Словообразовательные аффиксы: различия между версиями
Перейти к навигации
Перейти к поиску
Admin (обсуждение | вклад) Нет описания правки |
Admin (обсуждение | вклад) Нет описания правки |
||
| (не показано 28 промежуточных версий этого же участника) | |||
| Строка 1: | Строка 1: | ||
'''Словообразовательные суффиксы и приставки (аффиксы)''' | '''Словообразовательные суффиксы и приставки (аффиксы)'''. | ||
==Междометия== | |||
<font color="mediumslateblue">'''Interj'''</font> '''→''' <font color="maroon">'''V'''</font> | <font color="mediumslateblue">'''Interj'''</font> '''→''' <font color="maroon">'''V'''</font> | ||
{| border=1 align="left" | {| border=1 align="left" | ||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |- | ||
!-л | !-л | ||
|то-тот - тототлаш | |то-тот - тототлаш | ||
| | | | ||
|- | |||
|} | |} | ||
| Строка 17: | Строка 20: | ||
==Подражательные слова== | |||
<font color="hotpink">'''Imitat'''</font> '''→''' <font color="indigo">'''N'''</font> | <font color="hotpink">'''Imitat'''</font> '''→''' <font color="indigo">'''N'''</font> | ||
{| border=1 align="left" | {| border=1 align="left" | ||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |- | ||
!-ес | !-ес | ||
|лыптыр-лоптыр - лоптырес | |лыптыр-лоптыр - лоптырес | ||
| | | | ||
|- | |||
|} | |} | ||
<font color="hotpink">'''Imitat'''</font> '''→''' <font color="orangered">'''Adv'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | {| border=1 align="left" | ||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |- | ||
!-ын | !-ын | ||
| Строка 52: | Строка 62: | ||
|шургым - шургымла | |шургым - шургымла | ||
| | | | ||
|- | |||
|} | |||
<font color="hotpink">'''Imitat'''</font> '''→''' <font color="darkgreen">'''A'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-ий | |||
|йылдыр - йылдырий | |||
| | |||
|- | |||
!-ака | |||
|йыжве-яжве - яжвака | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="hotpink">'''Imitat'''</font> '''→''' <font color="maroon">'''V'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-лан | |||
|гӱж-ж - гӱжланаш | |||
| | |||
|- | |||
!-г (-к) | |||
|лой - лойгаш | |||
| | |||
|- | |||
!-тат | |||
|кочыр - кочыртаташ | |||
| | |||
|- | |||
!-гыкт (-кыкт) | |||
|выж - выжгыкташ | |||
| | |||
|- | |||
!-гыж | |||
|вур-вур - вургыжаш | |||
| | |||
|- | |||
!-мат | |||
|выде-вудо - вудыматаш | |||
| | |||
|- | |||
!-кешт | |||
|йыч-йоч - йычкешташ | |||
| | |||
|- | |||
!-л | |||
|чияк - чияклаш | |||
| | |||
|- | |||
!-т (-д) | |||
|кӱдыр-кӱдыр - кӱдырташ | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
==Наречия== | |||
<font color="orangered">'''Adv'''</font> '''→''' <font color="orangered">'''Adv'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-ла | |||
|тышке - тышкыла | |||
| | |||
|- | |||
!-сек | |||
|шаҥге - шаҥгысек | |||
| | |||
|- | |||
!-нек | |||
|уло - улынек | |||
| | |||
|- | |||
!-шкен (-ышкен) | |||
|кушко - кушкен, ятыр - ятырышкен | |||
| | |||
|- | |||
!-лан | |||
|таче - тачылан | |||
| | |||
|- | |||
!-ште (-што, -штӧ) | |||
|кенета - кенеташте | |||
| | |||
|- | |||
!-ш, -еш | |||
|таче - тачеш | |||
| | |||
|- | |||
!-шке (-шко, -шкӧ) | |||
|марла - марлашке | |||
| | |||
|- | |||
!-гынат | |||
|кузе - кузе-гынат | |||
| | |||
|- | |||
!ала- | |||
|кузе - ала-кузе | |||
| | |||
|- | |||
!керек- | |||
|кузе - керек-кузе | |||
| | |||
|- | |||
!кеч- | |||
|кузе - кеч-кузе | |||
| | |||
|- | |||
!иктаж- | |||
|кузе - иктаж-кузе | |||
| | |||
|- | |||
!ни- | |||
|кузе - нигузе | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="orangered">'''Adv'''</font> '''→''' <font color="darkgreen">'''A'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-се (-со, -сӧ) | |||
|кеҥежым - кеҥежымсе | |||
| | |||
|- | |||
!-лык | |||
|кечыгут - кечыгутлык | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="orangered">'''Adv'''</font> '''→''' <font color="maroon">'''V'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-лан | |||
|кокыте - кокытеланаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ешт | |||
|мӧҥгӧ - мӧҥгешташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ем | |||
|вашке - вашкемаш | |||
| | |||
|- | |||
!-мат | |||
|выче-выче - вычыматаш | |||
| | |||
|- | |||
!-штар | |||
|пырля - пырляштараш | |||
| | |||
|- | |||
!-л | |||
|ӧкым - ӧкымлаш | |||
| | |||
|- | |||
!-т (-д) | |||
|вашеш - вашешташ | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
==Существительные== | |||
<font color="indigo">'''N'''</font> '''→''' <font color="indigo">'''N'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-зе (-зо, -зӧ) | |||
|ече - ечызе | |||
| | |||
|- | |||
!-че (-чо, -чӧ) | |||
|кӱтӱ - кӱтӱчӧ | |||
| | |||
|- | |||
!-ешке | |||
|имне - имнешке | |||
| | |||
|- | |||
!-ньӧ | |||
|чӱчӱ - чӱчӱньӧ | |||
| | |||
|- | |||
!-зак | |||
|кумыл - кумылзак | |||
| | |||
|- | |||
!-эр (-ер) | |||
|куэ - куэр | |||
| | |||
|- | |||
!-ла | |||
|шӱгар - шӱгарла | |||
| | |||
|- | |||
!-лык | |||
|нер - нерлык | |||
| | |||
|- | |||
!-ык | |||
|лӱмӧ - лӱмык | |||
| | |||
|- | |||
!-ка | |||
|сомыл - сомылка | |||
| | |||
|- | |||
!-ак | |||
|вол - волак | |||
| | |||
|- | |||
!-ерме | |||
|пӱкш - пӱкшерме | |||
| | |||
|- | |||
!-дер | |||
|ате - атыдер | |||
| | |||
|- | |||
!-й | |||
|ава - авай | |||
| | |||
|- | |||
!-ем (-эм) | |||
|алаша - алашаем | |||
| | |||
|- | |||
!-аш (-яш) | |||
|шольо - шоляш | |||
| | |||
|- | |||
!-рак | |||
|кува - куварак | |||
| | |||
|- | |||
!-ндай | |||
|кува - кувандай | |||
| | |||
|- | |||
!-вай | |||
|эрге - эргывай | |||
| | |||
|- | |||
!-кай | |||
|шольо - шольыкай | |||
| | |||
|- | |||
!-яй | |||
|шольо - шоляй | |||
| | |||
|- | |||
!-уш (-юш) | |||
|Лида - Лидуш | |||
| | |||
|- | |||
!-ук (-юк) | |||
|Лида - Лидук | |||
| | |||
|- | |||
!-у (-ю) | |||
|Оля - Олю | |||
| | |||
|- | |||
!-н | |||
|Чавай - Чавайн | |||
| | |||
|- | |||
!-ов | |||
|Шумат - Шуматов | |||
| | |||
|- | |||
!-ев | |||
|Сапай - Сапаев | |||
| | |||
|- | |||
!-ова | |||
|Шумат - Шуматова | |||
| | |||
|- | |||
!-ева | |||
|Сапай - Сапаева | |||
| | |||
|- | |||
!-ский | |||
|пӱнчер - Пӱнчерский | |||
| | |||
|- | |||
!-ская | |||
|Матюков - Матюковская | |||
| | |||
|- | |||
!-ин | |||
|Изерге - Изергин | |||
| | |||
|- | |||
!-ина | |||
|Изерге - Изергина | |||
| | |||
|- | |||
!-ович | |||
|Шумат - Шуматович | |||
| | |||
|- | |||
!-евич | |||
|Кугерге - Кугергевич | |||
| | |||
|- | |||
!-овна | |||
|Яким - Якимовна | |||
| | |||
|- | |||
!-евна | |||
|Изерге - Изергевна | |||
| | |||
|- | |||
!-ыч | |||
|Шумат - Шуматыч | |||
| | |||
|- | |||
!-ычна | |||
|Шумат - Шуматычна | |||
| | |||
|- | |||
|} | |} | ||
<font color="indigo">'''N'''</font> '''→''' <font color="orangered">'''Adv'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-н (-ын) | |||
|шырпе - шырпын | |||
| | |||
|- | |||
!-ла | |||
|марий - марла | |||
| | |||
|- | |||
!-дегеч, -дегече | |||
|мут - мутдегеч | |||
| | |||
|- | |||
!-нек | |||
|тичмаш - тичмашнек | |||
| | |||
|- | |||
!-ак (-як) | |||
|мӱй - мӱяк | |||
| | |||
|- | |||
!-ынь | |||
|туп - тупынь | |||
| | |||
|- | |||
!-уй | |||
|туп - тупуй | |||
| | |||
|- | |||
!-ле | |||
|ӱштӧ - ӱштыле | |||
| | |||
|- | |||
!-ла | |||
|ӱмбал - ӱмбала | |||
| | |||
|- | |||
!-шкен (-ышкен) | |||
|арня - арняшкен | |||
| | |||
|- | |||
!-е | |||
|вер - вере | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="indigo">'''N'''</font> '''→''' <font color="darkgreen">'''A'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-ан | |||
|кече - кечан | |||
| | |||
|- | |||
!-се (-со, -сӧ) | |||
|эл - элысе | |||
| | |||
|- | |||
!-дыме (-дымо, -дымӧ) | |||
|вий - вийдыме | |||
| | |||
|- | |||
!-лык | |||
|пӧръеҥ - пӧръеҥлык | |||
| | |||
|- | |||
!-аш | |||
|тувыр - тувыраш | |||
| | |||
|- | |||
!-ле (-ло, -лӧ) | |||
|там - тамле | |||
| | |||
|- | |||
!-сыр (-ысыр) | |||
|йӧн - йӧнысыр | |||
| | |||
|- | |||
!-а | |||
|йытыр - йытыра | |||
| | |||
|- | |||
!-ын | |||
|рож - рожын | |||
| | |||
|- | |||
!-алге | |||
|шыште - шышталге | |||
| | |||
|- | |||
!-ешке | |||
|тыртыш - тыртешке | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="indigo">'''N'''</font> '''→''' <font color="maroon">'''V'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-лан | |||
|оза - озаланаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ешт | |||
|шырпе - шырпешташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ем | |||
|катык - катыкемаш | |||
| | |||
|- | |||
!-г (-к) | |||
|аяр - аяргаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ешк (-ышк) | |||
|нер - нерешкаш | |||
| | |||
|- | |||
!-лг | |||
|чия - чиялгаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ышт | |||
|шоя - шойышташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ал | |||
|упш - упшалаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ештар | |||
|йӧн - йӧнештараш | |||
| | |||
|- | |||
!-кал | |||
|амал - амалкалаш | |||
| | |||
|- | |||
!-лат | |||
|вуй - вуйлаташ | |||
| | |||
|- | |||
!-эмалт | |||
|кӱ - кӱэмалташ | |||
| | |||
|- | |||
!-аш | |||
|муро - мураш | |||
| | |||
|- | |||
!-л | |||
|йӱк - йӱклаш | |||
| | |||
|- | |||
!-н (-ан, -ын) | |||
|ойго - ойганаш | |||
| | |||
|- | |||
!-т (-д) | |||
|лӱм - лӱмдаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ыкт (-кт) | |||
|олмо - олмыкташ | |||
| | |||
|- | |||
!-аҥ | |||
|пурак - пуракаҥаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ар | |||
|ком - комараш | |||
| | |||
|- | |||
!-тар (-дар) | |||
|увер - увертараш | |||
| | |||
|- | |||
!-алт | |||
|корем - коремалташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ас (-с, -аш) | |||
|таҥ - таҥасаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ынч (-нч) | |||
|муно - мунчаш | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
==Прилагательные== | |||
<font color="darkgreen">'''A'''</font> '''→''' <font color="darkgreen">'''A'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-ан | |||
|кӱлеш - кӱлешан | |||
| | |||
|- | |||
!-се (-со, -сӧ) | |||
|ӱлыл - ӱлылысӧ | |||
| | |||
|- | |||
!-ле (-ло, -лӧ) | |||
|чытамсыр - чытамсырле | |||
| | |||
|- | |||
!-сыр (-ысыр) | |||
|оҥай - оҥайсыр | |||
| | |||
|- | |||
!-кыде (-кыдо, -кыдӧ, -гыде, -гыдо): | |||
|чот - чоткыдо | |||
| | |||
|- | |||
!-ге (-го, -гӧ) | |||
|ужар - ужарге | |||
| | |||
|- | |||
!-ыра (-а) | |||
|лазыра | |||
| | |||
|- | |||
!-га | |||
|чарга | |||
| | |||
|- | |||
!-л (-ел, -ыл) | |||
|ӱлыл | |||
| | |||
|- | |||
!-алге | |||
|шапалге | |||
| | |||
|- | |||
!-ка | |||
|лап - лапка | |||
| | |||
|- | |||
!ни- | |||
|мучашдыме - нимучашдыме | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="darkgreen">'''A'''</font> '''→''' <font color="indigo">'''N'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-еч | |||
|лоптыра - лотыреч | |||
| | |||
|- | |||
!-ем | |||
|лап - лапем | |||
| | |||
|- | |||
!-ык | |||
|кумда - кумдык | |||
| | |||
|- | |||
!-ак | |||
|шӱкшӧ - шӱкшак | |||
| | |||
|- | |||
!-ас | |||
|ола - Олас | |||
| | |||
|- | |||
!-лык | |||
|ару - арулык | |||
| | |||
|- | |||
!-чык | |||
|лавыра - лавырчык | |||
| | |||
|- | |||
!-ер | |||
|тыгыде - тыгыдер | |||
| | |||
|- | |||
!-т | |||
|келге - келгыт | |||
| | |||
|- | |||
!-ешке | |||
|пеле - пелешке | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="darkgreen">'''A'''</font> '''→''' <font color="orangered">'''Adv'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-н (-ын) | |||
|пайдале - пайдалын | |||
| | |||
|- | |||
!-ла | |||
|тупе - тупела | |||
| | |||
|- | |||
!-нек | |||
|изи - изинек | |||
| | |||
|- | |||
!-ак | |||
|шере - шерак | |||
| | |||
|- | |||
!-ште | |||
|шола - шолаште | |||
| | |||
|- | |||
!-шке | |||
|шола - шолашке | |||
| | |||
|- | |||
!-ш | |||
|шола - шолаш | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="darkgreen">'''A'''</font> '''→''' <font color="maroon">'''V'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-лан | |||
|ковыра - ковыраланаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ешт | |||
|чапле - чаплешташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ем | |||
|у - уэмаш | |||
| | |||
|- | |||
!-г (-к) | |||
|ужар - ужаргаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ешн (-ышн) | |||
|кугу - кугешнаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ешк (-ышк) | |||
|шыде - шыдешкаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ыктар | |||
|шопо - шопыктараш | |||
| | |||
|- | |||
!-емд | |||
|вуско - вускемдаш | |||
| | |||
|- | |||
!-аш | |||
|ояр - ояраш | |||
| | |||
|- | |||
!-л | |||
|чыгын - чыгынлаш | |||
| | |||
|- | |||
!-н (-ан, -ын) | |||
|вияш - вийнаш | |||
| | |||
|- | |||
!-т (-д) | |||
|ужар - ужарташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ыкт (-кт) | |||
|эре - эрыкташ | |||
| | |||
|- | |||
!-аҥ | |||
|сур - сураҥаш | |||
| | |||
|- | |||
!-алт | |||
|пычкемыш - пычкемалташ | |||
| | |||
|- | |||
!-лас | |||
|эсен - эсенласаш | |||
| | |||
|- | |||
!-й | |||
|йытыра - йытыраяш | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
==Числительные== | |||
<font color="darkolivegreen">'''Num'''</font> '''→''' <font color="darkolivegreen">'''Num'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-ымше (-ымшо, -ымшӧ) | |||
|ик - икымше, кум - кумшо | |||
| | |||
|- | |||
!-ын | |||
|кокыт - коктын | |||
| | |||
|- | |||
!-ынат | |||
|кокыт - коктынат | |||
| | |||
|- | |||
!-ынь | |||
|кок - когыньнан | |||
| | |||
|- | |||
!-ынек | |||
|кок - когынек | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="darkolivegreen">'''Num'''</font> '''→''' <font color="orangered">'''Adv'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-ын | |||
|кумыт - кумытын | |||
| | |||
|- | |||
!-е | |||
|кокыт - кокыте | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="darkolivegreen">'''Num'''</font> '''→''' <font color="darkgreen">'''A'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-ан | |||
|визыт - визытан | |||
| | |||
|- | |||
!-ем | |||
|шуко - шукемаш | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
==Местоимения== | |||
<font color="darkturquoise">'''Pron'''</font> '''→''' <font color="darkturquoise">'''Pron'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-ат | |||
|икте - иктат | |||
| | |||
|- | |||
!-гынат | |||
|кӧ - кӧ-гынат | |||
| | |||
|- | |||
!кеч- | |||
|кӧ - кеч-кӧ | |||
| | |||
|- | |||
!керек- | |||
|кӧ - керек-кӧ | |||
| | |||
|- | |||
!ала- | |||
|кӧ - ала-кӧ | |||
| | |||
|- | |||
!иктаж- | |||
|кӧ - иктаж-кӧ | |||
| | |||
|- | |||
!ни- | |||
|кӧ - нигӧ | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="darkturquoise">'''Pron'''</font> '''→''' <font color="orangered">'''Adv'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-дегеч, -дегече | |||
|нимо - нимодегеч | |||
| | |||
|- | |||
!-т | |||
|шке - шкет | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="darkturquoise">'''Pron'''</font> '''→''' <font color="darkgreen">'''A'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-се (-со, -сӧ) | |||
|ты - тысе | |||
| | |||
|- | |||
!-дыме (-дымо, -дымӧ) | |||
|нимо - нимодымо | |||
| | |||
|- | |||
!-лык | |||
|мемнан - мемнанлык | |||
| | |||
|- | |||
!-аш | |||
|тӱжем - тӱжемаш | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="darkturquoise">'''Pron'''</font> '''→''' <font color="maroon">'''V'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-ешт | |||
|весе - весешташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ем | |||
|весе - весемаш | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
==Глаголы== | |||
<font color="maroon">'''V'''</font> '''→''' <font color="maroon">'''V'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-л | |||
|ойыраш - ойырлаш | |||
| | |||
|- | |||
!-н | |||
|ушаш - ушнаш | |||
| | |||
|- | |||
!-т (-д) | |||
|волаш - волташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ыкт (-кт) | |||
|ишаш - ишыкташ | |||
| | |||
|- | |||
!-аҥ | |||
|шӱраш - шӱраҥаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ар | |||
|ситаш - ситараш | |||
| | |||
|- | |||
!-тар (-дар) | |||
|вожылаш - вожылтараш | |||
| | |||
|- | |||
!-алт | |||
|пеледаш - пеледалташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ас (-с, -аш) | |||
|ойлаш - ойласаш | |||
| | |||
|- | |||
!-лас | |||
|палаш - паласаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ынч (-нч) | |||
|кояш - кончаш | |||
| | |||
|- | |||
!-й | |||
|шуаш - шуяш | |||
| | |||
|- | |||
!-ыж | |||
|волгаш - волгыжаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ыл | |||
|локташ - локтылаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ат | |||
|йӱлаш - йӱлаташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ыктар | |||
|вончаш - вончыктараш | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="maroon">'''V'''</font> '''→''' <font color="maroon">'''V'''</font> (уменьшительно-ласкательная форма) | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-ал | |||
|вӱдыжгаш - вӱдыжгалаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ылд (-лд, -д) | |||
|лудаш - лудылдаш | |||
| | |||
|- | |||
!-алт | |||
|кечаш - кечалташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ылд (-лд, -д) + -ал | |||
|кӱраш - кӱрылдалаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ал + -ал | |||
|тошкаш - тошкалалаш | |||
| | |||
|- | |||
!-алт + -алт | |||
|мураш - муралталаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ышт | |||
|пураш - пурышташ | |||
| | |||
|- | |||
!-алышт | |||
|куржаш - куржалышташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ылдалышт | |||
|ӱшташ - ӱштылдалышташ | |||
| | |||
|- | |||
!-ыштал | |||
|пураш - пурышталаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ыл | |||
|тӧчаш - тӧчылаш | |||
| | |||
|- | |||
!-ылт | |||
|илаш - илылташ | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="maroon">'''V'''</font> '''→''' <font color="indigo">'''N'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-зе (-зо, -зӧ) | |||
|ургаш - ургызо | |||
| | |||
|- | |||
!-че (-чо, -чӧ) | |||
|олдырташ - олдырчо | |||
| | |||
|- | |||
!-аҥ | |||
|мужедаш - мужаҥ | |||
| | |||
|- | |||
!-ыш | |||
|алмашташ - алмаштыш | |||
| | |||
|- | |||
!-тыш | |||
|авыраш - авыртыш | |||
| | |||
|- | |||
!-еж | |||
|кукташ - куктеж | |||
| | |||
|- | |||
!-тем | |||
|ойыраш - ойыртем | |||
| | |||
|- | |||
!-еш | |||
|кораш - кореш | |||
| | |||
|- | |||
!-ыл | |||
|кушкаш - кушкыл | |||
| | |||
|- | |||
!-маш | |||
|авыраш - авырымаш | |||
| | |||
|- | |||
!-чык | |||
|воштылаш - воштылчык | |||
| | |||
|- | |||
!-эм (-ем) | |||
|йӱлаш - йӱлем | |||
| | |||
|- | |||
!-ык | |||
|каташ - катык | |||
| | |||
|- | |||
!-ка | |||
|пӱтыраш - пӱтырка | |||
| | |||
|- | |||
!-ак | |||
|лодаш - лодак | |||
| | |||
|- | |||
!-еч | |||
|пӱтыраш - пӱтыреч | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="maroon">'''V'''</font> '''→''' <font color="darkgreen">'''A'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-сыр (-ысыр) | |||
|инанаш - инансыр | |||
| | |||
|- | |||
!-ака | |||
|шарлаш - шарлака | |||
| | |||
|- | |||
!-е | |||
|кылмаш - кылме | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
==Причастия== | |||
<font color="purple">'''Prc'''</font> '''→''' <font color="indigo">'''N'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-маш | |||
|кӱлдымӧ - кӱлдымаш | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="purple">'''Prc'''</font> '''→''' <font color="orangered">'''Adv'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-ын | |||
|вучыдымо - вучыдымын | |||
| | |||
|- | |||
!-ын | |||
|чаманыше - чаманышын | |||
| | |||
|- | |||
!-нек | |||
|илыше - илышынек | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
<font color="purple">'''Prc'''</font> '''→''' <font color="darkgreen">'''A'''</font> | |||
{| border=1 align="left" | |||
|Аффикс | |||
|Пример | |||
|Примечание | |||
|- | |||
!-ан | |||
|шогымо - шогыман | |||
| | |||
|- | |||
!-ан | |||
|куаныше - куанышан | |||
| | |||
|- | |||
!-ан | |||
|пуыдымо - пуыдыман | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
Текущая версия от 10:22, 29 марта 2016
Словообразовательные суффиксы и приставки (аффиксы).
Междометия
Interj → V
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -л | то-тот - тототлаш |
|---|
Подражательные слова
Imitat → N
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ес | лыптыр-лоптыр - лоптырес |
|---|
Imitat → Adv
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ын | йылде-йолдо - йылде-йолдын | |
|---|---|---|
| -ын | йылде-йолдо - йылде-йолдын | |
| -ге | рӱж - рӱжге | |
| -ла | шургым - шургымла |
Imitat → A
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ий | йылдыр - йылдырий | |
|---|---|---|
| -ака | йыжве-яжве - яжвака |
Imitat → V
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -лан | гӱж-ж - гӱжланаш | |
|---|---|---|
| -г (-к) | лой - лойгаш | |
| -тат | кочыр - кочыртаташ | |
| -гыкт (-кыкт) | выж - выжгыкташ | |
| -гыж | вур-вур - вургыжаш | |
| -мат | выде-вудо - вудыматаш | |
| -кешт | йыч-йоч - йычкешташ | |
| -л | чияк - чияклаш | |
| -т (-д) | кӱдыр-кӱдыр - кӱдырташ |
Наречия
Adv → Adv
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ла | тышке - тышкыла | |
|---|---|---|
| -сек | шаҥге - шаҥгысек | |
| -нек | уло - улынек | |
| -шкен (-ышкен) | кушко - кушкен, ятыр - ятырышкен | |
| -лан | таче - тачылан | |
| -ште (-што, -штӧ) | кенета - кенеташте | |
| -ш, -еш | таче - тачеш | |
| -шке (-шко, -шкӧ) | марла - марлашке | |
| -гынат | кузе - кузе-гынат | |
| ала- | кузе - ала-кузе | |
| керек- | кузе - керек-кузе | |
| кеч- | кузе - кеч-кузе | |
| иктаж- | кузе - иктаж-кузе | |
| ни- | кузе - нигузе |
Adv → A
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -се (-со, -сӧ) | кеҥежым - кеҥежымсе | |
|---|---|---|
| -лык | кечыгут - кечыгутлык |
Adv → V
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -лан | кокыте - кокытеланаш | |
|---|---|---|
| -ешт | мӧҥгӧ - мӧҥгешташ | |
| -ем | вашке - вашкемаш | |
| -мат | выче-выче - вычыматаш | |
| -штар | пырля - пырляштараш | |
| -л | ӧкым - ӧкымлаш | |
| -т (-д) | вашеш - вашешташ |
Существительные
N → N
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -зе (-зо, -зӧ) | ече - ечызе | |
|---|---|---|
| -че (-чо, -чӧ) | кӱтӱ - кӱтӱчӧ | |
| -ешке | имне - имнешке | |
| -ньӧ | чӱчӱ - чӱчӱньӧ | |
| -зак | кумыл - кумылзак | |
| -эр (-ер) | куэ - куэр | |
| -ла | шӱгар - шӱгарла | |
| -лык | нер - нерлык | |
| -ык | лӱмӧ - лӱмык | |
| -ка | сомыл - сомылка | |
| -ак | вол - волак | |
| -ерме | пӱкш - пӱкшерме | |
| -дер | ате - атыдер | |
| -й | ава - авай | |
| -ем (-эм) | алаша - алашаем | |
| -аш (-яш) | шольо - шоляш | |
| -рак | кува - куварак | |
| -ндай | кува - кувандай | |
| -вай | эрге - эргывай | |
| -кай | шольо - шольыкай | |
| -яй | шольо - шоляй | |
| -уш (-юш) | Лида - Лидуш | |
| -ук (-юк) | Лида - Лидук | |
| -у (-ю) | Оля - Олю | |
| -н | Чавай - Чавайн | |
| -ов | Шумат - Шуматов | |
| -ев | Сапай - Сапаев | |
| -ова | Шумат - Шуматова | |
| -ева | Сапай - Сапаева | |
| -ский | пӱнчер - Пӱнчерский | |
| -ская | Матюков - Матюковская | |
| -ин | Изерге - Изергин | |
| -ина | Изерге - Изергина | |
| -ович | Шумат - Шуматович | |
| -евич | Кугерге - Кугергевич | |
| -овна | Яким - Якимовна | |
| -евна | Изерге - Изергевна | |
| -ыч | Шумат - Шуматыч | |
| -ычна | Шумат - Шуматычна |
N → Adv
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -н (-ын) | шырпе - шырпын | |
|---|---|---|
| -ла | марий - марла | |
| -дегеч, -дегече | мут - мутдегеч | |
| -нек | тичмаш - тичмашнек | |
| -ак (-як) | мӱй - мӱяк | |
| -ынь | туп - тупынь | |
| -уй | туп - тупуй | |
| -ле | ӱштӧ - ӱштыле | |
| -ла | ӱмбал - ӱмбала | |
| -шкен (-ышкен) | арня - арняшкен | |
| -е | вер - вере |
N → A
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ан | кече - кечан | |
|---|---|---|
| -се (-со, -сӧ) | эл - элысе | |
| -дыме (-дымо, -дымӧ) | вий - вийдыме | |
| -лык | пӧръеҥ - пӧръеҥлык | |
| -аш | тувыр - тувыраш | |
| -ле (-ло, -лӧ) | там - тамле | |
| -сыр (-ысыр) | йӧн - йӧнысыр | |
| -а | йытыр - йытыра | |
| -ын | рож - рожын | |
| -алге | шыште - шышталге | |
| -ешке | тыртыш - тыртешке |
N → V
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -лан | оза - озаланаш | |
|---|---|---|
| -ешт | шырпе - шырпешташ | |
| -ем | катык - катыкемаш | |
| -г (-к) | аяр - аяргаш | |
| -ешк (-ышк) | нер - нерешкаш | |
| -лг | чия - чиялгаш | |
| -ышт | шоя - шойышташ | |
| -ал | упш - упшалаш | |
| -ештар | йӧн - йӧнештараш | |
| -кал | амал - амалкалаш | |
| -лат | вуй - вуйлаташ | |
| -эмалт | кӱ - кӱэмалташ | |
| -аш | муро - мураш | |
| -л | йӱк - йӱклаш | |
| -н (-ан, -ын) | ойго - ойганаш | |
| -т (-д) | лӱм - лӱмдаш | |
| -ыкт (-кт) | олмо - олмыкташ | |
| -аҥ | пурак - пуракаҥаш | |
| -ар | ком - комараш | |
| -тар (-дар) | увер - увертараш | |
| -алт | корем - коремалташ | |
| -ас (-с, -аш) | таҥ - таҥасаш | |
| -ынч (-нч) | муно - мунчаш |
Прилагательные
A → A
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ан | кӱлеш - кӱлешан | |
|---|---|---|
| -се (-со, -сӧ) | ӱлыл - ӱлылысӧ | |
| -ле (-ло, -лӧ) | чытамсыр - чытамсырле | |
| -сыр (-ысыр) | оҥай - оҥайсыр | |
| -кыде (-кыдо, -кыдӧ, -гыде, -гыдо): | чот - чоткыдо | |
| -ге (-го, -гӧ) | ужар - ужарге | |
| -ыра (-а) | лазыра | |
| -га | чарга | |
| -л (-ел, -ыл) | ӱлыл | |
| -алге | шапалге | |
| -ка | лап - лапка | |
| ни- | мучашдыме - нимучашдыме |
A → N
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -еч | лоптыра - лотыреч | |
|---|---|---|
| -ем | лап - лапем | |
| -ык | кумда - кумдык | |
| -ак | шӱкшӧ - шӱкшак | |
| -ас | ола - Олас | |
| -лык | ару - арулык | |
| -чык | лавыра - лавырчык | |
| -ер | тыгыде - тыгыдер | |
| -т | келге - келгыт | |
| -ешке | пеле - пелешке |
A → Adv
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -н (-ын) | пайдале - пайдалын | |
|---|---|---|
| -ла | тупе - тупела | |
| -нек | изи - изинек | |
| -ак | шере - шерак | |
| -ште | шола - шолаште | |
| -шке | шола - шолашке | |
| -ш | шола - шолаш |
A → V
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -лан | ковыра - ковыраланаш | |
|---|---|---|
| -ешт | чапле - чаплешташ | |
| -ем | у - уэмаш | |
| -г (-к) | ужар - ужаргаш | |
| -ешн (-ышн) | кугу - кугешнаш | |
| -ешк (-ышк) | шыде - шыдешкаш | |
| -ыктар | шопо - шопыктараш | |
| -емд | вуско - вускемдаш | |
| -аш | ояр - ояраш | |
| -л | чыгын - чыгынлаш | |
| -н (-ан, -ын) | вияш - вийнаш | |
| -т (-д) | ужар - ужарташ | |
| -ыкт (-кт) | эре - эрыкташ | |
| -аҥ | сур - сураҥаш | |
| -алт | пычкемыш - пычкемалташ | |
| -лас | эсен - эсенласаш | |
| -й | йытыра - йытыраяш |
Числительные
Num → Num
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ымше (-ымшо, -ымшӧ) | ик - икымше, кум - кумшо | |
|---|---|---|
| -ын | кокыт - коктын | |
| -ынат | кокыт - коктынат | |
| -ынь | кок - когыньнан | |
| -ынек | кок - когынек |
Num → Adv
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ын | кумыт - кумытын | |
|---|---|---|
| -е | кокыт - кокыте |
Num → A
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ан | визыт - визытан | |
|---|---|---|
| -ем | шуко - шукемаш |
Местоимения
Pron → Pron
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ат | икте - иктат | |
|---|---|---|
| -гынат | кӧ - кӧ-гынат | |
| кеч- | кӧ - кеч-кӧ | |
| керек- | кӧ - керек-кӧ | |
| ала- | кӧ - ала-кӧ | |
| иктаж- | кӧ - иктаж-кӧ | |
| ни- | кӧ - нигӧ |
Pron → Adv
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -дегеч, -дегече | нимо - нимодегеч | |
|---|---|---|
| -т | шке - шкет |
Pron → A
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -се (-со, -сӧ) | ты - тысе | |
|---|---|---|
| -дыме (-дымо, -дымӧ) | нимо - нимодымо | |
| -лык | мемнан - мемнанлык | |
| -аш | тӱжем - тӱжемаш |
Pron → V
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ешт | весе - весешташ | |
|---|---|---|
| -ем | весе - весемаш |
Глаголы
V → V
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -л | ойыраш - ойырлаш | |
|---|---|---|
| -н | ушаш - ушнаш | |
| -т (-д) | волаш - волташ | |
| -ыкт (-кт) | ишаш - ишыкташ | |
| -аҥ | шӱраш - шӱраҥаш | |
| -ар | ситаш - ситараш | |
| -тар (-дар) | вожылаш - вожылтараш | |
| -алт | пеледаш - пеледалташ | |
| -ас (-с, -аш) | ойлаш - ойласаш | |
| -лас | палаш - паласаш | |
| -ынч (-нч) | кояш - кончаш | |
| -й | шуаш - шуяш | |
| -ыж | волгаш - волгыжаш | |
| -ыл | локташ - локтылаш | |
| -ат | йӱлаш - йӱлаташ | |
| -ыктар | вончаш - вончыктараш |
V → V (уменьшительно-ласкательная форма)
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ал | вӱдыжгаш - вӱдыжгалаш | |
|---|---|---|
| -ылд (-лд, -д) | лудаш - лудылдаш | |
| -алт | кечаш - кечалташ | |
| -ылд (-лд, -д) + -ал | кӱраш - кӱрылдалаш | |
| -ал + -ал | тошкаш - тошкалалаш | |
| -алт + -алт | мураш - муралталаш | |
| -ышт | пураш - пурышташ | |
| -алышт | куржаш - куржалышташ | |
| -ылдалышт | ӱшташ - ӱштылдалышташ | |
| -ыштал | пураш - пурышталаш | |
| -ыл | тӧчаш - тӧчылаш | |
| -ылт | илаш - илылташ |
V → N
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -зе (-зо, -зӧ) | ургаш - ургызо | |
|---|---|---|
| -че (-чо, -чӧ) | олдырташ - олдырчо | |
| -аҥ | мужедаш - мужаҥ | |
| -ыш | алмашташ - алмаштыш | |
| -тыш | авыраш - авыртыш | |
| -еж | кукташ - куктеж | |
| -тем | ойыраш - ойыртем | |
| -еш | кораш - кореш | |
| -ыл | кушкаш - кушкыл | |
| -маш | авыраш - авырымаш | |
| -чык | воштылаш - воштылчык | |
| -эм (-ем) | йӱлаш - йӱлем | |
| -ык | каташ - катык | |
| -ка | пӱтыраш - пӱтырка | |
| -ак | лодаш - лодак | |
| -еч | пӱтыраш - пӱтыреч |
V → A
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -сыр (-ысыр) | инанаш - инансыр | |
|---|---|---|
| -ака | шарлаш - шарлака | |
| -е | кылмаш - кылме |
Причастия
Prc → N
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -маш | кӱлдымӧ - кӱлдымаш |
|---|
Prc → Adv
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ын | вучыдымо - вучыдымын | |
|---|---|---|
| -ын | чаманыше - чаманышын | |
| -нек | илыше - илышынек |
Prc → A
| Аффикс | Пример | Примечание |
| -ан | шогымо - шогыман | |
|---|---|---|
| -ан | куаныше - куанышан | |
| -ан | пуыдымо - пуыдыман |