| Кильчӧ дорын увтӧ:
| |
| — Чеччы, Ваня ав-ав-ав,
| |
| Дыр тай узян, ай-ай-ай!
| |
| Пет лок ӧдйӧ татчӧ.
| |
| Чӧскыд лытӧ меным вай,
| |
| Сэсся ворсам мачӧн...
| |
| | |
| Александра МИШАРИНА
| |
| | |
| МЕНЫМ ЖАЛЬӦСЬ
| |
| | |
| Руч пӧ мудер,
| |
| Кӧч пӧ полысь,
| |
| Кӧин скӧр да вывті горш.
| |
| Ур пӧ пельк зэв,
| |
| Вӧркань — колысь,
| |
| Гуын тӧвбыд узьӧ ош.
| |
| Оз на дышла
| |
| Пӧж сэн мышсӧ
| |
| Вӧрса мишка ньӧти войт.
| |
| Йӧра мед кӧ
| |
| Ыджыд ветлӧ,
| |
| Посниясӧс оз на дойд.
| |
| Парма-вӧрас
| |
| Быдӧн тӧрас:
| |
| Скӧр и мудер, но и мед.
| |
| Меным жальӧсь
| |
| Ставныс найӧ,
| |
| Мортлы некод мед оз шед.
| |
| | |
| РЕГЫД ШКОЛАӦ
| |
| | |
| Медводдзаысь школаӧ
| |
| Коркӧ бара вола-ӧ?
| |
| Мыйла август тӧлысяс
| |
| Медся уна лун?
| |
| Быдмышті и раммышті,
| |
| Лыддьысьны нин сяммышта,
| |
| Босьт да кӧть и ӧні жӧ
| |
| Сумкаась да мун!
| |
| Уна тӧдны кӧсйыссьӧ,
| |
| Сідз и сьӧлӧм вӧзйысьӧ,
| |
| Сумка пытшкӧ тэчӧма
| |
| Сымда озырлун.
| |
| Сёысь сійӧ пыркӧдла,
| |
| Мамӧ юрӧс «ыркӧдлӧ»:
| |
| «Мый нӧ сідзи тӧждысян,
| |
| Нинӧм ӧд оз вун.
| |
| Ӧні эськӧ гажъялан,
| |
| Сэсся бонзяс, важъялас —
| |
| Парта вылад лэптыны
| |
| Лоас тэныд нем.
| |
| Выль да мича паськӧма,
| |
| Сумкаыд кӧ дасьтӧма,
| |
| Любӧ лоӧ аслыд и,
| |
| Дерт жӧ, тшӧтш и мем!»
| |
| | |
| В. ВЛАСОВ.
| |
| | |
| БУРА УЗЬ
| |
| | |
| Ичӧт пилӧн локтӧ унмыс,
| |
| Ичӧт пиӧй синсӧ кунис.
| |
| Муса пиӧй, узьышт, узь —
| |
| Нэмыд тэнад зэв на кузь.
| |
| Узьышт, узь,
| |
| Бура узь.
| |
| Уна пӧтка тэнад быдмӧ,
| |
| Уна чери тэнад лыдмӧ.
| |
| Лоан коркӧ тэ зэв сюсь,
| |
| Кӧр кодь тэрыб. Узьышт, узь.
| |
| Узьышт, узь,
| |
| Бура узь.
| |
| Миян вӧрын гырысь пуяс,
| |
| Миян муын гырысь юяс,—
| |
| Ставыс тэныд, муса пи.
| |
| Тэныд шонді, тэныд би.
| |
| Узьышт, узь,
| |
| Бура узь.
| |
| | |
| И. КУРАТОВ
| |
| | |
| КОМИ КЫВ
| |
| | |
| Коми кыв, ме тӧда,
| |
| Ыджыдтор оз шу на,
| |
| Тӧда ме и сійӧ —
| |
| Оз и сӧр на уна.
| |
| Тайӧ муса кылӧн
| |
| Чой-вок сёрнитӧны,
| |
| Тайӧ кылӧн меным
| |
| Ай-мам бурсиӧны.
| |
| Тайӧ кыв ме кывлі
| |
| Аслам люлю дінын,
| |
| Сійӧ менам вунас
| |
| Сӧмын дзебанінын!
| |
| Тайӧ кывлысь мичсӧ
| |
| Сьӧлӧмӧн ме кылі —
| |
| И ме медводз сыӧн
| |
| Ньӧжйӧника сьылі...
| |
| | |
| А. ВАНЕЕВ
| |
| | |
| АДДЗЫСЬЛЫТӦДЗ, ЛЭБАЧЬЯС!
| |
| | |
| Тэрмасьӧны лэбачьяс,
| |
| Мыйӧн воас ар:
| |
| Сэтчӧ найӧ мунӧны,
| |
| Во чӧж кӧні жар.
| |
| «Ветлӧй лючки-бура,
| |
| Дзодзӧг, юсь и тури!
| |
| Сӧмын эн жӧ вунӧдӧй
| |
| Ассьыд чужанінтӧ,
| |
| Ставныд шоныд тулысын
| |
| Локтӧй миян сиктӧ!»
| |
| | |
| Эдуард ТИМУШЕВ
| |
| | |
| КОД НО ТАЙӦ!
| |
| | |
| Код нӧ эськӧ мунӧма
| |
| Миян керка дорӧд?
| |
| Лымсӧ ставсӧ тальӧма,
| |
| Кисьтӧма тшӧтш зорӧд.
| |
| Таысь кындзи чегӧма
| |
| Йӧрысь потшӧс-майӧг.
| |
| Мый нӧ эськӧ корсьӧма?
| |
| Код нӧ эськӧ тайӧ?..
| |
| Тайӧ йӧра волӧма
| |
| Кыськӧ парма шӧрысь:
| |
| Гажыс ёна бырӧма
| |
| Гожся турун кӧрысь.
| |
| Джуджыд лымйӧд собавны
| |
| Сылы абу кокни...
| |
| Мыйла эськӧ гожӧмыс
| |
| Та дыра оз лок нин?
| |
| | |
| Александр ПОТОЛИЦЫН
| |
| | |
| ПОВТӦМ ВАСЬКА
| |
| | |
| Дзоля Васька дыр эз узь,
| |
| Кӧть и тӧвнад войыд кузь.
| |
| Паськӧм дасьтіс пырысь-пыр.
| |
| Кӧсйӧ вӧчны лымйысь кыр.
| |
| | |
| Зинаида ПРОШЕВА
| |
| | |
| УР
| |
| | |
| Вӧрын оліс пашкыр бӧж,
| |
| Сюсь да тэрыб ачыс.
| |
| Пась эз киссьыв олігчӧж,
| |
| Да-й эз ковмыв паччӧр.
| |
| Мый нӧ сёйис ичӧт ур?
| |
| Вердіс писӧ мыйӧн?
| |
| Гожӧм-арын заптіс нур,
| |
| Мед не кольны тшыгйӧн:
| |
| Косьтіс тшак да вотіс льӧм,
| |
| Ворсігмоз и вӧчис.
| |
| Со и шогсьынысӧ нем,
| |
| Вежалӧ мед кӧчиль.
| |
| Шоныд пася, кынӧм пӧт,
| |
| Ичӧт пиыс ворсӧ.
| |
| Локтӧй, коді урлы рӧд,
| |
| Гӧститны пу горсйӧ.
| |
| | |
| Андрей ЗАХАРОВ
| |
| | |
| РУЧИЛЬ
| |
| | |
| Гашкӧ, висян, ручӧ-чойӧ,
| |
| Мый он узь тэ пемыд войӧ?
| |
| Ветла — видла пӧ, час, сиктӧ,
| |
| Коді кыдзи ӧдзӧс сиптӧ.
| |
| Гашкӧ, курӧг либӧ петук
| |
| Кӧнкӧ ывла вылӧ петіс.
| |
| Пока шондібан эз кай,
| |
| Колӧ гусялыштны яй...
| |
| | |
| Владимир ТИМИН
| |
| | |
| ПОНЛЫ НИМ
| |
| | |
| Батьӧ вайис кычипиӧс,
| |
| Колӧ нимтыны пӧ сійӧс.
| |
| Шарик?
| |
| Аттӧ, нимыс бур...
| |
| Сӧмын пон оз лэпты юр.
| |
| Оз шыась и Серко вылӧ,
| |
| Тарзан нимысь пышйӧ ылӧ.
| |
| Катшыс?
| |
| Буско?
| |
| Соболь?
| |
| Бим?
| |
| Эз лӧсяв ни ӧти ним.
| |
| Мамӧ пуктіс йӧв
| |
| Стен дорӧ:
| |
| — Лыско, Лыско, —
| |
| Ньӧжйӧ корӧ.
| |
| Пыр и воис кычипи.
| |
| — Сідзкӧ, Лыскӧ, —
| |
| Шуим ми.
| |
| | |
| Вячеслав БАБИН
| |
| | |
| ЫЛАЛІС
| |
| | |
| Ӧктӧ Коля коляоз,
| |
| Сирӧссьӧма киыс.
| |
| Ок тэ, Коля, вильышпоз,
| |
| Коляозыд абу оз,
| |
| Абу юмов сійӧ.
| |
| | |
| АСЫВ
| |
| | |
| Шарик тявзӧ: ав, ав, ав!
| |
| Мурзик нявзӧ: няв, няв, няв!
| |
| Чибук гӧрдлӧ: го, го, го!
| |
| Чипан котсьӧ: ко, ко, ко!
| |
| Полюк Машка помся кашкӧ,
| |
| Йӧрын кылӧ: рук, рук, рук.
| |
| Ставыс виччысьӧны, гашкӧ,
| |
| Кытчӧдз сёян ме ог юк.
| |
| | |
| Елена ГИЛЕВА
| |
| | |
| СЕЙӦМ
| |
| | |
| Саша няргӧ талун нора,
| |
| Шыд оз сёй и йӧв оз ю,
| |
| Мамлысь преник-кампет корӧ —
| |
| Татшӧм сылы пырис ру.
| |
| Мамыс шуӧ: «Кампет сёян —
| |
| Пиньыд висьмас пырысь-пыр.
| |
| Кутан бӧрдны лун и войын,
| |
| Котравны он вермы дыр.
| |
| Медым дзоньвидзаӧн лоны,
| |
| Колӧ сёйны шыд да рок.
| |
| Сэки лоан сюсьӧн, ёнӧн,
| |
| Ветлас тэрыба зэв кок.
| |
| Вай жӧ, пиӧ, зіля панясь,
| |
| Менсьым кампеттӧ эн кор».
| |
| Саша панясьӧ зэв шаня —
| |
| Шыдыд зэв жӧ чӧскыдтор.
| |
| | |
| А. НЕКРАСОВ (Гамса)
| |
| | |
| ЗОЯ — ВРАЧ
| |
| | |
| Асывсяньыс вӧччис Зоя.
| |
| Гӧрд пас кӧрталӧма сояс.
| |
| Аканьяслы шуис тадз:
| |
| «Талунсянь ме лоа врач».
| |
| Бурдӧдчыны локтіс Нюра,
| |
| Шуӧ: йӧг пӧ кайис юрӧ.
| |
| Зоя бинтӧн гартіс дой,
| |
| Лыддис аканьыслы мойд.
| |
| Висьысь слӧнлысь кывзіс сьӧлӧм,
| |
| Паньӧдыштіс сійӧс йӧлӧн.
| |
| Сикӧтш синма ымзӧ ош:
| |
| «Зоя, бурдӧд менсьым горш».
| |
| Аканьясыс нывлы ӧні
| |
| Ыджыд аттьӧ висьталӧны.
| |
| | |
| В. Лыткин
| |
| | |
| КАНЬ
| |
| | |
| Ӧшинь вылын, шонді водзын,
| |
| шӧвк тупыль кодь шань,
| |
| еджыд уска, куньса синма
| |
| куткырвидзӧ кань.
| |
| Сюркнялӧма улас бӧжсӧ,
| |
| копыртӧма юр,
| |
| зумыштчӧма, вомгорулас
| |
| мыйкӧ мойдӧ: «ку-урр».
| |
| | |
| Ф. ПЛЕСОВСКИЙ
| |
| | |
| ВЕЖАСЬӦМ
| |
| | |
| — Мамӧй, мамӧй,
| |
| Вӧвтӧ ӧд мӧскӧн вежи.
| |
| — Бур, бур, пиӧй,
| |
| Йӧвтортӧ сёйыштам.
| |
| — Мамӧй, мамӧй,
| |
| Мӧстӧ ӧд порсьӧн вежи.
| |
| — Бур, бур, пиӧй,
| |
| Яйтортӧ сёйыштам.
| |
| — Мамӧй, мамӧй,
| |
| Порсьтӧ ӧд ыжӧн вежи.
| |
| — Бур, бур, пиӧй,
| |
| Вурунтӧ шырыштам.
| |
| — Мамӧй, мамӧй,
| |
| Ыжтӧ ӧд понйӧн вежи.
| |
| — Бур, бур, пиӧй,
| |
| Понмыд уртӧ кыйыштас,
| |
| Уртӧ базарын вузалам.
| |
| — Мамӧй, мамӧй,
| |
| Понтӧ ӧд каньӧн вежи.
| |
| — Бур, бур, пиӧй,
| |
| Каньыд шыртӧ кыйыштас,
| |
| Керка пельӧстӧ оз розьӧд.
| |
| — Мамӧй, мамӧй,
| |
| Каньтӧ ӧд чипанӧн вежи.
| |
| — Бур, бур, пиӧй,
| |
| Кольктортӧ сёйыштам.
| |
| — Мамӧй, мамӧй,
| |
| Чипантӧ ӧд петукӧн вежи.
| |
| — Бур, бур, пиӧй,
| |
| Узянінсьыд водзджык
| |
| чеччӧдас.
| |
| — Мамӧй, мамӧй,
| |
| Петуктӧ ӧд зудйӧн вежи.
| |
| — Бур, бур, пиӧй,
| |
| Сійӧн косатӧ кеслам,
| |
| Турунтӧ ёнджыка
| |
| ытшкам.
| |
| — Мамӧй, мамӧй,
| |
| Ме ты дорӧ лэччи,
| |
| Пӧткаяс пукалӧны,
| |
| Ме зуднам лыйи:
| |
| Пӧткаяс лэбзисны —
| |
| А зудйыс вӧйи.
| |
| | |
| Анатолий УВАРОВ
| |
| | |
| комиӧдіс н. щукин
| |
| | |
| МИКИ
| |
| | |
| Тӧдмаламӧй ставӧн вайӧ:
| |
| Збыль-ӧ миян Мики тайӧ?
| |
| Чужӧм-рожа бусӧсь, саӧсь,
| |
| Быттьӧ некӧн абу ваыс.
| |
| Дивӧ, весиг аслас понйыс
| |
| Скӧрысь увтӧ, оз тӧд зонмӧс.
| |
| Сувтса гӧна ичӧт каньпи
| |
| Кайис пу вылӧ да ланьтіс.
| |
| Курӧг чукӧр: коді кытчӧ
| |
| Пышъялісны, видлы, мыччысь.
| |
| Весиг повзис пӧрысь пӧчыс.
| |
| Мый нӧ Микилы тан вӧчны?
| |
| Тадзнад кутшӧм лоӧ олӧм?
| |
| Пыр жӧ мыссьыны, дерт, колӧ.
| |
| Тэрыб кокыс ӧдйӧ нуӧ,
| |
| Пырис Мики сӧстӧм юӧ,
| |
| Мыссис, мыссис, любӧ — видзӧд,
| |
| Лои важсьыс шань да мича...
| |
| Тӧдіс понйыс — оз нин увтышт,
| |
| Зонлысь кисӧ кутіс нювны.
| |
| Каньпи матыстчис да мургӧ —
| |
| Кутшӧм ӧні лоин бур пӧ.
| |
| Курӧгъяслӧн быри шогыс,
| |
| Ошкӧны бур котсьӧм ногӧн.
| |
| Пырысь-пыр жӧ пӧрысь пӧчыс
| |
| Вайис зонлы чӧскыд сӧчӧн...
| |
| Сӧстӧма кӧ, зонмӧй, олан,
| |
| Быдӧнлы тэ бур и колан.
| |
| | |
| ЧӦРТ
| |
| | |
| Вок мен шуис: «Вот мый, тӧд,
| |
| Гӧбӧчаным олӧ чӧрт,
| |
| Ӧтнад сэтчӧ тэ эн пыр,
| |
| Дінас кыскас — курччас ныр».
| |
| Повзи, шуштӧм лои мен,
| |
| Збыль мӧй сэні чӧртыс эм?..
| |
| Ӧтнам коли — но ог бӧрд,
| |
| Горӧді: «Эй, сюра чӧрт.
| |
| Ӧдзӧс восьта, лок вай, пет.
| |
| Чӧскыд кампет сета тэд!»
| |
| Босьті пӧнар — ӧзті би,
| |
| Водзлань нюжӧді ме ки,
| |
| Лэчча — тіралыштӧ кок,
| |
| Гӧгӧр корся — мый кӧть ло.
| |
| Но эг аддзы — босьтіс шог:
| |
| Эк и пӧръячка тэ, вок.
| |
| Часлы, волан, вӧчла пуж.
| |
| Эн на повтӧмӧн тэ чуж!
| |
| Кос пась гугӧді — ме чож,
| |
| Мочалкаысь ляски тош.
| |
| Мавтчи саӧн, юрын пӧрт,
| |
| Ачым лои прамӧй чӧрт...
| |
| Кыла: пырӧ ыджыд вок,
| |
| Ме тай кыдзи навыскок
| |
| Уськӧдчи да чуть ог сёй,
| |
| Вокӧй горзӧ: «Ой, ой, ой!»
| |
| Жальӧй петіс: вок ӧд, вок.
| |
| Шуала: «Ог сёй ме, ог!»
| |
| Шыбиті кор пӧрт и пась,
| |
| Вӧлись тӧдіс менӧ Вась.
| |
| Гигзя: «Ачыд полысь кӧч,
| |
| Мӧдысь сэсся тадз эн вӧч».
| |
| Воклӧн сырмӧ ки и кок,
| |
| Шуӧ: «Некор сэсся ог!»
| |
| | |
| УДМУРТ поэзияысь
| |
| | |
| Иосиф ИВАНОВ
| |
| | |
| Комиӧдіс А. Ванеев
| |
| | |
| Кымӧр
| |
| | |
| Гожся лунӧ енэж вывті
| |
| Сьӧкыд кымӧр ньӧжйӧ кывтіс.
| |
| Шонді уськӧдчис сы бӧрся,
| |
| Гильӧдыштіс коклябӧрсӧ.
| |
| Кымӧрыдлӧн петіс серам —
| |
| Лышкыд синва киссис зэрӧн.
| |
| Дыркодь сералӧмыс вӧсна
| |
| Кымӧр лои кокни-вӧсни.
| |
| Ичӧт черань
| |
| Югдан кадӧ ичӧт черань
| |
| Садьмис, вӧрзис, зіля чеччис,
| |
| Бергалыштіс. Сэсся мелань
| |
| Шонді югӧр кузя лэччис.
| |
| Асыв
| |
| Ӧшинь восьта — менам жырйӧ
| |
| Асывъясын шонді пырӧ.
| |
| Окота зэв тӧдны меным:
| |
| Кытчӧ сэки вошӧ пемыд?
| |
| Увлань лэччӧ? Вывлань кайӧ?
| |
| Гашкӧ, дзебсьӧ диван сайӧ?
| |
| | |
| Герман ХОДЫРЕВ
| |
| | |
| МЕГӦ
| |
| | |
| Тэнад, мегӧ, ыджыд сюр.
| |
| Сӧмын ачыд сэтшӧм бур.
| |
| Лудъяс вылын йирсиг олан,
| |
| Мыйла сюрыс тэныд колӧ?
| |
| Мегӧ локтіс мелань скачӧн,
| |
| Дӧзмӧмпырысь лэдзис юр:
| |
| — Мӧдан юасьны кӧ, аддзан,
| |
| Мыйла колӧ меным сюр!..
| |
| | |
| МИЯН ВӦР
| |
| | |
| Шувгӧ, увгӧ гажа шыӧн
| |
| Миян паськыд коми вӧр.
| |
| Некор чӧв оз овлы сылӧн
| |
| Гажа яг выв, парма шӧр.
| |
| Шувгӧ, увгӧ гажа шыӧн
| |
| Миян вӧрным вой и лун.
| |
| Дона Рӧдиналы сійӧ
| |
| Сетӧ ассьыс озырлун.
| |
| | |
| КОЗ КОЛЬ
| |
| | |
| Ӧтик, кык,
| |
| куим, нёль.
| |
| Коз пу йылӧ
| |
| Ӧшйис коль.
| |
| Уна жӧ нин пӧльтчис
| |
| Ыргӧн кӧлӧкӧльчик.
| |
| Вывті ёна радлӧ ур,
| |
| тӧвбыд сылы тырмас нур.
| |
| | |
| Андрей КАНЕВ
| |
| | |
| МЕ ВЕРДА
| |
| | |
| — Гульӧ-гульӧ,
| |
| Гульӧ-гульӧ!
| |
| Верда гулюясӧс сюӧн.
| |
| Ичӧт чипанъясӧс
| |
| Няньӧн.
| |
| Йӧвтор кисьта
| |
| Ичӧт каньлы.
| |
| Ыджыд каньлы
| |
| Чери кыя,
| |
| Сета понлы
| |
| Чӧскыд лыяс.
| |
| Сюрук мӧслы
| |
| Вая турун.
| |
| Мамӧ шуас менӧ бурӧн.
| |
| Сэсся пуас выя рок.
| |
| Кутшӧм чӧскыд
| |
| Сійӧ, ок!
| |
| | |
| ==ВИСЬТЪЯС==
| |
| | |
| ТУРИЯС
| |
| Тулыснас миянӧ локтӧны лунвылысь турияс. Найӧ олӧны нюрын.
| |
| Турилӧн голяыс, нырыс да кокъясыс кузьӧсь. Кузь кокъяснас сійӧ кокньыда восьлалӧ нюрті.
| |
| Сюрас турилы ваысь лягуша, кватитас сійӧс ёсь нырнас да нуръясьыштас.
| |
| | |
| джыдж
| |
| | |
| Джыдж тӧвсӧ коллялӧ шоныдінын, лунвылын. Миянӧ сійӧ волӧ гожӧм кежлӧ. Джыдж олӧ берег дорын. Позсӧ кодйӧ вабердса джуджыд кырйӧ. Сійӧ сёйӧ номъясӧс да гебъясӧс. Зэр водзын джыджъяс лэбалӧны ва бердті.
| |
| | |
| РУЧ ДА КӦЧ
| |
| | |
| Вӧрын олӧ руч. Бадь дорын чеччалӧ кӧч. Руч кылӧ кӧч дук. Сійӧ кыссьӧ кӧч дорӧ.
| |
| Котӧрт, котӧрт татысь, кӧчиль! Кутас тэнӧ мудер руч.
| |
| | |
| ОТСАСЬӦМ
| |
| | |
| Анна тьӧтка пӧрысь. Олӧ ӧтнас. Сы дорӧ волывлӧны отсасьны школаысь.
| |
| Талун локтӧмаӧсь сылы отсасьны Ваня да Коля. Коля пыртӧ ва. Ваня зыртӧ лым. Анна тьӧтка шуас аттьӧ.
| |
| | |
| ОШ ДА ОШПИЯН .
| |
| | |
| Кай ноко мыр вылас да нетшышт вотӧссӧ! Эн усь, эн доймы!
| |
| Кӧть ми ошъяс и варгыль кокаӧсь, а зэв пелькӧсь. Ми сідзи вермам котравны, мый весиг вӧлӧс суӧдам.
| |
| Пуяс вылӧ вермам кавшасьны, ваті сунавны.
| |
| Ыджыд мыръяс бертлӧдлам, шом гагъясӧс корсялам.
| |
| Ми сёям ма да турун, вужъяс да вотӧс. А сюрас кӧ госа лёльӧ, и сійӧс радпырысь ньылыштам.
| |
| | |
| ЭЖВА
| |
| | |
| Эжва! Вына Эжва! Тэнад гыа ваыд тэрыба шлывгӧ... Уна пур тэ кылӧдан. Уна груз тэ лэптан ас вылад. Уна йӧзӧс тэ новлӧдлан мыш вылад. Уна эрд тыдавлӧ тэ бокын. Уна сикт сулалӧ тэ дінын. Уна кывбур лӧсьӧдӧма тэ йылысь. Нэм помыд тэнад абу.
| |
| Эжва визувтӧ Коми муті. Сійӧ зэв кузь. Эжва дорын сулалӧ Сыктывкар.
| |
| Кывт жӧ, вӧрӧй,
| |
| Эжва шӧрӧд —
| |
| Кывт жӧ, зарни вӧрӧй!
| |
| | |
| | |
| КЫК ЁРТ
| |
| Мунісны вӧрӧд кык ёрт, и налы друг паныдасис ош. Ӧтиыс уськӧдчис пышйыны, кайис пу вылӧ да дзебсис, а мӧдыс коли туй вылас. Вӧчны сылы нинӧм — сійӧ водіс муас да лэдзчысис кулӧм улӧ. Ош матыстчис сы дорӧ да кутіс исавны: сійӧ и лолавнысӧ дугдіс.
| |
| Ош исалыштіс сылысь чужӧмсӧ, чайтіс, мый кулӧма, да вешйис.
| |
| Кор ош муніс, мӧдыс лэччис пу вылысь да кутіс серавны:
| |
| — Мый, — шуӧ, — ошкыс тэныд пеляд вашкӧдіс?
| |
| — А ошкыс шуис меным, мый омӧльӧсь сійӧ йӧзыс, кодъяс эновтӧны ёртсӧ сьӧкыд здукӧ.
| |
| (Л. Толстой серти)
| |
| | |
| МЫЙ ВЫЛӦ КОЛӦНЫ КИЯС!
| |
| | |
| Петя да сылӧн дедыс зэв ёна лӧсялісны. Быдтор йылысь найӧ варовитлісны.
| |
| Ӧтчыд дедыс юаліс Петялысь:
| |
| — Петя, а мый вылӧ йӧзыслы колӧны киясыс?
| |
| — Медым мачӧн ворсны, — вочавидзис Петя.
| |
| — А ещӧ мый вылӧ? — юаліс дедыс.
| |
| — Медым сёйигӧн пань кутны.
| |
| — А ещӧ мый вылӧ?
| |
| — Медым кань малавны.
| |
| — А ещӧ?
| |
| — Медым юӧ изъяс шыблавны.
| |
| Петя правильнӧ вочавидзис. Но сійӧ эз на тӧд, мый киясыс колӧны не сӧмын ворсны,
| |
| но и...
| |
| | |
| Е. Пермяк
| |
| | |
| АПЕЛЬСИН
| |
| | |
| Ӧньӧлы батьыс вайис Ленинградысь апельсин: уна-уна, ыджыд сетка тыр.
| |
| — Ой, кутшӧм чӧскыд, кутшӧм чӧскыд, — инас эз ӧшйы детинка.
| |
| Сиктад, дерт, апельсиныд абу жӧ видлытӧмтор, но шоча на аддзылан.
| |
| — Папук, папук, — ӧшйис батьыслы сьылі вылас Ӧньӧ. — Позьӧ, ме гоз-мӧд апельсин нуа школаӧ?
| |
| — Да босьт, — нюммуніс бать.
| |
| Ӧньӧ тыртіс зепъяссӧ батьыслӧн гӧснечӧн.
| |
| ...Мӧд луннас урокъяс бӧрын Ӧньӧ локтіс жугыль чужӧма, син дорыс вазьӧма.
| |
| — Мый нӧ лоис? — шыасис батьыс.
| |
| — Мекӧд талун некод оз сёрнит, — бӧрддзис Ӧньӧ да мыкталігтырйи висьталіс: — Хоккейысь ворсны весиг эз босьтны. Мун пӧ татысь ылӧджык, апельсиннад пӧ мачась.
| |
| — А тэ ӧмӧй ёртъясыдкӧд эн юксьы?
| |
| — Э-эг, — кузя нюжӧдіс Ӧньӧ. — Петкӧдлі: со, мися, папӧй мый вайис, а некодлы эг сет.
| |
| Батьыс копыртчис пиыслань да небыда шуис:
| |
| — Ёртъясыдкӧд век колӧ юксьыны. Горш морттӧ некор эз радейтлыны.
| |
| Мӧд луннас Ӧньӧ портфель тыр сӧвтіс апельсин да нимкодясигтыр котӧртіс школаӧ.
| |
| | |
| Алексей Тарабукин
| |
| | |
| АСЬСӦ КЫЙИС
| |
| | |
| Шоныд гожся асылӧ орчча керкаысь куим вок босьтісны вугыр шатинъяс да мӧдӧдчисны ю дорӧ чери кыйны. Недыр мысти кыла — кодкӧ ёна бӧрдӧ. Видзӧдлі ӧшиньӧ, а меддзоля вокыс бӧр нин локтӧ. Котӧрӧн петі сы ордӧ.
| |
| — Мый нӧ лои? — юася.
| |
| — К-ы-ы-йи, — бӧрдӧм сорӧн вочавидзӧ сійӧ, а юрсӧ тешкодя боклань пӧлыньтӧ.
| |
| — Кодӧс кыйин? Чериыд нӧ кӧні?
| |
| Киас вугыр шатин кындзи нинӧм эз вӧв.
| |
| — Ачымӧс кыйи, — шуис сійӧ да индіс пель вылас.
| |
| Вугырыс, вӧлӧм, зонка пеляс сатшӧма да бӧрсӧ оз шед. Ачым видлі мынтӧдны, да эз артмы. Сэтчӧ жӧ батьыс локтіс да шмонитыштіс:
| |
| — Ыджыдджык вугыр коліс босьтны та ыджда чериыдлы.
| |
| Регыд и кык зонкаыс локтісны, прамӧй уна чери вайисны. Но медся ыджыдсӧ век жӧ медічӧтыс «кыйис»!
| |
| | |
| Юрий Нефёдов.
| |
| | |
| МИШУК ЙЫЛЫСЬ ВИСЬТЪЯС
| |
| | |
| * * *
| |
| | |
| Мишукӧс шуан ичӧтнад да ой ёна дӧзмӧ, — ме пӧ абу ичӧт, ме пӧ ыджыд нин. Ӧтчыд Мишук мамыскӧд ывлаӧ гуляйтны петалісны. И мачӧн ворсісны, и машинаӧ лыа сӧвтісны да кыскалісны, двореч стрӧитісны лыасьыс. Мишук сӧмын и горзіс: «Ме, мамӧ, ыджыд нин, ме — шофёр! Ме— стрӧитчысь! Ме кужа нин двореч стрӧитны!» А кор мӧдісны гортас, Мишук пондіс вӧзйысьны мамыслы киас, муртса и оз бӧрддзы:
| |
| — Мамӧ, ме ӧд ичӧтик на. Босьт, пӧжалуйста, менӧ киад.
| |
|
| |
| * * *
| |
| | |
| Мишук босьтіс карандаш да бумага, кутіс рисуйтчыны. Первой сійӧ кузькодь визь нюжӧдіс. Туй пӧ тайӧ. Сэсся босьтіс турунвиж карандаш да чиркайтіс уна-уна посни визьторъяс. Тайӧ пӧ турун быдмӧ туй вылас.
| |
| — Мамӧ, мамӧ, ме ещӧ рисуйта коз пу дай кӧчильӧс!
| |
| — Рисуйт, пиук, рисуйт да петкӧдлы мамыслы, мый артмис.
| |
| Мишук ещӧ туй вылас рисуйтіс ичӧтик гӧгрӧс гӧгыль.
| |
| — На, мамӧ, видзӧдлы, артмис эз менам мойдыс?
| |
| — Артмӧма, пиук, артмӧма. Кутшӧм мойд нӧ эськӧ серпасалін?
| |
| Челядь, гашкӧ, асьныд висьталанныд, кутшӧм мойд серпасаліс Мишукыс?
| |
| Нина Куратова
| |