Орфография туйдӧд (2008): различия между версиями

Материал из Wiki FU-Lab
Перейти к навигации Перейти к поиску
(Содержимое страницы заменено на «[http://wiki.komikyv.com/index.php/%D0%9E%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D1%83%D0%B9%D0%B4%D3%A7%D0%B…»)
 
(не показано 7 промежуточных версий этого же участника)
Строка 1: Строка 1:
 
[http://wiki.komikyv.com/index.php/%D0%9E%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D1%83%D0%B9%D0%B4%D3%A7%D0%B4_(2008) Видзӧд татысь]
<small>Небӧгса йӧзӧдӧм: '''Коми орфография правилӧяс''' // Карманова А.Н., Коснырева Р.И., Кренделева Т.В. ''Коми орфография кывкуд''. Сыктывкар: "Издательство "Кола", 2008. ISBN 978-5-7934-0263-7 С. 6-38.</small>
 
=<font color="red">КОМИ ОРФОГРАФИЯ ПРАВИЛӦЯС</font>=
 
 
==<font color="blue-violet">Шыяс пасъянног да шыпасъяс гижанног</font>==
 
1. <font color="navy">Гласнӧй шыяс</font>: <font color="blue">''а, и, о, ӧ, у, ы, э''</font>.
 
<font color="navy">Гласнӧй шыяс пасйыссьӧны</font><font color="blue"> ''а, я, и, i, о, ӧ, э, е, ё, у, ю, ы''</font> <font color="navy">шыпасъясӧн.</font>
 
 
2. <font color="navy">Согласнӧй шыяс</font>: <font color="blue">''б, в, г, д, дь, дж, дз, ж, з, зь, й, к, л, ль, м, н, нь, п, р, c, сь, т, ть, тш, ч, ш, ф, х, ц, щ''</font>.
 
<font color="navy">Согласнӧй шыяс пасйӧны</font><font color="blue">'' б, в, г, д, ж, з, й, к, л, м, н, п, р, с, т, ч, ш, ф, х, ц, щ''</font><font color="navy"> шыпасъясӧн</font>.
 
 
3.  <font color="blue">''Дж, дз, тш''</font> <font color="navy">шыяс пасйӧм вылӧ коми шыпаскудйын торъя шыпасъяс абуӧсь: найӧс пасйӧны кык шыпасӧн –  </font><font color="blue">''дж, дз, тш''</font>: ''джодж, джадж, дзоридз, кодзув, тшӧтш, тшак''.
 
<font color="navy">Кывйын орччӧн сулалысь кык </font><font color="blue">''дз''</font> <font color="navy">пасйӧны куим шыпасӧн</font>: ''кыддза, соддзӧн, воддза''.
 
<font color="navy">Кывъяссӧ шыяс серти гижигӧн <font color="blue">''дж, дз, тш''</font> <font color="navy">шыяслы пыртӧма торъя пасъяс: </font><font color="blue">''[z], [z’], [ч]''</font> – ''джодж [zoz], дзоридз [z’ориz’], тшӧтш [чӧч]''.
 
 
<font color="blue">''ъ''</font> <font color="navy">да</font> <font color="blue">''ь''</font> пасъяс некутшӧм шы торйӧн оз петкӧдлыны. Тайӧ торйӧдан пасъяс</font>: ''каньяс, понъяс''. <font color="blue">''ь''</font> <font color="navy">пасйӧ тшӧтш параа согласнӧйяслысь небыдлунсӧ.</font>
 
 
==<font color="blue-violet">ШЫПАСЪЯС ГИЖӦМ</font> ==
 
 
===<font color="purple">И да I гижӧм</font>===
 
<font color="blue">''И''</font><font color="navy"> да </font><font color="blue">''і''</font><font color="navy"> шыпасъясӧн пасйӧны ӧти и сійӧ жӧ [</font><font color="blue">''и''</font><font color="navy">] гласнӧй шы</font>.
 
 
<font color="blue">''І''</font><font color="navy"> шыпас гижсьӧ</font>
*<font color="blue">''д, з, л, н, с, т''</font><font color="navy"> параа чорыд согласнӧйяс бӧрын да петкӧдлӧ налысь чорыдлунсӧ</font>: ''ді, зі, вӧлі, сім, ті, коді, мазі, кӧні, сійӧ, муніс''.
 
 
<font color="blue">''И''</font><font color="navy"> шыпас гижсьӧ</font>:
* <font color="navy">параа небыд согласнӧйяс бӧрын</font>: ''син, чир, дзир, ли, ним'';
* <font color="navy">паратӧм чорыд согласнӧйяс бӧрын</font>: ''би, ки, пи, вир'';
* <font color="navy">кыв заводитчигӧн</font>: ''идзас, иган, ичӧт'';
* <font color="navy">гласнӧйяс бӧрын</font>: ''кӧин, пӧим, воис, шуис'';
* <font color="blue">''й''</font><font color="navy"> бӧрын</font>: ''йи, кыйим, йирны''.
 
 
===<font color="purple">Е да Э гижӧм</font>===
 
<font color="blue">''Э''</font><font color="navy"> шыпас гижсьӧ:</font>
* <font color="navy">параа чорыд согласнӧйяс бӧрын</font>: ''дэбыд, нэм, сэтӧр, тэ'';
* <font color="navy">кыв заводитчигӧн</font>: ''эжа, эськӧ, энька, эм'';
* <font color="navy">гласнӧйяс бӧрын рочысь пырӧм кывъясын</font>: ''поэт, поэма, поэзия, аэропорт'';
 
 
<font color="blue">''Е''</font><font color="navy"> шыпас гижсьӧ</font>:
* <font color="navy">параа небыд согласнӧйяс бӧрын</font>: ''зелля, некор, сетны'';
* <font color="navy">паратӧм чорыд согласнӧйяс бӧрын</font>: ''берд, кер, шер'';
 
 
===<font color="purple">Е, Ё, Ю, Я шыпасъяс гижӧм</font>===
 
<font color="blue">''Е, ё, ю, я''</font><font color="navy"> шыпасъяс гижсьӧны</font>:
* <font color="blue">д’, з’, л’, н’, с’, т’</font><font color="navy"> согласнӧйяс бӧрын да петкӧдлӧны налысь небыдлунсӧ</font>: ''небыд, нёль, нюр, сям, дябыр, зёльгыны, ляпкыд, тёпкыны'';
* <font color="navy">кыв заводитчигӧн</font>: ''ельдӧг, ёль, юрси, яла'';
* <font color="navy">гласнӧйяс бӧрын</font>: ''пиян, Тиюк, июль, Діюр, Джиян, Поёл'';
* <font color="blue">''ь''</font><font color="navy"> да </font><font color="blue">''ъ''</font><font color="navy"> бӧрын</font>: ''каньяс, медъеджыд, Дінъёль, медъюгыд, Бадьёль, Подъельск'';
 
<font color="blue">''я''</font><font color="navy"> гижсьӧ </font><font color="blue">''й''</font><font color="navy"> согласнӧй бӧрын</font>: ''туйяс, чойяс, войяс;''
 
<font color="blue">''ё''</font><font color="navy"> гижсьӧ рочысь пырӧм кывъясын </font><font color="blue">''ч''</font><font color="navy"> бӧрын</font>: ''почёт, учёнӧй, зачёт''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
 
1. Небыд </font><font color="teal">''б’, в’, м’, п’, р’''</font><font color="green"> согласнӧйяс бӧрын рочысь пырӧм кывъясын гижсьӧны </font><font color="teal">''е, ё, ю, я''</font>: ''бюро, ковёр, знамя, веритны''.<font color="green">
 
2. </font><font color="teal">''Ч'' да ''дз'' </font><font color="green">согласнӧйяс бӧрын гижсьӧны </font><font color="teal">''а, о, у''</font><font color="green"> гласнӧйяс, а оз </font><font color="teal">''я, ё, ю''</font>: ''чаль, чомӧр, чум, дзажнитны, дзоля, дзужгыны''. </small>
 
 
===<font color="purple">Ь да Ъ гижӧм</font>===
 
<font color="blue">''ь''</font><font color="navy"> гижсьӧ параа небыд </font><font color="blue">''д’, з’, л’, н’, с’, т’''</font><font color="navy"> согласнӧйяс бӧрын да петкӧдлӧ налысь небыдлунсӧ</font>:
* <font color="navy">кыв помын</font>: ''бедь, визь, сись, пель, нянь, бать'';
* <font color="navy">кыв шӧрын чорыд согласнӧй водзын</font>: ''босьтны, разьны, пельса, садьмыны, паськӧм'';
* <font color="navy">кыв шӧрын </font><font color="blue">''ӧ''</font><font color="navy"> да </font><font color="blue">''ы''</font><font color="navy"> гласнӧйяс водзын</font>: ''тьӧс, льӧм, ньӧв, сьӧм'';
* <font color="navy">кыв шӧрын кык торъялана небыд согласнӧй костын</font>: ''разьсьыны, бадьсянь, кольччыны, куньсьыны''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
 
1. Кык ӧткодь небыд согласнӧй костӧ </font><font color="teal">''ь''</font><font color="green"> оз гижсьы</font>: ''мыссьыны, быттьӧ, вылльӧв, бусӧссьыны, боллявны, велӧдыссянь''. <font color="green">Но вежӧртас сертиыс торъялана ӧткымын кывйын небыд пасыс гижсьӧ</font>: ''пассянь – пасьсянь, коссянь – косьсянь''.<font color="green">
 
2. </font><font color="teal">''Ст’, ндз, нч''</font><font color="green"> шытэчасъясын </font><font color="teal">''ь''</font><font color="green"> оз гижсьы</font>: ''востер [вос’т’эр], вӧлисти [вӧл’ис’т’и], кындзи [кын’z’и]'', </font><font color="green">а сідзжӧ рочысь пырӧм кывъясын</font>: ''кринча, пӧдӧнча, печенча''.</small>
 
 
<font color="blue">''Б’, в’, м’, п’, р’''</font><font color="navy"> шыяса роч кывъяс помын, а сідзжӧ суффиксъяс водзын </font><font color="blue">''ь''</font><font color="navy"> оз гижсьы</font>: ''буквар, пекар, лагер, календар, октябр; букварын, пекаръяс, лагеръяс, календарӧ, октябрын; дрӧб, морков, чеп''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
Ӧткымын рочысь пырӧм кыв шӧрын </font><font color="teal">''р’''</font><font color="green"> пасйыссьӧ рочын моз: ''моряк, зарядка, отряд''</font>, <font color="green">НО</font> ''пӧдрад, пӧрадок, радын''.</small>
 
 
<font color="blue">''Сть''</font><font color="navy"> вылӧ помасян рочысь пырӧм кывъясын [</font><font color="blue">''т’''</font><font color="navy">] шыыс чорзьӧ, и кыв помын да суффиксъяс водзын гижсьӧ </font><font color="blue">''сьт''</font>: ''власьт, гӧсьт, пакӧсьт, чесьт, вӧлӧсьт; власьтлы, гӧсьтъяс, пакӧсьттор, чесьтӧ (уськӧдчыны), вӧлӧсьтувса''.
 
 
'''<font color="purple">Торйӧдан Ь да Ъ гижӧм</font>'''
 
* <font color="navy">Торйӧдан </font><font color="blue">''ъ''</font><font color="navy"> гижсьӧ параа чорыд согласнӧйяс бӧрын </font><font color="blue">''е, ё, ю, я''</font><font color="navy"> шыпасъяс водзын</font>: ''медъеджыд, медъён, Льӧмъю, медъяр''.
* <font color="navy">Торйӧдан </font><font color="blue">''ь''</font><font color="navy"> гижсьӧ параа небыд согласнӧйяс бӧрын </font><font color="blue">''е, ё, ю, я''</font><font color="navy"> шыпасъяс водзын</font>: ''Заречье, Бадьёль, Чудью, бадьяс''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
 
1. </font><font color="teal">''ь''</font><font color="green"> да </font><font color="teal">''ъ''</font><font color="green"> пасъяса рочысь пырӧм кывъяс гижсьӧны рочын моз</font>: съезд, семья, ружье.<font color="green">
 
2. Торйӧдан </font><font color="teal">''ъ''</font><font color="green"> да </font><font color="teal">''ь''</font><font color="green"> пасъяс </font><font color="teal">''й''</font><font color="green"> согласнӧй бӧрын </font><font color="teal">''я''</font><font color="green"> шыпас водзын оз гижсьыны</font>: сойяс, мойяс, дойяс, ройяс. </small>
 
 
===<font color="purple">Ӧ да Э гижӧм</font>===
 
<font color="navy">Кывйын мӧд, коймӧд да бӧръяджык слогъясын, а сідзжӧ суффиксъясын гижсьӧ </font><font color="blue">''ӧ''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''э (е)''</font>: ''пельӧс, майӧг, пӧлӧн, керӧс, котӧрӧн; воклӧн, пӧльӧ, батьӧ, пиньӧ, выльӧс; гӧгӧрвоӧдны, вайӧ, мунӧ, кайӧ; номйӧсь, гӧрдӧсь''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
</font><font color="teal">''Э (е)''</font><font color="green"> паныдасьлӧ тэчаса да рочысь пырӧм кывъясын мӧд слогын</font>: ''енэж, буретш, ягсер, вабергач, море, кудель''.</small>
 
 
===<font color="purple">И да Ы гижӧм </font>===
 
<font color="navy">Кык слога кывъяс помын, а сідзжӧ суффиксъясын гижсьӧ </font><font color="blue">''и (i)''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''ы''</font>: ''чери, шабді, шонді, ёді, йики; вӧсни, посни, кокни, мелі; сэні, тані, маті, сэті, таті, nыді; бӧрти, серти, пыдди; муні, пыри, локтісны; зури-зари, люги-леги; мичаник, дзоляник, гортын, батьным''.
 
 
== <font color="blue-violet">ВЕЖЛАСЯН ШЫЯСА КЫВЪЯС ГИЖӦМ</font> ==
 
 
===<font color="purple">В да Л гижӧм</font>===
 
<font color="navy">Кыв помын да кыв шӧрын согласнӧй водзын гижсьӧ </font><font color="blue">''в''</font><font color="navy">, а гласнӧйяс водзын </font><font color="blue">''л''</font>: ''ныв, нывлӧн, нылӧй; сыв, сывны, сылӧ; пӧв, пӧвнас, пӧлыс''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
 
1. Рочысь пырӧм ӧткымын кывйын </font><font color="teal">''л''</font><font color="green"> пыдди гижсьӧ </font><font color="teal">''в''</font>: ''чувки, шӧвк''.<font color="green">
 
2. Изобразительнӧй кывъясын согласнӧйяс водзын вермӧ гижсьыны </font><font color="teal">''в''</font><font color="green"> да </font><font color="teal">''л''</font>: ''болскыны, кравзыны''.
<font color="green">
 
3. Кывбердлӧн </font><font color="teal">''-ов, -оват''</font><font color="green"> суффиксын гижсьӧ </font><font color="teal">''в''</font><font color="green"> согласнӧй</font>: ''вижов – вижоват, сьӧдов – сьӧдоват, гӧрдов – гӧрдоват''.</small>
 
 
===<font color="purple">Й, К, М, Т согласнӧйяс гижӧм</font>===
 
<font color="navy">Кыввуж бӧрын гласнӧйяс водзын уна кывйын гижсьӧны содтысян </font><font color="blue">''й, к, м, т''</font><font color="navy"> согласнӧйяс</font>: ''ош – ошкӧс, пес – пескыс, кос – коскыс, зон – зонмыс, син – синмыс, зеп – зептас, шеп – шептысь; чом – чомйын, кер – керйӧн, вон – вонйӧ, гыр – гырйӧн''.
 
<font color="navy">Кыввужйыс кӧ помасьӧ </font><font color="blue">''й''</font><font color="navy"> согласнӧйӧн, сэки сійӧ гласнӧй водзын гижсьӧ</font>: ''койны – койис, вайны – вайис, кыйны – кыйис''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
</font><font color="teal">''Й''</font><font color="green"> оз гижсьы:
 
1. кык гласнӧй костын</font>: ''пӧим, куим, кӧин, туис, тоин'';<font color="green">
 
2. гласнӧйӧн помасян кыввуж да гласнӧйӧн заводитчан суффикс костын</font>: ''нуны – нуис, лоны – лоис, биа, киа, пуа (кӧлуй)''.</small>
 
 
===<font color="purple">Кыв водзын Г да К гижӧм </font>===
 
 
<font color="navy">Кыв заводитчигӧн </font><font color="blue">''и''</font><font color="navy"> да </font><font color="blue">''е''</font><font color="navy"> водзын гижсьӧ </font><font color="blue">''г''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''дь''</font>: ''гид, гижны, гез, геб'', <font color="green">НО:</font> дерт; <font color="blue">''к''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''ть''</font>: ''ки, кер, кепысь, керка, кепысь''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''': </font><font color="teal">''дь''</font><font color="green"> да </font><font color="teal">''ть''</font><font color="green"> гижсьӧны:
* изобразительнӧй кывъясын</font>: ''тёньгыны, тивзыны, тивкъявны'';<font color="green">
* рочысь пырӧм кывъясын</font>: ''деньга, дивӧ, телега, телепон''. </small>
 
 
===<font color="purple">Кыв помын дь да йт гижӧм</font>===
 
<font color="navy">Кыв помын гижсьӧ </font><font color="blue">''дь''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''йд''</font>: ''додь, бадь, садь, гадь'', <font color="green">НО:</font> ''мойд, мойдны''; <font color="blue">''йт''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''ть''</font>: ''няйт, квайт, войт, шайт''.
 
 
== <font color="blue-violet">РОЧЫСЬ ПЫРӦМ КЫВЪЯСЫН СОГЛАСНӦЙЯС ГИЖӦМ </font>==
 
 
===<font color="purple">Ф, Х, Ц да Щ гижӧм</font>===
 
<font color="navy">Рочысь пырӧм кывъясын </font><font color="blue">''ф, х, ц''</font><font color="navy"> шыпасъяс пыдди гижсьӧны </font><font color="blue">''п, к, ч''</font><font color="navy"> шыпасъяс</font>: ''пӧнар, кампет, шкап, укват, улича, ситеч''.
<font color="navy">Мукӧд кывйын гижсьӧны рочын моз</font>: ''физика, ферма, фотография, станция, химия, колхоз, циркуль''.
 
 
<font color="blue">''Щ''</font><font color="navy"> шы пыдди гижсьӧ </font><font color="blue">''ш''</font><font color="navy"> либӧ </font><font color="blue">''тш''</font>: ''тӧварыш, тшӧть, тшӧка, тшель''. <font color="navy">Мукӧд кывйын гижсьӧ рочын моз жӧ</font>: ''барабанщик, борщ, ящик, пищаль''.
 
 
== <font color="blue-violet">ШЫЯС АСКОДЯСИГӦН КЫВЪЯС ГИЖАННОГ</font> ==
 
 
<font color="navy">Кор небыд согласнӧй аскодялӧ сы бӧрын сулалысь </font><font color="blue">''й''</font><font color="navy"> согласнӧйсӧ, сэк гижсьӧ кык ӧткодь небыд согласнӧй</font>: ''беддя [бед’д’а] < [бед’йа], молльыс [мол’л’ыс] < [мол’йыс]'', а сідзжӧ ''доддя, колльӧдны, лыддьыны, мырддьыны, вевттьыны, лёддзӧн, соддзӧн''.
 
 
<font color="blue">''Н’й, л’й, д’й, т’й''</font><font color="navy"> шытэчаса рочысь пырӧм кывъяс гижсьӧны шыяс аскодялӧмӧн жӧ</font>: ''зелля, каллян, ускӧттьӧ, пӧпуттьӧ, угоддьӧ, платтьӧ, печенньӧ, варенньӧ, жалӧванньӧ, рӧзӧренньӧ, вӧскресенньӧ''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
Гижӧдъясын паныдасьлан общественнополитическӧй да официально-делӧвӧй кывъяс гижсьӧны шыяс аскодясьтӧг</font>: ''правление, объявление, заседание, звание, соревнование, учреждение, занятие, предприятие, мероприятие, орудие''.</small>
 
 
<font color="navy">Бӧрын сулалысь согласнӧйыс кӧ аскодялӧ водзын сулалысьсӧ, сэк гижсьӧ сійӧ согласнӧйыс, кутшӧм кылӧ да гижсьӧ гласнӧй либӧ паратӧм гора согласнӧй </font><font color="blue">''н, м, р, л, й''</font><font color="navy"> водзын</font>:
*<font color="navy">гортӧм согласнӧйыс гортӧммӧдӧ водзын сулалысь гора согласнӧйсӧ</font>: ''дзебсьыны [z’эпс’ыны] – дзебӧ, гажтӧм [гаштӧм] – гажӧдны, тӧдтӧм [тӧттӧм] – тӧдӧ'';
*<font color="navy">гора согласнӧйыс гораммӧдӧ водзын сулалысь гортӧм согласнӧйсӧ</font>: ''ӧтгудыр [ӧдгудыр] – ӧти, ӧтнам, асдон [аздон] – аслам'';
*<font color="blue">''дз, дж, тш, ч''</font><font color="navy"> аскодялӧны водзын сулалысь </font><font color="blue">''т''</font><font color="navy"> да </font><font color="blue">''д''</font><font color="navy"> согласнӧйяссӧ</font>: ''татчӧ [тач’ч’ӧ] – таті, вӧтчыны [вӧч’ч’ыны] – вӧтӧда, велӧдчыны [велӧ ч’ч’ыны] – велӧда, ӧттшӧтш [ӧччӧч] – ӧтка, ӧддзыны [ӧz’z’ыны] – ӧдыс''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
</font><font color="teal">''чч''</font><font color="green"> гижсьӧ сэтшӧм кывъясын, кодъяслӧн важ кыввужйыс оз нин паныдасьлы</font>: ''чеччыны, мыччыны, шойччыны, кольччыны, тувччыны, орччӧн, пӧрччысьны, мӧрччыны''.</small>
 
 
<font color="navy">Рочысь пырӧм кывъяс гижсьӧны </font><font color="blue">''дч, тч''</font><font color="navy"> шыяс аскодявтӧг</font>: ''кажитчыны, надейтчыны, бритчыны, рисуйтчыны, пилитчыны, докладчик, лётчик, разведчик, пулемётчик''.
 
 
<font color="blue">''Сб, сд, сг''</font><font color="navy"> шыпасъясӧн заводитчысь рочысь пырӧм кывъяс гижсьӧны рочын моз</font>: ''сберкасса, сберкнижка, сбор, сдача, сдельщина, сдельнӧй, сдайтны, сгӧдитчыны, сгинитны''.
 
 
== <font color="blue-violet">ЭМАКЫВЪЯС ГИЖАННОГ</font> ==
 
 
<font color="navy">Гижсьӧ '''</font><font color="navy">''ы''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''и''</font>:'''
* <font color="navy">кывдінса мӧд да мукӧд слогын, суффиксъясын чорыд согласнӧйяс бӧрын</font>: ''эшкын, вурыс, гӧгыль, кусынь, пелысь, тамыш, кӧртым,  <font color="green">НО</font> ӧшинь, берин'';
* <font color="blue">''-ыд, -ыс, -ным, -ныд, -ныс''</font><font color="navy"> морта суффиксъясын</font>: ''батьыд, батьыс, батьным, батьныд, батьныс'';
* <font color="navy">эмакывъяслӧн босьтан (</font><font color="blue">-''лысь''</font><font color="navy">), сетан (</font><font color="blue">-''лы''</font><font color="navy">), ина (</font><font color="blue">''-ын, -аным, -аныд, -аныс''</font><font color="navy">), петан (</font><font color="blue">''-ысь, -сьым, -сьыд, -сьыс, -сьыным, -сьыныд, -сьыныс''</font><font color="navy">) вежлӧга-морта суффиксъясын</font>: ''воклысь, воклы; керкаын, керкааным, керкааныд, керкааныс; керкаысь, керкасьым, керкасьыд, керкасьыс, керкасьыным, керкасьыныд, керкасьыныс''.
 
 
<font color="navy">Гижсьӧ '''</font><font color="blue">''и''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="navy">''ы''</font>:'''
* <font color="navy">кывдінса мӧд слогын, </font><font color="blue">''им, ин, ис''</font><font color="navy"> шытэчасъясын, небыд согласнӧйяс бӧрын</font>: ''нёкчим, козин, сунис;''
* <font color="navy">кывдінса мӧд слогын, </font><font color="blue">''идз, ич, ик''</font><font color="navy"> шытэчасъясын</font>: ''пыридз, дзоридз, саридз, ӧмидз, палич, калич, вирич, курич, лабич, лудік, сӧнік, кучик''.
 
 
<font color="navy">Овъяс, нимъяс да вичьяс официальнӧй (делӧвӧй) гижӧдъясын гижсьӧны '''рочын моз''' жӧ, шыяс боксянь вежсьытӧг</font>: ''Маяковский, Горький, Алексей, Дмитрий, Космодемьянская, Иван Грозный, Илья, Игорь, Дарья, Ильич, Парасковья, Лукерья, Агафья, Валерьян, Демьян, Лазарь, Любовь, Ульяна, Наталья, Татьяна''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
Художествоа гижӧдъясын роч овъяс, нимъяс вермӧны гижсьыны коми ног</font>: ''Ӧльӧш, Ӧльӧксан, Ӧстап, Митрей, Пролӧ, Ладимер, Ӧсип, Ӧгаш, Ӧнись, Ӧпрӧсся, Анӧ, Парась, Ӧгрӧ''. </small>
 
 
<font color="navy">Книга, газет, журнал, а сідзжӧ организация нимъяс торйӧдсьӧны '''кавычкаясӧн'''</font>: ''«Алӧй лента» роман, «Коми му» газет, «Зеленеч» совхоз, «Войвыв кодзув» журнал''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
Предприятие, учреждение нимъяс, кӧні эм нима кыв, кавычкаӧ оз ков босьтны</font>: ''Челядьлы С.Я. Маршак нима библиотека''.</small>
 
 
<font color="navy">Дженьдӧдӧм кывъясын вежлӧг суффиксъяс гижсьӧны '''визь пыр'''</font>: ''СГУ-ын, КГПИ-ысь''.
 
 
<font color="navy">Кык ӧткодь согласнӧя роч эмакывъясын гижсьӧ '''кыкнан согласнӧйыс'''</font>: ''класс, металл, вӧжжи, сессия, килограмм, грипп''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
Вежлӧг суффиксъяс содтігӧн гижсьӧ кык ӧткодь согласнӧй, а оз куим</font>: ''классянь, металлӧн''.</small>
 
 
<font color="navy">Эмакывъяс гижсьӧны '''ӧтлаын:'''</font>
* <font color="navy">артмӧмаӧсь кӧ </font><font color="blue">''ин (ін), лун, пи (пиян), тор, пу, шой, улов, ног, пом, кодь''</font><font color="navy"> суффикспуӧн</font>: ''косін, васӧдін, ворсанін, оланін, татшӧмин, сэтшӧмин, этатшӧмин; бурлун, ёнлун, кыпыдлун, сюсьлун, коланлун, кужанлун, гажлун, мичлун, томлун; кӧчпи, сирпи; буртор, лёктор, унатор, ватор, йӧвтор, быдтор, ставторсӧ, мукӧдтор; моньпу, зятьпу, дӧрӧмпу; пасьшой, дӧрӧмшой; зонулов, томулов; керпом (чурбан), гезпом; оланног, оласног, гижанног, артманног; грездкодьнас, семьякодьнас, верӧтякодь (мыччысис), чомкодь (вӧчны), кушинкодь (кушинкодьӧ веськавны)''.
 
 
<font color="navy">Эмакывъяс гижсьӧны '''торйӧн:'''</font>
* <font color="navy">‘мыйлӧнкӧ юкӧн’ либӧ ‘ин’ вежӧртаса </font><font color="blue">''ув, дор, выв, сай, берд, дін, йыв, пом, весьт, шӧр, кост, бок, водз, пытш (пытшк-)''</font><font color="navy"> эмакывъяскӧд</font>: ''пызан ув, пызан дор, пызан выв, керка дор, пывсян сай, вӧр берд, пу дін, пу йыв, чунь пом, пу кост, керка водз, туй бок, вой бок, ю шӧр, джодж шӧр, юр весьт, керка пытшкӧс, ю сай видзьяс, вӧр дор муяс, лыа выв керъяс, яг выв рыжик, град выв пуктас, ӧшинь ув йӧр, туй выв морт, горт дор удж'';
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
</font><font color="teal">''Ув, дор, выв, дін, пом, йыв''</font><font color="green"> кывъя иннимъяс гижсьӧны ӧтлаын</font>: ''Емдін, Помӧсдін, Кырув, Кӧдзвыв, Вичкодор, Шыладор, Проньдор, Межадор, Сордйыв, Катыдпом, Кывтыдпом''. </small>
 
* <font color="navy">кывбӧръяскӧд</font>: ''пызан сайын, школа дорын, пу улын, керка вылын, бать дінын, йӧз моз, ош кодь; важ моз, важ бӧрын, важ вылӧ, важ дорысь, важ серти, лёк водзӧ, лёк туйӧ, лёк вылӧ, бур водзӧ'';
* <font color="navy">петан да пыран вежлӧга формаясын орччӧн сулалігӧн</font>: ''пуысь пуӧ, воысь воӧ, кадысь кадӧ, арысь арӧ, сюръяысь сюръяӧ'';
* <font color="blue">''джын''</font><font color="navy"> кывкӧд</font>: ''додь джын, ведра джын''.
 
 
===<font color="purple">Тэчаса эмакывъяс гижӧм</font>===
 
<font color="navy">Тэчаса эмакывъяс гижсьӧны '''ӧтлаын''', кор:</font>
* <font color="navy">ӧти либӧ кыкнан юкӧныс пемдӧм вежӧртасаӧсь да торйӧнсӧ сёрниын оз паныдасьлыны</font>: ''дозмук, понпуш, зарава, нырбук, синкым, вотшлы, малямуш, калябеч, кикар, тшайпод, кӧнтар, киняув, сэрапом, кодзувкот, кӧнтусь, пивер, корадодь, сунлабич, ордлы, кӧндозмӧр, палюр'';
* <font color="navy">кыкнан юкӧныс ӧтлаын артмӧдӧны выль вежӧртаса кыв</font>: ''шырби, кӧктоин, кӧчвӧнь, сьӧлаоз, балябӧж, турипув, ошчӧд, кӧкакань, пончӧд, уджйӧз, серпас, катшасин, номдӧра, пызандӧра'';
* <font color="navy">юкӧн нимыс петкӧдлӧ предметсӧ ставнас</font>: ''сьӧдбӧж, вирсин, шомкор, гӧрдъюр, лапкор'';
* <font color="navy">артмӧмаӧсь эмакывйысь да </font><font color="blue">''ув, дор, выв, дін, пом, йыв''</font><font color="navy"> кывъясысь</font>: ''войвыв, рытыввыв, асыввыв, лунвыв, подув, мортув, пудовняув, кобув, рӧдпом, казьтыланпом, вадор, ывлавыв'';
* <font color="navy">артмӧмаӧсь кывбердысь, эмакывйысь либӧ шӧркывйысь да ‘кад’ вежӧртаса </font><font color="blue">дыр</font><font color="navy"> кывйысь</font>: ''дзолядыр, ичӧтдыр, челядьдыр, ытшкандыр, гӧрандыр'' да с.в.
 
 
<font color="navy">Кыка эмакывъяс гижсьӧны '''визьтор пыр''', артмӧмаӧсь кӧ:</font>
* <font color="navy">ӧткодь либӧ матын вежӧртаса кывъясысь</font>: ''вын-эбӧс, чужӧм-рожа, олӧм-вылӧм'';
* <font color="navy">паныд вежӧртаса кывъясысь</font>: ''лун-вой, рыт-асыв, пырӧм-петӧм, пырысь-петысь, мунӧм-локтӧм'';
* <font color="blue">''-а''</font><font color="navy"> суффикса кык кывйысь да петкӧдлӧны ӧтвыв босьтӧм кык предмет</font>: ''чоя-вока, ая-пиа, эня-ныла, ныла-зонма'';
* <font color="navy">кык кывйысь да петкӧдлӧны ӧтувтан вежӧртас</font>: ''чой-вок, ныв-зон, ай-мам, ки-кок, сёян-юан, нянь-сов, дӧрӧм-гач, керка-карта, ныр-вом, ты-мус, видз-му, пуля-порок, ус-тош, вӧр-ва, вир-яй, чай-сакар, тасьті-пань'';
* <font color="navy">кык кывйысь да петкӧдлӧны муюгыдлысь абу шӧр нырвизь</font>: ''асыв-войвыв, асыв-лунвыв, рытыв-войвыв, рытыв-лунвыв''.
 
== <font color="blue-violet">КЫВБЕРД ГИЖАННОГ</font> ==
 
 
<font color="navy">Кывбердлӧн уна лыда </font><font color="blue">''-ӧсь'' </font><font color="navy">суффиксын гижсьӧ '''</font><font color="blue">''ӧ''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''э'''''</font>: ''мусаӧсь, гӧрдӧсь, сӧстӧмӧсь, няйтӧсь, ёнӧсь''.
 
 
<font color="navy">Кывбердлӧн </font><font color="blue">''-ыд'' </font><font color="navy">суффиксын гижсьӧ '''</font><font color="blue">''ы''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''и'''''</font>: ''кокньыд, векньыд, еджыд, ыджыд, вӧсньыд''.
 
 
<font color="blue">''-ик, -ник, -иник(-іник), -ндзи, -индзи(-індзи)'' </font><font color="navy">суффиксъясын гижсьӧ '''</font><font color="blue">''и''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''ы'''''</font>: ''мичаник, дзоляник, томиник, косіник, ичӧтик, омӧлик, небыдик, кокньыдик, дзоляндзи, косіндзи''.
 
 
<font color="navy">Кывбердлысь ӧткодялан тшупӧд артмӧдысь суффиксын гижсьӧ '''</font><font color="blue">-''джык''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''-жык'''''</font>: ''мичаджык, гырысьджык, лӧсьыдджык, бурджык''.
 
 
<font color="navy">Медвылыс тшупӧда качество петкӧдлысь </font><font color="blue">''мед''</font><font color="navy">- кывводз гижсьӧ '''ӧтлаын''', а </font><font color="blue">''медся''</font><font color="navy"> кывтор – '''торйӧн'''</font>: ''медбур, медмича, медъён, медъюгыд; медся мича, медся муса, медся ыджыд''.
 
 
<font color="navy">Кывбердъяс гижсьӧны '''торйӧн''':</font>
* <font color="blue">''зэв, сап, вель, дзурс, чим, вывті, мырд''</font><font color="navy"> да с.в. качество тшупӧд петкӧдлысь урчитанъяскӧд</font>: зэв ыджыд, вывті мича, сап пемыд, вель ыджыд, дзурс пемыд, чим гӧрд, чим сьӧд, мырд юмов;
* <font color="navy">качестволысь вылыс тшупӧд петкӧдлысь эмакывъяскӧд</font>: би гӧрд кыа, лым еджыд дӧрӧм, са сьӧд (са кодь сьӧд).
 
 
<font color="navy">Кывбердъяс гижсьӧны '''ӧтлаын''', кор:</font>
* <font color="navy">петкӧдлӧны рӧм либӧ рӧмсер</font>: ''алӧйгӧрд, пемыдгӧрд, кельыдвиж, пемыдлӧз, югыдгӧрд, яръюгыд, еджговлӧз, турунвиж, кольквиж'';
* <font color="navy">артмӧмаӧсь нимвежтасысь либӧ урчитанысь </font><font color="blue"> ''сяма, ныра, нога, сикас, руа, пӧлӧс''</font><font color="navy"> кывъясӧн</font>: ''аслыссяма, аслысныра, аслыснога, аслыссикас, аслыспӧлӧс, аслысруа, асныра, асруа; татшӧмсяма, сэтшӧмсяма, быдсикас, быдсяма, быдпӧлӧс'';
* <font color="navy">артмӧмаӧсь</font><font color="blue"> ''кодь'' </font><font color="navy">суффикспуӧн</font>: ''мичакодь, гажакодь, лӧсьыдкодь, турунакодь, сиракодь, руакодь, тӧлакодь, ёнкодь, госакодь; кутшӧмкодь, татшӧмкодь, сэтшӧмкодь, этатшӧмкодь, эсытшӧмкодь''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
Эмакывъяс пыдди мунысь кывбердъяскӧд </font><font color="teal">''кодь''</font><font color="green"> лоӧ кывбӧрӧн да гижсьӧ торйӧн</font>: ''тӧрытъя кодь'' (орчч. ''тӧрытъя лун кодь''), ''карса кодь'' (орчч. ''карса олысь кодь''), ''коркӧя кодь'' (орчч. ''коркӧя олӧм кодь'').</small>
 
* <font color="navy">артмӧмаӧсь кык кыввуж ӧтлаӧдӧмӧн да суффикс содтӧмӧн ӧттшӧтш:</font>
**<font color="navy">эмакыв + ‘ин’ вежӧртаса эмакыв (</font><font color="blue">''бок, выв, сай, весьт, ув, берд'' да с.в.</font><font color="navy">) + суффикс</font>: ''мувывса, вӧрбердса, вӧршӧрса, гажводзса, гӧрабокса, гӧраувса, йӧзкостса, карвесьтса, кырйывса, тӧвсайса, праздникводзвывса'';
**<font color="navy">эмакыв + эмакыв + суффикс</font>: ''ведраджынъя, арджынъя; кокпӧла, бордпӧла, кипӧл''а;
**<font color="navy">эмакыв + кывбӧр + суффикс</font>: ''берегпӧлӧнса, вочӧжся'';
**<font color="navy">асним + эмакыв + суффикс</font>: ''сыктывкарбердса, эжвадорса, иванлунся''. Татшӧм кывъяссӧ гижам ичӧт шыпассянь;
**<font color="navy">нимвежтас + эмакыв + суффикс</font>: ''асгӧгӧрса, мияндорса, мебердса, сыдінса, аскостса, быдлунъя, быдлунся'';
* <font color="navy">артмӧмаӧсь эмакывйысь либӧ кывбердысь </font><font color="blue">вевъя</font><font color="navy"> кывйӧн</font>: ''зӧрвевъя, идвевъя, козвевъя, гӧрдвевъя, лӧзвевъя''.
 
 
 
<font color="navy">Кывбердъяс гижсьӧны '''визьтор пыр''', кор:</font>
* <font color="navy">петкӧдлӧны вылі тшупӧда качество</font>: ''ыджыд-ыджыд, мича-мича, посни-посни, ёнысь-ён, бурысь-бур, гырысьысь-гырысь, выльысь-выль'';
* <font color="navy">петкӧдлӧны ӧтвыв босьтӧм кык признак</font>: ''лӧза-гӧрда, сьӧда-еджыда, чера-пищаля, уска-тошка, киа-кока, китӧм-коктӧм, лӧддза-номъя, ода-кора'';
* <font color="navy">артмӧны ӧткодь либӧ матын вежӧртаса кывъясысь</font>: ''помтӧм-дортӧм, гуранӧсь-гӧптӧсь, сюрӧсь-пельӧсь, лыдтӧм-тшӧттӧм'';
* <font color="navy">артмӧны ӧтувтан вежӧртаса эмакывъясысь</font>: ''выль дӧрӧм-гача, топыд вир-яя, ён ки-кока, мича ныр-вома''.
 
== <font color="blue-violet">ЛЫДАКЫВЪЯС ГИЖАННОГ</font> ==
 
 
<font color="navy">Лыдакывъяс гижсьӧны '''ӧтлаын''', кор:</font>
* <font color="navy">петкӧдлӧны гӧгрӧс дасъяс да сёяс</font>: ''сизимдас, кӧкъямысдас, ӧкмысдас, кыксё, куимсё, нёльсё, витсё, квайтсё, сизимсё, кӧкъямыссё, ӧкмыссё''.
 
 
<font color="navy">Лыдакывъяс гижсьӧны '''торйӧн''':</font>
 
* <font color="navy">абу гӧгрӧс тшӧт петкӧдлігӧн</font>: ''дас ӧти, дас вит, кызь сизим, ӧкмысдас вит, кыксё дас, ветымын вит'' да с.в.;
* <font color="navy">ылӧс лыд петкӧдлігӧн сы водзын сулалысь эмакывкӧд</font>: ''лун кык, керка дас, во куим, ар ветымын кымын, недель кык'';
* <font color="navy">кывбӧръяскӧд</font>: ''кык дінӧ, сё гӧгӧр, вит вылӧ, дас сайӧ, вит кымын, дас пӧв, кык кымын пӧв, кык пӧрйӧ, нёль пельӧ, кык ногӧн, дас мында, вит пӧлӧс''.
 
 
<font color="navy">Лыдакывъяс гижсьӧны '''визьтор пыр''', кор:</font>
* <font color="navy">пӧрадок петкӧдлысь лыдакыв сулалӧ эмакыв бӧрын да петкӧдлӧ ылӧс лыд</font>: ''лун-мӧд, морт-мӧд, час-мӧд-коймӧд, кыв-мӧд-коймӧд'';
* <font color="navy">орччӧн сулалысь кык лыдакыв петкӧдлӧны ылӧс лыд</font>: ''кык-куим лун, нёль-вит морт'';
* <font color="navy">кык лыдакыв йитчӧны </font><font color="blue">''ӧ''</font><font color="navy"> кывторйӧн</font>: ''вит-ӧквайт керка, нёль-ӧ-вит морт''.
 
 
<font color="navy">Пӧрадок петкӧдлысь </font><font color="blue">''-ӧд'' </font><font color="navy">суффикс лыдпасъяскӧд гижсьӧ '''визьтор пыр'''</font>: ''10-ӧд, 72-ӧд, 2007-ӧд''.
 
 
<font color="blue">-ным, -ныд, -ныс'' </font><font color="navy">морта-лыда суффиксъяса ӧтвывтан лыдакывъясын гижсьӧ '''''нн'''''</font>: ''кыкнанным, кыкнанныд, кыкнанныс''.
 
==<font color="blue-violet">НИМВЕЖТАС ГИЖАННОГ</font> ==
 
 
<font color="blue">''Сійӧ, найӧ, эсійӧ, тайӧ, этайӧ''</font><font color="navy"> морта да индана нимвежтасъясын гижсьӧ '''</font><font color="blue">''ӧ''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''е''</font><font color="navy"> либӧ </font><font color="blue">''я'''''</font>.
 
 
<font color="navy">Нимвежтасъяс гижсьӧны '''ӧтлаын''', кор:</font>
* <font color="navy">артмӧмаӧсь </font><font color="blue">''кӧ, сюрӧ'' </font><font color="navy">суффикспуӧн да </font><font color="blue">''не-''</font><font color="navy"> кывводзӧн да кутӧны стӧчмӧдтӧм вежӧртас</font>: ''кодкӧ, кодъяскӧ, кутшӧмкӧ, мыйкӧ, мыйӧнкӧ, мыйлакӧ, кымынкӧ; мыйсюрӧ, кодсюрӧ, кодсюрӧлы, кутшӧмсюрӧ; некымын, некымынӧн'';
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд''':
</font><font color="teal">''кӧ''</font><font color="green"> кывтор гижсьӧ торйӧн, нимвежтас да кывтор костас кӧ эм кывбӧр</font>: ''код вылӧ кӧ, мый йылысь кӧ, код вӧсна кӧ''. </small>
 
* <font color="navy">артмӧмаӧсь </font><font color="blue">''не-''</font><font color="navy"> соссяна кывводзӧн</font>: ''некод, некодлы, некодсянь, некоднанным, некутшӧм''.
 
 
<font color="navy">Нимвежтасъяс гижсьӧны '''торйӧн''':</font>
* <font color="navy">кывбӧръяскӧд</font>: ''ме йылысь, на дырйи, став вӧсна, тэ понда, та ыджда, сы гӧгӧр, ме ног; сы моз''.
 
 
<font color="navy">Морта-морта нимвежтасъяс гижсьӧны '''визьтор пыр'''</font>: ''ӧта-мӧдӧс, ӧта-мӧднымӧс, мӧда-мӧднымӧс''.
 
 
==<font color="blue-violet"> КАДАКЫВЪЯС ГИЖАННОГ</font> ==
 
 
<font color="navy">I колян када кадакывъяслӧн морта суффиксын гижсьӧ '''</font><font color="blue">''и (-i)''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''ы'''''</font>: ''муні, мунін, муніс, мунім; вӧчи, вӧчин, вӧчис, вӧчим''.
 
 
<font color="navy">Кадакыв форма артмӧдысь суффиксъясын гижсьӧ '''</font><font color="blue">''ы''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''и''''':</font>
* <font color="navy">кывпод суффиксын</font>: ''мунны, восьлавны, локны, койны'';
* <font color="navy">уна лыда суффиксъясын</font>: ''вӧчанныд, вӧчӧны, вӧчасны, вӧчинныд, вӧчисны, вӧчӧмныд'';
* <font color="navy">II колян када, II морта, ӧтка лыда суффиксын</font>: ''локтӧмыд, висьталӧмыд, сёрнитӧмыд'';
* <font color="navy">ӧтка лыда тшӧктана да соссяна кадакывъясын</font>: ''пуксьы, йӧкты, велӧдчы; ог сетчы, он видчы, оз шогсьы, эг вевттьы'';
* <font color="blue">''-ышт-, -лывл-, -ывл-''</font><font color="navy"> суффиксъясын</font>: ''пуктыштны, гажӧдлывлыны, волывлыны'';
* <font color="navy">шӧркыв артмӧдысь </font><font color="blue">''-ысь'' </font><font color="navy">суффиксын</font>: ''сьылысь йӧз, визувтысь ю, гажӧдчысь челядь, уджалысь войтыр''.
 
 
<font color="navy">II морта уна лыда кадакывъясын гижсьӧ '''</font><font color="blue">-''нн''-'''</font>: ''ваянныд, лыддянныд, коланныд, гижинныд''.
 
 
<font color="navy">I колян када соссяна отсасян кадакывъясын гижсьӧ '''</font><font color="blue">''э''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''и'''''</font>: ''эг сёй, эг вош, эз сет''.
 
 
<font color="navy">Возвратнӧй кадакывъясын </font><font color="blue">''д, т'' </font><font color="navy">бӧрын гижсьӧ '''</font><font color="blue">''-ч''</font><font color="navy"> суффикс, а оз </font><font color="blue">''-сь'''''</font>: ''видчыны, петкӧдчыны, лӧсьӧдчыны, кыпӧдчыны''.
 
 
<font color="navy">Страдательнӧй вежӧртаса возвратнӧй кадакывъясын </font><font color="blue">'''''д, т, дз''</font><font color="navy"> да </font><font color="blue">''ч''</font><font color="navy"> бӧрын гижсьӧ </font><font color="blue">''сь'''''</font>: ''нуӧдсьӧны рытпукъяс, школа ӧдйӧ стрӧитсьӧ, овмӧс ӧтувтсьӧ, сюыс кӧдзсьӧ, пыжыс вӧчсьӧ''.
 
 
<font color="navy">'''Кадакывъяс гижсьӧны ӧтлаын''', кор:</font>
* <font color="navy">артмӧны </font><font color="blue">''мунны, видзны, вартны, кывны, керны, сидзны''</font><font color="navy"> суффикспуясӧн</font>: ''жбырмунны, шковсидзны, пасьвидзны, пасьвартны, грымкывны, зутшкерны, ырсмунны, дзажакывны'';
* <font color="navy">артмӧны </font><font color="blue">''кодь''</font><font color="navy"> суффикспуӧн</font>: ''пасйыштіскодь, котӧртіскодь, дӧзмыштіскодь'';
* <font color="navy">артмӧны эмакывъя либӧ кывбӧра тэчасысь, да мӧд юкӧныс торйӧнсӧ оз паныдасьлы либӧ босьтӧ мӧд вежӧртас</font>: ''чер тыш – чертышкавны, пинь туй – пиньтуявны, кок туй – коктуявны, кок чунь – кокчунясьны, лун тӧв – лунтӧвтны, вой тӧв – войтӧвтны, син бӧж – синбӧжавны, лэч туй – лэчтуясьны, кык мында – кыкмындаавны, уна пӧвста – унапӧвставны, кык ног – кыкногасьны''.
 
 
<font color="navy">Кадакывъяс гижсьӧны '''торйӧн''':</font>
 
* <font color="navy">эм кӧ кадакывлысь кыввужсӧ тӧдчӧдысь кыв</font>: ''вурун носкиасьны, вылыс гачасьны, гын сапӧгасьны, выль шоныд дӧрӧмасьны, шӧвк чышъянасьны'';
* <font color="navy">эм кӧ кадакыв водзас </font><font color="blue">''мед''</font><font color="navy"> кывтор</font>: ''мед пыралас, мед ваяс, мед висьталас, мед гӧгӧрвоӧдас''.
 
 
<font color="navy">Кадакывъяс гижсьӧны '''визьтор пыр''', артмӧмаӧсь кӧ:</font>
 
* <font color="navy">паныд вежӧртаса кывъясысь</font>: ''кывтны-катны, пырны-петны, мунны-локны'';
* <font color="navy">парнӧй кывъясысь</font>: ''пуны-пӧжавны, сёйны-юны, гӧрны-кӧдзны, кӧмасьны-пасьтасьны, керны-вӧчны, овны-вывны'';
* <font color="navy">ӧти кывсӧ кыкпӧвсталӧмӧн</font>: ''муніс-муніс, олісны-олісны, видзӧдісны-видзӧдісны'';
* <font color="navy">шы сетан либӧ серпасалан кадакывйысь да прӧстӧй кадакывйысь</font>: ''шковгыны-лыйны, пасьвартны-жугӧдны, шливгыны-зэрны, пыльсъявны-серавны, варгыльтны-мунны, гиджгыны-йирны'';
* <font color="navy">шы сетан либӧ серпасалан кыка кывйысь</font>: ''герч-герчкерны, ува-авакывны, тяв-тявкерны, швуч-швачкерны, пусь-пасьвӧчны''.
 
<small><font color="green">'''Торъя пасйӧд'''
</font><font color="teal">''кылӧ''</font><font color="green"> суффикспуӧн артмӧм кадакывъяс прӧстӧй кадакывъяскӧд мунӧны урчитан туйын да гижсьӧны торйӧн</font>: ''грымкылӧ уси, швачкылӧ поті, жбыркылӧ лэбзис, шковкылӧ лыйис, буз-базкылӧ вуджисны''. </small>
 
== <font color="blue-violet">ШӦРКЫВ ДА НОГАКЫВ ГИЖАННОГ</font> ==
 
 
<font color="navy">Ногакыв артмӧдысь </font><font color="blue">-''иг'' (-''iг''), -''игӧн'' (-''ігӧн'')</font><font color="navy"> суффиксын гижсьӧ '''</font><font color="blue">''и''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''ы'''''</font>: ''узигӧн, пукалігӧн, ворсігӧн''.
 
 
<font color="navy">Ногакыв артмӧдысь </font><font color="blue">-''мӧн'', -''ӧмӧн''</font><font color="navy"> суффиксъясын гижсьӧ '''</font><font color="blue">''ӧ''</font><font color="navy">, а оз </font><font color="blue">''э'''''</font>.
 
 
<font color="blue">''Мед''</font><font color="navy"> кывводз шӧркывкӧд гижсьӧ '''ӧтлаын''', а </font><font color="blue">''медся''</font><font color="navy"> кывтор – '''торйӧн'''</font>: ''медтыдалана, медбӧрдысь, меддышӧдчысь; медся уджалысь, медся яндысьысь''.
 
 
<font color="blue">''-иг''</font><font color="navy"> суффикса ногакывъяс </font><font color="blue">''тыр, тырйи, моз, чӧж, кості, кежлӧ''</font><font color="navy"> суффикспуяскӧд гижсьӧны '''ӧтлаын'''</font>: ''сьылігтырйи, лыддьысигмоз, шойччигмоз, сералігтыр, уджалігкості, велӧдчигкежлӧ''.
 
 
<font color="navy">Шӧркывъяс да </font><font color="blue">-''ӧмӧн''</font><font color="navy"> суффикса ногакывъяс </font><font color="blue">''кодь''</font><font color="navy"> да </font><font color="blue">''моз''</font><font color="navy"> суффикспуяскӧд гижсьӧны '''ӧтлаын'''</font>: ''дышӧдчыськодь, ышнясьыськодь, полыськодь; чеччалӧмӧнмоз, видчӧмӧнмоз, кӧритӧмӧнмоз, нюммунӧ мӧнмоз, шмонитӧмӧнмоз, яндысьӧмӧнмоз''.
 
 
==<font color="blue-violet"> УРЧИТАНЪЯС ГИЖАННОГ </font>==
 
 
<font color="navy"> Урчитанъяс гижсьӧны '''ӧтлаын''', артмӧмаӧсь кӧ:</font>
* <font color="navy">эмакывъясысь </font><font color="blue">''-быд, -йыв, -выв, -тыр''</font><font color="navy"> суффикспуясӧн</font>: ''гожӧмбыд, рытывбыд, асывбыд,  дзирйыв, тшынйыв, бӧрвыв, водзвыв, боквыв, бӧжвыв, кивыв, помвыв, дорышвыв, мышвыв, серамвыв, китыр, лунтыр, синтырнас, вомтырӧн (серавны)'';
* <font color="navy">кывбердысь </font><font color="blue">''-выв (вылыс, вывнас, вывсьыс), -дор (дорыс, дорнас, дорӧдз), -йылысь (йывсьыс)''</font><font color="navy"> суффикспуясӧн</font>: ''аръявыв, аръявылыс, аръявывнас, бӧръявылыс, бӧръявывнас, рытъявыв, рытъявылыс, тулысъявывнас, веськыдвыв, шуйгавыв; выльвывсьыс, свежӧйвывсьыс, пӧсьвывсьыс, ловъявывсьыс, кынвывсьыс, ичӧтвывсяньыс; асъядор, рытъядорнас, асъядорӧдз; тшыгйывсьыс, пӧсьйывсьыс, скӧрйывсьыс'';
* <font color="navy">шӧркывйысь </font><font color="blue">''-дор (дорыс, дорнас, дорӧдз), -вылысь (вывсьыс), -йылысь (йывсьыс)''</font><font color="navy"> суффикспуясӧн</font>: ''пемдандорыс, югдандорыс, чеччандор, водандор; скӧрмӧмвылысь, скӧрмӧмвывсьыс, повзьӧмйывсьыс, мудзӧмйывсьыс'';
* <font color="blue">''-дор, -ладор''</font><font color="navy"> суффикспуясӧн</font>: ''гортладорас, вӧрладорсяньыс, войвывладорас, пӧрысьладорыс, кыкнанладорсяньыс, меладорса, миянладорын, сыладорын, таладорас, асланымладорын, шуйгаладорас, веськыдладорас, гугладорас, рытладорыс'';
* <font color="navy">кывбердысь, шӧркывйысь да урчитанысь </font><font color="blue">''-пырысь''</font><font color="navy"> суффикспуӧн</font>: ''лёкпырысь, сьӧкыдпырысь, збойпырысь, гажапырысь; чуймӧмпырысь, полӧмпырысь, эскытӧмпырысь, кулитанапырысь, ошканапырысь; дышпырысь, сьӧкыдапырысь, долыдапырысь, нимкодьпырысь, веськодьпырысь, окотапырысь, жальпырысь, радпырысь'';
* <font color="navy">шӧркывйысь, кадакывйысь артмӧм эмакывъясысь </font><font color="blue">''вый- (-выйӧ, -выйын, -выйӧдз)''</font><font color="navy"> суффикспуӧн</font>: ''джынвыйӧ, тырвыйӧ, вужвыйӧдз; быранвыйын, сюранвыйын, шеданвыйын, куланвыйын, вайманвыйын, чеганвыйын'';
* <font color="blue">''-кӧ, -сюрӧ''</font><font color="navy"> суффикспуясӧн да соссяна </font><font color="blue">''не-''</font><font color="navy"> кывводзӧн да лоӧны стӧчмӧдтӧм урчитанъясӧн</font>: ''кӧнкӧ, кыськӧ, кысянькӧ, коркӧ, кытчӧкӧ, кыдзкӧ, кутшӧмакӧ, мыйтакӧ, мыйтӧмкӧ; корсюрӧ, кытчӧсюрӧ, кӧнсюрӧ, кыдзсюрӧ; некор, некыдз, некӧн, некытчӧ, некытысь'';
* <font color="navy">степень петкӧдлысь </font><font color="blue">''-кодь''</font><font color="navy"> суффикспуӧн</font>: ''ӧдйӧкодь, матынкодь, ёнакодь, буракодь, дышакодь, паськыдакодь'';
* <font color="navy">урчитанысь, кывбердысь, шӧркывйысь либӧ эмакывйысь </font><font color="blue">''ног, ногӧн, моз, сорӧн''</font><font color="navy"> суффикспуясӧн</font>: ''сувтсаног, пасьтаног, лёкног, пӧлӧсног; вомӧнногӧн; мырдӧнмоз, яндысянамоз, дивитанамоз, кӧританамоз, орччӧнмоз, паныдмоз, пӧлӧсӧнмоз; нюмсорӧн, серамсорӧн, йӧктӧмсорӧн'';
* <font color="navy">кык либӧ унджык кывдінысь да лоӧны тэчаса урчитанӧн</font>: ''асывводз, буретш, гӧгӧрпӧв, шӧрипӧв, гӧгӧрбок, рытсёр, войдӧрлун''; кыккивежынь, кыккирудз, кыккокйыв, вомгорулас; ''талун, лунтыр, матігӧгӧр, рытгорув, весьшӧрӧ, кызмырдӧн, кодакӧ кості, сэккості'';
* <font color="navy">кывбердысь, нимвежтасысь да </font><font color="blue">''дырйи''</font><font color="navy"> кывбӧрысь</font>: ''мукӧддырйи, ичӧтдырйи, дзолядырйи, томдырйи''.
 
 
<font color="blue">''Мед''</font><font color="navy"> кывводз урчитанъяскӧд гижсьӧ '''ӧтлаын''', а </font><font color="blue">''медся''</font><font color="navy"> кывтор – '''торйӧн'''</font>: ''медъёна, медлӧсьыда, медылӧ, медгажаа, медбура; медся бура, медся ёна, медся чӧскыда''.
 
 
<font color="navy">Серпасалан урчитанъяс кадакывъяскӧд гижсьӧны '''торйӧн'''</font>: ''грым уси, жбыр лэбзис, шков лыйис, звирк чеччыштіс''.
 
 
<font color="navy">Урчитанъяс гижсьӧны '''визьтор пыр''', артмӧмаӧсь кӧ:</font>
* <font color="navy">паныд, матын либӧ ӧткодь вежӧртаса кык кывйысь</font>: ''ӧтарӧ-мӧдарӧ, бӧрӧ-водзӧ, йылӧн-дінӧн, улӧ-вылӧ, чукыльӧн-мукыльӧн, лючки-ладнӧ, кыдзкӧ-мыйкӧ, сідз-тадз, сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн'';
* <font color="navy">кыкпӧвсталӧм урчитанъясысь</font>: ''вылӧ-вылӧ, ылын-ылын, ӧдва-ӧдва, ӧдйӧ-ӧдйӧ, параӧн-параӧн, чукӧрӧн-чукӧрӧн, радӧн-радӧн, коркӧ-коркӧ, пырысьпыр, коркӧ-некоркӧ'';
* <font color="navy">кыкпӧвсталӧм эмакывйысь</font>: ''лун-лун, рытрыт, вой-вой; лунысь-лун, воысь-во'';
* <font color="navy">серпасалан кыка урчитанъясысь</font>: ''зиль-зёль, тур-тар, шкув-шков, пусь-пась, чуш-чаш, гульс-гольс, зур-зар'';
* <font color="navy">керанторъя вежлӧг формаа урчитанысь либӧ ногакывйысь да </font><font color="blue">''-сорӧн''</font><font color="navy"> кывбӧрысь</font>: ''мырдӧн-сорӧн, подӧн-сорӧн, котӧрӧн-сорӧн, дӧзмӧмӧн-сорӧн, йӧктӧмӧн-сорӧн, бӧрдӧмӧн-сорӧн'';
* <font color="navy">керанторъя вежлӧг формаа эмакывйысь да </font><font color="blue">''джынйӧн''</font><font color="navy"> кывйысь</font>: ''воӧн-джынйӧн, лунӧн-джынйӧн, литрӧн-джынйӧн''.
 
 
 
<font color="navy">Урчитанъяс кывбӧръяскӧд гижсьӧны '''торйӧн'''</font>: ''дыр бӧрын, регыд кежлӧ, недыр мысти, сэні дорысь, дыр кежлӧ, сэн моз''.
 
 
==<font color="blue-violet"> КЫВБӦРЪЯС ГИЖАННОГ</font> ==
 
 
<font color="navy">Эмакывъяскӧд да эмакыв вежысь кывбердъяскӧд, а сідзжӧ нимвежтасъяскӧд, лыдакывъяскӧд, ногакывъяскӧд да урчитанъяскӧд кывбӧръяс гижсьӧны '''торйӧн'''</font>: ''пызан улын, ю сайын, кӧч моз, бать ног; ӧнія моз, важ ног, коркӧя кодь, важся моз; сы дорӧ, миян гӧгӧр, миян ног; вит кымын, дас сайӧ, кык мында, кык ног, ру пӧвстӧ, кык пӧлӧс; пумӧн мында, нумӧн мында, чеччӧмӧн тшӧтш, дыр кежлӧ, Выль во кузя, пидзӧс выйӧдз''.
 
 
<font color="blue">''Водзвылын, бӧрвылын''</font><font color="navy"> лоӧны тэчаса кывбӧръясӧн да гижсьӧны '''ӧтлаын'''</font>: ''миян водзвылын, мужичӧйяс бӧрвылын, чукӧртчӧм водзвылын, гӧрӧм водзвылын''.
 
 
==<font color="blue-violet"> ЙИТӦДКЫВЪЯС ГИЖАННОГ </font>==
 
 
<font color="navy">Некымын кывъя йитӧдкывъяс гижсьӧны торйӧн</font>: ''сы вӧсна мый, сы понда мый, кӧть и, не сӧмын... но и, не то... не то''.
 
 
<font color="blue">''А''</font><font color="navy"> союзнӧй кывтор гижсьӧ визьтор пыр</font>: ''кӧсйис тай волыны-а, эз и лок. Зэрӧ-а, шондіа''.
 
<font color="blue">''Сідзжӧ''</font><font color="navy"> кывйитӧд гижсьӧ ӧтлаын. Ciйӧс оз ков сорлавны </font><font color="blue">''сідз''</font><font color="navy"> урчитанкӧд да </font><font color="blue">''жӧ''</font><font color="navy"> кывторкӧд</font>: ''Гожӧмын турун пуктім, тшак вотім, ёг весалім, а сідзжӧ шойччим. Пиыс уджалӧ сідз жӧ, кыдзи и батьыс''.
 
 
<font color="blue">''Сідзкӧ''</font><font color="navy"> пыртана кыв гижсьӧ ӧтлаын. Сійӧс оз ков сорлавны </font><font color="blue">''сідз''</font><font color="navy"> урчитанкӧд да </font><font color="blue">''кӧ''</font><font color="navy"> кывторкӧд</font>: ''Сідзкӧ, став тайӧ уджыс оз вош. Сідз кӧ вӧчан, ме тэкӧд ог сёрнит''.
 
 
<font color="blue">''Кӧ''</font><font color="navy"> кывйитӧд гижсьӧ торйӧн</font>: ''Поводдяыс кӧ бурмас, ветлам вӧрӧ''.
 
 
== <font color="blue-violet">КЫВТОРЪЯС ГИЖАННОГ</font> ==
 
 
<font color="blue">''Нӧ, жӧ, но, да, и, тай, кӧ, пӧ, ӧмӧй, ли, на, нин, инӧ''</font><font color="navy"> кывторъяс гижсьӧны торйӧн; а </font><font color="blue">''ӧ''</font><font color="navy"> да </font><font color="blue">''а''</font><font color="navy"> кывторъяс – визьтор пыр</font>: ''дыр-ӧ, тадзи кӧ-а, ылын-ӧ, ог жӧ кӧ пӧ ӧд-а''.
 
<small><font color="green">'''Содтӧд'''.
</font><font color="teal">''Кӧ''</font><font color="green"> кывтор пӧрадока лыдакывъяскӧд гижсьӧ визьтор пыр и лоӧ пыртана кывйӧн:</font> ''мӧд-кӧ, коймӧд-кӧ''. </small>
 
 
<font color="navy">Кывбердъясын да урчитанъясын </font><font color="blue">''не''</font><font color="navy"> лоӧ кывводзӧн да гижсьӧ ӧтлаын</font>: ''неыджыд, негырысь, недыр, неважӧн, неылын, неуна''.
 
 
<font color="blue">''Мед''</font><font color="navy"> кывтор кадакывъяскӧд гижсьӧ торйӧн</font>: ''мед олас, мед быдмас, мед юргӧ''.
 
 
== <font color="blue-violet">МЕЖДОМЕТИЕЯС ГИЖАННОГ</font> ==
 
 
<font color="navy">Некымынысь шуӧм междометиеяс гижсьӧны визьтор пыр</font>: ''ой-ой-ой, ок-ок-ок, ха-ха-ха, крав-крав, ку-ку''.
 
 
== <font color="blue-violet">ЫДЖЫД ШЫПАС ГИЖӦМ</font> ==
 
 
<font color="navy">Сёрникузяын медводдза кывйыс гижсьӧ '''ыджыд''' шыпассянь.</font>
 
 
<font color="navy">Веськыд сёрниын медводдза кывйыс гижсьӧ '''ыджыд''' шыпассянь</font>: ''Галя горӧдіс: «Вай тэрыбджыка вӧр!»''. А веськыд сёрни бӧрын авторлӧн кывъяс гижсьӧны ичӧт шыпассянь: ''«Кыдзи олан?» – юаліс пӧльыслысь Ваня''.
 
 
<font color="navy">'''Ыджыд''' шыпассянь гижсьӧны:</font>
* <font color="navy">йӧзлӧн нимъяс, вичьяс, овъяс, нимпасъяс, псевдонимъяс</font>: ''Иван Алексеевич Куратов, Нёбдінса Виттор, Йӧрш Ёгор, Кӧч Закар, Илья Ошлапов'';
* <font color="navy">пемӧс нимъяс</font>: ''Серко'' (вӧв), ''Катшыс'' (пон), ''Курган'' (кань), ''Сюрань'' (мӧс), ''Карко'' (вӧв);
* <font color="navy">иннимъяс</font>: ''Сыктывкар, Эжва, Октябр шӧртуй, Орджоникидзе улича, Вылыс Чов, Улыс Чов, Тӧвпоз из, Ираёль, Сыктыв, Синдор'';
* <font color="navy">иннимӧ пырысь тӧдчӧдан кывъяс</font>: ''Ыджыд Визин, Рысь Кедва, Улыс Воч'';
* <font color="navy">газет, журнал, книга, кинофильм, спектакль да мукӧд ним</font>: «''Войвыв кодзув» журнал, «Би кинь» журнал, «Йӧлӧга» газет, «Югыд туй» газет, «Чугра » роман, «Но-о, биа бордаяс!» пьеса'';
* <font color="navy">космонимъяс</font>: ''Сизима кодзув, Дзодзӧг туй, Му, Шонді'';
* <font color="navy">йӧзлӧн уджаланін да ӧтувтчанін нимъяс</font>: ''Коми Республикаса Каналан Сӧвет, Единая Россия, ЛДПР – Россияса либерально-демократическӧй партия, Нывбабаяслӧн Совет, Сыктывкарса канму университет, Видз-му овмӧс министерство, Коми Республикаса велӧдӧм сӧвмӧдан институт, Коми небӧг лэдзанін, Коми наука шӧрин; Сыктыв районса администрация'';
* <font color="navy">чин да почёт нимъяс</font>: ''Сӧветскӧй Союзса Герой, Уджвывса Герой'';
* <font color="navy">государство, республика да мукӧд сикас мутас ним</font>: ''Коми Республика, Казахстан, Подмосковье, Заполярье, Изьватас район, Москва обласьт'';
* <font color="navy">орден нимъяс</font>: ''Ленин орден, Отечественнӧй война I степеня орден; Красное Знамя орден'';
* <font color="navy">учреждение, организация дженьдӧдӧм нимъяс</font>: С''ГУ-са велӧдысьяс, КГПИ-са студентъяс, Госсовет, СыктГУ, Горстрой, Госснаб, РЭУ, ВАК (восьса акционер котыр); ИКК (ичӧт кывкутана котыр); ПДМ (Пытшкӧс делӧяс министерство)'';
* <font color="navy">праздник нимъяс</font>: ''Ыджыд верман лун, Нывбабаяслӧ н войтыркостса лун, Оланподув лун, Печать лун; Петыр лун, Иван лун, Микӧла лун, Ыджыд лун, Йӧввыв, Рӧштво, Выль во''.
 
 
<font color="navy">'''Ичӧт''' шыпассянь гижсьӧны:</font>
* <font color="navy">абу ас нимысь артмӧм тэчаса дженьдӧдӧм нимъяс</font>: ''профсоюз, пединститут, стенгазет, вуз'';
* <font color="navy">ас нимысь артмӧм кывбердъяс</font>: ''москваса войтыр, выльгортса олысьяс, сыктывкарса челядь, венгрияса учёнӧй; иванлунся гажӧдчӧм, эжвабердса видзьяс, эжвагорувса сиктъяс, лузавожса сёрнисикас''.
 
 
== <font color="blue-violet">ВИЗЬЫСЬ ВИЗЬӦ КЫВ ВУДЖӦДӦМ </font>==
 
 
<font color="navy">Визьысь визьӧ кывъяс вуджӧдсьӧны слогъяс серти.</font>
 
 
<font color="navy">Кык да унджык слога кывъясын слогъяс торйӧдсьӧны:</font>
* <font color="navy">согласнӧй водзті</font>: ''пы-зан, ву-рун, лы-йис'';
* <font color="navy">кык согласнӧй костті</font>: ''вӧч-ны, узь-ны, кор-ны, вай-ны'';
* <font color="navy">кык гласнӧй костті</font>: ''кӧ-ин, пӧ-им, ну-им, во-ас''.
 
 
<font color="navy">Ӧти гласнӧй шыпас визьысь визьӧ оз вуджӧдсьы, кӧть и лоӧ слогӧн</font>: ''ӧш-инь, а оз ӧ-шинь''.
 
 
<font color="navy">Орччӧн сулалысь кык ӧткодь согласнӧйысь ӧтиыс кольӧ воддза визяс, мӧдыс – вуджӧдсьӧ</font>: ''вевт-тьы-ны, чеч-чы-ны, вӧч-чы-ны''.
 
 
<font color="navy">Орччӧн сулалысь куим согласнӧй пиысь кыкыс кольӧ воддза визьӧ, коймӧдыс – вуджӧдсьӧ</font>: ''кольч-чы-ны, шы-мырт-ны, верд-ны''.
 
 
<font color="blue">''ъ, ь''</font><font color="navy"> пасъяс выль визьӧ оз вуджӧдсьыны</font>: ''видзь-яс, пӧръ-яв-ны, кань-яс''.
 
 
== <font color="blue-violet">ИННИМЪЯС ГИЖАННОГ </font>==
 
 
<font color="navy">Иннимъяс гижсьӧны '''ӧтлаын'''</font>:
 
а) <font color="navy">артмӧмаӧсь кӧ </font><font color="blue">''выв, дор, пом, йыв, дін, ув, бок''</font><font color="navy"> суффикспуясӧн</font>: ''Сотчӧмвыв, Граддор, Емдін, Изьвайыв, Катыдпом, Кырув, Мӧдлапӧв, Пӧдтыбок, Ыбпом, Сордйыв, Гортшор'';
 
б) <font color="navy">мӧд юкӧныс кӧ лоӧ географическӧй терминӧн:</font><font color="blue"> ''чой, кыр, нырд, керӧс, мыльк, кыркӧтш, ыб, видз, кӧдж, тыла, ляга, туй''</font>: ''Сынянырд, Сьӧдкыркӧтш, Сюзяыб, Сюлатуй, Тимушбор, Чукачой, Шӧрляга, Ыджыдвидз, Туискерӧс, Крутотыла, Гажаяг, Йӧвнӧрыс, Ёвкӧдж, Діасёръя, Кармыльк, Зӧвсьӧрт'';
 
в) <font color="navy">мӧд юкӧныс кӧ лоӧ йӧз оланін петкӧдлысь кывйӧн</font><font color="blue">: ''горт'' ‘сикт’, ''сикт, грезд, кар''</font>: ''Выльгорт, Разгорт, Типӧсикт, Тимасикт, Мальцевгрезд, Сыктывкар'';
 
г) <font color="navy">мӧд юкӧнас кӧ паныдасьлӧны вуджӧдӧм вежӧртаса </font><font color="blue">''вом, вож, бӧж, юр''</font><font color="navy"> кывъяс</font>: ''Усвавом, Нечавом, Льӧмтыбӧж, Нӧвикбӧж, Чаркабӧж, Изъюр, Діюр, Бедьвож'';
 
д) <font color="navy">мӧд юкӧнас кӧ эм </font><font color="blue">''ю, ёль, вад, шор, ты, гуран, ва''</font><font color="navy"> термин, а воддза юкӧныс кыдзи асшӧр ваним сытӧг оз паныдасьлы</font>: ''Льӧмъю, Чубъю, Шаръю, Мичаю, Поскаёль, Маткаёль, Аквад, Льӧмты, Копты, Ангуран, Эжва, Изьва'';
 
е) <font color="navy">мӧд юкӧнас кӧ паныдасьлӧ </font><font color="blue">''ю, ва, ты, ёль, вад''</font><font color="navy"> кыв, но нимтӧ йӧз оланін</font>: ''Изъяю'' (пос.), ''Ильяшор'' (пос.), ''Бадьёль'' (грезд), ''Гагшор'' (сикт).
 
 
<font color="navy">Иннимъяс гижсьӧны '''торйӧн''':</font>
 
* <font color="navy">воддза юкӧныс кӧ вермӧ паныдасьлыны асшӧра (</font><font color="blue">''ю, ёль, вад, шор, ты, гуран, ва''</font><font color="navy"> терминъястӧгыс) кыдз ваним петкӧдлысь кыв</font>: ''Визин = Визин ю, Печора = Печора ю, Пузла = Пузла ю, Буб = Буб ю, Колва = Колва ю'';
* <font color="navy">инним водзас кӧ эм сійӧс тӧдчӧдысь кыв</font>: ''Важ Эжва, Улыс Чов, Ыджыд Визин, Вылыс Турунъю, Ичӧт Усва, Рысь Кедва, Улыс Дав''.
 
 
[[Category:Коми орфография]]

Текущая версия от 14:41, 16 августа 2017

Видзӧд татысь

Источник — http://wiki.fu-lab.ru/index.php?title=Орфография_туйдӧд_(2008)&oldid=52027